Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Dorota Kropiewnicka

Sędziowie SSO Grzegorz Szepelak

SSR del. do SO Edyta Pawłowicz – Durlak (spr.)

Protokolant Justyna Gdula

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Tomasza Fedyka

po rozpoznaniu w dniu 3 kwietnia 2013 r.

sprawy M. Ż.

oskarżonego o przestępstwa z art. 226§1 k.k. i z art.62 ust.1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art.31§2 k.k. oraz z art.275§1 k.k. i art.276 k.k. w zw. z art.11§2 k.k

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia

z dnia 27 listopada 2012 r. sygn. akt V K 1097/12

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

II.  zasądza od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia) na rzecz adwokata S. M. kwotę 516,60 złotych (pięciuset szesnastu i ⁶⁰/100, w tym VAT), tytułem nieopłaconej obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt IV Ka 137/13

UZASADNIENIE

M. Ż. został oskarżony o to,że:

I.  w dniu 25 listopada 2011 roku we W. znieważył funkcjonariusza policji M. B. słowami powszechnie uznawanymi za obelżywe podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych, tj. o czyn z art. 226 §1 kk,

II.  w dniu 25 listopada 2011 roku we W., wbrew przepisom ustawy posiadał przy sobie środki odurzające w postaci marihuany w ilości 0,22 grama netto, przy czym czynu tego dopuścił się mając w stanie znacznym ograniczoną zdolność do pokierowania swoim postepowaniem, tj. o czyn z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 31 §2 kk,

III.  od nieustalonego czasu do dnia 25 listopada 2011 roku we W. posiadał przy sobie przywłaszczony dowód osobisty o numerze (...) wystawiony na nazwisko R. S., a nadto ukrywał dokumenty w postaci: legitymacji studenckiej nr albumu (...) wystawionej na nazwisko W. Z. oraz prawo jazdy nr (...)-F wystawione na nazwisko T. G., krórymi nie miał prawa wyłącznie rozporządzać, tj. o czyn z art. 275 §1 kk i art. 276 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 11 §2 kk.

Wyrokiem z dnia 27 listopada 2012 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia Śródmieścia Wydział V Karny w sprawie o sygnaturze akt VK 1097/12 uznał oskarżonego M. Ż. za winnego popełnienia zarzucanych mu przestępstw, wymierzając mu za nie odpowiednio kary 2, 2 i 3 miesięcy pozbawienia wolności, a w następnie karę łączną w wymiarze 3 miesięcy pozbawienia wolności, warunkowo zawieszając jej wykonanie na okres próby 3 lat. Sąd zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okres zatrzymania w dniu 25 listopada 2011 roku. Nadto zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. M. kwotę 885,60 zł tytułem kosztów nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu oraz zwolniono oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa.

Od powyższego wyroku, zaskarżając go w punkcie II, III, IV i V na korzyść oskarżonego, apelację wniósł obrońca, zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

a)  art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy brak było ku temu podstaw;

b)  art. 62 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy ustalony w sprawie stan faktyczny dotyczący posiadania przez oskarżonego w dniu 25 listopada 2011 roku środków odurzających w postaci marihuany, w ilośco 0,22 grama netto uzasadniał przyjęcie, że w niniejszej sprawie zachodzi przypadek mniejszej wagi;

2.  obrazę prawa procesowego, a to:

a)  art. 410 kpk, art. 5 kpk i art. 7 kpk poprzez oparcie rozstrzygnięcia na ustaleniach, które nie znajdują oparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym, a także nieuwzględniających zasad prawidłowego rozumowania oraz wiedzy i doświadczenia życiowego, a polegających na przyjęciu, że oskarżony przywłaszczył dowód osobisty o numerze (...) wystawiony na nazwisko R. S., a nadto ukrywał dokumenty w postaci legitymacji studenckiej nr albumu (...) wystawionej na nazwisko W. Z. oraz prawo jazdy nr (...)-F wystawione na nazwisko T. G. w sytuacji, gdy ani zeznania świadków R. S. i A. Z., ani wyjaśnienia oskarżonego nie pozwalają na to, oraz w sytuacji, gdy w sprawie zaistaniały niedające się usunąć wątpliwości dotyczące zarówno momentu, jak i sposobu wejścia przez oskarżonego w posiadanie wymienionych dokumentów- rozstrzygnięcie ich na niekorzyść oskarżonego;

