Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

M. D. skazany został następującymi wyrokami:

Sądu Rejonowego dla Warszawy P. w IV Wydziale Karnym z dnia 15 czerwca 1999 roku, sygnatura akt IV K 1412/98 za czyn z art. 280§1 k.k. popełniony w dniu 2 maja 1997 roku, za który została wymierzona mu kara 2 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności oraz kara grzywny w wymiarze 20 stawek dziennych po 10 złotych każda, na poczet kary pozbawienia wolności zaliczono okres rzeczywistego pozbawienia wolności w postaci tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 2 maja 1997 roku do dnia 15 czerwca 1999 roku;

Sądu Rejonowego w Sochaczewie w II Wydziale Karnym z dnia 12 kwietnia 2012 roku, sygnatura akt II K 1033/11 za czyn z art. 278§1 k.k. popełniony w okresie pomiędzy 24 października 2011 roku a 25 października 2011 roku, za który została wymierzona mu kara roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby 3; postanowieniem z dnia 16 października 2013 roku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności;

Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi–Północ w III Wydziale Karnym z dnia 12 kwietnia 2012 roku, sygnatura akt III K 151/12 za czyn z art. 13§1 k.k. w zw. z art. 283 k.k. w zw. z art. 279§1 k.k. popełniony 19 lutego 2012r., za który została mu wymierzona kara 9 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cel społeczny w wymiarze 40 godzin miesięcznie oraz za czyn z art. 288§2 k.k., popełniony w dniu 19 lutego 2012 roku, który stanowi obecnie wykroczenie, za który została mu wymierzona kara 9 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cel społeczny w wymiarze 40 godzin miesięcznie, po czym Sąd połączył kary i wymierzył mu karę łączną 10 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cel społeczny w wymiarze 40 godzin miesięcznie, na poczet łącznej kary ograniczenia wolności zaliczono okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w dniach 19-20 lutego 2012 roku; postanowieniem z dnia 19 czerwca 2013 roku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ orzeczoną karę ograniczenia wolności zamieniono na karę zastępczą 150 dni pozbawienia wolności.

Ponadto M. D. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdańsku w III Wydziale Karnym z dnia 04 maja 1988 roku, sygnatura III K 384/88 za czyn z art. 208 d.k.k. popełniony w okresie od października 1983 r. do 17 kwietnia 1984 r., za który została wymierzona mu kara 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Jednakże wyrok ten nie mógł podlegać połączeniu z żadnym z pozostałych wyroków o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia.

Zgodnie z treścią art. 85 k.k., jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzone za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną, biorąc za podstawę kary z osobna wymierzone za zbiegające się przestępstwa.

Zwrot określony w art. 85 k.k. „zanim zapadł pierwszy wyrok” odnosi się do pierwszego chronologicznie wyroku, który zapadł przed popełnieniem przez sprawcę kolejnych przestępstw. Taka interpretacja tego przepisu ustalona przez Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 25.02.2005 r. w sprawie I KZP 36/04 (OSNKW 2005/2/13) wpisanej do zasad prawnych wiążących sądy, wyklucza możliwość swobodnego dobierania możliwych do połączenia wyroków w celu wydania najkorzystniejszego dla skazanego wyroku łącznego. Przy wystąpieniu kolejnych zbiegów przestępstw wyjściowym punktem jest zatem chronologicznie „pierwszy wyrok” zamykający kolejne grupy przestępstw pozostających w zbiegu.

Wskazać należy, iż pierwszym wyrokiem wydanym wobec M. D. był wyrok Sądu Rejonowego w Gdańsku z dnia 04 maja 1988 roku, sygnatura akt III K 384/88. Kolejnym zaś wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy P. z dnia 15 czerwca 1999 roku, sygnatura akt IV K 1412/98.

Analiza karty karnej uwzględniająca datę wydania wyroku i datę czynu ze sprawy IV K 1412/98 i kolejnych orzeczeń, wskazuje, że wyrok Sądu Rejonowego w Gdańsku nie mógł podlegać połączeniu z żadnym z kolejnych wyroków dotyczących skazanego.

Ponadto czyny ze spraw II K 1033/11 i III K 151/12 zostały popełnione po wydaniu wyroku w sprawie IV K 1412/98.

Analiza kolejnych wyroków wskazuje, że warunki do wydania wyroku łącznego zachodziły wobec wyroku Sądu Rejonowego w Sochaczewie z dnia 12 kwietnia 2012 roku w sprawie o sygn. akt II K 1033/11 i wyroku wydanego przez Sąd dla Warszawy P. w W. z dnia 12 kwietnia 2012 roku, sygnatura akt III K 151/12.

