Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia (...) 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant stażysta Iwona Jasińska

po rozpoznaniu w dniu (...) 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku R. J. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania R. J. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 7 października 2014 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy R. J. (2) prawo do emerytury poczynając od dnia 01 sierpnia 2014 roku.

Sygn. akt V U 6432/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 października 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w T. odmówił wnioskodawcy R. J. (2) prawa do emerytury, podnosząc w uzasadnieniu, iż nie udowodnił wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach szczególnych, organ zaliczył do stażu w warunkach szczególnych okres 11 lat, 5 miesięcy i 26 dni.

Wnioskodawcy nie zaliczono do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 1 marca 1982 roku do 24 lutego 1984 roku, od 5 listopada 1986 roku do 14 października 1988 roku oraz od 17 maja 1995 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku ponieważ nie można na podstawie dokumentacji dokładnie określić stanowiska pracy i charakteru pracy wnioskodawcy. Organ rentowy nie zaliczył również do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu od 26 października 1973 roku do 14 października 1975 roku odbywania służby wojskowej.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 27 października 2014 roku, R. J. (1) wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie prawa do emerytury. W odwołaniu podał, iż w okresie od 3 listopada 1972 roku do 4 listopada 1975 roku pracował w Przedsiębiorstwie (...) w P. na stanowisku ślusarza. Do 26 października 1973 roku współpracował ze spawaczami jako ich pomocnik przy produkcji różnych elementów oraz konstrukcji budowy maszyn drogowych. Praca wiązała się z przebywaniem na dużych halach produkcyjnych, gdzie panowało zapylenie, hałas, gazy. Wnioskodawca wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym. Również w wojsku wykonywał prace w warunkach szczególnych kierowcy czołgu i mechanika. W okresie od 5 maja 1978 roku do dnia 31 sierpnia 1986 roku by zatrudniony w Przedsiębiorstwie Kombinat (...) w B. na stanowisku operatora spycharki oraz mechanika maszyn budowlanych. Praca polegała na równaniu terenów i robieniu wykopów pod Elektrownię oraz konserwacji i napraw maszyn ciężkich w kanałach remontowych. W okresie od 5 listopada 1986 roku do dnia 14 października 1988 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Kombinat (...) w B. na stanowisku mechanika napraw sprzętu ciężkiego. Praca polegała na naprawach maszyn ciężkich – spycharek, koparek, ładowarek, walców drogowych, wózków jezdniowych w kanałach remontowych. W okresie od 17 maja 1995 roku do 31 grudnia 1995 roku wnioskodawca pracował na budowie eksportowej w Rosji jako operator spycharki, nie ma świadków. W okresie od dnia 1 grudnia 1994 roku do dnia 15 kwietnia 1995 roku, od dnia 1 stycznia 1996 roku do dnia 15 kwietnia 1996 roku, od 1 stycznia 1997 roku do dnia 16 lutego 1997 roku był zatrudniony w Szkole Podstawowej w W. na stanowisku palacza c.o.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Na rozprawie strony podtrzymały stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. J. (1) urodził się w dniu (...) 1954 roku. W dniu 4 sierpnia 2014 roku złożył wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych)

R. J. (1) na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się okresem ubezpieczenia w łącznym rozmiarze 25 lat, 1 miesiąc, 6 dni, w tym staż pracy w warunkach szczególnych w rozmiarze 11 lat, 5 miesięcy, 26 dni.

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do okresu zatrudnienia jako pracy w warunkach szczególnych okres:

- od dnia 14 listopada 1975 roku do dnia 16 października 1976 roku w (...) Zakładach (...) w P. na stanowisku ślusarza;

- od dnia 5 listopada 1976 roku do dnia 17 marca 1977 roku na stanowisku pomocnika spawacza i od dnia 1 czerwca 1977 roku do dnia 30 kwietnia 1978 roku na stanowisku operatora spycharki w (...) w B.;

