Ts 112/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
153/2/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 28 marca 2012 r.
Sygn. akt Ts 112/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Zubik,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Cezarego P. w sprawie zgodności:
1) art. 233 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 i Preambułą Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
2) art. 104, art. 105 i art. 105a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 49 i art. 51 ust. 1 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 18 kwietnia 2011 r. Cezary P. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 233 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 i Preambułą („a działaniu instytucji publicznych zapewnić rzetelność i sprawność”) Konstytucji oraz art. 104, art. 105 i art. 105a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.; dalej: prawo bankowe) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 49 i art. 51 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została sformułowana na podstawie następującego stanu faktycznego sprawy. Skarżący wnioskował o przyznanie kredytu konsumenckiego, zaś Raiffeisen Bank Polska S.A. w Warszawie (dalej: bank) przekazał informacje zawarte we wniosku kredytowym, stanowiące tajemnicę bankową do Biura Informacji Kredytowej S.A. w Warszawie (dalej: BIK). W ocenie skarżącego bank nie otrzymał zgody na przekazanie tych danych osobowych. W konsekwencji skarżący dochodził przed sądami cywilnymi zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych, tj. prawa do prywatności. Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia wyrokiem z 3 września 2010 r. (sygn. akt VI C 531/10; dalej: wyrok Sądu Rejonowego) oddalił powództwo. W ocenie sądu nie doszło do bezprawnego naruszenia informacji dotyczących skarżącego w związku ze złożonym wnioskiem kredytowym, skarżący wyraził bowiem zgodę na przekazanie danych osobowych stanowiących tajemnicę bankową do BIK. Kolejną przyczyną oddalenia powództwa było przedawnienie roszczenia. Sąd Okręgowy w Warszawie – V Wydział Cywilny-Odwoławczy wyrokiem z 10 stycznia 2011 r. (sygn. akt V Ca 2920/10; dalej: wyrok Sądu Okręgowego) oddalił apelację od orzeczenia wydanego w I instancji, przyjmując za własne ustalenia sądu rejonowego zarówno co do zarzutu przedawnienia roszczenia, jak i w zakresie braku bezprawności działań banku.
Zdaniem skarżącego zakwestionowana regulacja k.p.c., stanowiąca, iż sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, narusza zasadę demokratycznego państwa prawa, łamiąc zasady przyzwoitej legislacji – przepisy nie mogą stwarzać organom państwowym możliwości nadużywania swojej pozycji wobec obywatela. Zaskarżone przepisy prawa bankowego naruszają zaś prawo do prywatności, gdyż wskutek złamania zasady przyzwoitej legislacji umożliwiają bankom ujawnianie danych klientów osobom trzecim.
Sędzia TK w zarządzeniu z 4 maja 2011 r. wezwał skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: po pierwsze, dokładne określenie przedmiotu skargi, tj. wykazanie, w jakim zakresie art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 105 ust. 4 w zw. z art. 104, art. 105 prawa bankowego w brzmieniu obowiązującym w okresie od 1 maja 2004 r. do 1 kwietnia 2007 r. stanowiły podstawę ostatecznego orzeczenia o przysługujących skarżącemu prawach lub wolnościach konstytucyjnych; po drugie, dokładne określenie przedmiotu skargi przez wskazanie, czy zarzuty skargi skierowane wobec art. 104 prawa bankowego dotyczą brzmienia tego przepisu w okresie od 1 maja 2004 r. do 30 czerwca 2004 r., czy też od 1 lipca 2004 r. do 1 kwietnia 2007 r.; po trzecie, wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego wynikające z art. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji i w jaki sposób zostały naruszone przez ostateczne rozstrzygnięcie wydane na podstawie art. 233 § 1 k.p.c.; po czwarte, wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego wynikające z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 49 oraz art. 51 ust. 1 Konstytucji i w jaki sposób zostały naruszone przez ostateczne rozstrzygnięcie wydane na podstawie art. 105 ust. 4 w zw. z art. 104, art. 105 i art. 105a prawa bankowego, w brzmieniu obowiązującym od 1 maja 2004 r. do 1 kwietnia 2007 r.; po piąte, nadesłanie pięciu odpisów orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie (sygn. akt. II C 37/09) oraz Sądu Apelacyjnego w Warszawie (sygn. akt I ACa 466/09).
