Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny
wskładzie:

Przewodniczący: SSO Aneta Fiałkowska – Sobczyk

Protokolant: Aneta Łokaj

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa B. M. i W. O.

przeciwko S. C. – R. i M. R.

o zapłatę

I.  zasądza solidarnie od pozwanych S. C. – R. i M. R. na rzecz powódki B. M. kwotę 62 432,84 zł (sześćdziesiąt dwa tysiące czterysta trzydzieści dwa zł i osiemdziesiąt cztery grosze) z ustawowymi odsetkami od kwoty 2 996,04 zł od dnia 8 czerwca 2008 r. do dnia zapłaty i od kwoty 59 436,80 zł od dnia 9 lipca 2008 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza solidarnie od pozwanych S. C. – R. i M. R. na rzecz powoda W. O. kwotę 8 568,70 zł (osiem tysięcy pięćset sześćdziesiąt osiem zł i siedemdziesiąt groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lipca 2008 r. do dnia zapłaty;

III.  w pozostałej części powództwo oddala;

IV.  zasądza solidarnie od pozwanych S. C. – R. i M. R. łącznie na rzecz powodów B. M. i W. O. kwotę 7 514,10 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

V.  nakazuje pozwanym S. C. – R. i M. R. uiścić na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego we Wrocławiu) kwotę 2 446 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych od przegranej części powództwa.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt IC 493/09

UZASADNIENIE

W pozwie powódka B. M. i powód W. O. wnieśli o zasądzenie od pozwanych S. C. – R. i M. R. solidarnie:

- na rzecz powódki B. M. kwoty 84 568,45 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwot:

- 446,25 zł od dnia 10 września 2007 r. do dnia zapłaty;

- 212,5 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 lipca 2001 r. do dnia zapłaty;

- 2 337,29 zł od dnia 28 lipca 2001 r. do dnia zapłaty;

- 420 zł od dnia 3 czerwca 2008 r. do dnia zapłaty;

- 425 zł od dnia 10 września 2007 r. do dnia zapłaty

- 72 752,96 zł od dnia 24 czerwca 2008 r. do dnia zapłaty;

- 7 974,45 zł od dnia 24 czerwca 2008 r. do dnia zapłaty

tytułem zwrotu kosztów za poniesionych przez nią nakłady konieczne na wspólną nieruchomość położoną we W. przy ul. (...),

- na rzecz powoda W. O. kwoty 11 647,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 10 496, 70 zł od dnia 24 czerwca 2008 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 1 150,55 zł od dnia 24 czerwca 2008 r. do dnia zapłaty również z tytułu zwrotu poniesionych przez niego nakładów koniecznych na wspólna nieruchomość położoną we W. przy ul. (...).

W uzasadnieniu żądania powodowie podnieśli, że strony są współwłaścicielami nieruchomości położnej we W.przy ul. (...), zabudowanej budynkiem mieszkalnym, w którym znajdują się 3 lokale mieszkalne. Właścicielami lokalu mieszkalnego nr (...)o powierzchni 93,10 m ², położonego na kondygnacji 1, od 1997 r. na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej, są pozwani M.i S. R.. Z prawem własności przedmiotowego lokalu związany jest udział w 42,5% we wspólnych częściach budynku i w 1/3 części w prawie użytkowania wieczystego terenu objętego KW nr (...). Właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...)o powierzchni 89,50 m ², położonego na kondygnacji 2, od 1997 r. jest powódka B. M.. Z prawem własności tego lokalu związany jest udział 43% w częściach wspólnych budynku i w 1/3 części w prawie użytkowania wieczystego terenu objętego KW nr (...). Lokal mieszkalny nr (...)o powierzchni 40,10 m ² jest położony na poddaszu. Z prawem własności tego lokalu związany jest udział 14,5% we wspólnych częściach budynku i w 1/3 części w prawie użytkowania wieczystego terenu objętego KW nr (...). Lokal ten do dnia 21 sierpnia 2007 r. stanowił własność powódki B. M., po tej dacie natomiast, w związku z umową darowizny udziału, lokal ten stanowi współwłasność w częściach ułamkowych powódki B. M.i powoda W. O.. Każdy ze współwłaścicieli dysponuje udziałem wynoszącym ½ części.

W związku ze stanem budynku, którego wzniesienie datuje się na przełom XIX i XX wieku, koniecznym do wykonania był szereg remontów obejmujących zarówno stolarkę okienną części wspólnych budynku, naprawą opaski betonowej, cokołu budynku jak i dachu w zakresie całej jego konstrukcji. Od czasu nabycia przez pozwanych lokalu nr (...) pomiędzy powódką a pozwanymi narastał konflikt dotyczący zarządu rzeczą wspólną, w tym m.in. rozliczania nakładów czynionych regularnie przez powódkę na części wspólne nieruchomości. Współwłaściciele nie mogli osiągnąć porozumienia nawet w podstawowych kwestiach. Pozwani przeciwstawiali się większości zaproponowanych przez B. M. inicjatyw dotyczących remontów wspólnej nieruchomości. Nawet planowany od wielu lat remont kapitalny dachu budynku - pomimo oczywistej konieczności – nie spowodował zmiany postawy pozwanych.

Przy czym korzystanie z nieruchomości zostało przez strony uregulowane w drodze ugody sądowej, na mocy której pozwani otrzymali do wyłącznego korzystania dwa budynki gospodarcze znajdujące się na nieruchomości, natomiast powódka otrzymała do wyłącznego korzystania wszystkie pomieszczenia znajdujące się w piwnicy oraz na poddaszu budynku mieszkalnego. Ponadto strony dokonały podziału nieruchomości gruntowej do korzystania przez wyznaczenie granicy i przyznanie pozwanym części gruntu, na której znajdują się budynki gospodarcze, natomiast powódce - części gruntu, na której znajduje się budynek mieszkalny. Strony ustaliły wówczas także, że do wspólnego korzystania pozostawiono wspólne szambo oraz istniejącą ścieżkę łączącą furtkę z drzwiami wejściowymi budynku.

Pozwani od początku sprzeciwiali się jakimkolwiek pracom mającym na celu przywrócenie prawidłowej substancji budynku, stawiali irracjonalne warunki, utrudniali podejmowanie decyzji, nie współpracowali z powodami. Powodowie samodzielnie zatem, wbrew utrudnieniom stwarzanym przez pozwanych, dokonali remontów wobec całkowitej konieczności ich wykonania.

W związku z dokonanymi przez nich koniecznymi remontami wspólnej nieruchomości ponieśli:

- koszty ekspertyzy oceniającej stan techniczny całego budynku mieszkalnego przy ul. (...) wraz z ustaleniem zakresu koniecznego remontu i ustaleniem kolejności koniecznych robót, w kwocie 500 zł,

- koszty związane z koniecznością poprawienia wadliwie wykonanych fragmentów opaski betonowej, spoinowaniem drugiej połowy cokołu budynku, czyszczeniem kwasem solnym oraz wykonaniem impregnacji grzybobójczej całej powierzchni cokołu, wymianą dziurawej rynny, czyszczeniem rynien i rury spustowej, poprawianiem spadków rynien, wymianą skorodowanej drewnianej belki nośnej i słupka stanowiących części konstrukcyjne dachu (części ganku drewnianego), malowaniem podbitki północnej połaci dachu oraz doraźnym odprowadzaniem nadmiaru wody przy rurze spustowej rynny dachowej w północnej elewacji budynku, w łącznej wysokości 5 499,51 zł,

- koszty wymiany okna na klatce schodowej budynku w wysokości 1000 zł,

- koszty zepsutej przez pozwanych pompy, w kwocie 420 zł.

Opisując szczegółowo trwający pomiędzy stronami konflikt na tle finansowania kosztów remontu, powodowie wskazali, że największe wydatki ponieśli w roku 2007 oraz w 2008 r. w związku z remontem dachu, w przypadku którego, brak naprawy groził skutkami o charakterze katastrofalnym. W związku z wysokimi kosztami remontu dachu wezwali pozwanych do zapłaty solidarnie – na rzecz powódki kwoty 72 752,96 zł oraz na rzecz powoda kwoty 10 496,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami od w/w kwot liczonych od dnia 24 czerwca 2008 r. do dnia zapłaty, przy czym wysokość żądanych przez powodów kwot ustalona została w odniesieniu do wysokości udziałów pozwanych w prawie własności nieruchomości wspólnej, tj. 42,5%.

Powodowie wskazali ponadto, że wezwali pozwanych do zapłaty kwoty stanowiącej równowartość kosztów, jakie ponieśli w związku z działaniem pozwanych mającym na celu uniemożliwienie prowadzenia remontu koniecznego. Do kosztów tych powodowie zaliczają wszystkie koszty obsługi prawnej oraz koszty ekspertyz, które miały być warunkiem udziału pozwanych w remontach, a w rzeczywistości służyły tylko przedłużaniu czasu oczekiwania na ich decyzje, które i tak nie nastąpiły. Powódka wskazała, że z tytułu pełnego odszkodowania, domaga się zapłaty kwoty 7 974,45 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 czerwca 2008 r. do dnia zapłaty, a powód kwoty 1 150,55 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 czerwca 2008 r. do dnia zapłaty.

Na zakończenie powodowie zarzucili, że pozwani przez praktycznie cały okres trwania współwłasności nie interesowali się nieruchomością, pozwalając, żeby popadała ona w ruinę, a byli zainteresowani jedynie w czerpaniu korzyści związanych z najmem ich lokalu, oraz użytkowanych na mocy ugody sądowej budynków gospodarczych. Działania pozwanych nacechowane są złą wolą w zakresie doprowadzenia nieruchomości do stanu właściwego, co w szczególności widoczne jest przy omówieniu remontu koniecznego dachu. Nie można także zapominać o tym, że po dokonanym remoncie wartość nieruchomości wzrosła, co też powoduje, że lokal pozwanych przedstawia wyższą wartość. Oznacza to, że brak zapłaty przez pozwanych przypadających na nich kosztów powodowałby ich bezpodstawne wzbogacenie. Ma to szczególne znaczenie wobec faktu chęci sprzedaży nieruchomości przez

pozwanych ich lokalu. Ogłoszenie na ten temat znajduje się w Internecie w ofertach sprzedaży biur nieruchomości. Przedstawicielka biura nieruchomości także do powodów zwracała się z propozycją kupna części nieruchomości należącej do pozwanych.