- od dnia 5 maja 1978 roku do dnia 28 lutego 1982 roku na stanowisku maszynista spycharki, mechanik maszyn budowlanych ( z wyłączeniem urlopu dewizowego) oraz od dnia 8 maja 1986 roku do dnia 31 sierpnia 1986 roku na stanowisku mechanik napraw sprzętu w Kombinacie (...) w B.;

- od dnia 25 lutego 1984 roku do dnia 1 grudnia 1985 roku w (...) S.A. na stanowisku operatora spycharki;

- od dnia 18 października 1988 roku do dna 1 czerwca 1990 roku w Przedsiębiorstwie (...) w K. na stawisku maszynisty spycharki;

- od dnia 18 lutego 1997 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku (...) S.A. w W. na stanowisku operatora spycharki.

Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia:

- od dnia 1 marca 1982 roku do dnia 24 lutego 1984 roku oraz od dnia 5 listopada 1986 roku do dnia 14 października 1988 roku w Kombinacie (...) w B. na stanowisku mechanika maszyn budowlanych;

- od dnia 17 maja 1995 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w (...) S.A. w W. na stanowisku mechanika - operatora sprzętu

ponieważ nie można na podstawie dokumentacji dokładnie określić stanowiska pracy i charakteru pracy wnioskodawcy.

- od dnia 1 grudnia 1994 roku do dnia 15 kwietnia 1995 roku, od dnia 1 stycznia 1996 roku do dnia 15 kwietnia 1996 roku, od 1 stycznia 1997 roku do dnia 16 lutego 1997 roku w Szkole Podstawowej w W. na stanowisku palacza c.o.

- od dnia 26 października 1973 roku do dnia 14 października 1975 roku odbywania służby wojskowej, gdyż rozporządzenie dotyczy pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

(dowód: decyzja k. 99 akt emerytalnych; odpowiedź na odwołanie k. 8-9)

W okresie od dnia 3 listopada 1972 roku do dnia 4 listopada 1975 roku R. J. (1) był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w P. na podstawie umowy o pracę na stanowisku ślusarza w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie tym od dnia 26 października 1973 roku do dnia 26 października 1975 roku został odbywał służbę wojskową.

Po odbyciu służby wojskowej nie podjął pracy w (...).

(dowód; świadectwo pracy k. 17, k. 18; karta obiegowa k. 19; karta płacy k. 21; karta powołania k. 22; podanie k. 23;skierowanie do pracy k. 24; pismo k. 25; ksero książeczki wojskowej k. 4 -5 akt kapitałowych)

Przedsiębiorstwo (...) zajmowało się budową maszyn drogowych, później szczotek lotniskowych. W przedsiębiorstwie znajdowały się hale, gdzie odbywał się montaż maszyn. Prace wykonywały brygady specjalistyczne, które wykonywały zlecone im czynności. Były brygady spawaczy, monterów iin. Wszystkie brygady ( i spawaczy, i monterów i ślusarzy ) pracowały na jednej hali.

Wnioskodawca pracował jako pomocnik spawacza, nie pracował w brygadzie montersko – ślusarskiej. Spawane były duże, przestrzenne konstrukcje – kątowniki, rama do walcy, do suszarek, otaczarek. Były one składane według rysunków technicznych, były zaznaczone miejsca spawów. Wnioskodawca układał konstrukcje w przestrzeni, które na bieżąco w czasie ich układania w przestrzeni, były spawane. W momencie spawania spawacz spawał, natomiast wnioskodawca układał konstrukcje zgodnie z rysunkiem technicznym i przytrzymywał spawane elementy. Stał wówczas około 1-1,5 metra od spawacza. Spawacz miał ochraniacze na oczy, pomocnicy spawacza nie mieli osłon. Wnioskodawca nie miał uprawnień spawacza, nie spawał. Gdy trzeba było przyciąć element nie używał palnika. Wnioskodawca wykonywał czynności przy spawaczach w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: zeznania J. G. k.84-85; zeznania L. K. k. 85-86; zeznania R. J. (1) k. 89-90)

Po powrocie z wojska wnioskodawca nie podjął pracy w Przedsiębiorstwie (...). Został zatrudniony w (...) Zakładach (...) w P. na stanowisku ślusarza. Ciął wówczas elementy konstrukcji metalowej, rury, stare agregaty palnikami eklektycznymi i gazowymi. Zakłady (...) były to zakłady chemiczne.

