Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2015 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa D. J.

przeciwko M. S. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 26 czerwca 2014 r.

sygn. akt I C 914/13

1.  oddala apelację,

2.  nie obciąża pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda za instancję odwoławczą,

3.  przyznaje od Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Toruniu na rzecz adwokata W. M. kwotę 300 zł (trzysta złotych) plus 23 % podatku VAT tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu w instancji odwoławczej.

Sygn. akt I C 602/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 czerwca 2014r. Sąd Rejonowy w Toruniu w sprawie z powództwa D. J. przeciwko M. S. (1) zasądził na rzecz powoda od pozwanej kwotę 3.960 zł wraz z odsetkami oddalając powództwo w pozostałej części. Postępowania co do kwoty 2.750 zł podlegało natomiast umorzeniu. Ponadto sąd odstąpił od obciążania pozwanej kosztami procesu poniesionymi przez powoda.

Z poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń wynika, iż na mocy umowy sprzedaży z dnia 20 listopada 2011r. D. J. wraz z żoną B. J. nabyli od M. S. (2) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...). W przedmiotowym lokalu od 2009 r. mieszka matka M. S. (2)– M. S. (1). Przeprowadziła się ona do mieszkania przy ul. (...) za wiedzą i wolą syna, który w zamian za darowanie mu spółdzielczego własnościowego prawa do innego lokalu oświadczył, że będzie mogła ona zamieszkiwać tam do końca swojego życia. M. S. (1) uiszcza koszty eksploatacyjne związane z użytkowaniem mieszkania na rzecz spółdzielni mieszkaniowej.

Mając na uwadze treść przedłożonych pism sąd meriti wskazywał, iż w dniu 7 stycznia 2013 r. powód wezwał M. S. (1) do opróżnienia zajmowanego bez tytułu prawnego lokalu oraz wydania go w terminie 10 dni od otrzymania pisma oraz dopełnienia obowiązku wymeldowania, a także do zapłaty odszkodowania z tytułu bezumownego zajmowania lokalu w terminie do 10 dnia każdego miesiąca. W odpowiedzi pozwana oświadczyła, że nie zamierza wyprowadzić się z zajmowanego lokalu oraz nie zamierza nikomu płacić za korzystanie z niego, za wyjątkiem dotychczas uiszczanych opłat eksploatacyjnych.

Na mocy wyroku z 10 lutego 2014 r., sygn. akt. I C 605/13 Sąd Rejonowy w Toruniu nakazał M. S. (1) opuszczenie i opróżnienie lokalu mieszkalnego położonego w T. przy ulicy (...) i wydanie go D. J.. Wyrok ten jest prawomocny.

Z poczynionych przez sąd pierwszej instancji ustaleń, wynika, iż budynek w którym znajduje się lokal wzniesiony został w 1996 r. i znajduje się na peryferyjnym osiedlu w okolicy wyrobiska zakładów ceramicznych. Lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w T. mieści się na trzecim piętrze i składa się z jednego pokoju, kuchni, łazienki z wc i przedpokoju o łącznej powierzchni użytkowej 28,2 m ² . Ponadto z poczynionych ustaleń – popartych m.in. sporządzoną opinią biegłego, wynika również że za przedmiotowy lokal w okresie od grudnia 2012 r. do października 2013 r. można było uzyskać miesięczną opłatę w wysokości 360,00 zł. Opłata ta stanowi wartość czynszu bez uwzględnienia opłat eksploatacyjnych. M. S. (1) utrzymuje się z emerytury, która po potrąceniach komorniczych wynosi 996 zł. Posiada ono zobowiązania z tytułu zaciągniętej umowy kredytu na kwotę 40.000 zł. Ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności. Nie korzysta z pomocy MOPR, czasem finansowo wspiera ją córka.

Sąd Rejonowy wskazał, iż stan faktyczny w przeważającej części był między stronami bezsporny a w pozostałym zakresie Sąd poczynił ustalenia faktyczne w oparciu o dowody z dokumentów przedłożonych przez strony, których wiarygodność nie budzi wątpliwości. Zeznania świadków były spójne i logiczne oraz wzajemnie ze sobą korespondowały, dlatego też brak było podstaw by odmówić im wiarygodności. W oparciu o opinię biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, a także uzupełniającą opinię ustną, Sąd ustalił wysokość czynszu, jakiego powód mógłby domagać się za wynajęcie przedmiotowego lokalu mieszkalnego. W ocenie Sądu Rejonowego opinia biegłego została przygotowana w sposób staranny, fachowy i rzetelny. Biegły w sposób bardzo szczegółowy odniósł się również do problematyki związanej z wyborem przyjętej metody wyceny Opinia była konkretna, jasna, spójna i jednoznaczna a wnioski biegłego w logiczny sposób wypływały z przeprowadzonych przez niego badań. Sąd I instancji wskazał iż w sprawie do rozstrzygnięcia której wymagane są wiadomości specjalne nie może wydać orzeczenia wbrew wnioskom wypływającym z opinii uznanej przez tenże Sąd za fachową i rzetelną (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2006 r., I CSK 166/06). Z opinii biegłego wynikało, iż w okresie od grudnia 2012 r. do października 2013 r. za przedmiotowy lokal mieszkalny można było uzyskać miesięczną opłatę w wysokości 360,00 zł. Opłata ta stanowi wartość czynszu bez uwzględnienia opłat eksploatacyjnych.

Sąd I instancji wskazał iż oceniając zasadność powództwa o zapłatę odszkodowania za zajmowanie lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego Sąd bada: legitymację procesową powoda, tj. czy jest on właścicielem lokalu mieszkalnego, legitymację bierną pozwanego, tj. czy zajmował on lokal mieszkalny powoda bez tytułu prawnego, a także kwestię tego, czy pozwany zajmował lokal powoda w okresie wskazanym w pozwie oraz jaka jest wysokość należnego powodowi odszkodowania, tj. jaka jest przeciętna wysokość czynszu, jaki powód mógłby uzyskać w razie wynajęcia lokalu (P. Wiśniewski, Postępowanie z powództwa o zapłatę odszkodowania za zajmowanie lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego, LEX). W przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości, iż powodowi przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...). Jednocześnie bezspornym jest, iż w okresie obejmującym powództwo w lokal ten zajmowała pozwana. Kwestię sporną między stronami stanowi natomiast okoliczność, czy pozwana posiada tytuł prawny do zajmowania lokalu, a jeżeli nie, to jakiej wysokość czynsz mógłby uzyskać powód z tytułu najmu przedmiotowego lokalu.

W ocenie Sądu I instancji pozwana zajmuje lokal bez tytułu prawnego i za nietrafne uznać należy stanowisko, iż przysługuje jej skuteczne wobec powoda prawo w postaci umowy użyczenia zawartej ze zbywcą spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. O ile uznać można, że pozwana zajmowała lokal na podstawie ustnej umowy użyczenia w okresie, gdy uprawnionym do nieruchomości był jej syn, tak niewątpliwie wraz ze sprzedażą prawa do lokalu zawarta umowa wygasła. Sąd Rejonowy podkreślił iż zbliżone stanowisko zajął Sąd Rejonowy w uprzednio toczącej się między stronami sprawie o eksmisję, w której wyrokiem z dnia 10 lutego 2014 r., sygn.. akt: I C 605/13, nakazał M. S. (1) opuszczenie lokalu mieszkalnego położonego w T. przy ul. (...) i wydanie go D. J.. Mając powyższe na uwadze Sąd i instancji uznał , iż powodowi przysługuje odszkodowanie od pozwanej z tytułu zajmowania lokalu bez tytułu prawnego.

W toku procesu powód ograniczył żądanie pozwu domagając się od pozwanej odszkodowania w wysokości 750,00 zł miesięcznie, bowiem uzyskał on informację, że pozwana uiszcza opłaty eksploatacyjne za mieszkanie. Tym samym we wskazanym wyżej zakresie konieczne było umorzenie postępowania co do kwoty 2.750,00 zł na mocy przepisu art. 203 kpc w zw. art. 355 kpc.

Przyjmując wartość czynszu wskazaną przez biegłego Sąd, na podstawie art. 18 ust. 1 u.o.p.l. Sąd Rejonowy zasądził na rzecz powoda od pozwanej kwotę 3.960,00 zł tytułem odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego za okres od grudnia 2012 r. do października 2013. O odsetkach Sąd Rejonowy orzekł na mocy przepisu art. 481 kc uwzględniając wskazane przez powoda terminy wymagalności roszczenia. W związku z tym, iż powód swoim pozwem dochodził kwoty 750,00 zł miesięcznie konieczne było oddalenie powództwa w pozostałej części.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 102 kpc, wskazując, iż sprawa niniejsza z całą pewnością miała charakter wyjątkowy pozwalający na odstąpienie od zasady odpowiedzialności za wynik procesu wyrażonej w przepisie art. 98 kpc. Do kręgu okoliczności branych pod uwagę przez sąd przy ocenie przesłanek z art. 102 należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i będące „na zewnątrz” procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. M. S. (1) utrzymuje się z emerytury, która po potrąceniach komorniczych wynosi 996 zł. Posiada ona zobowiązania z tytułu zaciągniętej umowy kredytu na kwotę 40.000 zł. Ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności. Nie korzysta z pomocy MOPR. Sąd Rejonowy biorąc pod uwagę te okoliczności uznał, że obciążenie pozwanej kosztami procesu nie byłoby zgodne z zasadami współżycia społecznego.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu Sąd Rejonowy orzekł na mocy przepisu § 19 in. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.1348). Mając powyższe na względzie Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 519,55 zł brutto tytułem części kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu (w zakresie w jakim powód przegrał sprawę). Jednocześnie Sąd przyznał ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu adwokatowi W. M. kwotę 252,25 zł brutto tytułem pozostałej części kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu. Uwzględniając sytuację majątkową pozwanej Sąd nie obciążył jej kosztami procesu poniesionymi przez powoda. Nadto Sąd nakazał zwrócić powodowi kwotę 200,00 zł tytułem nadpłaconych wydatków na podstawie przepisu art. 84 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z 28 lipca 2005 r.

Apelację od powyższego wyroku złożyła pozwana, która zaskarżyła wyrok w zakresie punkt II podnosząc następujące zarzuty:

-naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego poprzez niewłaściwe zastosowanie,

- naruszenie przepisów prawa procesowego, w szczególności art. 227 i 233 § 1 k.p.c., poprzez dokonanie wadliwej i błędnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym w zakresie oceny dowodów dotyczących stosunku użyczenia, braku skutecznego rozwiązania umowy użyczenia oraz bezzasadnego ustalenia, iż pozwana zajmowała lokal bez tytułu prawnego i w efekcie uznanie, iż powodowi przysługuje odszkodowanie za bezumowne korzystanie przez pozwaną z zajmowanego lokalu. W uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego wskazywano, iż Sąd Rejonowy błędnie wydał orzeczenie w oparciu o art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie praw lokatorów (…), gdyż powołana regulacja nie znajdzie zastosowania w niniejszej sprawie, albowiem pozwana nie zajmowała lokalu bez tytułu prawnego. Zdaniem skarżącej zajmowała ona lokal na podstawie umowy użyczenia zawartej z jej synem na czas nieoznaczony, która nie została jej wypowiedziana a tym samym nie ulegał rozwiązaniu. Strona pozwana wskazywała, iż wypowiedzenie umowy użyczenia, wobec braku odmiennej regulacji, winno odbywać się na zasadach ustalonych zgodnie z art. 365 ¹ k.c. w zw. ze stosowanym per analogam art. 688 k.c. Skarżący powoływali się również na zasady współżycia społecznego w kontekście okoliczności w jakich pozwana zajęła przedmiotowy lokal, a powód przed zakupem mieszkania wiedział, iż dotychczasowy właściciel użyczył go swojej matce. Formułując powyższe zarzuty skarżąca wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie punktu II i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwane kosztów procesu za I instancję w pozostałej części oraz za II instancję, w tym kosztów nieopłaconej pomocy porwanej na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. W. M. według norm przepisanych. W przypadku nieuwzględnienia apelacji skarżący wnosił o nie obciążanie pozwanej kosztami za instancję odwoławczą z uwagi na je sytuację materialną i życiową oraz o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu jako nieopłaconych w całości lub w części.

W odpowiedzi na apelację powód wnosił o jej oddalenie w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W ocenie strony powodowej tezy sformułowane we wniesionym przez pozwaną środku odwoławczym stanowią jedynie polemikę ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, który dodatkowo został już usankcjonowany prawomocnym wyrokiem orzekającym eksmisję pozwanej z zajmowanego lokalu (sygn. akt VIII Ca 195/14 Sądu Okręgowego w Toruniu). W ocenie powoda powołany wyrok wiąże sąd, co do statusu pozwanej, jako osoby zajmującej lokal bez tytułu prawnego. Ponadto swoje stanowisko powód argumentował w ten sposób, iż wskazywał, że fakt niewygaśnięcia umowy użyczenia przez fakt dokonania zmian właścicielskich przedmiotu użyczenia oznacza tylko tyle, że stosunek ten istnieje nadal ale tylko między samymi stronami. Z powyższego powód wywodził, iż swoje roszczenia w tym zakresie pozwana winna kierować do użyczającego – jej syna, nie zaś do powoda, który w ogólności kwestionuje fakt istnienia takiej umowy. Ponadto – przyjmując nawet istnienie stosunku użyczenia, powód wezwał pozwaną do wydania lokalu a ewentualna umowa użyczenia uległa rozwiązaniu w styczniu 2013r. Co więcej, w ocenie powoda umowa dożywocia dla skutecznego zawarcia wymaga odpowiedniej formy, jak również księga wieczysta urządzona dla „spornego” lokalu nie zawiera informacji co do istnienia jakiejkolwiek służebności osobistej przysługującej pozwanej w stosunku do lokalu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej była bezzasadna i podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia fatyczne dokonane przez sąd pierwszej instancji oraz poczynioną ocenę materiału dowodowego i przyjmuje jako własne. Sąd Rejonowy wskazywał, iż stan faktyczny w niniejszej sprawie, co do zasady, był bezsporny i wynikał z przedłożonych dokumentów, zeznań świadków oraz sporządzonej a potrzeby niniejszego postępowania pisemnej opinii biegłego „uzupełnioną” opinią ustną. Różnice w stanowiska stron wynikały z subiektywnej oceny zaistniałych okoliczności, które każda ze stron interpretowała w możliwie korzystny dla siebie sposób. Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wskazać należy, iż w ocenie Sądu Okręgowo, nie doszło do naruszenia wyrażonej w powołanym przepisie zasady swobodnej oceny dowodów, gdyż ocena zgromadzonego materiału dowodowego i poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne zostały dokonane w sposób prawidłowy, poparty szeroką i spójną argumentacją. Jednocześnie Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 23 stycznia 2001 r. (por. sygn. akt IV CKN 970/00, LEX nr 52753), zgodnie z którym dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając. Wymogów tych nie spełnia apelacja strony pozwanej, której uzasadnienie w zakresie omawianego zarzutu ogranicza się do ogólnej krytyki i kontestowania poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń. Podkreślenia wymaga fakt, iż skarżący nie przedstawił żadnych okoliczności, które w dostateczny sposób wskazywałyby na nieprawidłową, dowolną czy też dokonaną wbrew zasadom orzekania, ocenę dowodów poczynioną przez sąd pierwszej instancji.

Sąd meriti zasadnie wskazywał odnosząc się do poglądów doktryny, iż oceniając zasadność powództwa o zapłatę odszkodowania za zajmowanie lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego Sąd bada: legitymację procesową powoda, tj. czy jest on właścicielem lokalu mieszkalnego, legitymację bierną pozwanego, tj. czy zajmował on lokal mieszkalny powoda bez tytułu prawnego, a także kwestię tego, czy pozwany zajmował lokal powoda w okresie wskazanym w pozwie oraz jaka jest wysokość należnego powodowi odszkodowania, tj. jaka jest przeciętna wysokość czynszu, jaki powód mógłby uzyskać w razie wynajęcia lokalu (P. Wiśniewski, Postępowanie z powództwa o zapłatę odszkodowania za zajmowanie lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego, LEX). Nie ulegało przy tym wątpliwości, iż powodowi przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...). Jednocześnie bezspornym jest, iż w okresie obejmującym powództwo w lokal ten zajmowała pozwana. Kwestię sporną między stronami – zarówno w toku postępowania przed sądem pierwszej jak i drugiej instancji, stanowi natomiast okoliczność, czy pozwana posiadała tytuł prawny do zajmowania lokalu.Sąd Okręgowy podziela stanowisko sądu pierwszej instancji co do tego, iż o zajmowaniu lokalu przez pozwaną na podstawie umowy użyczenia można mówić w odniesieniu do okresu, gdy uprawnionym do nieruchomości był jej syn. Wobec sprzedania lokalu powodowi umowa ta wygasła. Sąd Rejonowy dokonując analizy art. 710-719 k.c. regulujących umowę użyczenia zasadnie wskazał, iż powołane przepisy nie przewidują, aby w razie zbycia przedmiotu użyczenia w trakcie trwania umowy nabywca wstępował w miejsce użyczającego tj. aby dochodziło do „kontynuacji” użyczenia względem sprzedanej rzeczy. Powołując się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 19 kwietnia 2007 r., sygn. I ACa 261/07 sąd meriti zasadnie wskazywał, iż z chwilą zbycia przedmiotu użyczenia umowa wygasa. Analogiczne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 7 kwietnia 2005 r., sygn. akt II CK 569/04 LEX nr 175987, w którym orzekł, że w przypadku zbycia rzeczy użyczonej w czasie trwania umowy użyczenia, jej nabywca nie wstępuje w stosunek użyczenia w miejsce zbywcy. Jak podkreślił w uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy, w przepisach regulujących umowę użyczenia ( art.710-719 k.c.) brak jest unormowań dotyczących przeniesienia własności użyczonej rzeczy. Sposób korzystania z rzeczy przez biorącego w umowie użyczenia jest zbliżony do stosunku najmu. Przepisy regulujące najem przewidują, że w razie zbycia rzeczy najętej w czasie trwania najmu nabywca wstępuje w stosunek najmu w miejsce zbywcy ( art. 678 k.c.). Należy jednak uwzględnić, że umowę użyczenia i najmu różni odpłatny charakter umowy najmu. Korzystanie z cudzej rzeczy za wynagrodzeniem wzmacnia pozycję takiego posiadacza w stosunku do podobnych uprawnień korzystającego bez wynagrodzenia. Dla stosunków z umowy użyczenia jest też istotniejszy niż w przypadku najmu element osobistej więzi między właścicielem, a biorącym rzecz do używania. Jest on zazwyczaj przyczyną, dla której właściciel oddaje swoją rzecz biorącemu ją do używania dla jego wygody.. Nadto nie można pomijać i tej okoliczności, że przepis art. 678 k.c. ma charakter regulacji szczególnej , co przemawia przeciwko jego stosowaniu w drodze analogii do innych stosunków prawnych . W ocenie Sądu Najwyższego wyrażonej w wyżej cytowanym wyroku, brak jest zatem podstaw, aby uznać, że nabywca użyczonej rzeczy wstępuje w miejsce zbywcy, jeśli chodzi o prawa i obowiązki wynikające z użyczenia.

Mając powyższe na uwadze należy przyjąć, iż w niniejszej sprawie sytuacji nie będzie można w drodze analogii odnieść do regulacji dotyczącej przejścia własności przedmiotu najmu tj. art. 678 k.c., zgodnie z którym razie zbycia rzeczy najętej w czasie trwania najmu nabywca wstępuje w stosunek najmu na miejsce zbywcy, jak również podkreślenia wymaga, iż regulacja kodeksowa dotycząca umowy użyczenia również nie przyznaje uprawnionemu z tytułu użyczenia środków ochrony przeciwko każdoczesnemu właścicielowi rzeczy. Zgodnie z powyższym Sąd Okręgowy podziela pogląd, iż przeniesienie własności rzeczy użyczonej powoduje wygaśnięcie tego stosunku pranego. Dodatkowo należy wskazać, iż niezależnie od ewentualnego wejścia nabywcy lokalu w miejsce użyczającego powód pismem z 7 stycznia 2013r. wezwał pozwaną do opuszczenia i opróżnienia lokalu. Działanie takie niewątpliwie należałoby uznać za wypowiedzenie umowy użyczenia, do której nie można w drodze analogii (o czym była już mowa wcześniej) stosować art. 688 k.c. dotyczącego terminów wypowiedzenia umowy najmu. Na odmienność regulacji w tym zakresie wskazuje pośrednio m.in. regulacja art. 716 k.c. z której wynika, że jeżeli rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy, użyczający może żądać zwrotu rzeczy, chociażby umowa była zawarta na czas oznaczony. W powołanym przepisie jednocześnie nie zawarto jakiegokolwiek „obwarowania” dotyczącego terminów wypowiedzenia, co uzasadnione jest m.in. nieodpłatnym charakterem umowy użyczenia. Nie bez racji pozostaje powód wskazując, że jeżeli przeniesienie własności rzeczy nie powoduje wejścia nabywcy na miejsce użyczającego to nigdy nie staje się on stroną istniejącej umowy a więc nie ma on również uprawnienia do jej wypowiedzenia – abstrahując od przyjętego zapatrywania zgodnie, z którym przeniesienie własności rzeczy użyczonej powoduje wygaśnięcie użyczenia. Umowa użyczenia w oczywisty sposób nie może przy tym zmierzać do ograniczenia prawa właściciela, który może domagać się od osoby zajmującej należący do niego lokal jego opuszczenia. Jednocześnie nie można „z pola widzenia” tracić faktu, iż wobec pozwanej wydano prawomocny wyrok nakazujący jej opuszczenie zajmowanego lokalu tak więc kwesta zajmowania lokalu przez pozwaną bez tytułu prawnego została już przesądzona a niniejsze postępowanie nie może zmierzać do jego podważania( wyrok SR w Toruniu z 10 lutego 2014 r., sygn. akt. I C 605/13 i wyrok SO w Toruniu z dnia 11 czerwca 2014r w sprawie VIII Ca 195/14).

Na marginesie można również wskazać, iż nie każde zachowanie, na mocy którego określona osoba uzyskuje prawo do nieodpłatnego korzystania z rzeczy, jest użyczeniem. Jednym z przejawów relacji społecznych, gdzie więzy przyjacielskie, grzecznościowe są podstawą oddania rzeczy do korzystania innej osobie, jest prekarium (J. Gołaczyński (w:) E. Gniewek, Komentarz, 2006, s. 1132). Współcześnie władztwo prekaryjne występuje w sytuacjach, gdy jedna osoba chce drugiej wyświadczyć przysługę, kierując się grzecznością lub względami humanitarnymi (P. Książek, Prekarium w prawie polskim, Rejent 2007, nr 2, s. 57). Prekarium nie jest stosunkiem prawnym, strony nie składają oświadczeń woli i nie chcą przez to wywoływać skutków prawnych, a ich relacja ma charakter tylko faktyczny. Między dającym rzecz a biorącym istnieje jedynie stosunek grzecznościowy, może być on każdocześnie odwołany, właściciel może w każdej chwili rzecz odebrać prekarzyście, któremu nie przysługuje żadna ochrona prawna, prekarium ma charakter nieodpłatny. Zasadnie zatem Sąd Rejonowy uznał, iż pozwana zajmowała lokal bez tytułu prawnego, co uzasadniało zastosowanie art. 18 ust. 1 i 2 u.o.p.l. i zasądzenie na rzecz powoda od pozwanej kwoty 3.960,00 zł – ustalonej stosownie do wysokości opłat przyjętych przez biegłego, wraz z odsetkami tytułem odszkodowania za zajmowanie za okres od grudnia 2012 r. do października 2013.

Z powyższych względów apelacja pozwanej jako bezzasadna podlegała oddaleniu w oparciu o art. 385 k.p.c.. O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 102 kpc, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy oraz sytuację życiową i materialną pozwanej - szeroko opisaną przez sąd pierwszej instancji, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż zasadnym będzie nieobciążanie jej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda za instancję odwoławczą. O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu w postępowaniu odwoławczym Sąd Okręgowy orzekł na mocy art. 29 ust. 1 Ustawy Prawo o Adwokaturze w zw. z § 19 in. w zw z § 6 pkt 3 zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U z 2013r. Nr 461 j.t.).