Z ostrożności procesowej, w sytuacji uznania przez Sąd, że przeprowadzenie remontu nie było czynnością zmierzającą do zachowania wspólnego prawa, powodowie wskazali, że niezgodna z zasadami prawidłowego zarządu rzeczą wspólną była decyzja pozwanych odmawiających zgody na przeprowadzenie remontu i partycypowania w jego kosztach. W ocenie powodów takie zachowanie uczestników postępowania, w szczególności w świetle konkluzji opinii nakazującej natychmiastowe przeprowadzenie remontu z uwagi na zagrożenie życia i zdrowia mieszkańców stanowi nadużycie prawa podmiotowego, stanowiąc przejaw łamania zasad współżycia społecznego.

W odpowiedzi na pozew z dnia 5 sierpnia 2009 r., pozwani S. C. – R. i M. R. wnieśli o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwani zaprzeczyli okolicznościom zawartym w uzasadnieniu pozwu, a dotyczącym braku zainteresowania nieruchomością stanowiącą przedmiot współwłasności stron. Wskazali, że przez cały opisany w pozwie okres zmierzali do współdziałania z powodami w zakresie ich nieruchomości, jednakże działania powodów podejmowane są z naruszeniem przepisów prawa i z naruszeniem praw pozwanych jako współwłaścicieli nieruchomości.

W ocenie pozwanych arbitralne decyzje powódki doprowadziły do wykonania robót sprzecznych z prawem budowlanym dopuszczając się tzw. samowoli budowlanej. Przy czym samowola ta dokonana jest w sposób przemyślany, wyłącznie w interesie powodów i ma na celu obciążenia pozwanych nadmiernymi kosztami.

Pozwani zarzucili powodom, że przedłożone przez nich dokumenty sprawy są niekompletne, co uzasadnia stwierdzenie, że powodowie manipulują faktami na swoją korzyść. Pozwani wskazali, że takimi dokumentami, które ujawniają rzeczywisty charakter poczynań powodów są zarówno postanowienie (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 18 kwietnia 2008 r. jak i dokumenty postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę W..

Naprawa opaski betonowej odbyła się bez możliwości zweryfikowania przez nich zasadności remontu w tym zakresie, bowiem powódka poinformowała pozwanych o dokonanym remoncie opaski – post factum.

Dalej pozwani, w odniesieniu do kosztów naprawy pompy zarzucili, że naprawy tej pompy podjęli się sami z uwagi na awarię instalacji wodnej wywołanej przez powódkę, skutkującej brakiem dopływu wody do pomieszczeń lokalowych pozwanych. Prace zlecone przez pozwanego w tym zakresie zakończone zostały w dniu 20 stycznia 2003 r. a w odbiorze technicznym brała udział także powódka, która nie zgłaszała żadnych uwag i nie informowała o awaryjnym stanie pompy.

W odniesieniu do remontu okna pozwani, wskazali, że jego wymianę zleciła powódka po wybiciu szyb przez zaangażowanych przez nią pracowników, stąd koszty tej wymiany niezasadnie winny obciążać pozwanych.

Odnosząc się do remontu dachu pozwani zarzucili, ze ekspertyza inż. F. N. w 1995 r. jest bezprzedmiotowa bowiem od tego czasu stan nieruchomości uległ znacznej zmianie. Pozwani podtrzymali tezę, że w zakresie koniecznych reperacji usterek dachu zawsze byli skłonni współpracować, jednakże powódka z odbytych spotkań wynikało, że zamiarem powódki było przeprowadzenie kapitalnego remontu poddasza nie zaś jedynie wykonanie robót remontowych dachu nie cierpiących zwłoki. Z żadnego także przedstawionego przez powódkę dokumentu nie wynikało, aby stan techniczny tego dachu groził katastrofą budowlaną. Z przedstawionej przez powódkę EKSPERTYZY dr inż. J. R. (1) z sierpnia 2007 r., wykonanej już w trakcie prowadzonych prac remontowo-budowlanych, nie wynika, aby cyt. nieruchomość i stan dachu groziły katastrofą budowlaną. Natomiast zalecenia naprawcze w pkt. 3.1. ekspertyzy nie pokrywają się z pracami przez powódkę w rzeczywistości wykonanymi. Z w/w EKSPERTYZY i zaleceń naprawczych wynika również, że prace naprawcze należy wykonać po uzyskaniu stosownych pozwoleń władz budowlanych, których powódka nigdy nie otrzymała. Również żaden organ nadzoru budowlanego nie poinformował pozwanego o wszczęciu bądź zakończeniu postępowania w sprawie nakazania przeprowadzenia jakichkolwiek robót budowlanych na cytowanej nieruchomości.

Pozwani wskazali także, że nieprawdziwe jest twierdzenie powódki, jakoby w lipcu 2008 r. prowadziła ona jedynie prace odkrywkowe w celu zbadania stanu technicznego dachu. Pozwani zarzucili, że prace te miały znacznie bardziej zaawansowany charakter: wyburzono wszystkie ściany działowe na strychu wspólnej nieruchomości, wymontowano wszystkie instalacje wodno-kanalizacyjne, elektryczne, co., zdjęto częściowo pokrycie dachu oraz wmontowano w ściany zewnętrzne budynku rusztowanie. Ze sporządzonej oceny technicznej stanu bezpieczeństwa robót budowlanych na nieruchomości, autorstwa inż. A. W. (1) wynika, że stan istniejącej konstrukcji dachu nie upoważniał powódki do podjęcia natychmiastowych działań naprawczych, polegających na rozbiórce części mieszkalnej poddasza. Wskazano również na fakt, że istniejący stan budowy i sposób prowadzenia robót zagrażał bezpieczeństwu użytkowników obiektu i osób postronnych. W stanie faktycznym tego rodzaju prace wymagały wiedzy, i zgody pozwanych, czym powódka nie dysponowała.

Pozwani wyjaśnili w tym miejscu, że w tym czasie powódka poczyniła skuteczne starania o uzyskanie Departamentu (...) (...)Urzędu Miejskiego, zaświadczenia nr (...)z dn. 23.08.2007 r. zezwalającego na wykonywanie prac, a następnie tym zaświadczeniem, uzyskanym w wyniku przestępstwa (oświadczenie nieprawdy co do istniejącej zgody na remont wszystkich właścicieli nieruchomości), powódka legitymowała się przed (...) Inspektoratem Nadzoru Budowlanego i Prokuraturą.

Pozwani zarzucili,, że w trakcie postępowania prowadzonego przez (...) Inspektorat Nadzoru Budowlanego dla miasta W., podczas kontroli robót budowlanych na strychu budynku 6 marca 2008 r. odkryto, że powódka prowadzi nie tylko prace remontowe polegające na remoncie więźby dachowej i przebudowie poddasza, ale również prace budowlane wymagające pozwolenia na budowę na stropach między I piętrem a poddaszem.

Postanowieniem nr (...)z dn. 07 marca 2008 r. (...)Inspektorat Nadzoru Budowlanego nakazał powódce wstrzymanie robót budowlanych i przedłożenie oceny technicznej obejmującej wykonane roboty budowlane (tj. rozbiórkę ścian wewnętrznych poddasza, wymianę elementów stropu pomiędzy kondygnacją I piętra a poddaszem) jak również odnoszącej się do wpływu przebudowy na stan techniczny całego obiektu. W/w postanowienie powódka zaskarżyła do (...)Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego, który postanowieniem nr (...)utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie (...). Pozwani zacytowali treść w/w postanowienia, wskazując na ten jego fragment, w którym w/w organ administracyjny nazwał inwestycję prowadzoną przez powódkę jako samowolę budowlaną. W tym samym kontekście pozwani wskazali na uzasadnienie załączonej do pozwu decyzji (...) z dn. 25 kwietnia 2008 r.

Podsumowując, pozwani zarzucili, że powódka samowolnie dokonała generalnego remontu elementów konstrukcyjnych budynku tj. rozebrania ścian wewnętrznych, zdemontowanie pokrycia dachowego, skucie tynków na ściankach kolankowych, wymiana elementów stropu pomiędzy kondygnacją I piętra a poddaszem, bez wymaganego przepisami Prawa danego pozwolenia na budowę, bez wymaganej przepisami Kodeksu Cywilnego zgody właścicieli oraz bez stosownej dokumentacji technicznej sporządzonej przez uprawnionego projektanta, a także bez projektu.

Nadto, w obecnym stanie elementy stropu przykryto płytami w związku z czym brak jest możliwości sprawdzenia poprawności wykonania robót, długości belek, miejsca ich oparcia, zastosowanych przekrojów belek, sposobu konserwacji oraz połączeń elementów.

Pozwani zarzucili, że w zaistniałej sytuacji, wobec zagrożenia wystąpienia katastrofy budowlanej, pozwany wezwał do przedstawienia ekspertyzy dotyczącej nośności obecnej konstrukcji dachu oraz które bezprawnie zostały wymienione na nowe, z uwzględnieniem zmiany schematu statycznego konstrukcji więźby dachowej, spowodowanych wycięciem elementów stężających.

Pozwani podkreślili, że żaden organ władz budowlanych (Departament (...) (...) W., (...) Inspektorat Nadzoru Budowlanego, (...)Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego) wobec zgromadzonej dokumentacji i przeprowadzonego postępowania nie uznał stanowiska powódki za zasadne, jak również nie uznał prowadzonych prac rentowo - budowlanych za remont konieczny dachu oraz nie stwierdził jakoby w świetle otrzymanych przez powódkę ekspertyz stan techniczny nieruchomości i dachu groził katastrofą budowlaną, bądź realnie i natychmiastowo zagrażał dobrom chronionym prawem oraz upoważniał powódkę do podjęcia działań z pominięciem przepisów Prawa Budowlanego i Kodeksu Cywilnego.

Pozwani zwrócili także uwagę na fakt, że Prokuratura Rejonowa dla W. w postanowieniu z 24 grudnia 2008 roku, uznała, że powódka swoim postępowaniem wypełniła znamiona przestępstwa z art. 90 Prawa Budowlanego, natomiast postępowanie umorzono ze względu na znikomą społeczną szkodliwość czynu.

Pozwani podnoszą, iż wobec podejmowania przez powodów szeregu działań bez zgody i wiedzy pozwanych, brak jest podstaw do obciążania pozwanych jakimikolwiek kosztami takich robót samowolnie zlecanych i wykonywanych przez powodów.