(dowód: zeznania R. J. (1) k.90; świadectwo pracy k. 8 akt kapitałowych, k. 9 akt kapitałowych)

W okresie od dnia 5 maja 1978 roku do 28 lutego 1982 roku wnioskodawca został zatrudniony w Kombinacie (...) w B. w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony na stanowisku maszynista spycharki.

(dowód: świadectwo pracy k. 27; karta obiegowa k. 28, k. 30, k. 31, k. 35; zaświadczenie k. 29; pismo k. 32; angaże k. 34,k. 36; umowa k. 56-57; kwestionariusz k. 62; podanie k. 64)

Od dnia 1 marca 1982 roku do dnia 24 lutego 1984 roku wnioskodawcy powierzono obowiązki mechanika maszyn budowlanych na wydziale W -42.

Wnioskodawca od dnia 1 kwietnia 1984 roku pełnił funkcję brygadzisty na wydziale W -42.

Od dnia 25 lutego 1984 roku do dnia 1 grudnia 1985 roku przebywał na budowie eksportowej jako operator spycharki.

Od dnia 8 maja 1986 roku do dnia 31 sierpnia 1986 roku pracował jako maszynista spycharki.

(dowód: angaż k. 38, k. 39, k. 40, k. 42, k. 44, k. 46, k. 47, k.; pismo k. 41; karta obiegowa k. 43, k. 49; dokumentacja (...) k. 53-55, k. 58-61; świadectwo pracy k. 26 akt emerytalnych; opinie k. 27 akt emerytalnych, k. 28 akt emerytalnych; )

Warsztat W – 42 zajmował się naprawą sprzętu ciężkiego – spycharki, koparki i inny sprzęt budowlany wykorzystywany do pracy w Kombinacie. W warsztacie pracowali mechanicy. Istniał podział prac w warsztacie. Był silnikownia, gdzie naprawiano tylko silniki, mechanicy którzy zajmowali się naprawą nadwozia (pracowali na górze) oraz byli mechanicy tylko przydzieleni do prac w kanałach. Było około 5 kanałów remontowych na hali.

Do pracy w kanałach było przydzielonych 4-5 mechaników, w tym wnioskodawca. Mechanicy w kanałach zajmowali się demontażem części podwozia, wymieniali olej, smarowali części, wymieniali filtry, sprzęgła, demontowali silnik, montowali nowe części. Wnioskodawca jako mechanik maszyn budowlanych zajmował się naprawą sprzętu budowlanego ciężkiego. W przypadku, gdy były ciężkie elementy maszyny, sprzęt wjeżdżał na kanał, a następnie suwnicą należało podnosić dany element, wówczas mechanik wchodził na maszynę w celu upięcia pasów lub odpięcia pasów suwnicy z danego elementu. Były to prace sporadyczne, ściśle związane z procesem naprawy maszyny przez mechaników pracujących w kanałach remontowych. Jako brygadzista wnioskodawca kierował pracą mechaników pracujących w kanałach, sam również pracował w kanale remontowym. W okresie od dnia 1 marca 1982 roku do dnia 24 lutego 1984 roku w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał wyłącznie prace w kanałach.

Sporadycznie, gdy operator sprzętu był chory, wnioskodawca był kierowany do pracy jako operator ciężkiego sprzętu budowlanego np. pracował na spycharce o wadze 40 ton.

(dowód; zeznania J. O. k. 86-87; zeznania J. R. k. 87; zeznania J. S. k. 87-88; zeznania R. J. (1) k. 90)

Od dnia 5 listopada 1986 roku do dnia 14 października 1988 roku wnioskodawca został ponownie zatrudniony w Kombinacie (...) w B. na stanowisku mechanika napraw sprzętu ciężkiego na warsztacie W-5.

(dowód: umowa o pracę k. 45; świadectwo pracy k.26; angaż k. 37; karty obiegowe k. 48; angaż k. 50, dane k. 52; pismo k. 63; podanie k. 67)

Warsztat W – 5 zajmował się naprawą sprzętu ciężkiego – spycharki, koparki i inny sprzęt budowlany wykorzystywany do pracy w Kombinacie. W warsztacie pracowali mechanicy. Istniał podział prac w warsztacie. Był silnikownia, gdzie naprawiano tylko silniki, mechanicy którzy zajmowali się naprawą nadwozia (pracowali na górze) oraz byli mechanicy tylko przydzieleni do prac w kanałach. Było około 5 kanałów remontowych na hali.

Mechanicy w kanałach zajmowali się demontażem części podwozia, wymieniali olej, smarowali części, wymieniali filtry, sprzęgła, demontowali silnik, montowali nowe części. Wnioskodawca jako mechanik maszyn budowlanych zajmował się naprawą sprzętu budowlanego ciężkiego. W okresie od dnia 5 listopada 1986 roku do dnia 14 października 1988 roku w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał wyłącznie prace w kanałach, nie był kierowany do innych prac.

(dowód; zeznania J. O. k. 86-87; zeznania J. R. k. 87; zeznania J. S. k. 87-88; zeznania R. J. (1) k. 90)

W okresie od dnia 17 maja 1995 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) S.A. w W. na stanowisku mechanika - operatora sprzętu. Jako mechanik – operator sprzętu został skierowany do pracy z tytułu umowy eksportowej do Rosji.

(dowód: umowa o pracę k. 79; świadectwo pracy k. 80)

Wnioskodawca z pracy w Rosji nie otrzymał świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność bezsporna; dowód; pismo k. 92)

Od dnia 1 grudnia 1994 roku do dnia 15 kwietnia 1995 roku, od dnia 1 stycznia 1996 roku do dnia 15 kwietnia 1996 roku, od 1 stycznia 1997 roku do dnia 16 lutego 1997 roku w Szkole Podstawowej w W. na stanowisku palacza c.o.

(dowód: umowy o prace – akta osobowe; świadectwa pracy – akta osobowe; zakresy czynności palacza c.o. – akta osobowe)

W Szkole Podstawowej w W. był 1 piec, był to piec c.o. na węgiel, niezmechanizowany, służący do ogrzewania budynku szkoły. Nie był to piec przemysłowy wodny czy parowy. Wnioskodawca palił w piecu, pilnował aby utrzymana była temperatura. Musiał rozładować węgiel, wrzucić go do kotłowni.

Praca w szkole była to praca sezonowa.

(dowód: zeznania J. P. k. 88; zeznania E. J. k. 89; zeznania R. J. (1) k. 90)

Pracodawca Szkoła Podstawowa w W. wystawiła wnioskodawcy świadectwo pracy w warunkach szczególnych w okresie od dnia 1 grudnia 1994 roku do dnia 15 kwietnia 1995 roku, od dnia 1 stycznia 1996 roku do dnia 15 kwietnia 1996 roku, od 1 stycznia 1997 roku do dnia 16 lutego 1997 roku jako palacza c.o. , tj. pracy wymienionej w wykazie A dział XIV poz. 1

(dowód; świadectwo pracy k. 69, k. 95 akt emerytalnych)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013, poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać
w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Podnoszona zatem przez organ rentowy okoliczność nie dysponowania przez skarżącego świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy ww. okresach był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w tych okresach, tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w dokumentach nie oznacza – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie pracował w warunkach szczególnych w rozumieniu ww przepisów.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c, spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi, choć nie wszystkie okresy Sąd zaliczył do okresów pracy w warunkach szczególnych. Łącznie jednakże staż pracy wnioskodawcy zaliczany do prac w warunkach szczególnych przekroczył wymagane 15 lat co skutkowało uwzględnieniem odwołania i zmianą zaskarżonej decyzji.

Sąd zatem uznał za prace w warunkach szczególnych okres zatrudnienia wnioskodawcy od dnia 3 listopada 1972 roku do dnia 26 października 1973 roku R. J. (1) w Przedsiębiorstwie (...) w P. jako pomocnika spawacza. Ustalenia faktycznie w tym zakresie sąd poczynił w oparciu o zeznania o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków: J. G. i L. K.. Świadkowie ci pracowali razem z wnioskodawcą w spornych okresach, a zatem posiadają szczegółową wiedzę na temat jego codziennej pracy i obowiązków oraz zeznania samego wnioskodawcy, a także w oparciu dokumentację zgromadzoną w jego aktach osobowych. Z racji wykonywanej pracy świadkowie doskonale wiedzieli zatem jak wyglądały codzienne obowiązki pracownicze wnioskodawcy. Zeznania świadków ani wnioskodawcy nie były kwestionowane przez organ rentowy.

Analiza zeznań świadków oraz dokumentów osobowych prowadzi do wniosku, że wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach w ww. okresie swojego zatrudnienia w w przedsiębiorstwie (...). Wprawdzie w dokumentach akt osobowych stanowisko pracy wnioskodawcy jest określane jako ślusarz, jednakże należy podkreślić, iż o szczególnym charakterze pracy nie decyduje nazwa stanowiska – jak chce organ rentowy – ale rodzaj rzeczywiście wykonywanej pracy. A ta przez okres zatrudnienia do dnia powołania wnioskodawcy do wojska, jak wynika z zeznań świadków i wnioskodawcy, była niezmienna i polegała na wykonywaniu prac pomocniczych przy spawaniu jako pomocnika spawacza. Wnioskodawca zatem układał konstrukcje metalowe w przestrzeni i tak ułożone trzymał momencie gdy spawacz je spawał. Wnioskodawca zatem uczestniczył w procesie spawania, gdyż cała jego praca pomocnika spawacza była wykonywana w momencie spawania elementów przestrzennych konstrukcji stalowych przez spawacza. Ponieważ były to konstrukcje przestrzenne układanie konstrukcji według rysunków technicznych odbywało się na bieżąco w momencie bezpośrednio poprzedzającym spawanie. Praca wnioskodawcy zatem polegała na bezpośrednim uczestniczeniu w procesie spawania. Warunki pracy były zatem takie same jak spawacza. Odległość od palnika wynosiła około 1 -1,5 metra. Wnioskodawca był przy tym narażony na wszystkie działania szkodliwe związane ze spawaniem, gdyż nie posiadał żadnych osłon, jakie posiadał spawacz.

Materiał dowodowy jest w tym zakresie spójny i jednoznaczny. Prace te należało uznać za prace w warunkach szczególnych. Pogląd w orzecznictwie SN w tym zakresie należy uznać za ugruntowany. Na gruncie przepisów rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku, zaliczenie stanowiska "pomocnik spawacza" do pracy w szczególnych warunkach jest w pełni uprawnione, gdy się zważy, że do okresów pracy w szczególnych warunkach-zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia (Dział XIV pkt 12) zaliczono "prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo wodorowym". W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2008 roku, I UK 192/07, przyjęto, że wykonywanie pracy przez 8 pracowników zatrudnionych w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych nie mieści się w określeniu "prace przy spawaniu", ale jednocześnie trafnie uznano, że określenie "prace przy spawaniu", zawarte w pkt 12, Działu XIV wykazu A rozporządzenia z 1983 roku, obejmuje prace wykonywane w przebiegu procesu spawania. "Takie rozumienie rozważanego zwrotu wynika z jego wykładni językowej, prowadzącej do wniosku, że (...), obejmuje ona czynności związane ze spawaniem", a "użycie określenia "przy spawaniu" zamiast terminu "spawacz" pozwala objąć nim także prace wykonywane w przebiegu procesu spawania przez pracowników niebędących spawaczami" (por. również wyrok z dnia 8 czerwca 2011 roku, I UK 393/10 -niepublikowany, w którym przyjęto, że za prace "przy spawaniu" mogą być uznane prace wykonywane przez osoby zatrudnione nie tylko na stanowisku spawacza, pod warunkiem jednakże, że uczestniczą one w procesie spawania).

Pracę wnioskodawcy na stanowisku pomocnika spawacza, w okresie od dnia 3 listopada 1972 roku do dnia 26 października 1973 roku należy zatem zaliczać do pracy w szczególnych warunkach na podstawie rozporządzenia z 1983 roku. (tak por. SN w wyroku z dnia 2 sierpnia 2012 roku, IIUK 16/12)

W tym stanie rzeczy sąd uznał pracę wnioskodawcy w okresie od dnia 3 listopada 1972 roku do dnia 26 października 1973 roku za pracę w warunkach szczególnych – tj. 11 miesięcy, 23 dni.

Należało również uznać za pracę w warunkach szczególnych wnioskodawcy w okresie zatrudnienia od dnia 1 marca 1982 roku do dnia 24 lutego 1984 roku oraz od dnia 5 listopada 1986 roku do dni 14 października 1988 roku w kombinacie (...) w B.. Ustalenia faktycznie w tym zakresie sąd poczynił w oparciu o zeznania o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków: J. O., J. R. i J. S.. Świadkowie ci pracowali razem z wnioskodawcą w spornych okresach, a zatem posiadają szczegółową wiedzę na temat jego codziennej pracy i obowiązków oraz zeznania samego wnioskodawcy, a także w oparciu dokumentację zgromadzoną w jego aktach osobowych. Z racji wykonywanej pracy świadkowie doskonale wiedzieli zatem jak wyglądały codzienne obowiązki pracownicze wnioskodawcy. Zeznania świadków ani wnioskodawcy nie były kwestionowane przez organ rentowy.

Z ww. wiarygodnego materiały dowodowego wynikało zatem, że we wskazanych okresach wnioskodawca był zatrudniony jako mechanik maszyn budowlanych, mechanik napraw ciężkiego sprzętu budowlanego i prace wykonywał w kanałach remontowych w pełnym wymiarze czasu pracy i stale. Wnioskodawca zatem naprawiał ciężkie maszyny budowlane, z których korzystał Kombinat przy budowie (...) tj. spycharki, koparki iin. W tych maszynach wnioskodawca wykonywał naprawy podwozi, demontował w kanałach części maszyn, wymieniał olej, sprzęgła, filtry, montował nowe części. Prace te wykonywał cały czas w kanałach remontowych. Zeznania świadków i wnioskodawcy są spójne i skorelowane z pozostałym materiałem dowodowym w postaci dokumentów. Ustalenia faktyczne poczynione w oparciu o osobowe źródła dowodowe znajdują bowiem potwierdzenie w dokumentach akt osobowych. W szczególności znajdują potwierdzenie w kartach obiegowych zmian, w których wskazano, iż wnioskodawca pracuje w warsztacie (...) i (...). Były to warsztaty, w których naprawiano ciężki sprzęt budowlany, w których znajdowały się kanały remontowe. Wśród mechaników istniał podział czynności, byli zatem mechanicy, którzy pracowali tylko w kanałach. Takim pracownikiem był wnioskodawca. Na okoliczność, iż wnioskodawca wykonywał prace dotyczące napraw ciężkich maszyn budowlanych może świadczyć również dokumentacja z akt osobowych, gdzie w umowie o pracę, angażach, świadectwie pracy wskazano mechanika maszyn budowlanych, mechanika napraw sprzętu.

Oceniając wiarygodność świadków Sąd miał również na uwadze specyfikę przedmiotu działalności Kombinatu i rodzaju sprzętu budowlanego jaki był używany do budowy (...). W takim zakładzie pracy oczywistym było, że w warsztacie naprawa sprzętu dotyczyła naprawy ciężkich maszyn budowlanych. W takich też warsztatach najczęściej isntiał podział czynności naprawczych na poszczególnych pracowników. Grupy pracowników specjalizowały się zatem w naprawach poszczególnych części pojazdów, wydzielone były zatem oddziały lakierni, akumulatorni, silnikownia, napraw w kanałach remontowych. Wnioskodawca został przydzielony do prac wykonywanych w kanałach remontowych. Wykonywał wyłącznie takie prace przez co najmniej 8 godzin codziennie, nie wykonywał innych napraw i nie był kierowany na inne stanowiska pracy. Naprawa silników po demontażu, który odbywał się w kanale, odbywała się na innym dziale i dokonywana była przez innych mechaników.

