Pełny tekst orzeczenia

156/2/B/2013

POSTANOWIENIE
z dnia 27 marca 2013 r.
Sygn. akt Ts 123/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Małgorzata Pyziak-Szafnicka – przewodnicząca
Stanisław Biernat – sprawozdawca
Andrzej Wróbel,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 lipca 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej VOREST Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości układowej,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 21 kwietnia 2011 r. VOREST Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości układowej (dalej: skarżąca) domagała się stwierdzenia, że art. 828 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.) jest niezgodny z art. 32 oraz art. 45 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 6 lipca 2011 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze i pozostawił bez rozpoznania wniosek o wstrzymanie wykonania wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 10 grudnia 2009 r. (sygn. akt V ACa 494/09). Jako podstawę odmowy wskazał – stosownie do art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – niezachowanie terminu do wniesienia skargi. Trybunał stwierdził, że prawomocnym wyrokiem, o którym stanowi art. 46 ust. 1 ustawy o TK, jest w wypadku sprawy skarżącej wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 10 grudnia 2009 r. (sygn. akt V ACa 494/09), doręczony jej 15 lutego 2010 r., a nie postanowienie Sądu Najwyższego z 23 listopada 2010 r., odmawiające przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Jak podkreślił Trybunał, skarga konstytucyjna została złożona 21 kwietnia 2011 r., tj. niewątpliwie po upływie trzymiesięcznego terminu do jej wniesienia.
W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżąca twierdzi, że jej zdaniem termin do wniesienia skargi konstytucyjnej w sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym, należy liczyć od daty wydania przez Sąd Najwyższy ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skargi kasacyjnej, a nie od daty wydania wyroku przez sąd apelacyjny. Co więcej, skarżąca przywołuje postanowienie Sądu Najwyższego z 20 lutego 2008 r. (sygn. akt III SK 23/07), dotyczące pytań prejudycjalnych do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, według którego orzeczeniem niepodlegającym zaskarżeniu, gdy przysługuje skarga kasacyjna, jest dopiero orzeczenie wydane przez Sąd Najwyższy. Skarżąca twierdzi nadto, że z wykładni gramatycznej art. 46 ustawy o TK i art. 79 Konstytucji nie wynika jednoznacznie, że termin rozpoczyna bieg z chwilą doręczenia prawomocnego orzeczenia. Może to być bowiem także inne ostateczne rozstrzygnięcie, którym w sprawie skarżącej jest właśnie postanowienie Sądu Najwyższego. Jak podkreśla skarżąca, art. 79 Konstytucji stanowi o ostatecznym, a nie prawomocnym, orzeczeniu o prawach lub obowiązkach.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo ustalił istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.
W niniejszej sprawie Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a argumenty przytoczone w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu, dlatego nie zasługują na uwzględnienie.
Należy przypomnieć, że pojęcia drogi prawnej i jej wyczerpania są interpretowane autonomicznie na gruncie zasad wnoszenia skargi konstytucyjnej określonych w przepisach ustawy o TK. Zgodnie z jednolitym orzecznictwem TK przez wyczerpanie drogi prawnej należy rozumieć skorzystanie ze zwykłych środków zaskarżenia (zob. postanowienia TK z 27 listopada 2007 r., Ts 284/06, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 60 oraz 20 sierpnia 2008 r., Ts 14/08, OTK ZU nr 4/B/2008, poz. 175). Podniesione w zażaleniu twierdzenia, odnoszące się do regulacji zawartej w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2, ze zm.), są zatem bezzasadne.
W świetle powyższego, początek biegu trzymiesięcznego terminu do złożenia skargi konstytucyjnej (art. 46 ust. 1 ustawy o TK w zw. z art. 79 ust. 1 Konstytucji) należy wiązać ze skorzystaniem ze zwykłych środków zaskarżenia, prowadzącym do uzyskania ostatecznego rozstrzygnięcia (np. prawomocnego orzeczenia). Z kolei wniesienie nadzwyczajnych środków zaskarżenia nie ma wpływu na bieg tego terminu, w szczególności w żaden sposób go nie przedłuża.
Trybunał zwraca ponadto uwagę, że od 6 lutego 2005 r. skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, przysługującym od prawomocnego orzeczenia (zob. ustawa z 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98). Skarga konstytucyjna, co zdaje się pomijać skarżąca, jest zaś – w odróżnieniu od skargi kasacyjnej – środkiem ochrony wolności lub praw określonych w Konstytucji. Subsydiarny charakter skargi, wynikający z art. 79 ust. 1 Konstytucji, nie oznacza, że warunkiem dopuszczalności jej wniesienia jest uprzednie skorzystanie z nadzwyczajnych środków zaskarżenia. Jeżeli skarżący złoży równolegle skargę kasacyjną i skargę konstytucyjną (co jest dopuszczalne), Trybunał Konstytucyjny może zawiesić toczące się przed nim postępowanie na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) w zw. z art. 20 ustawy o TK.
Skarżąca przyjmuje, że rozstrzygnięcie wydane w następstwie rozpatrzenia nadzwyczajnego środka zaskarżenia jest innym ostatecznym rozstrzygnięciem, od którego biegnie termin do wniesienia skargi konstytucyjnej. W ocenie Trybunału skarżąca abstrahuje tym samym od ustalonego w orzecznictwie TK znaczenia zwrotu „wyczerpania drogi prawnej” i dlatego prezentowanemu przez nią poglądowi należy odmówić trafności.
Należy również podkreślić, że art. 79 ust. 1 Konstytucji odsyła do regulacji ustawowych w zakresie zasad wnoszenia skargi konstytucyjnej, co skarżąca zdaje się pomijać; do pojęcia ostatecznego orzeczenia o wolnościach lub prawach albo obowiązkach nawiązuje zaś nie – jak twierdzi skarżąca – art. 46 ust. 1 ustawy o TK, lecz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny orzekł jak na wstępie.