Na koniec pozwani oświadczyli, że obciążani ich kosztami obsługi prawnej prowadzonej przez powodów inwestycji mającej charakter samowoli budowlanej, tj. kwotą 9 098 zł, jest nieuzasadnione i pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie B. M. i W. O. oraz pozwani S. C. – R. i M. R. są współużytkownikami wieczystymi działki gruntu nr (...) położonej we W. przy ulicy (...) o powierzchni 2 166 m ² (KW (...)) wraz z posadowionym na niej budynkiem mieszkalnym o kubaturze 1 484 m ³. W budynku tym znajdują się 3 lokale mieszkalne, każdy stanowiący odrębną nieruchomość.

Pozwani M.i S. R.są – na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej – właścicielami lokalu mieszkalnego nr (...)o powierzchni 93,10 m ², położonego na kondygnacji 1, od 1997 r. Z prawem własności przedmiotowego lokalu związany jest udział w 42,5% we wspólnych częściach budynku i w 1/3 części w prawie użytkowania wieczystego terenu objętego KW nr (...).

Właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) o powierzchni 89,50 m ², położonego na kondygnacji 2, od 1997 r. jest powódka B. M.. Z prawem własności tego lokalu związany jest udział 43% w częściach wspólnych budynku i w 1/3 części w prawie użytkowania wieczystego terenu objętego KW nr (...).

(dowód: odpis z KW nr (...) , odpis z KW nr (...), odpis z KW nr (...)z KW nr (...), k. 20 i nast., lokalizacja - mapa geodezyjna, k. 33, dokumentacja fotograficzna, k. 34);

Lokal mieszkalny nr (...) o powierzchni 40,10 m ² jest położony na poddaszu. Z prawem własności tego lokalu związany jest udział 14,5% we wspólnych częściach budynku i w 1/3 części w prawie użytkowania wieczystego terenu objętego KW nr (...). Lokal ten do dnia 21 sierpnia 2007 r. stanowił własność powódki B. M., po tej dacie natomiast, w związku z umową darowizny udziału, lokal ten stanowi współwłasność w częściach ułamkowych powódki B. M. i powoda W. O.. Każdy ze współwłaścicieli dysponuje udziałem wynoszącym ½ części.

(dowód: odpis z KW nr (...) , odpis z KW nr (...), odpis z KW nr (...) (...)odpis z KW nr (...), k. 20 i nast., lokalizacja - mapa geodezyjna, k. 33, dokumentacja fotograficzna, k. 34);

Budynek jest wyposażony w klatkę schodową, z której prowadzą wejścia do opisanych wyżej lokali. Na klatce schodowej znajdują się: 1 małe okno na poziomie parteru oraz 4 okna duże (2 okna pomiędzy parterem a I piętrem i 2 okna pomiędzy I a II piętrem). Wejście do budynku zabezpieczają: para drzwi wejściowych, oraz para drzwi wiatrołapu. Do budynku od furtki wejściowej biegnie ścieżka. Oprócz budynku mieszkalnego na działce znajdują się dwa parterowe budynki gospodarcze.

(dowód: odpis z KW nr (...) , odpis z KW nr (...), odpis z KW nr (...) (...)odpis z KW nr (...), k. 20 i nast., lokalizacja - mapa geodezyjna, k. 33, dokumentacja fotograficzna, k. 34);

Powodowie zamieszkują przy ulicy (...). Pozwani wynajmują lokal nr (...) osobom trzecim na potrzeby prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

( okoliczności bezsporne);

W dniu 19 maja 1999 r. przed Sądem Rejonowym dla Wrocławia Fabryczna I Wydział Cywilny (sygn. akt I Ns 1082/98) pomiędzy powódką a pozwanymi została zawarta ugoda regulująca zasady podziału do korzystania z nieruchomości gruntowej i części wspólnych budynku położonych przy ulicy (...). Pozwani otrzymali do wyłącznego korzystania dwa budynki gospodarcze znajdujące się na nieruchomości, natomiast powódka otrzymała do wyłącznego korzystania wszystkie pomieszczenia znajdujące się w piwnicy oraz na poddaszu budynku mieszkalnego. Strony dokonały podziału nieruchomości gruntowej do korzystania przez wyznaczenie granicy i przyznanie pozwanym części gruntu, na której znajdują się budynki gospodarcze, natomiast powódce - części gruntu, na której znajduje się budynek mieszkalny. Strony ustaliły wówczas także, że do wspólnego korzystania pozostawiono wspólne szambo oraz istniejącą ścieżkę łączącą furtkę z drzwiami wejściowymi budynku

(dowód: odpis ugody sądowej z dnia 19 maja 1999 r., k. 36);

Z uwagi na stan techniczny budynku mieszkalnego pochodzącego z przełomu XIX i XX wieku we wrześniu 1995 r., na zlecenie powódki, rzeczoznawca mykologiczno-budowlany inż. F. N. sporządził opinię o stanie technicznym budynku mieszkalnego, w której po przeprowadzonych oględzinach zalecił m.in. natychmiastowe zabezpieczenie pokrycia dachu i przystąpienie do jego remontu. Na podstawie przeprowadzonej opinii zostały przeprowadzone jedynie najbardziej niezbędne prace związane z dachem budynku (remont częściowy dachu - jedynie połaci północnej). Koszty tych prac poniosła powódka, jednakże w wyniku postępowania sądowego zostały jej one częściowo zwrócone przez pozwanych.

(dowód: opinia rzeczoznawcy inż. F. N. z września 1995 r., k. 38 i nast., wyrok Sądu z dnia 22 grudnia 2000 r., sygn. akt I C 758/96, k. 47, postanowienie Sądu z dnia 2 grudnia 2002 r., sygn. akt: I Co 1450/02, k. 48 – 49, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z nieruchomości i komornicze wezwanie pozwanych do zapłaty długu z dnia 3 kwietnia 2003 r., k. 51 );

Od czasu nabycia przez pozwanych lokalu nr (...) pomiędzy powódką a pozwanymi narastał konflikt dotyczący zarządu rzeczą wspólną w tym m.in. rozliczania nakładów czynionych regularnie przez powódkę na części wspólne nieruchomości. W latach 1999 – 2000 powódka przeprowadziła remont okien znajdujących się na klatce schodowej budynku. Koszt tego remontu wyniósł 1 050 zł.

(dowód: pismo pełnomocnika pozwanych z dnia 26.07.1999 r., k. 52, wniosek pozwanych z dnia 08.101999 r., zarejestr. Pod sygn. I Ns 1582/99, następnie zarejestr. pod sygn. I Ns 1719/99, k. 53, odpowiedź powódki na wniosek z dnia 7 lutego 2000 r., k. 56-57, pismo pozwanych z dnia 20.03.2000 r., k. 58-59, odpowiedź powódki z dnia 05.04.2000 r., k. 60 – 62, pismo powódki z 16.06.1998 r., k. 63 rachunek nr (...)za wykonane prace remontowe, k. 64);

W marcu 2001 r., w związku ze sprawą wniesioną przez pozwanych odnośnie remontu elewacji budynku, powódka poniosła koszty Ekspertyzy sporządzonej przez projektanta dr inż. J. R. (1)oceniającej stan techniczny całego budynku mieszkalnego przy ul. (...)wraz z ustaleniem zakresu koniecznego remontu i ustaleniem kolejności koniecznych robót. Kopia tej ekspertyzy została przekazana pozwanym w dniu 3 marca
2001 r. Koszt ekspertyzy wyniósł 500,20 zł.

(dowód: pismo powódki z dnia 03.03.2001 r., k. 65, ekspertyza rzeczoznawcy budowlanego dr m.in. J. R. (1) z 2001 r., k. 20, rachunek nr (...), k. 21);

W lipcu 2001 r. powódka poniosła koszty związane z: koniecznością poprawienia wadliwie wykonanych fragmentów opaski betonowej, spoinowaniem drugiej połowy cokołu budynku, czyszczeniem kwasem solnym oraz wykonaniem impregnacji grzybobójczej całej powierzchni cokołu, wymianą dziurawej rynny, czyszczeniem rynien i rury spustowej, poprawianiem spadków rynien, wymianą skorodowanej drewnianej belki nośnej i słupka stanowiących części konstrukcyjne dachu (części ganku drewnianego), malowaniem podbitki północnej połaci dachu oraz doraźnym odprowadzaniem nadmiaru wody przy rurze spustowej rynny dachowej w północnej elewacji budynku. O planowanym remoncie pozwani zostali powiadomieni w marcu 2001 roku – termin ostatecznego rozliczenia został wyznaczony przez powódkę w wezwaniu do zapłaty, na dzień 28 lipca 2001 roku.

Koszt w/w remontu wynosił 5 499,51 zł.

(dowód: pismo powódki z dnia 18 lipca 2001 r., k. 68-69, faktura nr (...)z dnia 27 lipca 2001 r., k. 70, dokumentacja fotograficzna remontu ganku drewnianego, k. 71, faktura nr (...)z dnia 24 maja 2001 r., k. 72, faktura nr (...)z dnia 18 maja 2001 r., k. 73, faktura nr (...)z dnia 29 maja 2001 r., k. 74, faktura nr (...) (...)z dnia 29 maja 2001 r., k. 75, faktura nr (...)z dnia 29 maja 2001 r., k. 76);

W 2006 r. powódka sfinansowała koszty wymiany zbutwiałego okna mieszczącego się na klatce schodowej na spoczniku, pomiędzy I a II piętrem). Koszt wymiany okna, pokryty w całości przez wyniósł 1000 zł.

( dowód: faktura z dnia 25 sierpnia 2008 r., k. 79, fotografie, k. 80);

W styczniu 2003 r., w związku z awarią instalacji wodno – kanalizacyjnej w pomieszczeniach piwnicznych budynku, M. R. wykonał napraw tej instalacji. Koszt tych napraw wyniósł pozwanego 2 020 zł. Odbioru prac dokonała także B. M., która nie zgłaszała żadnych uwag.

Pismem z dnia 26 stycznia 2003 r. B. M. wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 420 zł w związku z naprawą pompy odprowadzającej nieczystości w piwnicy. Powódka opierała swoje roszczenie o rachunek wystawiony przez J. K. (1) – właściciela zakładu napraw pomp.

(dowód: pismo pozwanego wraz z protokołem odbioru robót, k. 224, kosztorys naprawa wod.-kan. Sporządzony przez Z. S., k. 226 - 227, faktura VAT nr (...), k. 229, pismo powódki z dnia 26 stycznia 2003 r., k. 77, rachunek wystawiony przez J. K. (1), k. 78 );

Dach budynku był przez powódkę remontowany w 1995 r. jedynie doraźnie w celu adaptacji poddasza na mieszkanie.

Wiosną 2007 r. powodowie, na skutek złego stanu technicznego dachu zdecydowali się podjąć prace zmierzające do jego remontu. W tym celu zlecili dokonanie prac odkrywkowych, o czym, poinformowali pozwanych. Pełnomocnik powodów przekazał pełnomocnikowi pozwanych kolejną, wykonaną na koszt powodów, ekspertyzę dotyczącą stanu technicznego budynku stanowiącego wspólną nieruchomość (sporządzoną przez dr J. R. (1)w czerwcu 2007 r.) oraz orientacyjny kosztorys przedwykonawczy wykonany przez proponowanego przez powodów wykonawcę remontu kapitalnego. Zarówno z ekspertyzy, jak i z oceny dokonanej przez inżyniera budowlanego K. W.wynikało, że stan techniczny dachu budynku był awaryjny i wymagający natychmiastowej naprawy. Dokładny zakres koniecznego remontu z powodu braku dostępu do spodniej części dachu (lokal nr (...)był zamieszkiwany przez powoda i powódkę wraz z dziećmi).

( dowód: pismo powodów z dnia 4 kwietnia 2007 r., k. 81, pismo pełnomocnika pozwanych z dnia 23 kwietnia 2007 r., k. 82, ekspertyza dr J. R. (1)z czerwca 2007 r., k. 85, orientacyjny kosztorys przedwykonawczy z czerwca 2007 r., k. 84 i nast.)

Koszt sporządzonej przez J. R. (1)ekspertyzy wyniósł powodów 1 500 zł. Powodowie zapłacili wynagrodzenie dla rzeczoznawcy w dwóch częściach.

( dowód: potwierdzenia wpłaty kwoty 1 500 zł na konto rzeczoznawcy dr J. R. (1) , k. 182, k. 183);

Opracowanie dokumentów związanych z pracami budowlanymi realizowanymi na terenie nieruchomości przy u. S. 42, tj. sporządzenie opinii budwalno – mykologicznej i aneksu, wyniosło 2 440 zł oraz 1 525 zł.

( dowód: faktura (...) z dnia 26.03.2008 r., .k. 185, faktura VAT nr (...), k. 186, faktura VAT nr (...), k. 187);

Powódka w marcu 2008 r. poniosła także koszty obsługi prawnej.

( dowód: faktura nr (...) z dnia 13.03.2008 r., k. 184;

Dla ustalenia zakresu i kosztów prac budowlanych określających ilość elementów drewnianych zakwalifikowanych do wymiany oraz do wzmocnienia, konieczne było wykonanie odkrywek umożliwiających ocenę stanu zniszczeń. Prace te, rozpoczęte zostały w lipcu 2007 r. W tym celu powodowie musieli opuścić swoje mieszkanie, aby umożliwić pracę ekipie remontowej. Z uwagi na to, że w kolejnych odkrywanych miejscach drewno konstrukcyjne wykazywało ślady znacznych uszkodzeń, niezbędnym stało się dokonanie odkrycia całości konstrukcji dachu. Zdjęto elementy zasłaniające konstrukcje dachu, czyli obudowę supremą, ściankami ryglowymi i płyty gipsowo – kartonowe, fragmenty boazerii i fragmenty podłóg przy ścianie, przy czym były to jedynie prace przygotowawcze umożliwiające przeprowadzenie oględzin wskazujących na rozmiar i kapitałochłonność koniecznych prac remontowych.

( dowód: zeznanie świadka K. W., k. 317/o., zeznania świadka J. K. (2), k. 320, przesłuchanie powódki B. M., k. 465/o.-466, opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego i szacowania nieruchomości mgr inż. J. K. (3), k. 614);

W dniach 18 i 19 lipca 2007 r. na przedmiotowej nieruchomości miały miejsce spotkania stron, przy czym obecni byli powodowie wraz z ich doradcą K. W. (wykonawcą prac przygotowawczych i proponowanym przez nich wykonawcą remontu kapitalnego dachu) oraz pozwany, który także przyprowadził ze sobą osoby, które miały pełnić funkcje jego doradców (m.in. J. K. (2) – kosztorysant budowlany. Pozwany polecił przyprowadzonemu przez siebie kosztorysantowi wykonać kosztorys na wymianę wybranych przez siebie samego elementów, przy czym Pan J. K. (2) wskazał, że w jego opinii praktycznie cała konstrukcja dachu jest do wymiany. Pozwany na koniec spotkania zobowiązał się, że wkrótce także przedstawi ekspertyzę powołanego przez siebie rzeczoznawcy dotyczącą stanu technicznego dachu i dzięki niej będzie miał odpowiednią wiedzę do podjęcia decyzji odnośnie zasadności i zakresu remontu dachu. Pozwany nie podpisał protokołu ze spotkania.

( dowód: dokumentacja fotograficzna stanu technicznego konstrukcji dachu, k. 89, zeznania świadka J. K. (2), k. 319/o., zeznania świadka K. W., k. 377/o. i nast. protokół ze spotkań współwłaścicieli z dnia 18 i 19 lipca 2007 r., k. 90);

Mimo próśb ze strony powodów, pozwani sprzeciwiali się podejmowaniu gruntownych prac remontowych dotyczących nieruchomości, stwierdzając brak jakichkolwiek ku temu podstaw.

Dnia 19 lipca 2007 r. pozwany zawiadomił (...) Inspektorat Nadzoru Budowlanego o samowolnym prowadzeniu robót budowlanych w budynku. W piśmie tym pozwany podniósł, że powódka „rozpoczęła prowadzenie robót budowlanych, polegających na przebudowie poddasza, w tym części wspólnych budynku i remoncie dachu”.

(d owód: zawiadomienie pozwanego M. R. z dnia 19 lipca 2007 r., k. 95);

W sierpniu 2007 r., w związku z mającym miejscem w czerwcu 2007 r. odkryciem części niedostępnych, rzeczoznawca J. R. (1)wydał ekspertyzę uszczegółowiającą (aneks do ekspertyzy), stwierdzając w niej, że występują z niszczenia przez korozję biologiczną krokwi, murłat, słupów i podciągów konstrukcji połaci drewnianych w stopniu 11 i 111” (stwierdzono m.in. że „niektóre elementy uległy całkowitemu zniszczeniu tracąc ciągłość jak podciąg ... i murłaty...” oraz, że „słupek podtrzymujący krokiew rozsypuje się przy dotknięciu”). Zdiagnozowano dwa zagrożenia dla mieszkańców budynku, polegające na „awarii części konstrukcji dachu i zagrożeniu dla zdrowia spowodowanego wdychaniem pylących drobin drewna z zarodnikami pleśni i grzybów”. Stwierdzono ponadto, że części dachu znajdują się w stanie awaryjnym zagrażającym zdrowiu i mieniu mieszkańców i [...] zalecono powiadomienie władz budowlanych i niezwłoczne podjęcie działań mających na celu usunięcie tych zagrożeń”. Ekspertyza ta została niezwłocznie przekazana pozwanym.

(dowód: aneks do ekspertyzy dr J. R. (1)z sierpnia 2007 r., k. 96, pismo powodów z dnia 13 sierpnia 2007 r., k. 97);

W sierpniu i grudniu 2007 r. powodowie zwrócili się do pozwanych o wyrażenie zgody na dokonanie koniecznego remontu dachu. W piśmie z dnia 27 grudnia 2007 r., pozwani wskazali, ze „są jak najbardziej zainteresowani remontem dachu”. Wskazał on przy tym takie warunki jak:

- wyłonienie wykonawcy w drodze konkursu ofertowego, wykonanie projektu remontu i przebudowy poddasza i dachu

- umowa z wykonawcą musi zostać podpisana przez wszystkich współwłaścicieli (przy dotychczasowym odmawianiu przez pozwanych wspólnego podpisania umowy)

- muszą zostać spełnione określone wymogi informacyjne. Jednakże pomimo tak wyrażonego stanowiska podniósł on także, że „zmuszony jest wstrzymać się z jakąkolwiek decyzją w sprawie rzeczonego remontu ze względu na wszczęte postępowanie w (...) odnośnie „samowoli budowlanej”. Ponadto dołączone zostało ORZECZENIE TECHNICZNE m.in. A. W. (1), w którym zostało stwierdzone, że „istniejący stan konstrukcji dachu nie upoważniał Inwestora do podjęcia natychmiastowych działań naprawczych”, co zdaniem pozwanego wskazuje, że „stan dachu przed rozpoczętym przez Państwa remontem nie groził katastrofą budowlaną”. W swoim orzeczeniu autor wręcz zarzuca, że rozpoczęcie remontu spowodowało zagrożenie bezpieczeństwa w nieruchomości.

( dowód: pismo powodów z dnia 3 grudnia 2007 r., k. 100, pismo powodów z dnia 15 sierpnia 2007 r., k. 98-99, pismo pozwanych z 27.12.2007 r., k. 101, orzeczenie techniczne A. W., k. 102-106);

Powodowie podjęli decyzję o wykonaniu remontu dachu. W tym celu w dniu 2 lutego 2008 r. zawarli umowę o wykonanie remontu – z K. W.. Prowadząc korespondencję z pozwanymi, powódka jednocześnie w lipcu 2007 r. wystąpiła do Departamentu (...) (...)Urzędu Miejskiego we W.ze zgłoszeniem remontu odtworzeniowego dachu. W dniu 23 sierpnia 2008 r. otrzymała Zaświadczenie nr (...)umożliwiające prowadzenie prac budowlanych polegających na remoncie dachu ważne przez okres 2 lat.

W związku z poświadczeniem, w toku procedury uzyskania w/w zaświadczenia, nieprawdy co do posiadania od pozwanych zgody na dokonanie remontu na wspólnej nieruchomości B. M. została uznana winną popełnienia przestępstwa z art. 272 k.k. i art. 286 k.k. i skazana wyrokiem karnym na karę finansową.

( dowód: wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu V Wydziału Karnego z dnia 19.05.2010 r., k. 479);

W piśmie z 14 lutego 2008 pozwani zakwestionowali zakres i cenę proponowanego remontu równocześnie podważając po raz kolejny wagę i niezależność opinii uprawnionego rzeczoznawcy. Powodowie zlecili więc wykonanie kolejnej ekspertyzy, uszczegółowiającej zagrożenia, zalecenia remontowe oraz określającej zakres kosztów.

( dowód: pismo pozwanego z dnia 14.02.2008, k. 117, kosztorys remontu fragmentu, który wybrał do remontu sam pozwany, OPINIA BUDOWLANO-MYKOLOGICZNA ORAZ KOSZTORYS BUDOWLANY mgr m.in. M. C. ze stycznia-lutego 2008, k. 137 i nast.);

W związku z budową prowadzona na nieruchomości przy ul. (...) powódka otrzymała kilka decyzji ze strony Nadzoru Budowlanego.

Dnia 7 marca 2008 r, (...) dla miasta W., Postanowieniem nr (...) zalecił wstrzymać roboty budowlane dotyczące rzekomej przebudowy poddasza. Dnia 20 marca 2008 r. powódka B. M. złożyła zażalenie na powyższe Postanowienie, dołączając posiadane wcześniej Opinie i Ekspertyzy, oraz dodatkowo Aneks do Opinii Budowlano-Mykologicznej sporządzony w marcu 2008 roku przez mgr m.in. M. C.. Powódka w uzasadnieniu wykazała, że prowadzone prace nie były przebudową w rozumieniu prawa budowlanego, a jedynie remontem odtworzeniowym określonym w/w zaświadczeniem. Podniesione zostało także, że czynności powódki zmierzały do zachowania wspólnego prawa, a ich niepodjęcie spowodowałoby znaczną szkodę we wspólnym mieniu. (...) rozstrzygając zażalenie wskazał, Postanowieniem nr (...), że wstrzymanie nie dotyczyło prac odtworzeniowych, a więc prac związanych z remontem koniecznym dachu, a jedynie robót budowlanych związanych z przebudową.

Postanowieniem nr (...)z dn. 07 marca 2008 r.(...) Inspektorat Nadzoru Budowlanego nakazał powódce wstrzymanie robót budowlanych i przedłożenie oceny technicznej obejmującej wykonane roboty budowlane (tj. rozbiórkę ścian wewnętrznych poddasza, wymianę elementów stropu pomiędzy kondygnacją I piętra a poddaszem) jak również odnoszącej się do wpływu przebudowy na stan techniczny całego obiektu. W/w postanowienie powódka zaskarżyła do (...)Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego, który postanowieniem nr (...)utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie (...).

(d owód: protokół kontroli nr 171 z dnia 06.03.2008 r., k. 145, postanowienie (...) nr (...) z dnia 07.03.2008 r., k. 146 , zażalenie powódki z dnia 20.03.2008 r., k. 148-151, ANEKS DO OPINII BUDOWLANO-MYKOLOGICZNEJ z marca 2008 r., k. 152, postanowienie (...) nr (...), k. 153);

Dnia 25 kwietnia 2008 r. (...)wydał Decyzję nr (...), w której określił, że jedynie część prac polegających na rozebraniu ścianek działowych osłaniających skorodowane elementy konstrukcyjne (a więc elementów niezwiązanych z częściami wspólnymi budynku) może być zakwalifikowana przez Inspektorat jako samowola budowlana. Żadne z prac odnoszących się do części wspólnej nieruchomości nie zostały w ten sposób zakwalifikowane przez organ nadzoru budowlanego.

Postanowieniem nr (...)z dnia 8 września 2008 r. zostało wznowione powyższe postępowanie zakończone decyzją ostateczną. Dnia 5 listopada 2008 r. pozwany został wezwany do przedłożenia w ciągu 7 dni dokumentów poświadczających zasadność wznowienia postępowania, a więc odpisu wyroku – podanego jako podstawa wznowienia. Z uwagi na niemożliwość dostarczenia takiego wyroku – odmówiono uchylenia Decyzji nr (...) uzasadniając to m.in. tym, że „twierdzenia gołosłowne, niepoparte żadnymi dowodami nie mogą być podstawą uchylenia decyzji”.

( dowód: Decyzja nr (...)z dnia 25 kwietnia 2008 r., k. 156-157, postanowienie nr (...)z dnia 08.09.2008 r., k. 158, wezwanie z dnia 5 listopada 2008 r., k. 159, decyzja nr (...), k. 160-161);

Remont dachu budynku położnego we W. przy ul. (...) trwał od lutego do czerwca 2008 r. Koszty remontu dachu pokryli w całości B. M. i W. O..

( dowód: faktura nr (...) z dnia 04.02.2008 r., k. 173, faktura nr (...) z dnia 04.02.2008, k. 174, k. faktura nr (...) z dnia 03.03.2008 r., k. 175, faktura nr (...) z dnia 01.04.2008, k. 176, faktura nr (...) z dnia 23.04.2008 r., k. 179, faktura nr (...) z dnia 12.05.2008, k. 180, faktura nr (...) z dnia 28.05.2008, k. 181);

Remont dachu i wymiana części stropu przeprowadzone przez w budynku przy ul. (...), były konieczne z uwagi na stan techniczny dachu i stropu nad I piętrem, na którym opierał się dach. Zakres wykonanych robót remontowych był właściwy i uzasadniony technicznie dla kompleksowej naprawy dachu.

Uzasadniony koszt remontu dachu stanowił kwotę 141 413 zł brutto.

( dowód: opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego i szacowania nieruchomości mgr inż. J. K. (3), k. 611 i k. 141 413 zł);

Ostatecznym wezwaniem do zapłaty z dnia 20 maja 2008 r., doręczonym pozwanym w dniu 24 maja 2008 r. powodowie wezwali pozwanych do zapłaty, w terminie 14 dni od doręczenia wezwania, kwoty 16 795,44 zł tytułem zwrotu udziału w wysokości 42,50% w poniesionych przez powodów kosztach remontu części wspólnych nieruchomości, tj. m.in. wymiany okna na spoczniku, remontu opaski betonowej .

( dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 20.05.2008 r. wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru, k. 164);

Pismem z dnia 10 czerwca 2008 r., doręczonym pozwanym w dniu 24 czerwca 2008 r. powodowie wezwali pozwanych do zapłaty w terminie 14 dni od doręczenia wezwania, kwoty 83 249,26 zł jako równowartość części poniesionych kosztów remontu dachu (powódka domagała się zapłaty kwoty 72 752,96 zł, a powód kwoty 10 496,70 zł)

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 10 czerwca 2008 r. wraz z potwierdzeniem odbioru, k. 172 – 172/o.);

Tym samym pismem powodowie wezwali pozwanych do zapłaty kwoty stanowiącej równowartość kosztów, jakie ponieśli w związku z działaniem pozwanych mającym na celu uniemożliwienie prowadzenia remontu koniecznego. Do kosztów tych powodowie zaliczyli wszystkie koszty obsługi prawnej w wysokości 1 220 zł oraz koszty ekspertyz, które miały być warunkiem udziału pozwanych w remontach, w łącznej wysokości 7 905 zł.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 10 czerwca 2008 r. wraz z potwierdzeniem odbioru, k. 172 – 172/o.).

Sąd zważył co następuje:

Powództwo w zasadniczej części należało uwzględnić.

Powodowie domagali się zasądzenia na ich rzecz od pozwanych solidarnie ujętych w pozwie kwot tytułem zwrotu nakładów, jakie ponieśli na rzecz stanowiącą przedmiot współwłasności, tj. nieruchomość położoną we W., przy ul. (...). Powodowie podnosili przy tym, że nakłady te związane były z podjętymi przez powodów działaniami mającymi na celu przywrócenie nieruchomości do prawidłowego stanu technicznego, zachowanie substratu wspólnej nieruchomości, jej prawidłowego funkcjonowania oraz zapewnienia bezpieczeństwa jej użytkowania osobom użytkującymi nieruchomość. Przy czym żądanie powodów, co do wysokości, pozostawało w korelacji z przysługującymi powodom oraz pozwanym udziałami w prawie współwłasności nieruchomości. Z uwagi na to, że pozwanym przysługuje prawo własności lokalu nr (...) w spornym budynku, a z prawem własności przedmiotowego lokalu związany jest udział w 42,5% we wspólnych częściach budynku i w 1/3 części w prawie użytkowania wieczystego terenu, powodowie – jak wynika z treści pozwu – domagali się zasądzenia od pozwanych solidarnie, kwoty stanowiącej równowartość 42,5% wydatków poniesionych przez powodów na cały sfinansowany przez nich remont części wspólnych nieruchomości, z czego większa część, stanowiąca – według proporcji wynikających z wartości wskazanych w petitum pozwu – 87,4% - zasądzona miała zostać na rzecz powódki B. M., natomiast pozostałe 12,6%, należało się powodowi – W. O..

Pozwani wnosili o oddalenie powództwa w całości i przeczyli żądaniu pozwu wskazując, że poniesione przez powodów nakłady na wspólną nieruchomość stron, związane były z podjętymi przez powodów czynnościami przekraczającymi zwykły zarząd, bez wymaganej zgody pozostałych współwłaścicieli (pozwanych), stały w sprzeczności z prawem budowlanym, stanowiły zbudowaną na łamaniu prawa samowolę budowlaną powodów, w związku z czym, domaganie się zwrotu tych wydatków uznać należy jako nieuzasadnione.

Sąd ustalił stan faktyczny w sprawie w oparciu o przedłożone przez strony dowody z dokumentów prywatnych, pism i korespondencji, dokumentów urzędowych (odpisów z ksiąg wieczystych), ekspertyz i oszacowań sporządzonych przez rzeczoznawców na zlecenie stron postępowania przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie, zeznań świadków: K. W. i J. K. (2), przesłuchania stron oraz – przede wszystkim – w oparciu o dowód ze sporządzonej na zlecenie tut. Sądu opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego i szacowania nieruchomości – mgr inż. J. K. (3), jak także z uzupełniającej opinii tego biegłego, sporządzonych na okoliczność ustalenia czy remont dachu i wymiana części stropu przeprowadzone w 2008 r. na nieruchomości położonej we W. przy ul. (...) były konieczne z uwagi na stan techniczny dachu i stropu (całości lub części), kosztów tego remontu oraz oceny zasadności dokonanych w odkrywek dachu, pod kątem możliwości ustalenia zakresu potrzebnych robót remontowo – budowlanych.