Nie ma przy tym znaczenia nazwa stanowiska pracy wnioskodawcy również z uwagi na określenie prac w dziale XIV wykazu A pod poz. 16, gdzie nie wskazano nazwy stanowiska pracy, lecz uznano za prace w warunkach szczególnych te prace, które wykonuje dany pracownik w kanałach remontowych. Wiarygodny materiał dowodowy zaś potwierdził stanowisko wnioskodawcy, iż w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał on prace w kanałach remontowych.

Prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie maszyn budowlanych, a takie prace wnioskodawca wykonywał w spornym okresie, są pracami w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku działem XIV poz. 16.

Należy podkreślić, iż organ rentowy prace w takim charakterze, a wykonywane przez wnioskodawcę w okresie od 5 maja 1978 roku do 28 lutego 1982 roku raz od dnia 8 maja 1986 roku do dnia 31 sierpnia 1986 roku uznał wnioskodawcy za prace w warunkach szczególnych.

Bez znaczenia pozostawała okoliczność kierowania wnioskodawcy w pierwszym spornym okresie do prac jako operatora spycharki. Prace te były wykonywane sporadycznie, ponadto prace te również należą do prac w warunkach szczególnych, o których mowa w wykazie A dział V poz. 3.

Sąd zatem uznał pracę wykonywaną przez wnioskodawcę w okresie od dnia 1 marca 1982 roku do dnia 24 lutego 1984 roku oraz od dnia 5 listopada lipca 1972 roku, tj. łącznie w wymiarze 3 lata, 11 miesięcy i 3 dni do prac w warunkach szczególnych .

Po doliczeniu ww. okresów ( 3 lata, 11 miesięcy i 3 dni oraz 11 miesięcy, 23 dni, tj. łącznie 4 lata, 10 miesięcy i 26 dni ) do stażu w szczególnych warunkach uznanego przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji w wymiarze 11 lat, 5 miesięcy i 26 dni, wnioskodawca legitymuje się stażem w szczególnych warunkach przekraczającym wymagane 15 lat.

Na marginesie należało podnieść, iż okres służby wojskowej od dnia 26 października 1973 roku do dnia 14 października 1975 roku nie podlegał zaliczeniu do okresu pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych.

W okresie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej obowiązywała ustawa z dnia 23 stycznia 1968 roku o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 3, poz. 6 ze zm.) oraz ustawa z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) i wydane na jej podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318).

Stosownie do treści art. 108 ust 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440) w brzmieniu obowiązującym w czasie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej okres odbytej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem pracownikom, którzy po odbyciu służby podjęli - w zakreślonym ustawowo terminie - zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy.

W sprawie bezsporne było, iż po jej odbyciu służby wojskowej wnioskodawca nie podjął pracy w tym samym zakładzie pracy, nie podjął również pracy w tej samej gałęzi. Przed odbyciem służby wojskowej pracował bowiem jako pomocnik spawacza, natomiast po odbyciu służby wojskowej znalazł zatrudnienie w zakładach chemiczny na stanowisku ślusarza i wykonywał prace przy cięciu konstrukcji stalowych.

Powyższe nie miało w sprawie znaczenia, skoro jak wyżej wskazano, wnioskodawca legitymował się okresem pracy w warunkach szczególnych znacznie przekraczającym 15 lat.