Pismem z 11 maja 2011 r. skarżący odniósł się do powyższego zarządzenia, wskazując, że wyrok Sądu Okręgowego w sposób bezpośredni został oparty o przywołane w skardze przepisy k.p.c. oraz Prawa bankowego, co – jego zdaniem – wynika z treści uzasadnienia orzeczenia. Skarżący doprecyzował, że zarzuty skargi dotyczą art. 104 ustawy – Prawo bankowe w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2004 r. do 1 kwietnia 2007 r., rozwinął argumentację w zakresie niezgodności zaskarżonych regulacji z powołanymi w skardze wzorcami kontroli konstytucyjności, a także nadesłał kopie odpowiednich orzeczeń.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Jak stanowi art. 79 ust. 1 Konstytucji: „Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji”. Z przepisu tego wynika m.in. wymóg istnienia bezpośredniego związku między treścią wskazanych w skardze konstytucyjnej norm i naruszeniem przysługujących skarżącemu konstytucyjnych wolności lub praw, przy czym chodzi tylko o naruszenie dokonane przez organ władzy publicznej i to w sposób kwalifikowany, a mianowicie przez wydanie opartego na zaskarżonym przepisie ostatecznego orzeczenia.
Odnosząc się do pierwszego zarzutu rozpatrywanej skargi, tj. niezgodności art. 233 § 1 k.p.c. z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 i Preambułą Konstytucji Trybunał podkreśla, że w tym zakresie nie został spełniony wymóg wskazania przez skarżącego konstytucyjnych wolności lub praw, których naruszenie spowodowane zostało zastosowaniem zaskarżonego unormowania. Powyższego wymogu nie wyczerpuje bowiem odwołanie się przez skarżącego do zasad demokratycznego państwa prawa (art. 2 Konstytucji), proporcjonalności w ograniczaniu korzystania z konstytucyjnych wolności i praw (art. 31 ust. 3 Konstytucji) oraz do fragmentu Preambuły. Orzecznictwo TK jest w tej kwestii jednolite i nie pozostawia wątpliwości co do oceny rozpatrywanej skargi konstytucyjnej w zakresie jej podstawy.
Należy przypomnieć, że zdaniem Trybunału, Preambuła jest częścią tekstu Konstytucji, a jej wypowiedzi mogą mieć, na tle określonej sprawy, a zwłaszcza w związku z konkretnymi przepisami Konstytucji, walor normatywny (zob. postanowienie TK z 21 lipca 2009 r., Ts 141/08, niepubl. i z 25 lipca 2011 r., Ts 90/11, niepubl.; wyrok TK z 27 listopada 2007 r., SK 39/06, OTK ZU nr 10/A/2007, poz. 127). Niemniej jednak skarżący nie wskazał, o jakie naruszone prawo podmiotowe zamieszczone w Preambule chodzi, nie powiązał także przywołanych w skardze fragmentów Preambuły z innymi przepisami Konstytucji, które wyrażają konkretne prawa lub wolności o charakterze konstytucyjnym. Wskazane przez skarżącego w omawianym zakresie przepisy Konstytucji (art. 2 i art. 31 ust. 3) nie mogą bowiem stanowić samoistnej podstawy skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia TK z 12 grudnia 2000 r. i z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 59 i 60).
Warto podkreślić, że art. 2 Konstytucji wyraża zespół zasad ustrojowych, ale samodzielnie nie jest podstawą wolności lub prawa podmiotowego. Powołanie się zatem na zasadę demokratycznego państwa prawa czy zasadę przyzwoitej legislacji (s. 10 skargi) generalnie nie może być samoistną podstawą skargi konstytucyjnej. Odwołanie się do tych zasad może mieć znaczenie wtedy, gdy skarżący wskaże prawo podmiotowe mające swoje źródło w innym przepisie Konstytucji, które doznało uszczerbku na skutek naruszenia powyższych zasad. Jednak w niniejszej skardze sytuacja taka nie miała miejsca.
