Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu, Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym :

Przewodniczący Sędzia SO Beata Stachowiak (spr.)

Sędziowie Sędzia SO Patrycja Gruszczyńska -Michurska

Sędzia SO Jolanta Burdukiewicz-Krawczyk

Protokolant Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2013 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z wniosku E. B. (1)

przy udziale T. H., Z. W. ,M. N. , G. W. , A. W. ,D. W. (1) J. H. (1), K. P. ,B. B., A. S. .

o ustanowienie zarządcy 50 udziałów w kapitale zakładowym sp. z o.o. (...)

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego dla Wrocławia -Fabrycznej we Wrocławiu

z dnia 15 marca 2013 r .

sygn.aktINs 59/11

postanawia:

I. oddalić apelację;

II .zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki postępowania T. H. 120 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. II Ca 1325/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 15 marca 2013 r .Sąd Rejonowy dla Wrocławia -Fabrycznej oddalił wniosek E. B. (1) przy udziale T. H. ,Z. W. ,M. N. ,G. W. , A. W. ,D. W. (1) J. H. (1) ,K. P. ,B. B. ,A. S. o ustanowienie zarządy 50 udziałów w kapitale zakładowym sp. z o.o. (...) .

Sąd I instancji ustalił ,iż jedynymi wspólnikami spółki z o.o. (...) był spadkodawca J. H. (2) i uczestniczka T. H.. Spadkodawca pełnił funkcję prezesa zarządu, uczestniczka była wiceprezesem. Małżonkowie H. założyli spółkę i nabyli udziały w niej w czasie trwania ich wspólności majątkowej małżeńskiej - każdemu z nich przysługiwało uprawnienie do 50 udziałów w spółce. Spadek po J. H. (2) na podstawie ustawy nabyli: żona T. H. z domu G. w 128/256 częściach, matka A. H. z domu K. w 48/256 częściach, siostra E. B. (1) z domu H. w 40/256 częściach i dzieci zmarłej siostry D. W. (1) z domu H.: Z. W., M. N., E. B. (2) z domu W., A. W., D. W. (1)z domu W., J. H. (1), K. P. z domu W., G. W. - po 5/256 części każdy z nich, wszyscy wprost. E. B. (2) zmarła dnia 7 grudnia 2010r. Spadek po niej na podstawie ustawy nabył mąż B. B. i córka A. S. po Vi części .A. H. zmarła dnia 3 maja 201lr. i spadek po niej z mocy testamentu notarialnego nabyła córka E. B. (1) w całości z dobrodziejstwem inwentarza. Spółka z o.o. (...), działając przez swojego wiceprezesa zarządu - uczestniczkę T. H. - skierowała do uczestniczki T. H. zaproszenie do udziału w zwyczajnym zgromadzeniu wspólników spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. na podstawie art. 184 §1 i §2 k.s.h. Dnia 19 października 2010 r. odbyło się Zwyczajne Zgromadzenie Wspólników (...) sp. z o.o. z siedzibą we W.. W protokole wskazano, że doszło do należytego powiadomienia uprawnionych wspólników o terminie, miejscu i przedmiocie zgromadzenia. Zaproszenia do udziału w zgromadzeniu wysłano do p. T. H., jako wspólnika reprezentującego 50% kapitału zakładowego spółki i do p. T. H., jako jednego ze spadkobierców

współuprawnionego z udziałów zmarłego J. H. (1), do którego spółka -wobec nie wskazania przez spadkobierców wspólnego przedstawiciela - skierowała oświadczenie - zaproszenie do udziału w zgromadzeniu wspólników (art. 184 §1 §2 k.s.h.) W trakcie tego Zgromadzenia podjęto m.in. uchwałę o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego spółki za 2009r., o zatwierdzeniu sprawozdania zarządu spółki za 2009r., o podziale zysków spółki za 2009r., o powołaniu na stanowisko członka zarządu spółki p. M. G., także w sprawie odwołania p. T. H. ze stanowiska wiceprezesa i powołania jej na stanowisko prezesa spółki. Za uchwałami oddano łącznie 50 ważnych głosów z 50 udziałów Spółki, co stanowi 50% w kapitale zakładowym spółki. W ten sam sposób odbyło się Zgromadzenie wspólników spółki (...) sp. z o.o. w 201lr. w trakcie, którego podjęto uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego spółki za 2010 r. Od 2007 r. z podziału zysku (...) sp. z o.o. wyasygnowana jest kwota na wypłatę premii - nagród dla zatrudnionych pracowników. Zgodnie z tą zasadą wprowadzoną przez spadkodawcę z wypracowanego zysku za 2009r. wydzielono kwotę 166 678,98 zł na wypłatę premii -nagród dla pracowników Spółki. Nagradzanie z tak utworzonego funduszu odbywa się sukcesywnie, co dwa - trzy miesiące. Według stanu na dzień 18 sierpnia 201lr. Fundusz nagród wykazuje saldo 44 148,98 zł. W związku z zakończonym sezonem produkcyjnym spółka zamierzała w sierpniu 201lr. nagrodzić pracowników za ich solidną pracę przeznaczając z wydzielonego funduszu kwotę netto 28 700 zł, co stanowi 34 153 zł.