M. D. przestępstwo za które został skazany tym ostatnim wyrokiem popełnił w dniu 19 lutego 2012 roku, a więc przed wydaniem wyroku w sprawie o sygn. akt II K 1033/11 w dniu 12 kwietnia 2012 roku. W sprawach tych zostały orzeczone kary podlegające łączeniu – pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, której wykonanie następnie zarządzono oraz karę ograniczenia wolności - zgodnie z art. 87 k.k.

Sąd rozwiązał karę łączną orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie o sygnaturze III K 151/12. Przyczyną był fakt, iż po wejściu w życie ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2013.1247), jeden z czynów za który skazany został M. D. stał się wykroczeniem, zaś wyrokiem łącznym objąć można tylko wyroki wymierzone za przestępstwa. Stąd koniecznym było rozłączenie wymierzonej uprzednio kary łącznej 10 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne.

Jednocześnie przy wydawaniu wyroku łącznego Sąd zobowiązany był do pominięcia tego czynu, który stał się wkroczeniem i do wymierzenia nowej kary łącznej.

Zgodnie z art. 86§1 k.k. Sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa (zasada absorpcji całkowitej) do ich sumy (zasada kumulacji). Z przepisu tego wynika, że Sąd może zastosować także zasadę częściowej absorpcji.

Przy orzekaniu kar łącznych w niniejszej sprawie Sąd kierował się w pierwszej kolejności interesem skazanego, w szczególności tym aby kara łączna orzeczona w wyroku łącznym nie powodowała dla skazanego większej dolegliwości od tej, jaka wyniknęłaby z wykonania odrębnie kolejnych zapadłych przeciwko skazanemu wyroków podlegających połączeniu w wyroku łącznym (wyrok SN z 22 marca 1973 r., I KR 425/72, OSNKW 7-8/1973, poz. 96) oraz co oczywiste, aby kary łączne wymierzone skazanemu nie były surowsze niż wymierzone w poprzednich postępowaniach w przedmiocie wydania wyroku łącznego.

W związku z powyższym, a także mając na uwadze dyspozycję art. 86§1 i 2 k.k. należy wskazać, iż spośród ww. wyroków podlegających połączeniu przy zastosowaniu zasady absorpcji całkowitej skazanemu powinna być wymierzona kara roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona w sprawie o sygn. akt II K 1033/11.
Przy zastosowaniu zasady kumulacji skazanemu powinna być wymierzona kara, uwzględniająca poza karą ze sprawy II K 1033/11, jedynie czyn pierwszy ze sprawy III K 151/12 z art. 13§1 k.k. w zw. z art. 283 k.k. w zw. z art. 279§1 k.k., za który wymierzono mu karę 9 miesięcy ograniczenia wolności na zasadzie ich sumy, uwzględniając treść art. 87 k.k., zgodnie z którym, w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności sąd wymierza karę łączną pozbawienia wolności, przyjmując, że miesiąc ograniczenia wolności równa się 15 dniom pozbawienia wolności.

Rozważając, która z zasad powinna być zastosowana wobec skazanego, Sąd kierował się m.in. poglądami wyrażonymi w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy stwierdził, że: „Wydając wyrok łączny Sąd orzekający powinien rozważyć przede wszystkim, czy pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono te kary, istnieje ścisły związek podmiotowy lub przedmiotowy, czy też związek ten jest dość odległy lub w ogóle go brak, a ponadto powinien rozważyć, czy okoliczności, które zaistniały już po wydaniu poprzednich wyroków przemawiają za korzystnym lub niekorzystnym ukształtowaniem kary łącznej” (wyrok SN z dnia 25.10.1983 r., IV KR 213/83 OSNKW 1984, z. 5-6 poz. 65). Stosownie zaś do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12.09.1985 r., II KR 245/85, OSNKW 1986/5-6/39, istotne kryterium mające wpływ na wymiar kary łącznej w wyroku łącznym stanowi zachowanie się oskarżonego w zakładzie karnym albo w środowisku, w którym znajduje się po prawomocnym skazaniu poszczególnymi wyrokami.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd połączył orzeczone ww. wyrokami kary na zasadzie całkowitej absorpcji i orzekł karę łączną roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Zauważyć należy, że wyroki w tych sprawach zapadły wobec oskarżonego w tym samym dniu, dotyczyły przestępstw przeciwko mieniu, zostały popełnione w bliskiej odległości czasowej.

Jednakże Sąd nie mógł orzec warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej wobec niego kary łącznej pozbawienia wolności. Zdaniem Sądu za barkiem takiego rozstrzygnięcia przemawia treść opinii o skazanym nadesłana z Zakładu Karnego W.-B., gdzie obecnie przebywa. Wynika z niej, iż zachowanie M. D. w czasie odbywania kary należy ocenić jako przeciętne. Nie był on karany dyscyplinarnie, ale nie był również wynagradzany. W stosunku do przełożonych stara się zachowywać regulaminowo, kontakty ze współosadzonymi należy określić jako zgodne. Dba o ład i porządek w celi. Czas wolny spędza czytając książki, prasę a także słuchając audycji emitowanych przez radiowęzeł. M. D. nie identyfikuje się z członkami nieformalnych struktur podkultury przestępczej. Nie uczestniczył jednakże w grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych, nie wyraził też zgody na odbywanie kary w systemie programowanym, przez co karę odbywa w systemie zwykłym. W czasie dotychczasowego pobytu w zakładzie karnym wobec M. D. nie zaszła konieczność stosowania środków przymusu bezpośredniego, nie przejawia też zachowań agresywnych, lub autoagresywnych.

Zdaniem Sądu należało premiować postawę skazanego, który w warunkach izolacji penitencjarnej zachowuje się poprawnie, na temat popełnianych przestępstw wypowiada się krytycznie. Jednakże wskazać należy, że sporządzona wobec niego opinia nie przedstawia go wyjątkowo korzystnie, jest przeciętna.

Istotny w tej sprawie jest wniosek opinii, z którego wynika, że proces resocjalizacji skazanego przebiega powolnie chociaż w zamierzonym kierunku i jest w toku.

Uwagę zwraca również okoliczność, iż skazany odmówił zmiany systemu odbywania kary na programowy. Zgodnie z art. 95 k.k.w. w programach oddziaływania ustala się przede wszystkim: rodzaje zatrudnienia i nauczania skazanych, ich kontakty z rodziną i innymi osobami bliskimi, wykorzystywanie czasu wolnego, możliwości wywiązywania się z ciążących na nich obowiązków oraz inne przedsięwzięcia niezbędne dla przygotowania skazanych do powrotu do społeczeństwa.

Istotą tego systemu jest negocjowanie indywidualnych programów oddziaływania oraz dobrowolne zobowiązanie ze strony skazanych biorących udział w takich negocjacjach do ich respektowania. (...) programowego oddziaływania stwarza zatem szanse indywidualnego doboru środków oddziaływania na skazanych w celu efektywniejszego wpływu na zmianę ich postaw, kształtowania poczucia odpowiedzialności, tym samym więc powstrzymanie od powrotu do przestępstwa.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, odmowę uczestnictwa w takim programie Sąd traktuję jako zlekceważenie szansy na szybsze wdrożenie się w funkcjonowanie w społeczeństwie już na wolności.

Zdaniem Sądu powyższe rozważania, na tym etapie nie pozwala na skorzystanie z dobrodziejstwa instytucji warunkowego zawieszania kary pozbawienia wolności.

Wskazać ponadto należy, iż wykonanie kary orzeczonej wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie o sygn. akt II K 1033/11 było początkowo zawieszone na okres trzech lat, jednakże postanowieniem z dnia 16 października 2013 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w XIV Wydziale Karnym zarządził wykonanie w/w kary pozbawienia wolności. Tym samym, skazany nie dość, iż już w chwili skazania miał możliwość (wywiązując się z nałożonych na niego obowiązków naprawienia szkody) uwolnić się od możliwości zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności, to oferta wdrożenia względem niego systemu programowego oddziaływania była kolejną oferowaną przez wymiar sprawiedliwości szansą na wcześniejsze zakończenie odbywania kary pozbawienia wolności. Z szansy tej jednakże skazany M. D. nie skorzystał, co budzi zdziwienie Sądu, szczególnie, iż w programie oddziaływania ustala się nie tylko środki resocjalizacji lub rodzaje terapii, ale również takie kwestie jak przygotowanie skazanego do wyjścia na wolność. Fakt ten nie mógł zostać przez Sąd niezauważony lub zlekceważony.

Fakty powyższe skłaniają do uznania, iż okres oddziaływania penitencjarnego umożliwi M. D., jako osobie zresocjalizowanej, szybszy powrót do społeczeństwa.

Na podstawie art. 572 k.p.k. w przedmiocie wydania wyroku łącznego w pozostałym zakresie Sąd postępowanie umorzył.

Sąd w trybie art. 63§1 k.k. na poczet orzeczonej kary łącznej zaliczył okresy rzeczywistego pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 576§1 k.p.k. Sąd stwierdził, iż w zakresie nie objętym wyrokiem łącznym wyroki podlegają odrębnemu wykonaniu.

O kosztach obrony z urzędu Sąd orzekł zgodnie z treścią §14 ust. 5, §16 w zw. z §2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Na podstawie art. 624§1 k.p.k., uwzględniając okoliczność, że skazany jest pozbawiony wolności, nie osiąga żadnych dochodów, Sąd zwolnił skazanego pozbawionego wolności od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w niniejszej sprawie.