Z kolei art. 31 ust. 3 Konstytucji wprowadza do systemu prawnego zasadę proporcjonalności, poprzez określenie przesłanek dopuszczalności ustanawiania ograniczeń konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela. W aspekcie formalnym przepis ten wymaga, by ograniczenia te były ustanawiane tylko w ustawie, wyklucza tym samym ich wprowadzenie w aktach niższej rangi. W aspekcie materialnym – dopuszcza ustanawianie tylko takich ograniczeń, które nie naruszają istoty danej wolności lub prawa podmiotowego, i to tylko wtedy, gdy są one konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia, moralności publicznej albo wolności i praw innych osób (wyrok TK z 30 października 2006 r., P 10/06, OTK ZU nr 9/A/2006, poz. 128). Jednak m.in. ze względu na swój generalny charakter art. 31 ust. 3 Konstytucji, nie jest samodzielnym wzorcem kontroli konstytucyjności zakwestionowanego przepisu. Zarzut naruszenia zasady proporcjonalności (art. 31 ust. 3) wymaga zatem – aby był skuteczny – uzupełnienia przez wskazanie konkretnej wolności lub prawa konstytucyjnego mających normatywną postać konstytucyjnego prawa podmiotowego, ograniczonego nadmiernie, nieproporcjonalnie. Takie uzupełnienie pozwoliłoby TK na dokonanie oceny zasadności wskazanych ograniczeń w płaszczyźnie art. 31 ust. 3 Konstytucji (por. np. postanowienie TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 59). Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje pogląd, że dopóki w skardze konstytucyjnej nie zostanie sformułowany zarzut naruszenia konkretnej wolności lub prawa o charakterze konstytucyjnym, dopóty samo powołanie naruszenia zasady proporcjonalności nie spełnia warunków umożliwiających merytoryczne rozpoznanie skargi (por. postanowienie TK z 10 marca 2009 r., Ts 272/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 123).
Z tych powodów, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), postanowił odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu w zakresie niezgodności art. 233 § 1 k.p.c. z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 i Preambułą Konstytucji.
Drugi zarzut analizowanej skargi dotyczy niezgodności art. 104, art. 105 i art. 105a Prawa bankowego z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 49 i art. 51 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem skarżącego zaskarżone regulacje naruszają prawo do prywatności, gdyż wskutek złamania zasady przyzwoitej legislacji umożliwiają bankom ujawnianie danych klientów bez ich zgody osobom trzecim. Zdaniem Trybunału skarżący upatruje źródła naruszenia wolności i praw wskazanych w petitum skargi konstytucyjnej nie tyle w zaskarżonych regulacjach, ile w ustaleniu przez sądy, że skarżący wyraził zgodę na przetwarzanie jego danych osobowych (por. s. 5 wyroku sądu rejonowego oraz s. 2 wyroku sądu okręgowego, s. 3 pisma z 11 maja 2011 r.). Tak więc, w ocenie Trybunału, skarżący wiąże naruszenie wskazanych w skardze konstytucyjnych praw ze skutkami orzeczeń w zakresie ustalenia stanu faktycznego.
W związku z tym należy podkreślić, że konstrukcja skargi konstytucyjnej przyjęta w prawie polskim wyklucza merytoryczne rozpoznanie skargi, której zarzuty skierowane są przeciwko postępowaniu orzekających w sprawie organów, koncentrują się na wykazaniu błędnego zastosowania przez nie zaskarżonego przepisu, czy też wykazaniu innych uchybień popełnionych w procesie wydawania rozstrzygnięcia; tego typu naruszenia nie korzystają z ochrony przewidzianej w trybie skargi konstytucyjnej (por. postanowienie TK z 24 listopada 2009 r., Ts 171/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 24).
Z podanych powodów, na podstawie art. 79 ust. 1 Konstytucji, Trybunał postanowił odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu w zakresie badania zgodności art. 104, art. 105 i art. 105a prawa bankowego z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 49 i art. 51 ust. 1 Konstytucji.