Również bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostawało brak możliwości zaliczenia do prac w warunkach szczególnych pracy w Rosji. W przypadku bowiem pracowników kierowanych do pracy za granicą rolę właściwego i wystarczającego dowodu wskazującego okresy pracy w warunkach szczególnych mogą spełniać odpowiednie zaświadczenia wydane przez jednostki kierujące do pracy za granicą. Wnioskodawca nie posiadał takiego zaświadczenia czy świadectwa pracy. Z dokumentów wynikało, iż jednostka kierująca odmówiła wydania takiego świadectwa, właśnie z uwagi na brak udokumentowania pracy w warunkach szczególnych. Również za pomocą innych środków dowodowych wnioskodawca nie udowodnił, że w okresie od dnia 17 maja 1995 roku do dnia 31 grudnia 1995 roku wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Jak sam przyznał wnioskodawca nie posiada takich dowodów.

Nie miało znaczenia również dla rozstrzygnięcia i przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury braku możliwości zatrudnienia go jako palacza c.o. w Szkole Podstawowej w W.. Ustalenia faktycznie w tym zakresie sąd poczynił w oparciu o zeznania o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków: J. P. i E. J. oraz o zeznania wnioskodawcy. Powołani świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą w spornych okresach, a zatem posiadają szczegółową wiedzę na temat jego codziennej pracy i obowiązków oraz zeznania samego wnioskodawcy, a także w oparciu dokumentację zgromadzoną w jego aktach osobowych. Z racji wykonywanej pracy świadkowie doskonale wiedzieli zatem jak wyglądały codzienne obowiązki pracownicze wnioskodawcy. Zeznania świadków ani wnioskodawcy nie były kwestionowane przez organ rentowy. Okoliczności faktyczne w tym zakresie nie były sporne.

Z ww. wiarygodnego materiały dowodowego wynikało zatem, że we wskazanych okresach wnioskodawca pracował jako palacz c.o. Piec nie był jednakże piecem przemysłowym wodnym czy parowym, o którym mowa w wykazie A dział XIV poz.1. Praca wnioskodawcy polegała zatem na sezonowej pracy palacza c.o. w celach grzewczych na potrzeby budynku szkoły. Taka praca nie jest pracą w warunkach szczególnych o których mowa w wykazie A dział XIV poz. 1. Nie każda bowiem praca na stanowisku palacza jest pracą w warunkach szczególnych, a tylko praca palacza pieców przemysłowych wodnych lub parowych. Praca palacza c.o. nawet niezmechanizowana, ale wykonywana na potrzeby ogrzewania budynków mieszkalnych, szkół, szpitali w sezonach grzewczych nie stanowi pracy wymienionej ww. wykazie. Nie jest to bowiem praca palacza pieców przemysłowych wodnych lub parowych, nie jest to również praca stała, lecz sezonowa. (tak por. wyrok SA w Lublinie z dnia 8 maja 2013 roku, IIIAUa 282/13,LEX). Tym bardziej taką pracą nie jest praca pomocnika palacza c.o. (tak por. wyrok SA w Łodzi z dnia 8 kwietnia 2014 roku, IIIAUa 1182/13,LEX).

Świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie stanowi natomiast dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 k.p.c., gdyż podmiot je wydający nie jest organem państwowym czy organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Stanowi zatem dokument prywatny i jest jedynie dowodem, iż osoba, która je podpisała złożyła oświadczenie woni danej treści. Świadectwo pracy zatem jak każdy dowód podlega weryfikacji i ocenie w świetle pozostałych dowodów. (tak por. wyrok SA w Łodzi z dnia 12 sierpnia 2014 roku, IIIAUa 2207/13,LEX)

Jak wyżej wskazano powyższe nie zmienia ustaleń Sądu, iż wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane przepisami rozporządzenia warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat i ma ponad 15 letni staż pracy w szczególnych warunkach. Wobec czego należało uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyznał skarżącemu emeryturę z dniem, w którym zostały spełnione warunki do przyznania prawa do emerytury, tj. z dniem 1 sierpnia 2014 roku ( pierwszym dniem miesiąca, w którym został złożony wniosek o emeryturę).

Dlatego też Sąd Okręgowy uznając wniesione odwołanie za zasadne, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.