W ocenie Sądu, powództwo, którego materialno – prawną podstawę stanowi przepisy kodeksu cywilnego o współwłasności, znajduje uzasadnienie w okolicznościach niniejszej sprawy.

Zgodnie z przepisem art. 199 k.c. do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli. Przepis art. 201 k.c. stanowi z kolei, że do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności.

Przez pojęcie zarządu rzeczą wspólną rozumie się podejmowanie wszelkich decyzji i dokonywanie wszelkiego rodzaju czynności dotyczących przedmiotu wspólnego prawa, koniecznych w toku normalnej eksploatacji rzeczy, jak i w sytuacjach wykraczających poza ten normalny tok (por. np. J. Ignatowicz (w:) Komentarz, t. I, 1972, s. 510 i n.; M. Uliasz, Czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu, cz. I, Mon. Praw. 2002, nr 18, s. 825).

Przy czym, przepisy kodeksu cywilnego nie definiują czynności zwykłego zarządu, ani kiedy ma miejsce przekroczenie zwykłego zarządu. Ustawodawca nie bez powodu pozostawił rozstrzygnięcie tej kwestii orzecznictwu sądów i doktrynie, gdyż zależy to każdorazowo od konkretnej sytuacji i stanu faktycznego sprawy.

Według utrwalonego poglądu, przez czynności zwykłego zarządu rozumie się załatwianie bieżących spraw związanych ze zwykłą eksploatacją rzeczy i zachowaniem jej w stanie niepogorszonym. Pozostałe czynności, które się w tych granicach nie mieszczą, należą do czynności przekraczających zwykły zarząd (por. J. Ignatowicz (w:) Komentarz, t. I, 1972, s. 511 i n.). Ocena, czy czynność należy do czynności zwykłego zarządu, czy też przekracza te granice, powinna być dokonywana w konkretnych okolicznościach faktycznych, nie jest bowiem możliwe przyjęcie jednolitego kryterium ich rozgraniczenia.

Wykonane przez powodów, bez zgody pozwanych, prace miały charakter prac zachowawczych. Z literatury i licznego orzecznictwa Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego wynika natomiast, że do czynności zwykłego zarządu należą między innymi: bieżące administrowanie gospodarstwem rolnym, a gdy chodzi o nieruchomości miejskie - zawieranie umów najmu lokali, pobieranie czynszu, instalowanie kanalizacji sanitarnej, opadowej i przewodów wodociągowych na gruncie stanowiącym współwłasność (por. uchwała SN z dnia 19 kwietnia 2002 r., III CZP 18/02, Wokanda 2002, nr 11, poz. 6). Natomiast czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu jest: zbycie rzeczy wspólnej; obciążenie jej ograniczonym prawem rzeczowym, na przykład umową ustanowienia służebności przesyłu (por. postanowienie SN z dnia 6 lipca 2011 r., I CSK 714/10, Lex nr 897954); wzniesienie obiektu budowlanego na nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności (por. wyrok SN z dnia 11 października 1990 r., III ARN 15/90, OSP 1991, z. 6, poz. 163); zmiana przeznaczenia lub przebudowa pomieszczenia wspólnego (por. uchwała SN z dnia 23 kwietnia 1993 r., III CZP 36/93, OSN 1993, nr 12, poz. 213); przebudowa budynku stanowiącego współwłasność (por. wyrok NSA z dnia 29 marca 1990 r., IV SA33/90, ONSA1990, nr 2-3, poz. 35); udział w rozgraniczeniu nieruchomości (por. wyrok NSA z dnia 14 września 1983 r., I SA 516/83, ONSA1983, nr 2, poz. 71); wprowadzenie zmian w przedmiocie współwłasności nieruchomości wspólnej przy odrębnej własności lokali (por. uchwała z dnia 3 października 2003 r., III CZP 65/03, OSP 2004, z. 6, poz. 74); podział rzeczy quoad usum (por. postanowienie SN z dnia 4 października 2002 r., III CKN 521/01, Lex nr 57227; także J. Ignatowicz (w:) Komentarz, t. I, 1972, s. 528; S. Rudnicki, Komentarz, 2007, s. 283; pogląd odmienny, że jest to czynność zwykłego zarządu, budzący jednak zastrzeżenia, wyraził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 marca 1997 r., I CZ 7/97, OSN 1997, nr 8, poz. 111).

Budowa obiektu budowlanego, przebudowa obiektu budowlanego na nieruchomości, objętej współwłasnością w częściach ułamkowych wykracza poza zakres zwykłego zarządu i należy do kategorii rozporządzania rzeczą wspólną. W takim przypadku potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli (art. 199 k.c.) (wyrok WSA w Gliwicach II SA/GI 913/07).

Nadbudowa kondygnacji nad budynkiem stanowiącym współwłasność jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu i wymaga zgody współwłaściciela albo zastępującego tę zgodę orzeczenia sądu. Brak zgody jest równoznaczny z brakiem prawa do dysponowania nieruchomością (art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane - Dz. U. Nr 38, poz. 229 z późn. zm.) (wyrok NSA w Warszawie, z dnia 29.03.1990 r., IV SA33/90 ONSA1990/2-3/35.).

Przenosząc powyższe poglądy prawne na grunt rozpoznawanej sprawy, to wskazać należy, że jak wynika z przywołanych wyżej orzeczeń sądów krajowych, wszystkie prace związane z przebudową, nadbudową, dobudową, i modernizacją obiektów budowlanych i nieruchomości mają charakter czynności przekraczających zwykły zarząd nieruchomością, dlatego też dla ich ważności konieczna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli rzeczy.

Jednak zdaniem Sądu, stanowiące przedmiot sporu działania powodów nie miały jednak na celu przebudowy ani też rozbudowy budynku, w którym znajdują się lokale stron, ani także nie zmierzły do jego modernizacji, lecz jedynie zmierzały do przywrócenia stanu domu zgodnego z jego przeznaczeniem oraz z normami bezpieczeństwa, zachowania jego substratu, odtworzenia jego zniszczonych – z uwagi na działanie czynnika czasu – elementów, wymagających nie tyle konserwacji, co reperacji lub wymiany na inne – o tych samych właściwościach. Z tych względów czynności podjęte przez powodów mające na celu zarówno naprawę, czy wymianę okien, naprawę opaski betonowej oraz, co najważniejsze – remont pokrycia dachowego oraz stropu, stanowiły czynności zwykłego zarządu i jako takie dla ich ważności nie wymagały jednomyślności i zgody wszystkich właścicieli nieruchomości lecz zgody większości, która – z uwagi na przypadające powodom sumarycznie udziały w nieruchomości wspólnej (57,5%) – istniała.

Dołączone do pozwu fotografie budynku oraz faktury potwierdzające zakres usług, koszt materiałów, potwierdzają, że naprawa okien w latach 1999 – 2001 i mająca miejsce w 2006 r. wymiana okna na spoczniku, pomiędzy piętrem I i II budynku, jak także datowany na rok 2001 remont fragmentów opaski betonowej, spoinowanie drugiej połowy cokołu budynku, czyszczenie kwasem solnym oraz wykonaniem impregnacji grzybobójczej całej powierzchni cokołu, wymiana dziurawej rynny, czyszczenie rynien i rury spustowej, poprawianiem spadków rynien, wymiana skorodowanej drewnianej belki nośnej i słupka stanowiących części konstrukcyjne dachu (części ganku drewnianego), malowanie podbitki północnej połaci dachu oraz doraźne odprowadzanie nadmiaru wody przy rurze spustowej rynny dachowej w północnej elewacji budynku, były typowymi naprawami elementów części wspólnych budynku, o charakterze zwykłego zarządu ta nieruchomością.

Dowodem obiektywnym na potwierdzenie charakteru prac wykonanych w innych częściach wspólnych budynku stron, tj. dachu i stropu – są obie (główna i uzupełniająca) zlecone przez Sąd w niniejszym postępowaniu, opinie sporządzone przez biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego i szacowania nieruchomości – inż. J. K. (3). Biegły z pełnym przekonaniem uznał, że decyzja wykonania remontu dachu, całkowitej wymiany konstrukcji więźby dachowej i pokrycia dachu oraz wymiany części stropu, przeprowadzone w 2008 r. przez powodów w budynku przy ul. (...), byłą słuszna i konieczna z uwagi na zły stan techniczny dachu i stropu nad I piętrem, na którym opierał się dach. Zakres wykonanych robót remontowych był właściwy i uzasadniony technicznie dla wykonania kompleksowej naprawy dachu. Biegły podkreślił, że dalsze opóźnienie i zaniechanie poprawy stanu technicznego budynku stanowiło narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia przebywających w budynku osób w momencie powstania katastrofy budowlanej po zawaleniu się dachu budynku, co było wysoce prawdopodobne z uwagi na stan techniczny więźby dachowej. Zdaniem Sądu, wniosek o konieczności reparacji zniszczonego dachu i stropu płynie także z licznych zdjęć poddasza, wykonanych w okresie poprzedzającym prace remontowe oraz w trakcie rozbiórki, które to zdjęcia powodowie dołączyli do akt niniejszej sprawy.

Biegły potwierdził także, że przekonanie powodów o konieczności przeprowadzenia remontu dachu i stropu wynikało nie tylko z faktu, że na co dzień mieszkali w budynku, na dodatek – w części poddasza, a w 1995 r. powódka podjęła się wymiany dachówek z uwagi na grożące niebezpieczeństwo, lecz przede wszystkim z ekspertyz, które powodowie zlecili do wykonania rzeczoznawcom budowlanym w okresie poprzedzającym prace (opinia inż. F. N.z 1995 r., ekspertyza techniczna J. R. (1)z 2001 r.). Biegły wskazał, że opracowań tych płynęły uzasadniające obawy powodów wnioski, że doraźne naprawy wierzchnich połaci dachu nie przyniosą pożądanych efektów z uwagi na katastrofalny stan więźby dachowej. Zły stan pokrycia dachu powodował uszkodzenia biologiczne drewna (butwienie, działania grzybów pleśni) w konstrukcji drewnianej dachu i stropów, budynek wymagał prac remontowych mających na celu nie tylko zabezpieczenia budynku przed niekorzystnym działanie wód opadowych i gruntowych, ale także usunięcie (zaawansowane) stanu niszczenia rozpościerającego się w częściach niedostępnych z zewnątrz, którego to stanu – z uwagi na stałe zamieszkiwanie poddasza przez powodów i ich rodzinę – nie sposób było ocenić.

W ocenie Sądu, rozważanie przez powodów dokonania remontu dachu i stropu w 2007 r. było już podejmowaniem decyzji w warunkach niepozostawiających wyboru. Dokumenty sprawy wskazują, że remont budynku w omawianej jego części był konieczny już dużo wcześniej, dlatego więc dalsze pozostawianie złego stanu technicznego dachu obarczone było znacznym ryzykiem.

Z powyższego płynie wniosek, że zlecone przez powodów prace odkrywkowe – rozpoczęte z początkiem roku 2007 – były w pełni uzasadnione. Zakryte elementy drewniane więźby dachowej czy stropu drewnianego nie mogły zostać bowiem ocenione pod względem stopnie korozji biologicznej, która zniszczyła tkankę materiału drzewnego tych elementów. Eksperci byli w stanie określić zakres zniszczeń drewna dopiero po jego odsłonięciu, stąd uzasadnione stało się zlecenie opracowywania kolejnych ekspertyz przez rzeczoznawców budowlanych: dr inż. J. R. (1)po opracowaniu ekspertyzy w czerwcu 2007 r., opracował w sierpniu 2007 r. aneks do tej ekspertyzy, co uzasadnione zostało kolejnymi obserwacjami drewna więźby dachowej dokonanymi przez niego w toku prac odkrywkowych, w lutym 2008 r. rzeczoznawca budowlany mgr inż. M. C.opracował ekspertyzę po dokonaniu odkrywek stropu drewnianego nad I piętrem budynku, natomiast w marcu
2008 r. opracował aneks do tej ekspertyzy, zwiększając zakres koniecznych do wykonania robót o wymianę elementów konstrukcyjnych tego stropu. Biegły J. K. (3)potwierdził, ze dokonanie odkrywek dachu było warunkiem koniecznym i niezbędnym do ustalenia niezbędnego zakresu prac budowlanych określającego ilość elementów drewnianych zakwalifikowanych do wymiany oraz do wzmocnienia. Był to jedyny – zdaniem biegłego – sposób na dokładne ustalenie zakresu prac określonych w sposób nie budzący wątpliwości.

Dlatego też, zdaniem Sądu, wbrew twierdzeniom pozwanego M. R., prace odkrywkowe, które według świadków: K. W. i J. K. (2) polegały na zdjęci elementów zasłaniających konstrukcje dachu, czyli obudowę supremą, ściankami ryglowymi i płyty gipsowo – kartonowe, fragmenty boazerii i fragmenty podłóg przy ścianie i trwały w pierwszej połowie 2007 r. były uzasadnione i celowe dla uzyskania niezbędnego spectrum koniecznych napraw lub wymiany. Dopiero bowiem, co pozostaje w zgodności z zasadami logicznego rozumowania, odsłonięte drewno pozwalała na dokładne zbadanie wielkości jego zniszczenia przez grzyby i owady, ocenę czy nadaje się ono do wzmocnienia, czy już do wymiany. Wtedy także istnieje możliwość jego zabezpieczenia preparatami grzybobójczymi i owadobójczymi, po uprzednim usunięciu zniszczonej tkanki.

W swej opinii uzupełniającej, biegły – w odniesieniu do zarzutów pozwanych związanych z pominięciem okoliczności, w których wykonany poprzez powodów remont dachu bez zgody iw wiedzy pozwanych został przeprowadzony bez zgody i pozwoleń wymaganych prawem budowlanym, bez dokumentacji technicznej i powykonawczej, bez odbiorów pozwalających na ocenę, że roboty były zgodne ze sztuką budowlaną, biegły wskazał, że z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika wprost, że mamy w niej do czynienia z remontem odtworzeniowym konstrukcji więźby dachowej, drewnianego stropu nad parterem oraz pokrycia dachowego budynku. Zdaniem Sądu, są to roboty wymagające jedynie zgłoszenia robót bez konieczności opracowywania projektu budowlanego. Zgodnie bowiem z przepisem art. 29 ust. 2 pkt 1) ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na remoncie istniejących obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych, z wyjątkiem obiektów wpisanych do rejestru zabytków. W trakcie robót wymienione zostały zużyte, stwarzając zagrożenie katastrofą budowlaną drewniane elementy konstrukcyjne budynku na takie same nowe elementy o odpowiedniej wytrzymałości, co przesądza o braku podstaw do sporządzenia projektu i zezwolenia na budowę Biegły wskazał, że pozostał zachowany istniejący przed remontem układ konstrukcji budynku, wszystkie dotychczasowe rozwiązania projektowe nie zostały w jakikolwiek sposób zmienione.

W/w dostarczone przez biegłego wiadomości specjalne, potwierdzają jedynie, że przeprowadzony przez powodów sporny remont dachu stanowił czynność mieszczącą się w zakresie czynności zwykłego zarządu nieruchomością będącą przedmiotem współwłasności stron.

Przy czym, powoływanie się przez pozwanych na brak wymaganych prawem dokumentów uzasadniających potrzebę remontu oraz stwierdzających przeprowadzenie tegoż remontu zgodnie ze sztuką budowlaną i w oparciu o ważne decyzje administracyjne, nie potwierdziły się. Powodowie jako inwestorzy remontu odtworzeniowego przed przystąpieniem do robót byli w posiadaniu odpowiednich ekspertyz budowlanych nakazujących w trybie awaryjnym, niezwłocznie wykonać wymianę elementów więźby dachowej, powódka, mimo, że jej oświadczenie zawierało nieprawdę w odniesieniu do zgody pozwanych na remont, dokonała jednak stosownego zgłoszenia o zamiarze wykonania robót do władz budowlanych. Ostatecznie jednak w dniu 23 sierpnia 2007 roku Wydział (...) Urzędu Miejskiego W.wydał powódce zaświadczenie nr (...)o przyjęciu zgłoszenia wykonania robót budowlanych nie wymagających pozwolenia na budowę o zakresie obejmującym wymianę pokrycia dachowego i remont więźby dachowej budynku przy ul. (...)we W., co potwierdza, że roboty te nie miały charakteru przebudowy, dobudowy bądź modernizacji (czynności przekraczających zwykły zarząd).

Spotkania współwłaścicieli nieruchomości w dniach 18 i 19 lipca 2007 roku świadczą o dążeniu powodów do uzgodnienia wspólnego stanowiska wszystkich właścicieli nieruchomości. Gołosłowne jest zatem stwierdzenie, że remont odbył się bez wiedzy pozwanych. W piśmie z dnia 13 sierpnia 2007 r. powodowie wezwali pozwanych o wyrażenie zgody na przeprowadzenie remontu zgodnie z zaleceniami aneksu do ekspertyzy opracowanego już po odsłonięciu konstrukcji dachu, co również świadczy o tym, że strona pozwana miała wiedzę o planowanych przez powodów robotach remontowych. Decyzja Nr (...)roku z dnia 25 kwietnia 2008 roku (...) Inspektora Nadzoru Budowlanego dla miasta W.wydana wskutek postępowania administracyjnego prowadzonego na podstawie zawiadomienia pozwanego M. R.w sprawie robót prowadzonych bez stosownego pozwolenia na budowę, związanych z przebudową i remontem poddasza budynku przy ul. (...)nakazała jedynie doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego, przez wykonanie rozebranych ścianek na poddaszu. Przy czym w uzasadnieniu decyzji stwierdza się, że wyremontowane elementy więźby (słupy) umożliwiają odtworzenie (przywrócenie) stanu sprzed demontażu ścian wewnętrznych. Słupy podtrzymujące więźbę dachową znajdowały się we wnętrzu ścian poddasza, ich stan kwalifikował je do wymiany, dlatego też konieczne było rozebranie tych ścian, aby umożliwić wymianę słupów. Decyzja (...)nie wprowadzała robót dodatkowych; robota nakazana decyzją była wcześniej zaplanowana w ramach remontu odtworzeniowego. Dalej (...)stwierdza, że nie ma podstaw do nakazania zaniechania dalszych robót budowlanych bądź rozbiórki obiektu lub jego części. Jest to równoznaczne z potwierdzeniem, że roboty są prowadzone zgodnie z przepisami prawa budowlanego jak i sztuką budowlaną, z zachowaniem wymaganych procedur.

Zatrudnienie przez powodów inspektora nadzoru budowlanego, który na bieżąco kontrolował wykonawcę w zakresie prawidłowego przebiegu robót, świadczy o trosce powodów o to aby roboty były wykonywane prawidłowo, stwierdzone uchybienia były na bieżąco usuwane, roboty podlegające zakryciu były odbierane przez inspektora na bieżąco.

W ocenie Sądu, powodowie stworzyli warunki do należytego wykonania robót zgodnie z przepisami prawa budowlanego mając świadomość, że są to roboty o dużym zakresie, dotyczą konstrukcji budynku i utworzenie profesjonalnego nadzoru nad robotami jest w tej sytuacji uzasadnione.

Przy czym biegły odniósł się także do zarzutu pozwanych, że oprócz prac zgłoszonych przez powoda z dnia 24 lipca 2007 r. objętych zaświadczeniem Wydziału (...) w Urzędzie Miejskim W.nr (...)z 23.08.2007 roku, polegających na remoncie dachu obejmującym wymianę pokrycia dachowego i remoncie więźby dachowej, zostały wykonane inne prace takie jak zburzenie ścian działowych i nośnych mieszkania na poddaszu, demontaż instalacji wod. - kan, co. i elektrycznej, na które to roboty jest wymagane pozwolenie na budowę. Te inne prace, zdaniem biegłego, są również pracami ściśle związanymi z remontem odtworzeniowym więźby dachowej. W skład więźby dachowej wchodzą bowiem także słupy i płatwie środkowe podpierające krokwie dachowe, a one znajdują się wewnątrz ścian działowych i nośnych pomieszczeń poddasza. Po odsłonięciu tych elementów poprzez rozebranie obudów (płyt suprema) zasłaniających słupy i płatwie była możliwa ich ocena oraz wymiana. Wszystkie instalacje w pomieszczeniach poddasza również znajdowały się wewnątrz tych ścian i również musiały być zdemontowane. Po wymianie słupów i płatwi ściany te zostały odtworzone w tych samych miejscach i o tej samej konstrukcji, następnie zostały odtworzone również wszystkie instalacje. Nie zachodziła więc przebudowa – jak twierdzą pozwani – lecz wymiana a więc odtworzenie co decyduje o kwalifikacji tych robót jako odtworzeniowych. Zdaniem biegłego, okoliczności powyższe przesądzają o tym, że roboty zostały zaliczone do remontu odtworzeniowego więźby dachowej i Wydział Architektury po analizie załączonych do zgłoszenia dokumentów przyjął zgłoszenie bez zastrzeżeń.