Mając na względzie powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 28 marca 2012 r.
Sygn. akt Ts 112/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Zubik,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Cezarego P. w sprawie zgodności:
1) art. 233 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 i Preambułą Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
2) art. 104, art. 105 i art. 105a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 49 i art. 51 ust. 1 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 18 kwietnia 2011 r. Cezary P. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 233 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 i Preambułą („a działaniu instytucji publicznych zapewnić rzetelność i sprawność”) Konstytucji oraz art. 104, art. 105 i art. 105a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.; dalej: prawo bankowe) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 49 i art. 51 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została sformułowana na podstawie następującego stanu faktycznego sprawy. Skarżący wnioskował o przyznanie kredytu konsumenckiego, zaś Raiffeisen Bank Polska S.A. w Warszawie (dalej: bank) przekazał informacje zawarte we wniosku kredytowym, stanowiące tajemnicę bankową do Biura Informacji Kredytowej S.A. w Warszawie (dalej: BIK). W ocenie skarżącego bank nie otrzymał zgody na przekazanie tych danych osobowych. W konsekwencji skarżący dochodził przed sądami cywilnymi zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych, tj. prawa do prywatności. Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia wyrokiem z 3 września 2010 r. (sygn. akt VI C 531/10; dalej: wyrok Sądu Rejonowego) oddalił powództwo. W ocenie sądu nie doszło do bezprawnego naruszenia informacji dotyczących skarżącego w związku ze złożonym wnioskiem kredytowym, skarżący wyraził bowiem zgodę na przekazanie danych osobowych stanowiących tajemnicę bankową do BIK. Kolejną przyczyną oddalenia powództwa było przedawnienie roszczenia. Sąd Okręgowy w Warszawie – V Wydział Cywilny-Odwoławczy wyrokiem z 10 stycznia 2011 r. (sygn. akt V Ca 2920/10; dalej: wyrok Sądu Okręgowego) oddalił apelację od orzeczenia wydanego w I instancji, przyjmując za własne ustalenia sądu rejonowego zarówno co do zarzutu przedawnienia roszczenia, jak i w zakresie braku bezprawności działań banku.
Zdaniem skarżącego zakwestionowana regulacja k.p.c., stanowiąca, iż sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, narusza zasadę demokratycznego państwa prawa, łamiąc zasady przyzwoitej legislacji – przepisy nie mogą stwarzać organom państwowym możliwości nadużywania swojej pozycji wobec obywatela. Zaskarżone przepisy prawa bankowego naruszają zaś prawo do prywatności, gdyż wskutek złamania zasady przyzwoitej legislacji umożliwiają bankom ujawnianie danych klientów osobom trzecim.
Sędzia TK w zarządzeniu z 4 maja 2011 r. wezwał skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: po pierwsze, dokładne określenie przedmiotu skargi, tj. wykazanie, w jakim zakresie art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 105 ust. 4 w zw. z art. 104, art. 105 prawa bankowego w brzmieniu obowiązującym w okresie od 1 maja 2004 r. do 1 kwietnia 2007 r. stanowiły podstawę ostatecznego orzeczenia o przysługujących skarżącemu prawach lub wolnościach konstytucyjnych; po drugie, dokładne określenie przedmiotu skargi przez wskazanie, czy zarzuty skargi skierowane wobec art. 104 prawa bankowego dotyczą brzmienia tego przepisu w okresie od 1 maja 2004 r. do 30 czerwca 2004 r., czy też od 1 lipca 2004 r. do 1 kwietnia 2007 r.; po trzecie, wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego wynikające z art. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji i w jaki sposób zostały naruszone przez ostateczne rozstrzygnięcie wydane na podstawie art. 233 § 1 k.p.c.; po czwarte, wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego wynikające z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 49 oraz art. 51 ust. 1 Konstytucji i w jaki sposób zostały naruszone przez ostateczne rozstrzygnięcie wydane na podstawie art. 105 ust. 4 w zw. z art. 104, art. 105 i art. 105a prawa bankowego, w brzmieniu obowiązującym od 1 maja 2004 r. do 1 kwietnia 2007 r.; po piąte, nadesłanie pięciu odpisów orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie (sygn. akt. II C 37/09) oraz Sądu Apelacyjnego w Warszawie (sygn. akt I ACa 466/09).
Pismem z 11 maja 2011 r. skarżący odniósł się do powyższego zarządzenia, wskazując, że wyrok Sądu Okręgowego w sposób bezpośredni został oparty o przywołane w skardze przepisy k.p.c. oraz Prawa bankowego, co – jego zdaniem – wynika z treści uzasadnienia orzeczenia. Skarżący doprecyzował, że zarzuty skargi dotyczą art. 104 ustawy – Prawo bankowe w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2004 r. do 1 kwietnia 2007 r., rozwinął argumentację w zakresie niezgodności zaskarżonych regulacji z powołanymi w skardze wzorcami kontroli konstytucyjności, a także nadesłał kopie odpowiednich orzeczeń.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Jak stanowi art. 79 ust. 1 Konstytucji: „Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji”. Z przepisu tego wynika m.in. wymóg istnienia bezpośredniego związku między treścią wskazanych w skardze konstytucyjnej norm i naruszeniem przysługujących skarżącemu konstytucyjnych wolności lub praw, przy czym chodzi tylko o naruszenie dokonane przez organ władzy publicznej i to w sposób kwalifikowany, a mianowicie przez wydanie opartego na zaskarżonym przepisie ostatecznego orzeczenia.
Odnosząc się do pierwszego zarzutu rozpatrywanej skargi, tj. niezgodności art. 233 § 1 k.p.c. z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 i Preambułą Konstytucji Trybunał podkreśla, że w tym zakresie nie został spełniony wymóg wskazania przez skarżącego konstytucyjnych wolności lub praw, których naruszenie spowodowane zostało zastosowaniem zaskarżonego unormowania. Powyższego wymogu nie wyczerpuje bowiem odwołanie się przez skarżącego do zasad demokratycznego państwa prawa (art. 2 Konstytucji), proporcjonalności w ograniczaniu korzystania z konstytucyjnych wolności i praw (art. 31 ust. 3 Konstytucji) oraz do fragmentu Preambuły. Orzecznictwo TK jest w tej kwestii jednolite i nie pozostawia wątpliwości co do oceny rozpatrywanej skargi konstytucyjnej w zakresie jej podstawy.
Należy przypomnieć, że zdaniem Trybunału, Preambuła jest częścią tekstu Konstytucji, a jej wypowiedzi mogą mieć, na tle określonej sprawy, a zwłaszcza w związku z konkretnymi przepisami Konstytucji, walor normatywny (zob. postanowienie TK z 21 lipca 2009 r., Ts 141/08, niepubl. i z 25 lipca 2011 r., Ts 90/11, niepubl.; wyrok TK z 27 listopada 2007 r., SK 39/06, OTK ZU nr 10/A/2007, poz. 127). Niemniej jednak skarżący nie wskazał, o jakie naruszone prawo podmiotowe zamieszczone w Preambule chodzi, nie powiązał także przywołanych w skardze fragmentów Preambuły z innymi przepisami Konstytucji, które wyrażają konkretne prawa lub wolności o charakterze konstytucyjnym. Wskazane przez skarżącego w omawianym zakresie przepisy Konstytucji (art. 2 i art. 31 ust. 3) nie mogą bowiem stanowić samoistnej podstawy skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia TK z 12 grudnia 2000 r. i z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 59 i 60).
Warto podkreślić, że art. 2 Konstytucji wyraża zespół zasad ustrojowych, ale samodzielnie nie jest podstawą wolności lub prawa podmiotowego. Powołanie się zatem na zasadę demokratycznego państwa prawa czy zasadę przyzwoitej legislacji (s. 10 skargi) generalnie nie może być samoistną podstawą skargi konstytucyjnej. Odwołanie się do tych zasad może mieć znaczenie wtedy, gdy skarżący wskaże prawo podmiotowe mające swoje źródło w innym przepisie Konstytucji, które doznało uszczerbku na skutek naruszenia powyższych zasad. Jednak w niniejszej skardze sytuacja taka nie miała miejsca.
Z kolei art. 31 ust. 3 Konstytucji wprowadza do systemu prawnego zasadę proporcjonalności, poprzez określenie przesłanek dopuszczalności ustanawiania ograniczeń konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela. W aspekcie formalnym przepis ten wymaga, by ograniczenia te były ustanawiane tylko w ustawie, wyklucza tym samym ich wprowadzenie w aktach niższej rangi. W aspekcie materialnym – dopuszcza ustanawianie tylko takich ograniczeń, które nie naruszają istoty danej wolności lub prawa podmiotowego, i to tylko wtedy, gdy są one konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia, moralności publicznej albo wolności i praw innych osób (wyrok TK z 30 października 2006 r., P 10/06, OTK ZU nr 9/A/2006, poz. 128). Jednak m.in. ze względu na swój generalny charakter art. 31 ust. 3 Konstytucji, nie jest samodzielnym wzorcem kontroli konstytucyjności zakwestionowanego przepisu. Zarzut naruszenia zasady proporcjonalności (art. 31 ust. 3) wymaga zatem – aby był skuteczny – uzupełnienia przez wskazanie konkretnej wolności lub prawa konstytucyjnego mających normatywną postać konstytucyjnego prawa podmiotowego, ograniczonego nadmiernie, nieproporcjonalnie. Takie uzupełnienie pozwoliłoby TK na dokonanie oceny zasadności wskazanych ograniczeń w płaszczyźnie art. 31 ust. 3 Konstytucji (por. np. postanowienie TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 59). Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje pogląd, że dopóki w skardze konstytucyjnej nie zostanie sformułowany zarzut naruszenia konkretnej wolności lub prawa o charakterze konstytucyjnym, dopóty samo powołanie naruszenia zasady proporcjonalności nie spełnia warunków umożliwiających merytoryczne rozpoznanie skargi (por. postanowienie TK z 10 marca 2009 r., Ts 272/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 123).
Z tych powodów, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), postanowił odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu w zakresie niezgodności art. 233 § 1 k.p.c. z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 i Preambułą Konstytucji.
Drugi zarzut analizowanej skargi dotyczy niezgodności art. 104, art. 105 i art. 105a Prawa bankowego z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 49 i art. 51 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem skarżącego zaskarżone regulacje naruszają prawo do prywatności, gdyż wskutek złamania zasady przyzwoitej legislacji umożliwiają bankom ujawnianie danych klientów bez ich zgody osobom trzecim. Zdaniem Trybunału skarżący upatruje źródła naruszenia wolności i praw wskazanych w petitum skargi konstytucyjnej nie tyle w zaskarżonych regulacjach, ile w ustaleniu przez sądy, że skarżący wyraził zgodę na przetwarzanie jego danych osobowych (por. s. 5 wyroku sądu rejonowego oraz s. 2 wyroku sądu okręgowego, s. 3 pisma z 11 maja 2011 r.). Tak więc, w ocenie Trybunału, skarżący wiąże naruszenie wskazanych w skardze konstytucyjnych praw ze skutkami orzeczeń w zakresie ustalenia stanu faktycznego.
W związku z tym należy podkreślić, że konstrukcja skargi konstytucyjnej przyjęta w prawie polskim wyklucza merytoryczne rozpoznanie skargi, której zarzuty skierowane są przeciwko postępowaniu orzekających w sprawie organów, koncentrują się na wykazaniu błędnego zastosowania przez nie zaskarżonego przepisu, czy też wykazaniu innych uchybień popełnionych w procesie wydawania rozstrzygnięcia; tego typu naruszenia nie korzystają z ochrony przewidzianej w trybie skargi konstytucyjnej (por. postanowienie TK z 24 listopada 2009 r., Ts 171/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 24).
Z podanych powodów, na podstawie art. 79 ust. 1 Konstytucji, Trybunał postanowił odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu w zakresie badania zgodności art. 104, art. 105 i art. 105a prawa bankowego z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 49 i art. 51 ust. 1 Konstytucji.
Mając na względzie powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.