Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 grudnia 2013 r.

Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich, Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Marcin Ilków

Protokolant: prot. sąd. G. B.

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2013 r. w Strzelcach Opolskich

na posiedzeniu jawnym

sprawy z wniosku J. R. (1)i G. R.

z udziałem E. W., D. W. i Gminy U.

o ustanowienie służebności drogi koniecznej

p o s t a n a w i a :

I.  oddalić wniosek;

II.  kosztami postępowania obciążyć wnioskodawców i uczestników postępowania w zakresie przez nich poniesionym.

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy J.i G. R.wnioskiem z dnia 17 lutego 2012 roku, sprecyzowanym następnie na posiedzeniu w dniu 24 lipca 2012 r., wnieśli o ustanowienie na nieruchomości stanowiącej własność uczestników postępowania E. W.i D. W.oznaczonej jako działka nr (...), na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...)służebności drogi koniecznej uzasadniając swój wniosek faktem, iż na podstawie umowy z dnia 7 września 1995 roku nabyli teren stanowiący działkę nr (...)położoną w J.przy ulicy (...), w której w sposób formalny nie uregulowano kwestii przebiegu drogi, która umożliwiałaby im dostęp do drogi publicznej. Stan taki, zdaniem wnioskodawców, utrzymuje się po dziś dzień.

W odpowiedzi na wniosek z dnia 20 kwietnia 2012 roku, a także po sprecyzowaniu wniosku na posiedzeniu w dniu 24 lipca 2012 r., E. W. i D. W. wnieśli o jego oddalenie i zasądzenie od wnioskodawców solidarnie kosztów postepowania.

Uzasadniając uczestnicy postępowania podnieśli, iż sprzeciwiają się wnioskowi, ponieważ przeprowadzenie jej przez działkę nr (...) do drogi publicznej nie jest możliwe z uwagi na istniejące budynki – mieszkalny i gospodarczy. Nadto wnioskodawcy korzystają i mogą nadal korzystać bez żadnych przeszkód ze strony uczestników postępowania z dostępu z terenu działki siedliskowej nr (...) do drogi publicznej przez inną, sąsiednią, działkę nr (...), stanowiąca własność uczestników. Po sprecyzowaniu wniosku wskazali, iż brak jest przeciwwskazań do dalszego korzystania z ich działki nr (...) powyżej bramy wjazdowej do nieruchomości wnioskodawców, natomiast brak jest podstaw do obciążania dalszego fragmentu ich działki służebnością, bowiem wnioskodawcy nie korzystają z tego fragmentu działki. Kwestionowali także wysokość zaproponowanego wynagrodzenia.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 28 maja 2013 roku Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich w niniejszej sprawie oddalił wniosek pełnomocnika uczestników postępowania o zawieszenie postępowania.

W związku ze zbyciem przez uczestników postępowania fragmentu działki, który zgodnie z intencją wnioskodawców miałby być obciążony służebnością drogi koniecznej, na posiedzeniu w dniu 22 października 2013 roku Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania Gminę U., jako nabywcę ww. nieruchomości.

Pismem z dnia 18 listopada 2013 roku wezwana do sprawy w charakterze uczestnika postępowania Gmina U. wniosła o oddalenie wniosku.

Uzasadniając podniosła, iż ustanowienie służebności byłoby sprzeczne z art. 285 k.c. oraz ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obowiązującego na terenie tych działek. Nadto Gmina podniosła, iż nabyła od uczestników własność nieruchomości powstałą w wyniku podziału, a stanowiącą działkę nr (...) o powierzchni 0,0343 ha, zaś nabycie tej działki nastąpiło w celu publicznym w zakresie urządzania dróg gminnych, ulic, mostów, placów i organizacji ruchu drogowego o znaczeniu lokalnym. Ponadto nabycie tej działki nastąpiło w wyniku realizacji ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Tym samym wnioskodawcy mają zapewniony dostęp do drogi publicznej, a uwzględnienie ich wniosku powodowałoby powstanie wyłączności korzystania z powstałej działki i uniemożliwienia korzystania z tej działki innym uczestnikom ruchu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawcy na działce zajmowanej obecnie zamieszkali w 1970 roku. Działkę tą nabyli od dziadków D. W.. W czasie budowy domu na ww. nieruchomości korzystali z drogi na działce nr (...). Przed uczestnikami postępowania nikt nie wyrażał sprzeciwu co do takiego sposobu korzystania z drogi.

Umową przeniesienia własności działki z dnia 7 września 1995 roku zawartej w trybie art. 231 k.c. małżonkowie Z.i R. J.przenieśli na rzecz powodów J. R. (1)i G. R., na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej, prawo własności działki nr (...), wchodzącej w skład nieruchomości opisanej w księdze wieczystej KW nr (...)za wynagrodzeniem w kwocie 2.000,00 zł.

Dowody:

- umowa przeniesienia własności działki (akt notarialny Rep. A. (...) z dnia 07 września 1995 r.), k. 5-8;

- zeznania wnioskodawczyni J. R. (1), k. 62;

- zeznania wnioskodawcy G. R., k. 62;

Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr KW (...). Księga wieczysta prowadzona jest dla nieruchomości położnej w J., składającej się z działki nr (...)z mapy 1 stanowiącej teren zabudowany mieszkalny, o powierzchni 0.0828 ha. Właścicielami powyższej nieruchomości są J. R. (1)i G. R., w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej.

Dowody:

- mapa, k. 9-10;

- odpis księgi wieczystej nr (...), k. 11;

- akta księgi wieczystej nr (...);

- wypis z rejestru gruntów, k. 12-13;

Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr KW (...). Powyższa księga wieczysta prowadzona jest dla nieruchomości położnej w J., składającej się z działki nr (...) z mapy 1 stanowiącej drogę i nieużytek, o powierzchni 0,0808 ha. Właścicielami powyższej nieruchomości są E. W. i D. W., w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej.

Dowody:

- odpis księgi wieczystej nr (...), k. 14;

- akta księgi wieczystej nr (...);

Działka wnioskodawców nie ma dostępu do drogi publicznej, nie ma też ustanowionej na rzecz tej nieruchomości służebności drogi koniecznej. Dotychczas powodowie korzystali z działki pozwanych nr (...) na odcinku od ulicy (...) (działka nr (...)), wzdłuż działki nr (...) należącej do pozwanych, następnie na odcinku 19,80 m od początku swojej działki w górę do punktu oznaczonego literą D na mapie będącej załącznikiem do protokołu z oględzin nieruchomości z dnia 03 sierpnia 2012 r.

Oprócz ww. fragmentu drogi J. R. (1)oraz G. R.wykorzystywali dojazd do górnej części swojej nieruchomości przez drogę uczestników postępowania na działce nr (...)powyżej ww. miejsca na odcinku 10,80 m, gdzie m. in. zainstalowana jest na płocie metalowa brama wjazdowa na tą część nieruchomości powodów. B.oznaczona jest na powyższej mapie literą A. Bramata została postawiona kilka lat temu, a wcześniej w tym miejscu był drewniany płot, usuwany w razie potrzeby. Przez ten fragment działki pozwanych wnioskodawcy korzystali kilkukrotne w ciągu roku, tylko i wyłącznie w celu dowiezienia na swoją działkę opału, tj. węgla, jak i drewna.

Węgiel dowożony był raz w roku w okresie letnim w ilości 4-5 ton, był wtedy składowany w ogrodzie wnioskodawców, na górnej części działki, odgrodzonej niskim płotem, za wiatą i budą dla psa. Węgiel ten był następnie przenoszony do kotłowni, mieszącej tylko około 1,5 tony węgla. Przewożono tamtędy również drewno, które było składowane na tej części działki powodów, za budynkiem blaszanego garażu. Węgiel nie mógł być zrzucany bezpośrednio do kotłowni, bowiem okno tej kotłowni znajduje się na stromym zjeździe, co groziło zsunięciem się węgla w stronę ul. (...). Z tego samego względu niemożliwy jest podjazd ciężkiego samochodu dostawczego w sezonie zimowym. Ponadto takie ewentualne zrzucenie węgla powodowałoby w chwili opadów deszczu zabrudzenie powierzchni drogi. Węgiel ten ewentualnie umieszczony na placu przed garażem wnioskodawców zsunąłby się nie tylko na część działki uczestników postępowania, ale i na dom wnioskodawców.

Dowody:

- protokół oględzin nieruchomości wraz z załącznikiem i dokumentacją zdjęciową, k. 47 – 50;

- dokumentacja fotograficzna, k. 59;

- zeznania uczestnika postępowania D. W. k. 61;

- zeznania uczestnika postępowania E. W., k. 61-62;

- zeznania wnioskodawczyni J. R. (1), k. 62;

- zeznania wnioskodawcy G. R., k. 62;

W dniu 19 czerwca 2002 roku w U. zawarto między wnioskodawcami i uczestnikami postępowania ugodę, na podstawie której wnioskodawcy i J. R. (2) zobowiązywali się do zaniechania wszelkich działań skierowanych przeciwko uczestnikom postępowania oraz członkom ich rodziny, w szczególności znieważania ich słowami powszechnie uważanymi za obelżywe naruszającymi ich godność osobistą, stosowania groźby naruszenia nietykalności cielesnej i szczucia psem.

Jednocześnie Gmina U.zobowiązywała się do utwardzenia nawierzchnią asfaltową o szerokości około 3 m drogi dojazdowej na długości od (...)nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...)niezwłocznie po zakończeniu układania sieci kanalizacji sanitarnej na działce nr (...), nie później niż w terminie do dnia 15 grudnia 2002 roku.

Kostkabrukowa była wykładana ze środków Burmistrza i robiła to firma przez niego zatrudniona. Burmistrz chciał podłączyć do kanalizacji budynki należące do wnioskodawców i kolejnych sąsiadów. W czasie budowy kanalizacji swój samochód wnioskodawcy trzymali u siostry J. R. (1)w J.przemieszczając się swą drogą pieszo, między wykopami.

Uczestnicy postępowania wyrazili w tej ugodzie zgodę na przeprowadzenie sieci kanalizacji sanitarnej wyłącznie przez stanowiącą ich współwłasność działkę nr (...) na okres realizacji planowanej inwestycji, tj. w okresie od 27 czerwca 2002 roku do dnia 31 grudnia 2002 roku.

Pomimo podpisania ugody konflikty między stronami nie ustały.

Dowody:

- ugoda, k. 60;

- zeznania uczestnika postępowania D. W. k. 61;

- zeznania uczestnika postępowania E. W., k. 61-62;

- zeznania wnioskodawczyni J. R. (1), k. 62;

- zeznania wnioskodawcy G. R., k. 62;

Postanowieniem z dnia 13 lipca 2009 roku wydanym w sprawie I Ns 795/05 Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich umorzył postępowania o stwierdzenie zasiedzenia służebności wszczęte z wniosku J.i G. R., uprzednio zawieszone postanowieniem Sądu z dnia 3 lipca 2006 roku na podstawie art. 178 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Dowód:

- postanowienie z dnia 13 lipca 2009 roku, w sprawie I Ns 795/05 w aktach sprawy o sygnaturze I Ns 795/05 Sądu Rejonowego w Strzelcach Opolskich;

Na wniosek E. W.i D. W.z dnia 9 kwietnia 2013 roku Burmistrz U.wszczął postepowanie administracyjne w sprawie podziału działki nr (...). Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2013 roku Burmistrz pozytywnie zaopiniował wstępny projekt podziału działki nr (...), opracowany przez geodetę, w wyniku którego miałyby powstać działki nr (...).

Ostateczną decyzją Burmistrza U.z dnia 12 czerwca 2013 roku w sprawie (...) zatwierdzony został podział działki nr (...)obręb J.na działki nr (...), w której wskazano m. in., iż wydzielona działka nr (...)posiada bezpośredni dostęp do drogi publicznej nr ew. (...), własności Powiatu (...).

W dniu 3 października 2013 roku E. W. i D. W. zawarli z Gminą U. umowę darowizny, na podstawie której ww. Gmina nabyła od uczestników postępowania własność nieruchomości powstałej w wyniku podziału, a stanowiącą działkę nr (...) o powierzchni 0,0343 ha, dla której Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich prowadzi księgę wieczystą (...). Nabycie tej działki nastąpiło w celu publicznym w zakresie urządzania dróg gminnych, ulic, mostów, placów i organizacji ruchu drogowego o znaczeniu lokalnym, bowiem działka stanowi ciągi pieszo – jezdne.

Dowody:

- zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 19 kwietnia 2013 r., k. 149;

- postanowienie do wstępnego podziału nieruchomości z dnia 22 kwietnia 2013 r., k. 150-151;

- wstępny projekt podziału nieruchomości, k. 152-153;

- decyzja nr (...) z załącznikiem, k. 195-196;

- zawiadomienie o wpisie w księdze wieczystej (...), k. 197-198;

- zaświadczenie, k. 199;

- zarządzenie Burmistrza U., k. 200;

- umowa darowizny (akt notarialny – Rep. A nr 10732/2013), k. 201-205;

Zgodnie z Uchwałą nr XLII/233/2009 Rady Miejskiej w U.z dnia 27 października 2009 r. w sprawie miejscowego plany zagospodarowania przestrzennego terenu w granicach wsi J., ogłoszoną w Dzienniku Urzędowym Województwa (...)nr 106, poz. 1530 z dnia 11 grudnia 2009 r., działka o numerze ewidencyjnym (...)– obręb J.znajduje się na ternie oznaczonym symbolem KPJ –ciągi pieszo jezdne.

Dowód:

- zaświadczenie z dnia 26 września 2013 r., k. 199;

W związku z odmiennościami w twierdzeniach stron w przedmiocie wynagrodzenia za ustanowienie służebności w niniejszej sprawie dopuszczono dowód z opinii biegłego do spraw szacowania nieruchomości na okoliczność ustalenia wysokości jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności drogi koniecznej na działce nr (...) należącej do uczestników postępowania, na rzecz działki nr (...) należącej do wnioskodawców w dwóch wariantach – gdyby służebność kończyła się na punkcie D na mapie z k. 50; – gdyby służebność kończyła się na punkcie E na mapie z k. 50.

Nadto zobowiązano biegłą do ustalenia wysokości nakładów, jakie należało ponieść, aby zaadaptować przejazd z dolnej części działki nr (...) należącego do wnioskodawców, na część górną tej działki, który miałby być wykonany na odcinku od murowanego budynku gospodarczego poprzez miejsce, gdzie posadowiony jest blaszany garaż, do punktu gdzie rozpoczyna się działka należąca do uczestników postępowania tak, aby był możliwy przejazd samochodem ciężarowym na górną część działki.

Wg biegłej wartość rynkowa części nieruchomości gruntowej niezabudowanej stanowiącej drogę wynosi 7.225,00 zł, natomiast wartość ograniczonego prawa rzeczowego w wariancie pierwszym wyniosłaby 2.624,00 zł, a w wariancie drugim – 3.127,00 zł, zaś w wariancie pełnym – 3.613,00 zł. Zdaniem biegłej wartość nakładów na wykonanie przejazdu przez działkę nr (...) na jej górną część wyniosłaby 7.466,00 zł.

W uzupełniającej opinii biegła podniosła, iż garaż blaszany nie jest na poziomie płaskim, ponieważ istnieje różnica poziomów, w związku z czym tą różnicę poziomów należało zniwelować. Koszt usunięcia murku oporowego uwzględnia konstrukcję murowaną. Biegła przyjęła wariant z koniecznością wywiezienia ziemi celem zniwelowania różnicy w terenie, wiąże się to bowiem z mniejszymi nakładami niż przywiezienie ziemi i równanie terenu w ten sposób, przyjmując ceny katalogowe jako bardziej uniwersalne.

Dowody:
- opinia biegłego sądowego, k. 72-115;

- przesłuchanie biegłego, k. 154-155.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.

Wnioskodawcy wnieśli o ustanowienie służebności drogi koniecznej, natomiast uczestnicy postępowania nie zgodzili się z treścią wniosku zarówno co do sposobu ustanowienia służebności, jak i co do wysokości wynagrodzenia za jej ustanowienie.

Stan faktyczny w rozpoznawanej sprawie Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych przez uczestników postępowania, w szczególności odpisów z ksiąg wieczystych, a także dokumentów postępowania administracyjnego, uzupełniając tak uzyskany materiał dowodowy zeznaniami wnioskodawców i uczestników postępowania, a także dokumentami i orzeczeniem znajdującymi się w aktach sprawy tut. Sądu o sygnaturze I C 372/12.

W przedmiotowej sprawie, w oparciu o art. 626 § 2 k.p.c., Sąd uznał też, iż przeprowadzenie dowodu z oględzin nieruchomości było potrzebne, gdyż istotne okoliczności dla wytyczenia drogi koniecznej były między stronami sporne.

Odnośnie ewentualnego wynagrodzenia za ustanowienie tej służebności Sąd zasadnicze ustalenia poczynił w oparciu o treść opinii biegłego sądowego.

Żaden z uczestników postępowania nie zakwestionował skutecznie wymienionych dowodów. W sprawie nie ujawniono okoliczności podważających wiarygodność tych dowodów i dlatego też Sąd rozstrzygał na ich podstawie.

Zgodnie z przepisem art. 145 k.c., jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej - drogi koniecznej.

Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno nastąpić z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, Sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno także uwzględniać interes społeczno – gospodarczy.

Brak dostępu do drogi publicznej w rozumieniu art. 145 § 1 k.c. oznacza brak prawnie zagwarantowanego połączenia nieruchomości izolowanej z siecią dróg publicznych. Za taki szlak nie może być uznana droga, po której właściciel nieruchomości pozbawionej dostępu, lub inne osoby korzystające z tej nieruchomości komunikują się grzecznościowo, a nawet, gdy dostęp oparty jest na stosunku obligacyjnym z właścicielem nieruchomości sąsiedniej. Hipotezą art. 145 k.c. jest bowiem objęty dostęp o charakterze trwałym, nie skrępowany wolą osób trzecich. Brak odpowiedniego dostępu z nieruchomości do drogi publicznej w rozumieniu ww. przepisu występuje nadto zarówno wtedy, gdy nie ma bezpośredniego takiego dostępu, jak i wtedy, gdy nie ma dostępu do drogi publicznej poprzez drogę innego rodzaju (np. tzw. drogę wewnętrzną), faktycznie istniejącą o odpowiedniej szerokości i ukształtowaniu, umożliwiającą nieprzerwany i nieskrępowany dostęp ogółowi osób, nawet gdy jest to droga wydzielona z działek prywatnych, zwłaszcza gdy pozostaje pod zarządem gminy.

Nieruchomość ma natomiast odpowiedni dostęp do drogi publicznej w rozumieniu art. 145 § 1 k.c., jeżeli z siecią dróg publicznych łączy ją szlak drożny wydzielony geodezyjnie jako droga, która, choć nie jest zaliczona do sieci dróg publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 260), pozostaje ujęta w planie przestrzennego zagospodarowania Gminy i znajduje się pod jej zarządem oraz jest powszechnie dostępna (tak m. in. SN w wyroku z dnia 15 czerwca 2010 roku, II CSK 30/10, a także w postanowieniu z dnia 12 października 2011 roku, II CSK 94/11).

Zdaniem Sądu, wskutek zbycia w toku sprawy, a właściwie tuż przed jej zakończeniem, nieruchomości objętej wnioskiem na rzecz Gminy U. z przeznaczeniem tej działki pod ciągi pieszo jezdne, wniosek, z uwagi także na treść miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, nie zasługuje na uwzględnienie.

Zarówno przed złożeniem wniosku, jak i w toku postępowania wnioskodawcy korzystali z działki uczestników nr (...) na odcinku od ulicy (...) wzdłuż działki nr (...) należącej do D. W. i E. W., a następnie na odcinku od początku swojej działki w górę do punktu oznaczonego literą D na mapie z karty 50 akt. Na wniosek jednak uczestników postępowania wszczęto postepowanie administracyjne w sprawie podziału działki nr (...), które zakończyła ostateczna decyzja Burmistrza U. z dnia 12 czerwca 2013 roku zatwierdzająca podział działki nr (...) na działki nr (...). Konsekwencją tego było darowanie działki nr (...) przez uczestników postępowania Gminie U. w ww. celu i przeznaczeniu.

Okoliczność ta zmieniła postać rzeczy w sprawie, bowiem na podstawie treści dokumentów dotyczących nabycia tej działki i jej dalszego przeznaczenia należy uznać, iż zaszły okoliczności wskazane we wcześniejszych rozważaniach, konsekwencją których wnioskodawcy w dniu orzekania już mieli zagwarantowany dostęp do sieci dróg publicznych, bez istniejących czynników dostępność tą ograniczających.

Powstała przez podział działka nr (...) służy celom publicznym jako ciąg umożliwiający ruch pieszo – jezdny, skoro łączy nieruchomość wnioskodawców z drogą publiczną, tj. z ulicą 1go M. mimo, że może nie być zaliczona do sieci dróg publicznych w rozumieniu odpowiednich przepisów. Jest jednakże działką ujętą w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego i tak realizującą jego postanowienia.

Wniosek nie mógł zostać uwzględniony odnośnie E. W. i D. W., także z tego powodu, iż powstała działka nie stanowi już ich własności stąd nie może stanowić nieruchomości obciążonej służebnością drogi koniecznej zgodnie z intencją wniosku.

Nie można mówić również, by wnioskodawcy w dalszym ciągu byli pozbawieni dostępu do drogi publicznej, ponieważ dostęp taki posiadają, choć nie bezpośredni, co jednak temu nie umniejsza, ponieważ jest on trwały i nie jest uzależniony od woli innych osób.

Orzeczenie o kosztach postępowania opiera się o treść art. 520 k.p.c.

Art. 520 k.p.c. stanowi, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie (§ 1). Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników (§ 2). Jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie (§ 3).

Przepis powyższy ustanawia zasadę orzekania o kosztach w postępowaniu nieprocesowym i jest przepisem szczególnym w stosunku do ogólnych zasad dotyczących kosztów postępowania, zawartych w art. 98 i n. k.p.c. Przepisy te stosuje się tylko w zakresie, w którym art. 520 k.p.c. nie stanowi inaczej, przy zastosowaniu art. 13 § 2 k.p.c.

Obowiązek poniesienia kosztów postępowania związanych z udziałem w sprawie oznacza, że uczestnik ponosi koszty nie tylko tych czynności, które sam dokonał, takich jak koszty środka odwoławczego, ustanowienia pełnomocnika, ale i tych, które zostały dokonane przez sąd na jego wniosek, np. koszty opinii biegłego. Odpowiednio do postępowania nieprocesowego stosuje się przepisy art. 98 k.p.c. w zakresie, w jakim określają one koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i do celowej obrony.

Zdaniem Sądu Najwyższego (postanowienie z dnia 22 marca 2012 r., V CZ 155/11), zasada przewidziana art. 520 § 1 k.p.c. jest nienaruszalna wtedy, gdy uczestnicy są w równym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania lub - mimo braku tej równości - ich interesy są wspólne. W pozostałych wypadkach sąd może od niej odstąpić i na żądanie uczestnika, albo z urzędu - jeżeli działa bez adwokata lub radcy prawnego (art. 109 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.) - orzec według dyrektyw określonych w art. 520 § 2 lub 3 k.p.c. W myśl art. 520 § 2 k.p.c., różny stopień zainteresowania wynikiem postępowania lub sprzeczność interesów uprawnia sąd do stosunkowego rozdzielenia obowiązku zwrotu kosztów lub włożenia go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników.

Podstawą rozstrzygania o kosztach postępowania w postępowaniu nieprocesowym jest zasada ich ponoszenia przez każdego uczestnika. Jeśli więc sąd w konkretnej sprawie uzna, że powinno być inaczej, musi się kierować przesłankami wskazanymi w art. 520 § 2 i 3 k.p.c. Odstępstwa od zasady z art. 520 § 1 k.p.c., zawiera § 2 i 3 tego artykułu.

Zdaniem Sądu odnośnie analizy przedmiotowej sprawy pod kątem orzeczenia o sposobie poniesienia kosztów postępowania mimo niewątpliwego sporu pomiędzy stronami, a tym samym niewątpliwości co do tego, że interesy stron były sprzeczne, należy uznać, że każda ze stron powinna ponieść koszty w zakresie przez siebie poniesionym.

U podstaw tego stanowiska legło kilka względów.

Po pierwsze, niewątpliwym jest, iż działka wnioskodawców nie miała w dniu złożenia wniosku dostępu do drogi publicznej.

Po drugie, wnioskodawcy wielokrotnie próbowali zażegnać istniejący spór, poprzez uregulowanie tej kwestii, czego przykładem jest np. ugoda z 2002 r., nie respektowana w ogóle przez E. W. i D. W..

Po trzecie, uczestnicy postępowania celowo i złośliwie utrudniali wnioskodawcom korzystanie z drogi w dotychczasowym zakresie, czego dowodem jest sprawa zarejestrowana przed tut. Sądem o sygnaturze I C 372/12 z powództwa J. R. (1)oraz G. R., w którym domagali się oni nakazania pozwanym E. W.i D. W., będących właścicielami działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), umożliwiania normalnego korzystania z działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), będącej własnością powodów, a położonej w J., w ten sposób, aby pozwani zaprzestali jej grodzenia żelaznymi palikami oraz siatką ogrodzeniową, czym uniemożliwiają powodom swobodne korzystanie z działki, zakończona prawomocnym wyrokiem uwzględniającym powództwo w całości.

Po czwarte wreszcie, oddalenie wniosku było konsekwencją czynności podjętych przez uczestników postępowania, którzy dopiero w toku przedmiotowego postępowania, mimo iż spór w tej kwestii miedzy stronami trwa co najmniej od 2005 r., darowali na rzecz Gminy U. sporny fragment działki objętej wnioskiem, powodując tym samym, biorąc pod uwagę przeznaczenie ww. nieruchomości, iż działka wnioskodawców już ma dostęp do drogi publicznej, a tym samym powodując bezprzedmiotowość wniosku.

Biorąc powyższe rozważania pod uwagę obciążanie wnioskodawców kosztami względem uczestników postępowania byłoby nie tyle niewłaściwe i niecelowe, co stanowiłoby rażące naruszenie prawa, a ponadto stałoby w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, tym bardziej, że koszty poniesione przez strony były w tej samej wysokości.

Wobec powyższego, na podstawie powołanych przepisów, Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia.

ZARZĄDZENIE

1.  (...);

2.  (...):

a.  (...);

b.  (...);

2.  (...)

(...)