b)  art. 424 §1 pkt. 1 kpk w zw. z art. 410 kpk i art. 7 kpk poprzez uznanie przez Sąd za mało przekonujące wyjaśnień oskarżonego dotyczących znalezienia przez niego wyżej wymienionych dokumentów przed (...) Handlowym (...), na kilka minut przed zatrzymaniem go przez funkcjonariuszy Policji, oraz przyjęcie za mało prawdopodobne, że mogły one być podrzucone w miejscu wskazanym przez oskarżonego jako miejsce ich znalezienia, bez wskazania w uzasadnieniu wyroku dlaczego i na jakiej podstawie Sąd oparł powyższe stanowisko;

c)  art. 424 §1 pkt 2 kpk w zw. z art. 4 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk polegającą na niewyjaśnieniu w uzasadnieniu wyroku podstawy prawnej rozstrzygnięcia w stosunku do czynów wskazanych w punkcie II i III części wstępnej wyroku, poprzez niewskazanie motywów, na podstawie których Sąd uznał, że oskarżony dopuścił się popełnienia przestępstwa z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, a nie art. 62 ust. 3 wspomnianej ustawy, a także poprzez niewyjaśnienie dlaczego Sąd przyjął, że oskarżony dopuścił się przestępstwa przywłaszczenia w stosunku do dokumentu w postaci dowodu osobistego na nazwisko R. S., a w stosunku do dokumentów w postaci legitymacji studenckiej na nazwisko W. Z. i prawa jazdy na nazwisko T. G. przestępstwa ich ukrycia;

3.  błędne ustalenie stanu faktycznego przyjętego za podstawę wyroku, które miało wpływ na treść wyroku poprzez przyjęcie, że:

a)  oskarżony posiadał od nieustalonego czasu dokumenty wskazanie w pkt III części wstępnej wyroku w sytuacji, gdy poczynione przez Sąd ustalenia nie dawały podstaw do przyjęcia powyższej tezy, gdyż zgodnie z wyjaśnieniami oskarżonego, znalazł on dokumenty bezpośrednio przed zatrzymaniem go przez funkcjonariuszy Policji;

b)  oskarżony wszedł w posiadanie dokumentów wskazanych w pkt III części wstępnej wyroku w sposób nielegalny, w szczególności że je przywłaszczył, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci wyjaśnień oskarżonego i zeznań świadków- R. S. i W. Z., nie pozwalał na przyjęcie tak postawionej tezy;

c)  oskarżony ukrywał dokumenty wskazanie w pkt III części wstępnej wyroku w sytuacji, gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy, w szczególności wyjaśnienia oskarżonego, nie dawał podstaw do przyjęcia powyższego założenia.

Mając powyższe na uwadze, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynu opisanego w pkt II części wstepnej wyroku, a to z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii na art. 62 ust. 3 przedmiotowej ustawy w zw. z art. 31 §2 kk i w ziązku z powyższym o zastosowanie wobec oskarżonego nadzwyczajnego złagodzenia kary. Jednocześnie apelujący wniósł o uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu w pkt III części wstępnej wyroku przestępstwa z rt. art. 275 §1 kk i art. 276 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 11 §2 kk. Nadto wniesiono o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu za postepowanie apelacyjne oraz nieobciążanie oskarżonego kosztami postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył , co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe i dokonał trafnych ustaleń faktycznych. Zbadał i uwzględnił przy tym okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Sąd I instancji trafnie zakwalifikował czyny zarzucane oskarżonemu, następnie prawidłowo rozpoznał sprawę oraz skonstruował prawidłową podstawę faktyczną i prawną orzeczenia.

Przechodząc do rozważań poszczególnych zarzutów apelacyjnych Sąd Okręgowy zważył, iż wbrew twierdzeniom skarżącego czyn popełniony przez oskarżonego nie stanowi wypadku mniejszej wagi określonego w art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (u.p.n.)

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił m.in. w oparciu o protokół użycia wagi (k.6) i opinię z zakresu badań fizykochemicznych (k.51-52), iż oskarżony był w posiadaniu 0,22 grama ziela konopi innych niż włókniste. Sama ta okoliczność nie jest jednak wystarczającą podstawą do przypisania oskarżonemu odpowiedzialności karnej za posiadanie środka odurzającego. Wielokrotnie w orzecznictwie wskazywano, że środki odurzające lub substancje psychotropowe, o których mowa w art. 62 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii muszą spełniać nie tylko kryterium przynależności grupowej do związków wymienionych w załącznikach do tego aktu prawnego, ale również kryterium ilościowe, pozwalające na co najmniej jednorazowe użycie w celu osiągnięcia efektu odurzenia lub innego, charakterystycznego dla działania substancji psychotropowej (vide: wyrok SN z dnia 4 listopada 2008 r., sygn. IV KK 127/08; wyrok SN z dnia 16 kwietnia 2009 r., sygn. IV KK 418/08). W niniejszej sprawie biegły z zakresu badań fizykochemicznych stwierdził, iż z posiadanej przez oskarżonego ilości środka odurzającego można sporządzić ok. 2 działki, tj. 2 porcje handlowe. Należy zatem uznać, iż oskarżony był w posiadaniu środka odurzającego w ilości nadającej się do spowodowania co najmniej jednorazowego odurzenia.

Odnosząc się do kwestii, czy w omawianej sprawie zachodzi wypadek mniejszej wagi, warto wskazać na trafną tezę wyroku Sądu Najwyższego z dnia z dnia 25 września 2002 r.(II KKN 79/00, Lex, nr 56084), w myśl której: „Przy rozstrzyganiu, czy zachodzi wypadek mniejszej wagi, ilość posiadanego środka odurzającego jest tylko jednym z elementów, który powinien być brany pod uwagę, i niewielka ilość środka bynajmniej nie musi, niejako automatycznie, prowadzić do uprzywilejowanej subsumcji. O uznaniu konkretnego czynu zabronionego za wypadek mniejszej wagi decyduje całościowa ocena jego społecznej szkodliwości, jako zmniejszonej do stopnia uzasadniającego wymierzenie kary według skali zagrożenia ustawowego, przewidzianego w przepisie, wyodrębniającym wypadek mniejszej wagi w kategorii przestępstw określonego typu. Na ocenie tej ważą przesłanki dotyczące zarówno przedmiotowej, jak i podmiotowej strony czynu.” Mając na uwadze okoliczności popełnienia przez oskarżonego przestępstwa należało uznać, iż stopień społecznej szkodliwości jego zachowania był stosunkowo wysoki, to zaś sprzeciwia się przyjęciu wypadku mniejszej wagi przestępstwa z art. 62 ust. 3 u.p.n.

Podzielić należy także w pełni stanowisko Sądu I instancji, iż skorzystanie z dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary, jakie przewiduje art. 31 §2 kk, prowadziłoby do poczucia bezkarności oskarżonego. "Rozstrzygnięcie o zastosowaniu lub niezastosowaniu dobrodziejstwa wynikającego z art. 31 § 2 k.k. jest rozstrzygnięciem w kwestii wymiaru kary i jako takie musi uwzględniać wszystkie ogólne dyrektywy wymiaru kary zawarte w art. 53 k.k., czyli również cele kary w zakresie jej społecznego oddziaływania" (wyrok SN z 21 października 1972 r., III KR 175/72, OSNKW 1973, nr 2-3, poz. 30; wyrok SN z 22 lutego 1973 r., Rw 136/73, OSNKW 1973, nr 6, poz. 82; wyrok SN z 20 czerwca 1973 r., II KR 63/73, OSNKW 1974, nr 1, poz. 6). W niniejszej sprawie Sąd doszedł do przekonania, że zarówno stopień zawinienia oskarżonego, jak i stopień społecznej szkodliwości jego zachowania były stosunkowo wysokie. In minus oskarżonemu poczytano także uprzednią karalność za przestęsptwa o podobnym charakterze. Biorąc zatem powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy podzielił zdanie Sądu Rejonowego, że kara w wymiarze 2 miesięcy pozbawienia wolności będzie w stosunku do oskarżonego karą sprawiedliwą i spełni swe cele tak w zakresie prewencji indywidualnej, jak i generalnej, uświadamiając oskarżonemu, jak i jego środowisku niewłaściwość jego postępowania i nieuchronność poniesienia za nie kary.

Nie zasługuje także na uwzględnienie zarzut apelacji dotyczący naruszenia art. 410 kpk, art. 5 kpk i art. 7 kpk. Należy zważyć, iż: „ przestępstwo przywłaszczenia różni się od kradzieży brakiem elementu zaboru rzeczy, która znajduje się w posiadaniu sprawcy, przy czym sposób wejścia przez sprawcę w jej posiadanie jest obojętny dla bytu przestępstwa (por. M. Kulik (w:) M. Mozgawa (red.), Komentarz, s. 558)”. W omawianej sprawie bezsporny jest fakt, iż w momencie zatrzymania oskarżonego przez funkcjonariuszy Policji był on w posiadaniu dowodu osobistego o numerze (...) wystawionego na nazwisko R. S.. Tym samym zrealizował on ustawowe znamiona występku z art. 275 § 1 kk.

(...) stanowiące znamię przestępstwa stypizowanego w art. 276 kk oznacza stworzenie takiego stanu rzeczy, że dokument staje się niedostępny dla osób, które mają prawo i chcą z niego skorzystać (Peiper, Komentarz, s. 398). Warunkiem odpowiedzialności sprawcy jest tu brak prawa do wyłącznego rozporządzania dokumentem. Nie ulega wątpliwości, że oskarżony nie był osobą wyłącznie uprawnioną do rozporządzania dokumentami w postaci legitymacji studenckiej nr albumu (...) wystawionej na nazwisko W. Z. oraz prawo jazdy nr (...)-F wystawione na nazwisko T. G..

Wbrew zarzutom skarżącego Sąd I instancji nie naruszył przepisów art. 424 §1 pkt 1 kpk w zw. z art. 410 kpk i art. 7 kpk, albowiem w uzasadnieniu wyroku wskazane zostały przyczyny dla których Sąd uznał za mało przekonujące wyjaśnienia oskarżonego dotyczące znalezienia przez niego wyżej wymienionych dokumentów. Wskazać należy, że ocena mocy i wiarygodności dowodów, przedstawiona w pisemnym uzasadnieniu orzeczenia, mogłaby być skutecznie podważona w postępowaniu apelacyjnym tylko wówczas, gdyby wskazano, że zawiera błędy logiczne, wewnętrzne sprzeczności, czy jest niepełna. Uchybień takich nie sposób się jednak dopatrzyć w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia.

Co do zarzutu podnoszonego w pkt 2.c. apelacji Sąd Okręgowy zważył, iż Sąd I Instancji w sposób bardzo lakoniczny ustosunkował się do podstawy prawnej rozstrzygnięcia w stosunku do czynów wskazanych w punkcie II i III części wstępnej wyroku. Tym nie mniej uchybienia te nie mają wpływu na treść orzeczenia. Sąd Rejonowy, z przyczyn wskazanych powyżej, dokonał bowiem prawidłowej kwalifikacji prawnej czynów zarzuconych oskarżonemu.

Sąd Odwoławczy za chybione uznał również zarzuty skarżącego dotyczące błędnego ustalenia stanu faktycznego. Podzielić należy tu stanowisko Sądu I instancji, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, iż oskarżony od nieustalonego czasu posiadał oraz ukrywał omówione wcześniej dokumenty. Za trafnością tych stwierdzeń przemawiają zeznania świadków- W. Z., który jednoznacznie wskazał, iż utracił dokument w okresie maja- czerwca 2011 roku, oraz R. S.. Zeznania te Sąd Rejonowy uznał za wiarygodne, z czym Sąd Okręgowy w pełni się zgadza. Odnosząc się zaś do wyjaśnień oskarżonego nie sposób uznać je za przekonujące- sprzeczne bowiem z zasadami doświadczenia życiowego wydaje się wskazanie oskarżonego, iż dokumenty te mogły zostać podrzucone przez funkcjonariuszy Policji pod (...) Handlowy (...) (vide: wyjaśnienia oskarżonego, k. 195). Gdyby nawet przyjąć, że faktycznie oskarżony znalazł dokumenty pod DH Renoma tuż przed zatrzymaniem go przez funkcjonariuszy Policji, jako normalne zachowanie należałoby uznać zgłoszenie faktu ich znalezienia odpowiednim organom, tymczasem oskarżony w momencie zatrzymania miał je schowane w plecaku, co jednoznacznie wskazuje na ich nielegalne posiadanie.

Przedstawione powyżej względy zadecydowały o tym, iż Sąd Odwoławczy w pkt I części dyspozytywnej wyroku utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną.

W związku z ustanowieniem dla oskarżonego obrońcy z urzędu, Sąd w oparciu o art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze oraz § 14 ust. 1 pkt 4 oraz § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. M. kwotę 516,60 zł (z VAT) tytułem nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 636 §1kpk w zw. z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych.