Tw 58/05
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
164/5/B/2006
POSTANOWIENIE
z dnia 4 października 2006 r.
Sygn. akt Tw 58/05
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marian Grzybowski – przewodniczący
Teresa Dębowska-Romanowska – sprawozdawca
Adam Jamróz,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie z dnia 16 marca 2006 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE:
W dniu 8 grudnia 2005 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan o stwierdzenie zgodności art. 1 pkt 4 lit. a i pkt 6 lit. a ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy – Karta Nauczyciela (Dz. U. Nr 167, poz. 1397) z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji; art. 1 pkt 2, pkt 5, pkt 7 i pkt 12 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy – Karta Nauczyciela z art. 2, art. 20 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji; art. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy – Karta Nauczyciela z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji oraz art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy – Karta Nauczyciela z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji.
Postanowieniem z 16 marca 2006 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan stwierdzając, że kwestionowane przepisy nie dotyczą spraw objętych zakresem działania tej organizacji w rozumieniu art. 191 ust. 2 w zw. z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.
W zażaleniu z 27 marca 2006 r. wnioskodawca podtrzymał swoje stanowisko zawarte we wniosku z 8 grudnia 2005 r. oraz wniósł o nadanie temu wnioskowi dalszego biegu i skierowanie sprawy do rozpoznania na rozprawie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. W kwestionowanym postanowieniu z 16 marca 2006 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan z uwagi na brak legitymacji procesowej po stronie wnioskodawcy. Jak podkreślił Trybunał, przepisy kwestionowane przez wnioskodawcę dotyczą relacji pomiędzy pracownikami (górnicy, nauczyciele) a państwem, zobowiązanym do wypłaty świadczeń emerytalnych (Fundusz Ubezpieczeń Społecznych). Nie są to zatem regulacje, które w bezpośredni sposób odnoszą się do wzajemnych relacji pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, wynikających ze stosunku pracy. Oznacza to, zdaniem Trybunału, iż przedmiot zaskarżenia wskazany przez wnioskodawcę nie należy do spraw objętych jego zakresem działania w rozumieniu art. 191 ust. 2 w zw. z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.
Odnosząc się do tego stanowiska pełnomocnik Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan stwierdził w zażaleniu, iż materia wniosku mieści się w ramach konstytucyjnych zadań organizacji pracodawców jako podmiotu powołanego do ochrony interesów swych członków, zarówno w zakresie stosunków pracy, jak również prowadzenia działalności gospodarczej. Zdaniem wnioskodawcy, przepisy przyznające określonej grupie pracowników prawo do wcześniejszego przejścia na emeryturę wpływają w sposób pośredni na kształt stosunku pracy. Są one zatem związane ze sprawami zatrudnienia i dotyczą interesów pracodawców. Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan wskazała także w zażaleniu, iż kwestionowane przepisy zmieniają ekonomiczne uwarunkowania na rynku pracy i zaburzają warunki konkurencji, co prowadzi do naruszenia zasady wolności działalności gospodarczej poszczególnych pracodawców zrzeszonych w tej organizacji.
2. Trybunał Konstytucyjny – odpowiadając na argumentację wnioskodawcy zawartą w zażaleniu – podkreśla ponownie, iż zakres uprawnienia do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm przez organizacje pracodawców ogranicza się jedynie do wąskiego katalogu aktów normatywnych, które dotyczą spraw objętych zakresem działania tego rodzaju podmiotów. Przywołując w tym miejscu utrwaloną już linię orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego należy stwierdzić, iż wnioski pochodzące od organizacji wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, w tym także od organizacji pracodawców, nie mogą stanowić specjalnego instrumentu ochrony interesów gospodarczych związanych z działalnością tych podmiotów (por. postanowienia TK z: 17 marca 2003 r., sygn. Tw 63/02, OTK ZU nr 1/B/2003, poz. 11; 25 lutego 2003 r., sygn. Tw 77/02, OTK ZU nr 3/B/2003, poz. 163; 19 marca 2003 r., sygn. Tw 73/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 80; 21 maja 2003 r., sygn. Tw 6/03, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 85; 28 stycznia 2004 r., sygn. Tw 74/02, OTK ZU Nr 1/B/2004, poz. 2; 30 marca 2004 r., sygn. Tw 10/03, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 6; 14 kwietnia 2004 r., sygn. Tw 22/03, OTK ZU nr 2/B/2004, poz. 105; 20 czerwca 2005 r., sygn. Tw 16/05, OTK ZU nr 6/B/2005, poz. 212 oraz 7 września 2005 r., sygn. Tw 28/05, OTK ZU nr 5/B/2005, poz. 183).
3. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie podtrzymuje stanowisko wyrażone w swoich licznych rozstrzygnięciach, w tym także w przywołanym przez wnioskodawcę postanowieniu z 25 lutego 2003 r. (sygn. Tw 77/02), dotyczące zakresu legitymacji procesowej podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Zdaniem Trybunału przyznanie uprawnienia do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm trzem różnym podmiotom, ale w obrębie jednego przepisu Konstytucji wskazuje na to, iż intencją ustrojodawcy było udzielenie ochrony tylko takim interesom tychże organizacji, które mają pewien wspólny mianownik. Są to zatem odpowiednio interesy pracodawców w związku z zatrudnianiem pracowników, interesy pracownicze oraz interesy związane z wykonywaniem zawodu. Opierając się na tego rodzaju rozróżnieniu należy przyjąć, iż dopuszczalność pozytywnej weryfikacji legitymacji procesowej organizacji pracodawców może mieć miejsce jedynie wówczas, kiedy akt normatywny kwestionowany przez takiego wnioskodawcę jest związany ze sferą zatrudniania pracowników. Tego rodzaju związek można natomiast stwierdzić, jeżeli kwestionowane regulacje odnoszą się do relacji pracownik – pracodawca, wynikającej ze stosunku pracy lub też kiedy dotyczą one bezpośrednio sytuacji prawnej samych pracodawców zrzeszonych w organizacji występującej z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
Trybunał Konstytucyjny w kwestionowanym postanowieniu z 16 marca 2006 r. stwierdził, iż przepisy wskazane we wniosku Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan odnoszą się do relacji, jaka łączy dwie kategorie pracowników (górnicy i nauczyciele) i państwo, zobowiązane do wypłaty określonych świadczeń emerytalnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Brak związku kwestionowanych regulacji z zatrudnianiem pracowników opiera się zatem na stwierdzeniu, iż nie dotyczą one bezpośredniej relacji pomiędzy pracodawcami a pracownikami wynikającej ze stosunku pracy. Tego rodzaju stanowisko zadaje się podzielać także sam wnioskodawca wskazując w zażaleniu, iż przepisy wymienione we wniosku jedynie pośrednio wpływają na stosunki pracy.
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, iż kwestionowanie wskazanych we wniosku regulacji mogłoby się opierać wyłącznie o zarzut bezpośredniej zmiany obecnej sytuacji prawnej pracodawców zrzeszonych w Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, związanej z zatrudnianiem pracowników. Tego rodzaju zarzut nie znalazł swojego rozwinięcia we wniosku oraz pełnego uzasadnienia. Argumentacja przedstawiona przez wnioskodawcę prowadzi natomiast do wykazania, iż kwestionowane przepisy spowodowały naruszenie konstytucyjnej zasady równości ze względu na uprzywilejowanie określonych grup pracowników w zakresie przysługujących im uprawnień emerytalnych oraz doprowadziły do podważenia zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, przez wydłużenie terminów, w których możliwe jest przechodzenie na wcześniejsze emerytury.
