Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Stosownie do treści art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., uzasadnienie Sądu drugiej instancji w postępowaniu uproszczonym powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa, jeżeli nie przeprowadzano postępowania dowodowego. Sytuacja opisana w cytowanym przepisie miała miejsce w rozpoznawanej sprawie.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne, jak również w następstwie bezbłędnie zastosowanych przepisów prawa materialnego.

Żaden z podniesionych w apelacji zrzutów nie okazał się skuteczny. W szczególności za chybiony należało uznać zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez uchylenie się od wszechstronnego rozważenia całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego. Przypomnieć należy, iż w myśl powołanego wyżej przepisu ustawy Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem Sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia.

Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji.

Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom apelującego w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś wszelkie podniesione w tym zakresie zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

W szczególności Sąd Rejonowy słusznie stwierdził, iż w świetle zgromadzonych w niniejszej sprawie dowodów, a zwłaszcza treści umów najmu lokali przy ulicy (...), a także sporządzonych do powyższych umów aneksów, okolicznością całkowicie bez znaczenia dla oceny dochodzonego roszczenia pozostaje bardzo zły stan przedmiotowych lokali, jak również fakt, iż budynek, w którym owe lokale mieszczą się, przeznaczony jest do rozbiórki. Jak ustalono, okolicznością niekwestionowaną w niniejszej sprawie jest to, że przedmiotowe lokale użytkowe w dacie zawarcia umów najmu znajdowały się w stanie do remontu. Fakt ten wynika wprost z protokołu zdawczo – odbiorczego sporządzonego w dniu 21 listopada 2007 roku, jak również z dwóch aneksów do umów najmu lokali użytkowych zawartych w dniu 19 grudnia 2011 roku, w których strony wprost uzgodniły obniżenie stawki czynszu o 30% (w zakresie dotyczącym lokalu o powierzchni 58,50 m ²) oraz o 50% (w zakresie dotyczącym lokalu o powierzchni 47,54 m ²) minimalnej stawki czynszu na okres trzech lat od podpisania umowy, co miało stanowić ekwiwalent złego stanu technicznego lokali. W tym stanie rzeczy, a zwłaszcza uwzględniając fakt, iż zgromadzone w sprawie dowody nie pozostawiają żadnych wątpliwości, że strona pozwana w dacie zawarcia umów najmu lokali użytkowych znała zły stan techniczny tychże lokali, za pozbawioną jakiegokolwiek uzasadnienia prawnego należy uznać argumentację skarżącego, iż Sąd Rejonowy nie uwzględnił przy ocenie dochodzonego roszczenia nieprzydatności lokali do celów określonych w umowie. Twierdzenia apelującego, iż zły stan lokali powinien wpłynąć na obniżenie stawki czynszu wynikającej z umowy są o tyle niezasadne, iż strona pozwana, jak ustalono, w chwili zawarcia umowy wiedziała o wadach lokalu, a w takim zaś wypadku w myśl art. 664 § 3 k.c. pozwanemu (najemcy) nie przysługuje roszczenie o obniżenie czynszu. W rozpoznawanej sprawie istotne było także to, iż pozwany znając zły stan lokali, kontynuował umowy najmu i żadnej z nich nie wypowiedział, a co więcej, strona pozwana przy każdym aneksie do umowy wskazującym na nową stawkę czynszu decydowała się na przedłużenie czasu trwania stosunku prawnego.

Całkowicie pozbawione uzasadnienia jest również twierdzenie skarżącego, iż Sąd Rejonowy orzekając o roszczeniu powoda, winien był poczynić wszechstronne rozważania także na okoliczność wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej pozwanego wynikającej chociażby z faktu, że pozwany nie prowadzi działalności gospodarczej i utrzymuje się wyłącznie z dobrowolnych składek członkowskich. Podkreślenia wymaga bowiem fakt, iż zarówno sytuacja majątkowa strony pozwanej, jak również to, iż budynek, w którym znajdują się sporne lokale, przeznaczony jest do rozbiórki, mogłoby być rozpatrywane co najwyżej w kontekście przepisu art. 5 k.c. W rozpoznawanej sprawie jednakże, jak słusznie uznał Sąd Rejonowy, żadna z powyższych okoliczności nie mogła skutkować oddaleniem powództwa w stosunku do Fundacji (...) z powołaniem się na zasady współżycia społecznego. Przed przystąpieniem do dalszych rozważań podkreślić jeszcze należy, iż, jak podnosi się w orzecznictwie, istotą prawa cywilnego jest strzeżenie praw podmiotowych, a zatem wszelkie rozstrzygnięcia prowadzące do redukcji bądź unicestwienia tych praw mają charakter wyjątkowy. Odmowa udzielenia ochrony prawnej na podstawie art. 5 k.c., z uwagi na jego wyjątkowy - w powyższym ujęciu - charakter musi być zatem uzasadniona istnieniem okoliczności rażących i nieakceptowanych w świetle powszechnie uznawanych w społeczeństwie wartości (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 2011 roku, II CSK 640/10, LEX nr 964496). Na aprobatę zasługuje również wyrażany w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd, iż na zasady wynikające z powołanego przepisu ustawy nie może się powoływać osoba, która sama nie przestrzega zasad współżycia społecznego ( tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 stycznia 2011 roku, I PK 135/10, LEX nr 794776). Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela również stanowisko, w świetle którego przepis art. 5 k.c. nie może stanowić podstawy dla skonstruowania prawa podmiotowego, w oparciu o które dochodzone jest powództwo, może natomiast uzasadniać oddalenie powództwa sprzecznego z zasadami współżycia społecznego albo sprzecznego ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, na podstawie którego roszczenie jest dochodzone przez powoda (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2011 roku, III CSK 181/10, LEX nr 864003).

W ocenie Sądu odwoławczego w rozpoznawanej sprawie nie zaistniały żadne okoliczności szczególne uzasadniające oddalenie powództwa z powołaniem się na zasady współżycia społecznego. Okolicznością taką nie jest niewątpliwie fakt przeznaczenia budynku najmu do wyburzenia, bowiem sama okoliczność, iż dany budynek ma zostać w bliżej nieokreślonym czasie wyburzony w żadnym stopniu nie usprawiedliwia ani nie uzasadnia zaniechania ponoszenia opłat w związku z najmowaniem lokali usytuowanych w tymże budynku. Dopóki zatem budynek najmu istnieje, dopóty najemcy obowiązani są do ponoszenia opłat związanych z wynajmem lokali. Również postawa samego skarżącego nie uzasadnia oddalenia powództwa w oparciu o zasady współżycia społecznego. Nie do zaakceptowania jest bowiem aktualna argumentacja skarżącego, iż poczuwał się on zwolniony od obowiązku uiszczania czynszu z uwagi na bardzo zły stan lokali. Takie stanowisko skarżącego nie znajduje uzasadnienia w jego wcześniejszej postawie wyrażającej się w zawarciu umowy najmu obejmującej uzgodnioną przez strony wysokość czynszu w sytuacji, gdy pozwany znał doskonale stan obu lokali, a także w wyrażaniu zgody na dalsze trwanie umowy najmu w tym samym kształcie. Ostatecznie okoliczności uzasadniającej odmowę udzielenia ochrony prawnej roszczeniu powoda nie stanowi fakt, iż pozwana Fundacja nie prowadzi działalności nastawionej na zysk i w związku z tym nie osiąga dochodów. Apelujący, zawierając bowiem z powodem umowy najmu lokali, winien był rozważyć, czy biorąc pod uwagę wielkość środków finansowych, którymi dysponuje, a także stan techniczny lokali, będzie w stanie uiszczać przewidziany w umowach czynsz. Jeżeli zatem Fundacja, mimo swojego złego - jak aktualnie deklaruje - stanu finansowego zdecydowała się ostatecznie na zawarcie umów najmu o określonej treści, oznacza to, iż realnie oceniła swoją możliwość ponoszenia stałych opłat z tytułu czynszu w uzgodnionej wysokości.

Z tych wszystkich względów należało się zgodzić ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, iż w sprawie niniejszej brak było jakichkolwiek podstaw do nieuwzględnienia roszczenia strony powodowej w oparciu o zasady współżycia społecznego wynikające z art. 5 k.c.

W świetle argumentacji powołanej przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku za bezprzedmiotowy należy uznać zarzut naruszenia art. 506 k.c. poprzez uznanie, iż zmiany przedmiotowej umowy najmu miały charakter nowacji, skutkiem czego pozwany stracił prawo kwestionowania łączącego strony stosunku prawnego. Podkreślenia wymaga, iż analiza treści uzasadnienia wyroku prowadzi do wniosku, że Sąd posłużył się terminem „nowacja” stosunku prawnego w potocznym rozumieniu tego słowa (tj. przedłużenie, anektowanie umowy najmu), a nie w znaczeniu, jakie nadaje temu pojęciu art. 506 k.c. W związku powyższym zarzut naruszenia przepisu art. 506 k.c., którego to przepisu Sąd w ogóle nie stosował, należało uznać za bezprzedmiotowy.

Mając na uwadze powyższe, a także fakt, że w postępowaniu apelacyjnym nie ujawniono okoliczności, które Sąd drugiej instancji winien wziąć pod uwagę z urzędu, apelacja podlegała oddaleniu w oparciu o art. 385 k.p.c.