Nadto, pozwany nie wykazał, jakoby postępowanie Nadzoru Budowlanego, stanowiło dowód, że roboty remontowe miały także charakter przebudowy. (...)po zawiadomieniu pozwanego o nieprawidłowościach, dokonał w dniach 6 i 28 marca oraz 17 kwietnia 2008 roku kontroli robót na miejscu. Powiatowy Inspektor stwierdził, że inwestor »dokonał samowolnej przebudowy_ poddasza polegającej na rozbiórce ścianek działowych, dlatego istnieje konieczność doprowadzenia obiektu do stanu poprzedniego. W decyzji nr (...) z 25 kwietnia (...)nakazał powodowi przywrócenie stanu poprzedniego poprzez wykonanie rozebranych ścianek na poddaszu. W decyzji tej stwierdza się: „Wyremontowane elementy więźby (slupy) umożliwiają odtworzenie (przywrócenie) stanu sprzed demontażu ścian wewnętrznych". „Roboty związane z przedmiotowymi ściankami należy wykonać po zakończeniu prac remontowych więźby dachowej." Stwierdzenia te potwierdzają przyczynę rozbiórki ścian poddasza. Rozbiórkę tą uznano co prawda za samowolną przebudowę poddasza ale, jak potwierdza biegły sądowy powołany w niniejszej sprawie, ściany te zniknęły jedynie na czas remontu; zostały one odtworzone co jak twierdzi strona powodowa było planowane od początku robót.

Biegły odnosząc się do zarzutów pozwanych potwierdził także, że rzeczywiście opracowując opinię w 2012 roku nie był w stanie sprawdzić poprawności wykonania robót które w dniu przeprowadzenia przez niego oględzin uległy zakryciu. Z tych samych przyczyn (...) nie mógł stwierdzić poprawności wykonania robót które w dniu przeprowadzenia oględzin w 2008 roku uległy zakryciu, ponadto nie usiłował dokonać takiej oceny, jedynie w postanowieniu nr (...) z dnia 7 marca 2008 roku nałożył na powodów obowiązek przedłożenia oceny technicznej wykonanych robót związanych z przebudową (rozbiórką ścian wewnętrznych poddasza, wymianą elementów stropu pomiędzy kondygnacją I piętra a poddaszem). Powodowie nie przedłożyli opracowania w którym dokonana byłaby ocena techniczna poprawności wykonania robót, dlatego też (...) wydał decyzję zobowiązującą powodów do doprowadzenia wykonanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem czyli o przywrócenie stanu sprzed przebudowy , co też powodowie uczynili.

Biegły J. K. (3) wskazał, że podstawę rozliczeń pomiędzy stronami stanowić powinna kwota 141 413 zł, stanowiąca wartość kosztorysową robót według kosztorysu sporządzonego przez tego biegłego. W ocenie Sądu, sporządzona przez biegłego opinia stanowiła obiektywny dowód w niniejszej sprawie, wykonana została rzetelnie i w oparciu o uzasadnione materiały dowodowe i naukowe. Pozwanym nie udało się postawić omawianemu opracowaniu zarzutów dyskredytujących ten dowód jako istotny w sprawie. Sąd oddalił wniosek pozwanych o dopuszczenie opinii innego biegłego rzeczoznawcy budowlanego, jako zmierzający do przewlekłości niniejszego postępowania.

Zgodnie z art. 207 k.c. pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Biorąc pod uwagę ustalenia biegłego zawarte w opinii w części zawierającej oszacowanie niezbędnych i uzasadnionych poniesionych przez powodów B. M. oraz jej małżonka W. O., kosztów remontu dachu i stropu nieruchomości stanowiącej przedmiot współwłasności powodów i pozwanych – M. i S. małż. R., Sąd, na podstawie art. 207 k.c., uznał roszczenia powodów w zakresie zasądzenia na ich rzecz 42,5% łącznych uzasadnionych wydatków przeznaczonych na remont dachu i stropu, tj. kwotę 60 100,52 zł (42,5% z 141 413 zł).

Przy czym Sąd zasądził w/w kwotę solidarnie od pozwanych, na rzecz powodów według udziału z proporcji wynikających z petitum żądania, tj. na rzecz powódki B. M. 87,4% w/w sumy, a więc kwotę 52 527,80 zł, o czym orzekł w punkcie I sentencji wyroku, natomiast na rzecz powoda W. O. 12,6% tej sumy, tj. kwotę 7 572 zł, o czym orzekł w punkcie II sentencji wyroku.

Sąd, w tych samych proporcjach przypadających na rzecz każdego z powodów, uwzględnił także poniesione przez nich koszty związane z działaniem pozwanych mającym na celu uniemożliwienie prowadzenia remontu koniecznego. Do kosztów tych zaliczyć należało koszty poniesione na podstawie faktury (...) z dnia 26.03.2008 r., faktura (...) z dnia 28.02.2008 r. oraz faktury (...) z dnia 01.04.2008 w łącznej kwocie 7 974, 45 zł, objętych wezwaniem do zapłaty z dnia 10 czerwca 2008 r. przy czym Sąd nie uwzględnił żądania zwrotu należności wynikającej z faktury VAT nr (...) (k. 184) stanowiących zapłatę za poradę prawną, jako że zapłata za tę usługę nie pozostaje w bezpośrednim związku z planowanym remontem.

Z w/w sumy, Sąd Okręgowy w punkcie I sentencji wyroku, kwotę 6 909 zł, stanowiącą 87,4% kwoty 7 974,45 zł zasądził na rzecz powódki (dodając ją do należności zasądzonych z tytułu remontu dachu), natomiast pozostałą część (12,6%) w wysokości 996 zł - zasądził na rzecz powoda, co wyraża się w sumie zawartej w II punkcie sentencji wyroku.

W odniesieniu do w/w sum należnych powodom od pozwanych (solidarnie) z tytułu zwrotu poniesionych przez nich nakładów na nieruchomość wspólną, Sąd uwzględnił także oparte na przepisie art. 481 k.c. w zw. za art. 455 k.c. roszczenie odsetkowe objęte pozwem, z tym że w odniesieniu do kwoty zasądzonej na rzecz powoda 8 568,70 zł oraz w odniesieniu do kwoty należnej powódce z tytułu remontu dachu oraz kosztów zwianych z naprawą dachu w łącznej sumie 59 436,80 zł, odsetki te uzasadnione są od dnia 9 lipca 2008 r., tj. od dnia następnego po upływie terminu 14 dni wyznaczonego w doręczonym pozwanym w dniu 24 czerwca 2008 r. pisma z dnia 10 czerwca 2008 r., w którym roszczenia te wyartykułowano.

Dodatkowo, czego wyrazem jest kwota ujęta w punkcie I sentencji wyroku, Sąd zasadził na rzecz powódki kwotę 2 996,04 zł kosztów poniesionych przez nią na wspólną nieruchomość osobiście i wydatkowanych na wymianę okna (w kwocie 446,25 zł), ekspertyzy sporządzonej przez J. R. (1)( 212,50 zł) oraz remont opaski betonowej, cokołu, udrażniania rynien spustowych itp. (w kwocie 2 337,29 zł).

Odsetki od kwoty 2 996,04 zł Sąd zasądził na rzecz powódki na podstawie art. 455 k.c., licząc od dnia następnego po upływie wyznaczonego przez powódkę terminu 14 dni od dnia doręczenia pozwanym ostatecznego wezwania do zapłaty z dnia 20 maja 2008 r., które to doręczenie, zgodnie z potwierdzeniem odbioru pism, nastąpiło w dniu 24 maja 2008 r., tj. od dnia 8 czerwca 2008 r.

Na podstawie art. 105 §2 k.p.c. Sąd w/w sumy zasądził na rzecz powodów – od pozwanych – solidarnie. Solidarność zobowiązania pozwanych uzasadnia fakt, że udział w prawie współwłasności (prawie użytkowania wieczystego), wchodzi w skład majątku objętego majątkową wspólnością małżeńską (współwłasność łączna art. 196 §2 k.c.).

W punkcie III sentencji wyroku, Sąd w pozostałym zakresie oddalił powództwo, jako wygórowane i nie znajdujące podstaw w materiale dowodowym załączonym do akt sprawy.

Orzeczenie o kosztach zawarte w punkcie IV sentencji wyroku zapadło w oparciu o przepis art. 100 k.p.c. (zdanie pierwsze), zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Podstawę rozstrzygnięcia w tym zakresie stanowił także przepis art. 105 §2 k.p.c.

Powodowie tytułem kosztów niniejszego postępowania wydatkowli łącznie 11 425 zł. Na koszty te składały się: opłata od pozwu w wysokości 4 808 zł, koszty wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w wysokości 3 617 zł oraz koszty zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego w wysokości 3 000 zł. Pozwani M. i S. R. ponieśli tytułem kosztów procesu kwotę 3 167 zł związaną z wynagrodzeniem jej pełnomocnika procesowego

Ponieważ jednak powodowie utrzymali się przy swoim stanowisku w 74 %, to pozwani powinni z tytułu kosztów procesu zwrócić powodom jeszcze 7 514,10 zł.

W punkcie V sentencji wyroku, na podstawie w/w przepisów k.p.c. w zw. z przepisem art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd nakazał uiścić pozwanym na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2 446 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych od przegranej przez nich części powództwa (opłata sądowa od pozwu oraz wynagrodzenie biegłego sądowego za sporządzoną pisemną opinię w sprawie), a od uiszczenia których powodowie byli zwolnieni.