Ts 241/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
300/4/B/2009
POSTANOWIENIE
z dnia 3 czerwca 2009 r.
Sygn. akt Ts 241/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Szymona Piotra Ż. o zbadanie zgodności:
1) art. 14 ust. 2 i art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji;
3) art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
Skarżący wniósł do Trybunału Konstytucyjnego 31 lipca 2008 r. skargę konstytucyjną, w której domaga się uznania art. 14 ust. 2 i art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.; dalej: u.k.s.c.) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji; art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123; dalej: ustawa o zmianie u.k.s.c. z 2006 r.) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji; art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji. Przedmiot zarzutów skarżącego stanowi wynikający z art. 14 ust. 2 i art. 100 ust. 2 u.k.s.c. obowiązek wnoszenia opłaty podstawowej w kwocie 30 zł przez osobę zwolnioną od ponoszenia kosztów sądowych w całości oraz utrzymanie tej regulacji – mimo uchylenia wskazanych powyżej przepisów o opłacie podstawowej – do spraw wszczętych przed wejściem w życie ustawy zmieniającej u.k.s.c. z 2006 r. na podstawie zaskarżonego art. 2 tejże ustawy. W ocenie skarżącego powyższe regulacje ograniczają – podlegające ochronie – nabyte przez stronę prawo podmiotowe, zmieniają sytuację jednostki po rozpoczęciu przez nią przedsięwzięcia na gruncie dotychczasowych przepisów oraz powodują utratę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, a tym samym naruszają art. 2 Konstytucji. Ich zastosowanie w sprawie skarżącego doprowadziło również, jego zdaniem, do naruszenia prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji), prawa do kontroli instancyjnej orzeczenia (art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji), zamknęło drogę dochodzenia naruszonych praw i wolności (art. 77 ust. 2 Konstytucji) oraz powoduje traktowanie w nierówny sposób stron ze względu na ich sytuację materialną i w ten sposób ogranicza korzystanie z praw i środków procesowych. Zarzut zamknięcia drogi sądowej dochodzenia naruszonych praw i wolności (art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji) oraz brak instancyjnej kontroli orzeczenia sądowego (art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji), także w kontekście zasady równości, skarżący formułuje również w stosunku do art. 1302 § 3 k.p.c., zgodnie z którym nieopłacone lub nieprawidłowo opłacone środki odwoławcze, w tym również apelacja, podlegają odrzuceniu bez wzywania o uiszczenie opłaty, jeżeli zostały wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego. Skarżący podkreśla, że u.k.s.c. i ustawa zmieniająca u.k.s.c. z 2006 r. posługują się różnie ukształtowanymi normami intertemporalnymi; to zaś skutkuje nałożeniem na niego obowiązku uiszczenia opłaty podstawowej i narusza jego (wskazane powyżej) prawa; w szczególności w świetle celu u.k.s.c., polegającego na zmniejszeniu opłat w postępowaniu cywilnym.
Powyższe zarzuty skarżący sformułował w związku z następującym postępowaniem sądowym. Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z 28 października 2003 r. (sygn. akt I C 922/03) skarżący został zwolniony z ponoszenia kosztów sądowych w całości. Sąd Okręgowy w Warszawie odrzucił następnie apelację skarżącego od wyroku tego Sądu z 31 maja 2007 r. (sygn. akt jw.) postanowieniem z 6 lipca 2007 r. (sygn. akt jw.) ze względu na brak uiszczenia opłaty podstawowej przez jego pełnomocnika. Zażalenie na to postanowienie, z tym samym uzasadnieniem, oddalił Sąd Apelacyjny w Warszawie postanowieniem z 28 września 2007 r. (sygn. akt I ACz 1336/07). Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z 23 października 2007 r. (sygn. akt I C 922/03) odrzucił wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia opłaty podstawowej, zaś postanowieniem z 18 stycznia 2008 r. oddalił wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji i odrzucił apelację. Sąd Apelacyjny w Warszawie postanowieniem z 1 kwietnia 2008 r. (sygn. akt I ACz 464/08) oddalił zażalenie na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu i odrzucenie apelacji.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zasady wnoszenia skargi konstytucyjnej zostały określone w ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Należy do nich również określenie terminu wniesienia skargi konstytucyjnej, który w myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK wynosi 3 miesiące od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego na podstawie zaskarżonych przepisów. Ustawa o TK nie przewiduje zawieszenia lub przerwy tego terminu wynikających z wniesienia szczególnych środków zmierzających do wzruszenia prawomocnych wyroków lub postanowień (por. postanowienia TK z: 25 października 1999 r., Ts 81/99, OTK ZU nr 6/2001, poz. 169; 11 września 2000 r., Ts 82/00, OTK ZU nr 6/2000, poz. 251; 6 listopada 2002 r., SK 4/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 85 oraz postanowienia TK odnoszące się do skargi kasacyjnej z: 14 lutego 2007 r., Ts 143/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 56; 16 maja 2007 r., Ts 144/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 130; 27 listopada 2007 r., Ts 107/07, OTK ZU nr 1/B/2008, poz. 39; 8 stycznia 2008 r., Ts 162/06, OTK ZU nr 1/B/2008, poz. 16; 6 marca 2008 r., Ts 47/07, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 68; 9 kwietnia 2008 r., Ts 284/06, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 61).
W okolicznościach przedstawionych przez skarżącego nie budzi wątpliwości, że zaskarżone normy stanowiły podstawę wydania postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie o odrzuceniu apelacji z 6 lipca 2007 r. (sygn. akt I C 922/03) oraz postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 28 września 2007 r. (sygn. akt I ACz 1336/07). Od daty doręczenia tego ostatniego postanowienia rozpoczął bieg termin określony w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Z tego punktu widzenia bez znaczenia pozostaje wniesienie przez skarżącego wniosku o przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty podstawowej i wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji. Skoro zaś skarga konstytucyjna została wniesiona dopiero 31 lipca 2008 r., to nie ulega wątpliwości, że doszło do znacznego przekroczenia terminu wynikającego z art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
Z powyższych względów, działając na podstawie art. 46 ust. 1 oraz art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, należało odmówić skardze konstytucyjnej nadania dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 3 czerwca 2009 r.
Sygn. akt Ts 241/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Szymona Piotra Ż. o zbadanie zgodności:
1) art. 14 ust. 2 i art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji;
3) art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
Skarżący wniósł do Trybunału Konstytucyjnego 31 lipca 2008 r. skargę konstytucyjną, w której domaga się uznania art. 14 ust. 2 i art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.; dalej: u.k.s.c.) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji; art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123; dalej: ustawa o zmianie u.k.s.c. z 2006 r.) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji; art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji. Przedmiot zarzutów skarżącego stanowi wynikający z art. 14 ust. 2 i art. 100 ust. 2 u.k.s.c. obowiązek wnoszenia opłaty podstawowej w kwocie 30 zł przez osobę zwolnioną od ponoszenia kosztów sądowych w całości oraz utrzymanie tej regulacji – mimo uchylenia wskazanych powyżej przepisów o opłacie podstawowej – do spraw wszczętych przed wejściem w życie ustawy zmieniającej u.k.s.c. z 2006 r. na podstawie zaskarżonego art. 2 tejże ustawy. W ocenie skarżącego powyższe regulacje ograniczają – podlegające ochronie – nabyte przez stronę prawo podmiotowe, zmieniają sytuację jednostki po rozpoczęciu przez nią przedsięwzięcia na gruncie dotychczasowych przepisów oraz powodują utratę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, a tym samym naruszają art. 2 Konstytucji. Ich zastosowanie w sprawie skarżącego doprowadziło również, jego zdaniem, do naruszenia prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji), prawa do kontroli instancyjnej orzeczenia (art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji), zamknęło drogę dochodzenia naruszonych praw i wolności (art. 77 ust. 2 Konstytucji) oraz powoduje traktowanie w nierówny sposób stron ze względu na ich sytuację materialną i w ten sposób ogranicza korzystanie z praw i środków procesowych. Zarzut zamknięcia drogi sądowej dochodzenia naruszonych praw i wolności (art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji) oraz brak instancyjnej kontroli orzeczenia sądowego (art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji), także w kontekście zasady równości, skarżący formułuje również w stosunku do art. 1302 § 3 k.p.c., zgodnie z którym nieopłacone lub nieprawidłowo opłacone środki odwoławcze, w tym również apelacja, podlegają odrzuceniu bez wzywania o uiszczenie opłaty, jeżeli zostały wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego. Skarżący podkreśla, że u.k.s.c. i ustawa zmieniająca u.k.s.c. z 2006 r. posługują się różnie ukształtowanymi normami intertemporalnymi; to zaś skutkuje nałożeniem na niego obowiązku uiszczenia opłaty podstawowej i narusza jego (wskazane powyżej) prawa; w szczególności w świetle celu u.k.s.c., polegającego na zmniejszeniu opłat w postępowaniu cywilnym.
Powyższe zarzuty skarżący sformułował w związku z następującym postępowaniem sądowym. Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z 28 października 2003 r. (sygn. akt I C 922/03) skarżący został zwolniony z ponoszenia kosztów sądowych w całości. Sąd Okręgowy w Warszawie odrzucił następnie apelację skarżącego od wyroku tego Sądu z 31 maja 2007 r. (sygn. akt jw.) postanowieniem z 6 lipca 2007 r. (sygn. akt jw.) ze względu na brak uiszczenia opłaty podstawowej przez jego pełnomocnika. Zażalenie na to postanowienie, z tym samym uzasadnieniem, oddalił Sąd Apelacyjny w Warszawie postanowieniem z 28 września 2007 r. (sygn. akt I ACz 1336/07). Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z 23 października 2007 r. (sygn. akt I C 922/03) odrzucił wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia opłaty podstawowej, zaś postanowieniem z 18 stycznia 2008 r. oddalił wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji i odrzucił apelację. Sąd Apelacyjny w Warszawie postanowieniem z 1 kwietnia 2008 r. (sygn. akt I ACz 464/08) oddalił zażalenie na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu i odrzucenie apelacji.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zasady wnoszenia skargi konstytucyjnej zostały określone w ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Należy do nich również określenie terminu wniesienia skargi konstytucyjnej, który w myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK wynosi 3 miesiące od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego na podstawie zaskarżonych przepisów. Ustawa o TK nie przewiduje zawieszenia lub przerwy tego terminu wynikających z wniesienia szczególnych środków zmierzających do wzruszenia prawomocnych wyroków lub postanowień (por. postanowienia TK z: 25 października 1999 r., Ts 81/99, OTK ZU nr 6/2001, poz. 169; 11 września 2000 r., Ts 82/00, OTK ZU nr 6/2000, poz. 251; 6 listopada 2002 r., SK 4/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 85 oraz postanowienia TK odnoszące się do skargi kasacyjnej z: 14 lutego 2007 r., Ts 143/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 56; 16 maja 2007 r., Ts 144/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 130; 27 listopada 2007 r., Ts 107/07, OTK ZU nr 1/B/2008, poz. 39; 8 stycznia 2008 r., Ts 162/06, OTK ZU nr 1/B/2008, poz. 16; 6 marca 2008 r., Ts 47/07, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 68; 9 kwietnia 2008 r., Ts 284/06, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 61).
W okolicznościach przedstawionych przez skarżącego nie budzi wątpliwości, że zaskarżone normy stanowiły podstawę wydania postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie o odrzuceniu apelacji z 6 lipca 2007 r. (sygn. akt I C 922/03) oraz postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 28 września 2007 r. (sygn. akt I ACz 1336/07). Od daty doręczenia tego ostatniego postanowienia rozpoczął bieg termin określony w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Z tego punktu widzenia bez znaczenia pozostaje wniesienie przez skarżącego wniosku o przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty podstawowej i wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji. Skoro zaś skarga konstytucyjna została wniesiona dopiero 31 lipca 2008 r., to nie ulega wątpliwości, że doszło do znacznego przekroczenia terminu wynikającego z art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
Z powyższych względów, działając na podstawie art. 46 ust. 1 oraz art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, należało odmówić skardze konstytucyjnej nadania dalszego biegu.