Powołując się na rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego zawarte w postanowieniu z 28 stycznia 2004 r. (sygn. Tw 74/02) wnioskodawca wyraził pogląd o jednakowym zakresie legitymacji organizacji pracodawców oraz związków zawodowych w postępowaniu przed Trybunałem. Zdaniem wnioskodawcy uprawnienia obu rodzajów podmiotów powinny być równe, a wszelkie wątpliwości dotyczące zakresu legitymacji Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych w niniejszej sprawie należy rozstrzygnąć poprzez odpowiedź na pytanie, czy przepisy kwestionowane przez tą organizację należą do spraw objętych zakresem działania górniczych i nauczycielskich związków zawodowych.
Odnosząc się do tego stanowiska należy stwierdzić, iż ustalenie spraw objętych zakresem działania organizacji pracodawców oraz związków zawodowych w sposób jednolity nie oznacza, że oba rodzaje podmiotów mogą kwestionować w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym te same akty normatywne. Związki zawodowe powołane są do reprezentowania i ochrony interesów pracowników, natomiast istotą organizacji pracodawców jest wykonywanie podobnych zadań, ale względem pracodawców zrzeszonych w danej organizacji. Nie można zatem traktować w sposób jednakowy zakresu działania każdego z tych podmiotów, a ich umieszczenie w jednym przepisie Konstytucji (art. 59 oraz art. 191 ust. 1 pkt 4) wyraża intencję ochrony określonego rodzaju interesów wynikających ze stosunku pracy. Są to z jednej strony interesy pracownicze, które reprezentować mają związki zawodowe, z drugiej zaś interesy pracodawców związane z zatrudnianiem pracowników, reprezentowane przez organizacje pracodawców. Każdy z tych podmiotów jest zatem uprawniony do kwestionowania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym tych aktów normatywnych, które w bezpośredni sposób dotyczą relacji pracodawca – pracownik. W takim zakresie materialny kształt legitymacji związków zawodowych oraz organizacji pracodawców można uznać za tożsamy. Jeżeli dany akt normatywny nie odnosi się bezpośrednio do relacji pomiędzy pracodawcą i pracownikiem opierającej się na stosunku pracy, dopuszczalność jego kwestionowania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym uzależniona jest od tego, który podmiot domaga się wszczęcia abstrakcyjnej kontroli norm w konkretnej sprawie. Związek zawodowy może domagać się zbadania rozwiązań prawnych, odnoszących się bezpośrednio do sytuacji prawnej pracowników. Organizacji pracodawców przysługuje natomiast analogiczne uprawnienie, ale wyłącznie z punktu widzenia sytuacji prawnej pracodawców zrzeszonych w organizacji występującej z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
Przepisy kwestionowane we wniosku Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych określając przesłanki uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, w bezpośredni sposób kształtują sytuację prawną wybranej grupy pracowników. Nie ulega zatem wątpliwości, iż tego rodzaju regulacje należą do spraw objętych zakresem działania odpowiednich związków zawodowych. Nie jest to jednak ten sam zakres działania, w ramach którego z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego mogą występować organizacje pracodawców. Tego typu podmioty nie są bowiem uprawnione do kwestionowania jakichkolwiek aktów normatywnych z punktu widzenia zmiany sytuacji prawnej pracowników. Jak słusznie zauważa sam wnioskodawca, do zakresu zadań organizacji pracodawców należą sprawy związane z sytuacją prawną jej członków występujących jako pracodawcy (por. wydane w pełnym składzie postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 28 stycznia 2004 r., sygn. Tw 74/02, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 2).
4. Mając na względzie powyższe wyjaśnienia Trybunał Konstytucyjny stwierdza, iż powoływanie się przez Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych Lewiatan na naruszenie praw oraz zmianę sytuacji prawnej określonych grup pracowników (górnicy, nauczyciele) nie należy do spraw objętych zakresem działania organizacji pracodawców. Oznacza to, iż w świetle przedstawionego wyżej sposobu rozumienia przesłanki określonej w art. 191 ust. 2 Konstytucji, wnioskodawcy nie przysługuje możliwość kwestionowania wskazanych we wniosku przepisów w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Z tych względów Trybunał Konstytucyjny uznając, że zażalenie nie podważyło zasadności stanowiska zajętego w zaskarżonym postanowieniu, orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 4 października 2006 r.
Sygn. akt Tw 58/05
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marian Grzybowski – przewodniczący
Teresa Dębowska-Romanowska – sprawozdawca
Adam Jamróz,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie z dnia 16 marca 2006 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE:
W dniu 8 grudnia 2005 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan o stwierdzenie zgodności art. 1 pkt 4 lit. a i pkt 6 lit. a ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy – Karta Nauczyciela (Dz. U. Nr 167, poz. 1397) z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji; art. 1 pkt 2, pkt 5, pkt 7 i pkt 12 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy – Karta Nauczyciela z art. 2, art. 20 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji; art. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy – Karta Nauczyciela z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji oraz art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy – Karta Nauczyciela z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji.
Postanowieniem z 16 marca 2006 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan stwierdzając, że kwestionowane przepisy nie dotyczą spraw objętych zakresem działania tej organizacji w rozumieniu art. 191 ust. 2 w zw. z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.
W zażaleniu z 27 marca 2006 r. wnioskodawca podtrzymał swoje stanowisko zawarte we wniosku z 8 grudnia 2005 r. oraz wniósł o nadanie temu wnioskowi dalszego biegu i skierowanie sprawy do rozpoznania na rozprawie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. W kwestionowanym postanowieniu z 16 marca 2006 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan z uwagi na brak legitymacji procesowej po stronie wnioskodawcy. Jak podkreślił Trybunał, przepisy kwestionowane przez wnioskodawcę dotyczą relacji pomiędzy pracownikami (górnicy, nauczyciele) a państwem, zobowiązanym do wypłaty świadczeń emerytalnych (Fundusz Ubezpieczeń Społecznych). Nie są to zatem regulacje, które w bezpośredni sposób odnoszą się do wzajemnych relacji pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, wynikających ze stosunku pracy. Oznacza to, zdaniem Trybunału, iż przedmiot zaskarżenia wskazany przez wnioskodawcę nie należy do spraw objętych jego zakresem działania w rozumieniu art. 191 ust. 2 w zw. z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.
Odnosząc się do tego stanowiska pełnomocnik Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan stwierdził w zażaleniu, iż materia wniosku mieści się w ramach konstytucyjnych zadań organizacji pracodawców jako podmiotu powołanego do ochrony interesów swych członków, zarówno w zakresie stosunków pracy, jak również prowadzenia działalności gospodarczej. Zdaniem wnioskodawcy, przepisy przyznające określonej grupie pracowników prawo do wcześniejszego przejścia na emeryturę wpływają w sposób pośredni na kształt stosunku pracy. Są one zatem związane ze sprawami zatrudnienia i dotyczą interesów pracodawców. Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan wskazała także w zażaleniu, iż kwestionowane przepisy zmieniają ekonomiczne uwarunkowania na rynku pracy i zaburzają warunki konkurencji, co prowadzi do naruszenia zasady wolności działalności gospodarczej poszczególnych pracodawców zrzeszonych w tej organizacji.
2. Trybunał Konstytucyjny – odpowiadając na argumentację wnioskodawcy zawartą w zażaleniu – podkreśla ponownie, iż zakres uprawnienia do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm przez organizacje pracodawców ogranicza się jedynie do wąskiego katalogu aktów normatywnych, które dotyczą spraw objętych zakresem działania tego rodzaju podmiotów. Przywołując w tym miejscu utrwaloną już linię orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego należy stwierdzić, iż wnioski pochodzące od organizacji wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, w tym także od organizacji pracodawców, nie mogą stanowić specjalnego instrumentu ochrony interesów gospodarczych związanych z działalnością tych podmiotów (por. postanowienia TK z: 17 marca 2003 r., sygn. Tw 63/02, OTK ZU nr 1/B/2003, poz. 11; 25 lutego 2003 r., sygn. Tw 77/02, OTK ZU nr 3/B/2003, poz. 163; 19 marca 2003 r., sygn. Tw 73/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 80; 21 maja 2003 r., sygn. Tw 6/03, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 85; 28 stycznia 2004 r., sygn. Tw 74/02, OTK ZU Nr 1/B/2004, poz. 2; 30 marca 2004 r., sygn. Tw 10/03, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 6; 14 kwietnia 2004 r., sygn. Tw 22/03, OTK ZU nr 2/B/2004, poz. 105; 20 czerwca 2005 r., sygn. Tw 16/05, OTK ZU nr 6/B/2005, poz. 212 oraz 7 września 2005 r., sygn. Tw 28/05, OTK ZU nr 5/B/2005, poz. 183).
3. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie podtrzymuje stanowisko wyrażone w swoich licznych rozstrzygnięciach, w tym także w przywołanym przez wnioskodawcę postanowieniu z 25 lutego 2003 r. (sygn. Tw 77/02), dotyczące zakresu legitymacji procesowej podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Zdaniem Trybunału przyznanie uprawnienia do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm trzem różnym podmiotom, ale w obrębie jednego przepisu Konstytucji wskazuje na to, iż intencją ustrojodawcy było udzielenie ochrony tylko takim interesom tychże organizacji, które mają pewien wspólny mianownik. Są to zatem odpowiednio interesy pracodawców w związku z zatrudnianiem pracowników, interesy pracownicze oraz interesy związane z wykonywaniem zawodu. Opierając się na tego rodzaju rozróżnieniu należy przyjąć, iż dopuszczalność pozytywnej weryfikacji legitymacji procesowej organizacji pracodawców może mieć miejsce jedynie wówczas, kiedy akt normatywny kwestionowany przez takiego wnioskodawcę jest związany ze sferą zatrudniania pracowników. Tego rodzaju związek można natomiast stwierdzić, jeżeli kwestionowane regulacje odnoszą się do relacji pracownik – pracodawca, wynikającej ze stosunku pracy lub też kiedy dotyczą one bezpośrednio sytuacji prawnej samych pracodawców zrzeszonych w organizacji występującej z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
Trybunał Konstytucyjny w kwestionowanym postanowieniu z 16 marca 2006 r. stwierdził, iż przepisy wskazane we wniosku Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan odnoszą się do relacji, jaka łączy dwie kategorie pracowników (górnicy i nauczyciele) i państwo, zobowiązane do wypłaty określonych świadczeń emerytalnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Brak związku kwestionowanych regulacji z zatrudnianiem pracowników opiera się zatem na stwierdzeniu, iż nie dotyczą one bezpośredniej relacji pomiędzy pracodawcami a pracownikami wynikającej ze stosunku pracy. Tego rodzaju stanowisko zadaje się podzielać także sam wnioskodawca wskazując w zażaleniu, iż przepisy wymienione we wniosku jedynie pośrednio wpływają na stosunki pracy.
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, iż kwestionowanie wskazanych we wniosku regulacji mogłoby się opierać wyłącznie o zarzut bezpośredniej zmiany obecnej sytuacji prawnej pracodawców zrzeszonych w Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, związanej z zatrudnianiem pracowników. Tego rodzaju zarzut nie znalazł swojego rozwinięcia we wniosku oraz pełnego uzasadnienia. Argumentacja przedstawiona przez wnioskodawcę prowadzi natomiast do wykazania, iż kwestionowane przepisy spowodowały naruszenie konstytucyjnej zasady równości ze względu na uprzywilejowanie określonych grup pracowników w zakresie przysługujących im uprawnień emerytalnych oraz doprowadziły do podważenia zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, przez wydłużenie terminów, w których możliwe jest przechodzenie na wcześniejsze emerytury.
Powołując się na rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego zawarte w postanowieniu z 28 stycznia 2004 r. (sygn. Tw 74/02) wnioskodawca wyraził pogląd o jednakowym zakresie legitymacji organizacji pracodawców oraz związków zawodowych w postępowaniu przed Trybunałem. Zdaniem wnioskodawcy uprawnienia obu rodzajów podmiotów powinny być równe, a wszelkie wątpliwości dotyczące zakresu legitymacji Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych w niniejszej sprawie należy rozstrzygnąć poprzez odpowiedź na pytanie, czy przepisy kwestionowane przez tą organizację należą do spraw objętych zakresem działania górniczych i nauczycielskich związków zawodowych.
Odnosząc się do tego stanowiska należy stwierdzić, iż ustalenie spraw objętych zakresem działania organizacji pracodawców oraz związków zawodowych w sposób jednolity nie oznacza, że oba rodzaje podmiotów mogą kwestionować w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym te same akty normatywne. Związki zawodowe powołane są do reprezentowania i ochrony interesów pracowników, natomiast istotą organizacji pracodawców jest wykonywanie podobnych zadań, ale względem pracodawców zrzeszonych w danej organizacji. Nie można zatem traktować w sposób jednakowy zakresu działania każdego z tych podmiotów, a ich umieszczenie w jednym przepisie Konstytucji (art. 59 oraz art. 191 ust. 1 pkt 4) wyraża intencję ochrony określonego rodzaju interesów wynikających ze stosunku pracy. Są to z jednej strony interesy pracownicze, które reprezentować mają związki zawodowe, z drugiej zaś interesy pracodawców związane z zatrudnianiem pracowników, reprezentowane przez organizacje pracodawców. Każdy z tych podmiotów jest zatem uprawniony do kwestionowania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym tych aktów normatywnych, które w bezpośredni sposób dotyczą relacji pracodawca – pracownik. W takim zakresie materialny kształt legitymacji związków zawodowych oraz organizacji pracodawców można uznać za tożsamy. Jeżeli dany akt normatywny nie odnosi się bezpośrednio do relacji pomiędzy pracodawcą i pracownikiem opierającej się na stosunku pracy, dopuszczalność jego kwestionowania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym uzależniona jest od tego, który podmiot domaga się wszczęcia abstrakcyjnej kontroli norm w konkretnej sprawie. Związek zawodowy może domagać się zbadania rozwiązań prawnych, odnoszących się bezpośrednio do sytuacji prawnej pracowników. Organizacji pracodawców przysługuje natomiast analogiczne uprawnienie, ale wyłącznie z punktu widzenia sytuacji prawnej pracodawców zrzeszonych w organizacji występującej z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
Przepisy kwestionowane we wniosku Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych określając przesłanki uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, w bezpośredni sposób kształtują sytuację prawną wybranej grupy pracowników. Nie ulega zatem wątpliwości, iż tego rodzaju regulacje należą do spraw objętych zakresem działania odpowiednich związków zawodowych. Nie jest to jednak ten sam zakres działania, w ramach którego z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego mogą występować organizacje pracodawców. Tego typu podmioty nie są bowiem uprawnione do kwestionowania jakichkolwiek aktów normatywnych z punktu widzenia zmiany sytuacji prawnej pracowników. Jak słusznie zauważa sam wnioskodawca, do zakresu zadań organizacji pracodawców należą sprawy związane z sytuacją prawną jej członków występujących jako pracodawcy (por. wydane w pełnym składzie postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 28 stycznia 2004 r., sygn. Tw 74/02, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 2).
4. Mając na względzie powyższe wyjaśnienia Trybunał Konstytucyjny stwierdza, iż powoływanie się przez Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych Lewiatan na naruszenie praw oraz zmianę sytuacji prawnej określonych grup pracowników (górnicy, nauczyciele) nie należy do spraw objętych zakresem działania organizacji pracodawców. Oznacza to, iż w świetle przedstawionego wyżej sposobu rozumienia przesłanki określonej w art. 191 ust. 2 Konstytucji, wnioskodawcy nie przysługuje możliwość kwestionowania wskazanych we wniosku przepisów w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Z tych względów Trybunał Konstytucyjny uznając, że zażalenie nie podważyło zasadności stanowiska zajętego w zaskarżonym postanowieniu, orzekł jak w sentencji.