Na podstawie powyższych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy uznał, iż wniosek o ustanowienie zarządcy wchodzącego w skład spadku prawa do 50 udziałów w spółce z o.o. (...) nie był zasadny. W skład spadku po J. H. (2) wchodzi uprawnienie do 50 udziałów w spółce z o.o. (...). Uczestniczka jest uprawniona do realizacji praw korporacyjnych z przysługujących jej udziałów, choć zarówno te nabyte na jej rzecz jak i na rzecz spadkodawcy prawa wchodzą do majątku wspólnego. Wobec ustawowego domniemania, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe (art. 43 § 1 k.r.o.) i nie zgłoszenie dotychczas żądania ustalenia nierównych udziałów małżonków w zgromadzonym majątku, w skład spadku wchodzi uprawnienie do 50 udziałów w spółce z o.o. (...) - z tego 25 udziałów spadkodawcy i 25 udziałów uczestniczki T. H.. Przepisem szczególnym, regulującym sposób postępowania w sytuacji występowania wielu podmiotów współuprawnionych do

udziałów w spółce z o.o. jest art. 184 k.s.h. zgodnie ,z którym współuprawnieni z udziału lub udziałów wykonują swoje prawa w spółce przez wspólnego przedstawiciela . Jeżeli współuprawnieni nie wskazali wspólnego przedstawiciela, oświadczenia spółki mogą być dokonywane wobec któregokolwiek z nich. Przepis ten zapobiega powstaniu paraliżu w działalności spółki w sytuacji braku wspólnego przedstawiciela realizującego prawa współuprawnionych do udziału w spółce. Istotniejsze, zatem dla ustawodawcy jest zapewnienie spółce prawidłowego funkcjonowania, podejmowania na bieżąco czynności umożliwiających wywiązanie się z obowiązków statutowych i ustawowych niż zapewnienie wpływu wszystkich współwłaścicieli na zwykłe, bieżące czynności zarządu. Wnioskodawczyni i pozostali uczestnicy nie wskazywali przy tym, jakie inne czynności w ramach zwykłego zarządu winny być podjęte dla prawidłowego działania spółki a nie zostały przeprowadzone przez uczestniczkę T. H. ani, by podjęli starania celem ustanowienia wspólnego przedstawiciela. Zdaniem Sądu Rejonowego brak wskazania przez współuprawnionych z udziałów wspólnego przedstawiciela nie skutkuje automatycznie ustanowieniem zarządcy udziałów na podstawie art. 203 k.c. Taka wykładnia, jako negująca aksjomat racjonalnego ustawodawcy, jest niedopuszczalna. Uczestniczka T. H., dokonała wyboru własnej osoby, jako współuprawnionego, do którego mogą być kierowane oświadczenia spółki i realizując własne uprawnienie z przysługujących jej 50 udziałów w spółce podjęła samodzielnie decyzje w przedmiocie zatwierdzenia sprawozdania finansowego spółki za 2009r., zatwierdzenia sprawozdania zarządu, o podziale zysków spółki - za 2009r. oraz o zmianie w składzie zarządu z powodu śmierci spadkodawcy. Tożsame czynności podjęła celem zwołania zgromadzenia w 201 lr. i zatwierdzenia finansowego spółki oraz zarządu za 2010r. Pozostali spadkobiercy - wnioskodawczyni i pozostali uczestnicy nie wykazali, by domagali się uzyskania realnego wpływu na działania spółki, w szczególności podjęcia innych czynności niż przeprowadzone przez uczestniczkę T. H.. Nadto przekazanie zarządu nad połową udziałów w spółce osobie spoza grona wspólników związanych z działalnością spółki może skutkować wystąpieniem problemów w prawidłowym funkcjonowaniu spółki. W szczególności uwzględnienie wniosku przez ustanowienie zarządcy 50 udziałów w spółce w osobie wnioskodawczyni - pozostającej w konflikcie z uczestniczką T. H. -skutkowałoby niemożnością sprawnego prowadzenia zwykłych, bieżących spraw

spółki. Zarządca realizowałby uprawnienia korporacyjne z 50 udziałów w spółce, uczestniczka T. H. - z udziałów jej przysługujących w tej samej ilości. Taki równy podział głosów uniemożliwiałby podjęcie uchwał, także tych koniecznych do dalszego funkcjonowania spółki .W ocenie Sądu I instancji wnioskodawczyni nie wykazała zaistnienia dalszych wskazanych art. 203 k.c. przesłanek: naruszenia zasad prawidłowego zarządu przez uczestniczkę T. H. albo pokrzywdzenia uprawnień pozostałych spadkobierców. Uchwały w przedmiocie zatwierdzenia sprawozdań finansowych spółki, sprawozdania z zarządu, zmiany w zarządzie spółki -w związku ze śmiercią jej Prezesa - są czynnościami racjonalnymi i niezbędnymi w celu utrzymania ciągłości prowadzenia spółki i jej sprawnego funkcjonowania. Należy mieć nadto na względzie, że T. H. jest właścicielką 50% udziałów, a zarówno wnioskodawczyni jak i uczestniczka T. H. domagają się przyznania pozostałych 50% udziałów wchodzących w skład spadku właśnie T. H. z obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców. Bezpodstawny był także zarzut działania przez uczestniczkę na szkodę pozostałych współwłaścicieli w celu obniżenia wartości przedmiotu spadku i pogorszenia - w ten sposób - sytuacji pozostałych, uprawnionych do spłaty spadkobierców. Sąd dokonuje ustalenia składu i stanu spadku według chwili jego otwarcia (art. 924 k.c), a jego wartości na podstawie cen (rynkowych) z chwili dokonywania działu .Zmiany w tym stanie (w okresie między otwarciem spadku a jego działem) podlegają w chwili działu stosownemu uwzględnieniu i ewentualnemu rozliczeniu, np. w razie sprzedaży przedmiotu spadkowego przez jednego lub wszystkich spadkobierców, utraty wartości rzeczy lub wzrostu tej wartości itp. Zatem zmiana wartości udziałów - w razie niekorzystnych dla spółki działań uczestniczki - nie będzie miała wpływu na wycenę tego składnika. W razie innego podziału niż dotychczas wnioskowany lub rozszerzenia wniosku o pożytki prawa, pozostałym spadkobiercom będzie przysługiwało uprawnienie do majątkowego wyrównania zmian w stanie spadku w razie wykazania szkody i zawinionego działania uczestniczki T. H..

W apelacji od powyższego postanowienia wnioskodawczyni zarzuciła naruszenie prawa materialnego poprzez niezastosowanie art.203 k.c. Wskazując na powyższy zarzut apelująca wniosła o zmianę uchylenie zaskarżonego postanowienia ewentualnie o jego zmianę i ustanowienie wnioskodawczyni zarządcą 50 udziałów w kapitale

zakładowym spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania za obie instancje .

Sąd Okręgowy zważył ,co następuje :

Apelacja nie jest zasadna .

Sąd I instancji na podstawie niekwestionowanych ustaleń faktycznych ,dokonał prawidłowej subsumcji prawa materialnego .

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego ,iż wnioskodawczyni nie wykazała podstaw do ustanowienia zarządcy 50 udziałów w kapitale spółki wskazanych w art.203 k.c. Nie można podzielić poglądu apelującej jakoby Sąd I instancji ocenił przesłanki ustanowienia zarządcy jedynie z uwagi na nieustanowienie wspólnego przedstawiciela w trybie art. 184 k.s.h. W uzasadnieniu wyraźnie wskazano, z jakich przyczyn Sąd I instancji nie przyjął twierdzeń wnioskodawczyni o działaniu uczestniczki postępowania T. H. na szkodę większości współuprawnionych oraz podkreślono brak wykazania przez wnioskodawczynię takich czynności zwykłego zarządu udziałami, co do których nie można uzyskać zgody większości współuprawnionych .

Wnioskodawczyni w apelacji upatruje pokrzywdzenia większości współuprawnionych z 50 udziałów w tym ,iż spółka ,mimo że osiąga zysk nie wypłaca od kilku lat dywidendy . Pogłębiając wywody zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia wskazać należy , iż zgodnie z art.203 k.c. każdy ze współwłaścicieli może wystąpić do sądu o wyznaczenie zarządcy, jeżeli nie można uzyskać zgody większości współwłaścicieli w istotnych sprawach dotyczących zwykłego zarządu albo, jeżeli większość współwłaścicieli narusza zasady prawidłowego zarządu lub krzywdzi mniejszość . Oczywiście ocenę istnienia przesłanek ustanowienia zarządcy na podstawie art.203 k.c. należy odnosić w niniejszym wypadku do będących przedmiotem współwłasności 50 udziałów w spółce z o.o. (...) to ,iż naruszanie zasad prawidłowego zarządu lub krzywdzenie mniejszości przez większość współwłaścicieli dotyczyć musiałoby tylko tych 50 udziałów .Tymczasem o niewypłacaniu dywidendy decyduje spółka na podstawie uchwał podejmowanych przez uczestniczkę, ale w ramach przysługujących wyłącznie jej 50 udziałów w kapitale zakładowym spółki .Wszak także uczestniczka postępowania wobec braku wspólnego przedstawiciela współuprawnionych nie wykonuje uprawnień z 50 udziałów objętych działem spadku i podziałem majątku . Nie można, zatem mówić by

mając większość we współwłasności tych 50 udziałów dokonywała jakichkolwiek czynności z zakresu zarządu udziałami objętymi wnioskiem .Nadto nie jest zasadne twierdzenie ,iż nie można uzyskać zgody większości współwłaścicieli w istotnych sprawach dotyczących zwykłego zarządu , skoro uczestniczka postępowania oraz popierający jej stanowisko w postępowaniu uczestnik postępowania J. H. (1) mają większość w 50 udziałach objętych działem spadku .Nie można także podzielić stanowiska wnioskodawczyni ,iż brak ustanowienia wspólnego przedstawiciela zgodnie z art. 184 k.s.h., stanowi o braku zgody większości współwłaścicieli w istotnych sprawach dotyczących zwykłego zarządu ,co wypełnia przesłankę ustanowienia zarządcy w ramach art.203 k.c.

Zgodnie z powołanym przepisem do wykonywania w spółce uprawnień z udziałów objętych wspólnością konieczne jest ustalenie przez współuprawnionych wspólnego przedstawiciela .Osoba taka musi być legitymowana do działania w imieniu współuprawnionych do udziału tj. posiadać umocowanie do dokonywania czynności prawnych w imieniu i z bezpośrednim dla nich skutkiem . Zatem w następstwie wskazania wspólnego przedstawiciela dochodzi do nawiązania stosunku prawnego pomiędzy współuprawnionymi a wspólnym przedstawicielem .Wbrew stanowisku wnioskodawczyni ustanowienie wspólnego przedstawiciela stanowi czynność przekraczającą zwykły zarząd ,a zatem konieczna jest zgoda wszystkich współuprawnionych .Zatem w przypadku braku takiej zgody podstawą do żądania wyznaczenia Wspólnego przedstawiciela może być jedynie art 199 k.c. Już chociażby z tego powodu wniosek o ustanowienie zarządcy w trybie art.203 k.c. nie był zasadny .Nadto jak to wskazano wyżej wspólny przedstawiciel to osoba upoważniona do dokonywania czynności w imieniu i na rzecz współuprawnionych . Tymczasem według poglądów doktryny ,które należy zaakceptować ,zarządca wyznaczony przez sąd nie jest przedstawicielem współwłaścicieli ,lecz działa w imieniu własnym ( por. System Prawa Prywatnego - Prawo rzeczowe pod red . T. Dybowskiego ,wyd. Beck 2007 ,str. 460-461 ).

Mając na uwadze powyższe rozważania na podstawie art.385 k.p.c. apelację należało oddalić .O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z art.520 §2 k.p.c. w związku z § 8 pkt 7 i § 13 us£l pktl rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu .