Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2015 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku (...)w T.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi
w R.
z udziałem zainteresowanych: M. O., (...). we W.,(...)+(...)+ (...)+ (...) w upadłości likwidacyjnej z/s w O.
o ustalenie podlegania ubezpieczeniu społecznemu

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu

z dnia 21 sierpnia 2014 r. sygn. akt III U 90/14

uchyla zaskarżony wyrok znosząc postępowanie toczące się przed Sądem Okręgowym Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Tarnobrzegu i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Tarnobrzegu pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 listopada 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.przywołując przepisy art. 83 ust. 1 pkt. 1 i 3, art. 4 pkt 2a, art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt. 1, art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 81 ust. 1, 5 i 6, art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i art. 104 ust. 1, art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jak i art. 9, art. 29 ustawy z 13 lipca 2006 roku o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy stwierdził, że zainteresowanaM. O.podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu od 1 kwietnia 2012 roku do 4 kwietnia 2013 roku, a płatnikiem składek na fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych za podany okres jest (...) (...). w T.. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że zainteresowana z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od 1 czerwca 2008 roku do 31 marca 2012 roku oraz ponownie od 5 kwietnia 2013 roku, zaś w okresie od 1 kwietnia 2012 roku do 4 kwietnia 2013 roku została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia przez firmę (...)we W.i firmę (...)z siedzibą w O.. Ustalono, że płatnik podpisał umowę z firmą outsorcingową (...)a następnie(...)., z której wynika, że na mocy porozumienia z dnia 1 marca 2012 roku w oparciu o art. 23 ¹ k.p. firmy te przejęły wszystkich pracowników na warunkach identycznych jakie mieli oni dotychczas. Głównym celem współpracy było usprawnienie prowadzenia dokumentacji kadrowo – płacowej oraz obniżenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej i w rzeczywistości według organu rentowego nie doszło do przejęcia pracowników na podstawie art. 23 ¹ k.p. Bez zmian pozostał bowiem charakter, warunki i miejsce wykonywania pracy oraz zakres wykonywanych obowiązków. Pracownicy przy wykonywaniu pracy przestrzegali tych samych aktów wewnętrznych i przepisów obowiązujących u płatnika, a nadzór nad wykonywaną pracą wciąż sprawowała ta sama osoba co przed przejęciem. Tym samym w spornym okresie pracodawcą dla zainteresowanej była firma(...) to on był płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne oraz na fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych za ten okres.

W odwołaniu od powyższej decyzji płatnik(...).(...). w T.wniósł o jej zmianę poprzez orzeczenie, że postępowanie wszczęte przez organ rentowy i zakończone wydaniem zaskarżonej decyzji podlega umorzeniu lub ewentualnie o orzeczenie, że zainteresowana nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu w spornym okresie z tytułu zatrudnienia u niego oraz że nie jest on płatnikiem składek na fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych za sporny okres. W uzasadnieniu skarżący podał, że postępowanie było prowadzone z przekroczeniem kompetencji przewidzianych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych i jakie takie na zasadzie art. 156 § 1 ust. 2 kpa w zw. z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dotknięte jest wadą nieważności. Nadto podniósł, że w okresie wskazanym w decyzji nie był pracodawcą zainteresowanej, gdyż w dniu 22 marca 2012 roku zawarł umowę o świadczenie usług z(...). we W., a następnie w dniu 1 listopada 2012 roku z (...).(...)+(...)+ (...)+ (...) w O., których przedmiotem było świadczenie na rzecz wnioskodawcy usług związanych z obsługą w pełnym zakresie sklepów wnioskodawcy. Przejęcie przez te spółki całości zadań i kompetencji wnioskodawcy w zakresie prowadzenia sklepów spowodowało, iż to one z mocy prawa stały się pracodawcami dla pracowników zatrudnionych przez wnioskodawcę na podstawie art. 23 ¹ k.p.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Tarnobrzegu po uprzednim zarządzeniu połączenie kilku spraw wśród nich i przedmiotową do łącznego rozpoznania ze sprawą o sygnaturze III U 49/14 następnie wyrokiem z dnia 21 sierpnia 2014 roku oddalił odwołanie wniesione w niniejszej sprawie. Sąd pierwszej instancji ustalił, że płatnik działa od marca 2000 roku i po przekształceniu w lipcu 2008 roku w spółkę jawną, a następnie w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością – spółkę jawną obecnie funkcjonuje jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – spółka kapitałowa. Współwłaścicielami, a od 2 kwietnia 2013 roku członkami zarządu są M. O.i S. K.. Działalność spółki polega na handlu artykułami spożywczymi i w 2012 roku spółka posiadała 4 sklepy ogólnospożywcze w miejscowościach: G., Z., O., w których zatrudnionych było około 50 osób na stanowiskach: sprzedawców, kierowników sklepów, magazynierów. Obecnie spółka posiada 6 sklepów. W siedzibie spółki w T.zatrudniona była księgowa M. K.. Zainteresowana w dniu 1 czerwca 2007 roku została zatrudniona na umowę o pracę na czas określony, a następnie zawierano z nią kolejne umowy o pracę na czas określony, a w dniu 1 sierpnia 2011 roku zawarto z nią umowę o pracę na czas nie określony. Z tytułu tego zatrudnienia pracodawca zgłosił zainteresowaną do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego do 31 marca 2012 roku. W dniu 22 marca 2012 roku odwołujący się zawarł umowę o świadczenie usług (...). we W., której przedmiotem było świadczenie na rzecz wnioskodawcy usług związanych z obsługą w pełnym zakresie sklepów wnioskodawcy.aHllkhg W § 1 umowy ustalono, że przez wykonawcę rozumie się osobę zatrudnioną u usługodawcy na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Wykonawcami będą wyłącznie osoby przejęte przez usługodawcę od usługobiorcy na podstawie umowy – porozumienia, których lista stanowi załącznik do tej umowy – porozumienia. Zgodnie z postanowieniami § 3 ust. 4 i 5 umowy o świadczenie usług wykonawcy usługodawcy oddelegowani do usługobiorcy zobowiązani są do wykonywania obowiązków odpowiednich do stanowiska i działu oddelegowania. Szczegółowy zakres obowiązków wykonawców biorących udział w realizacji niniejszej umowy miały określać osoby wskazane przez usługobiorcę. W § 5 ust. 1 strony ustaliły, że podstawą wystawienia faktury będzie rozliczenie realizacji usług sporządzone według zasad określonych w ust. 3, a ponadto usługodawca przyznaje rabat w wysokości 40 % kosztów (na które składają się ZUS oraz podatek od wynagrodzeń) w okresie pierwszych 3 lat. W dalszych postanowieniach umowy zaznaczono, że umowa została zawarta na czas określony 3 lat, zaznaczając jednocześnie, że cesja wierzytelności wynikających z umowy może nastąpić wyłącznie za uprzednią zgodą usługobiorcy wyrażoną w formie pisemnej pod rygorem nieważności, z tym, że to ograniczenie cesji nie dotyczy cesji na rzecz(...)+ (...)w B., jako 100 % udziałowca(...). we W.. W dniu 1 marca 2012 roku strony zawarły umowę - porozumienie, na podstawie której dotychczasowy pracodawca przekazuje, a nowy pracodawca przejmuje z dniem 1 kwietnia 2012 roku wszystkich pracowników według załączonego wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do umowy na identycznych warunkach, jakie pracownicy mieli do 31 marca 2012 roku. Po zawarciu umów wszyscy pracownicy zostali wyrejestrowani przez odwołującego się z ubezpieczenia społecznego. Pismem z dnia 1 marca 2012 roku odwołujący się zawiadomił zinteresowaną o przejściu pracowników na nowego pracodawcę, którym będzie (...). we W.. W dniu 31 października 2012 roku (...). i (...)rozwiązały na mocy porozumienia stron umowę o świadczenie usług. Tej samej daty strony tj. (...). w T., (...). we W.oraz(...)Internationale Logistyk +(...)+(...)+ (...). w O.zawarły umowę - porozumienie, na podstawie której zgodnie z art. 23 ¹ k.p. dotychczasowy pracodawca tj. (...). we W.przekażą, a nowy pracodawca tj. K.U.K. – E.F.I. przejął z dniem 1 listopada 2012 roku wszystkich pracowników na identycznych warunkach jakie mieli oni do 31 października 2012 roku.

W dniu 1 listopada 2012 roku odwołujący zawarł z(...)+(...)+(...)+ (...). w O.umowę o świadczenie usług w brzmieniu jak uprzednia zawarta z (...)z dnia 22 marca 2012 roku. W okresie od 1 kwietnia 2012 roku do 31 października 2012 roku zainteresowana była zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia w firmie(...). we W., a następnie od 1 listopada 2012 roku do 4 kwietnia 2013 roku z tytułu zatrudnienia w firmie (...)+ (...) (...)+ (...). z siedzibą w O.. Z dniem 2 kwietnia 2013 roku zainteresowana rozwiązała umowę o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 55 § 1 ¹ k.p. z powodu dopuszczenia się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków polegających na nie odprowadzaniu do składek na ubezpieczenie społeczne od uzyskiwanego przez nią wynagrodzenia w pełnej wysokości zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. W dniu 4 kwietnia 2013 roku (...) (...)+(...) (...)+(...)z siedzibą w O.wydał zainteresowanej świadectwo pracy. Z dniem 15 kwietnia 2013 roku odwołujący się rozwiązał umowę z(...). (...)+(...);(...)+(...). z siedzibą w O.ze skutkiem natychmiastowym podając jako przyczynę utratę zaufania w związku z powzięciem wiadomości o nieopłacaniu przez spółkę składek na ubezpieczenia społeczne pracowników. W trakcie obowiązywania obydwu umów wszyscy pracownicy nadal pracowali w tych samych sklepach co poprzednio. W żadnym stopniu nie zmienił się sposób świadczenia pracy. Od tego też czasu nikt z pracowników spółki (...)” nie kontaktował się z pracownikami (...)i (...). Wszystkie dokumenty związane z zatrudnieniem (m. in. listy obecności) oraz sprawami płacowo – kadrowymi były dostarczane do księgowości odwołującej. Nadzór nad wykonywaną pracą wciąż sprawowała ta sama osoba co przed przejęciem. Dotychczasowy pracodawca ustalał grafiki prac, przyjmował zwolnienia lekarskie, wnioski o urlop, decydował o zatrudnieniu czy zwolnieniu pracowników. Działalność spółek (...)” i(...)sprowadzała się jedynie do wykonywania niektórych czynności z zakresu obsługi kadrowej i księgowej. W każdym miesiącu odwołujący wysyłał spółkom równowartość wynagrodzeń netto pracowników oraz równowartość 60% kosztów związanych ze składką na ubezpieczenie społeczne i zaliczkę na podatek dochodowy. Następnie(...)” i (...)wystawiały odwołującemu fakturę za świadczenie usług, która obejmowała wynagrodzenia netto pracowników oraz 60% należności publicznoprawnych i podatek VAT. Księgowa odwołującego przygotowywała dokumenty listy obecności, zwolnienia lekarskie, wnioski urlopowe, które zazwyczaj mailem wysyłała do spółek(...)i (...)Na tej podstawie sporządzały one listę wynagrodzeń dla pracowników, a następnie przesyłały ją ponownie do odwołującego, gdzie księgowa dokonywała jej sprawdzenia pod względem merytorycznym i formalnoprawnym. Listy płac zawierały pełne wyliczenie wynagrodzenia brutto, wysokość naliczonych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz wysokość zaliczki na podatek dochodowy.

Faktycznie spółki(...)oraz(...). początkowo odprowadzały niepełną składkę, a następnie od jesieni 2012 roku całkowicie zaprzestały odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne pracowników. Z tego tytułu na kontach pracowników powstały zaległości. W dniach 16 i 17 lipca 2013 roku organ rentowy przeprowadził kontrolę odwołującego się, której przedmiotem było zbadanie prawidłowości obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, a w dniach od 26 września 2012 roku do 21 stycznia 2013 roku przeprowadzono kontrolę w (...)we W.. Ich skutkiem stała się zaskarżona decyzja. Sąd Okręgowy zauważył, iż spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do rozstrzygnięcia czy w rzeczywistości doszło do przejęcia pracowników odwołującej się firmy przez firmy outsorcingowe, a tym samym kto w okresie objętym zaskarżoną decyzją był zobowiązany do odprowadzania składek z ubezpieczeń społecznych za pracowników. Uprawnienie organu rentowego do badania rzeczywistej treści tytułów podlegania ubezpieczeniu wynikają z art. 83 ust. 1 pkt. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych i wbrew zarzutom wnioskodawcy postępowanie to nie było dotknięte wadą nieważności. Zgodnie z treścią art. 4 pkt. 2a tej ustawy płatnikiem składek dla pracowników jest pracodawca. Ten sam podmiot realizuje obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne co wynika z art. 85 ust.1 ustawy z dnia 27 sierpnia2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych] oraz Fundusz Pracy stosownie do treści art. 104 ust.1 pkt 1 a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i w końcu składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych art. 9 ustawy z dnia 13 lipca 2006 roku o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Zgodnie z art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt. 1 ustawy sus obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają pracownicy od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku, a w myśl art. 18 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt. 9 ustawy oraz stosownie do brzmienia § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy, z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Przychód wypłacony lub postawiony do dyspozycji pracownika w danym miesiącu stanowi podstawę do naliczenia składek za ten miesiąc, w którym został wypłacony bez względu na to jakiego okresu dotyczy. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe pracowników stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (art. 20 ust. 1 w/w ustawy). Stosownie do art. 104 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy podstawę do naliczania składki na Fundusz Pracy stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, jeśli w przeliczeniu na okres miesiąca stanowi kwotę co najmniej minimalnego wynagrodzenia. Zgodnie z art. 29 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy składkę na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych opłaca pracodawca od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Natomiast na mocy art. 81 ust. 1, 5 i 6 ustawy o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tych osób. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek dla pracowników nie stosuje się wyłączeń wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowane przez ubezpieczonego. Odwołanie według Sądu pierwszej instancji nie zasługiwało na uwzględnienie. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało w istocie, że jedyną zmianą jaką zauważyli pracownicy firmy(...)” po otrzymaniu informacji, iż od ich pracodawcą jest (...)” był fakt zmiany podmiotu wypłacającego im świadczenie. Wszystkie inne warunki ich pracy i płacy pozostały takie same. Nadal pracowali w tym samym miejscu i według tych samych zasad, na tych samych stanowiskach z takim samym zakresem obowiązków. Faktyczny nadzór na nimi sprawował dotychczasowy płatnik składek, a wszelkie bieżące czynności wobec pracujących podejmował(...)który był też jedynym podmiotem korzystającym z ich pracy. Wynagrodzenie dla wszystkich pracujących było wypłacane najpierw przez(...)” a następnie przez(...)pieniędzy przekazanych tym firmom na ten cel przez (...). Powyższe okoliczności wynikają jednoznacznie z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy a także zeznań członka zarządu odwołującego się. Przyznał on, że żadne składniki materialne zakładu pracy nie zostały przekazane nowym podmiotom zatrudniającym pracowników. Przy takich informacjach twierdzenie wnioskodawcy, że doszło do przejęcia pracowników jest nieuzasadnione. Sąd Okręgowy zauważy, iż orzekając w niniejszej sprawie w całości podzieli stanowisko Sądu Apelacyjnego w Białymstoku wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 maja 2014 roku w sprawie sygn. akt III AUa 146/14. W pierwszej kolejności należy ocenić rodzaj przejmowanej jednostki gospodarczej tj., czy jest to jednostka, której decydującym elementem są pracownicy i ich kwalifikacje, czy jest to jednostka o której de facto decydują składniki materialne. Jeśli jednostka opiera się na pracownikach, to przejście może nastąpić bez przenoszenia majątku. Inaczej natomiast jest w sytuacji, gdy funkcjonowanie podmiotu opiera się na składnikach materialnych. Wówczas przejęcie wyłącznie zadań nie jest wystarczające dla transferu. Obowiązek przejęcia składników majątkowych, które pozwalają normalnie prowadzić działalność gospodarczą jest w takim wypadku konieczny i znajduje akceptację również w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości. W stanie faktycznym niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości, że prowadzenie sklepów ogólnospożywczych nie pozwala na zapewnienie dalszego funkcjonowania jednostki z pominięciem infrastruktury mającej majątkowy charakter. W takiej zaś sytuacji, jak wskazano wyżej, sam transfer zadań nie jest wystarczający do stwierdzenia zachowania tożsamości przedsiębiorstwa będącego warunkiem przejścia zakładu pracy. Konieczne jest także przejęcie składników majątkowych służących ich wykonywaniu. Skoro spółka outsorsingowa nie korzystała z żadnych składników mienia związanych z prowadzeniem sklepu, to nie można skutecznie wywodzić o uzyskaniu statusu pracodawcy przez ten podmiot. Zgodnie z treścią przepisu art. 22§1 k. p. pracownik wykonuje pracę na rzecz pracodawcy. Nie oznacza to bynajmniej, że w więzi prawnej mającej za przedmiot świadczenie pracy nie może pojawić się osoba trzecia. Zdaniem Sądu pierwszej instancji taka hybrydalna konstrukcja powinna stanowić wyjątek. Oznacza to, że wbrew niektórym poglądom doktryny, nie można zaakceptować dopuszczalności stosowania outsorcingu w sytuacji mającej miejsce w przedmiotowej sprawie. Należy podkreślić, że w przedmiotowej sprawie doszło do „przekazania” całej załogi. Beneficjent pracy nie przekazał jednocześnie kontrahentowi majątku służącego realizacji zadań, a także zachowano w całości strukturę zarządczą w procesie świadczenia pracy. Rola podmiotu, który w umowie oświadczenie usług nazwany został „usługodawcą”, ograniczona została do dostarczania zatrudnionym wynagrodzeń, które wcześniej obliczył i przekazał do jego dyspozycji pierwotny pracodawca. Ze stanu faktycznego sprawy wynika, że wiodącym motywem takich zmian podmiotowych był wyłącznie cel związany z ograniczeniem kosztów (zrównany z obciążeniami w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne). W ocenie tut. Sądu, tak stworzony „outsorcing” nie miał umocowania w omawianych przepisów prawa pracy Działania ze strony spółki (...)” i (...)które wydawały dokumenty płacowo – kadrowe były czynnościami wykonywanymi na skutek rad i wskazówek firmy(...)”. Nie można tu mówić zatem, że odbywało się to pod ich kierownictwem. Niewątpliwie zatem doszło do naruszenia przepisu art. 22 k. p., gdyż nowy pracodawca powinien wykonywać dyspozycje z tego przepisu, a taka sytuacja nie miała w przedmiotowej sprawie miejsca. W przedmiotowej sprawie nie doszło więc do zmiany zakładu pracy na rzecz innego pracodawcy i tym samym pracodawcą dla zainteresowanej dalej w świetle prawa był odwołujący się i w związku z powyższym to on była odpowiedzialny za prawidłowe opłacenia składek pracowniczych. Umowy jakie zawarły spółki nie były jednak umowami pozornymi w świetle art. 83 § 1 k.c. , gdyż wolą stron nie było ukrycie innych czynności prawnej w miejsce tych umów. Cel umowy był jednoznaczny – obniżenie kosztów pracowniczych. Jednakże fakt, iż takie umowy zostały sporządzone nie oznacza, iż spowodowały przejścia pracowników na innego pracodawcę i że doszło do zmiany podmiotu zobowiązanego do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Dlatego też Sąd okręgowy uznał, że dokonanie czynności prawnych w sposób sprzeczny ze standardami ochrony pracownika na tle art. 23 ¹ k.p. należało ocenić jako sprzeczne z prawem w świetle art. 58 § 1 k.c., a tym samym nieważne. W konsekwencji oznacza to, że nie doszło do zmiany pracodawcy, a tym samym płatnika składek. Jako podstawę prawną swojego orzeczenia Sąd Okręgowy wskazał także przepis art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją wnioskodawca (...) (...)w T.zarzucając orzeczeniu w pierwszej kolejności nieważność postępowania z uwagi na brzmienie art. 144 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze poprzez pozbawienie syndyka masy upadłości (...)+(...); (...) (...)w upadłości z siedzibą w O.wobec pozbawienia go możliwości obrony praw po ogłoszeniu przez Sąd Rejonowy w Olsztynie w sprawie pod sygn. akt V GU 13/14 postanowieniem z dnia 29 maja 2014 roku upadłości likwidacyjnej. Ponadto apelujący zarzucił naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie błędnej oceny dowodów i uznanie, iż w sprawie nie doszło do zmiany pracodawcy przy zastosowaniu treści art. 23 ¹ k.p. a zainteresowane podmioty zgłosiły pracowników do ubezpieczeń społecznych, opłaciły początkowe składki jak i wydały dokumenty pracownicze. Nadto apelujący zarzucił błędne uznanie, iż na skutek rodzaju prowadzonej działalności przejęcie zakładu pracy nie mogło nastąpić bez przejęcia majątku gdyż pogląd taki nie ma uzasadnienia w obowiązującym stanie prawnym. Ponadto apelujący zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 23 ¹ k.p. polegające na przyjęciu nieważności przejścia zakładu pracy w sytuacji gdy przejście takie następuje przez czynności faktyczne uniemożliwiające tym samym kwestionowanie ważności tych czynności. W konkluzji apelujący wniósł o uchylenie wyroku, zniesienie postępowania i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji, a w dalszej kolejności o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji względnie jego zmianę i uwzględnienie wniesionego odwołania przy wydaniu rozstrzygnięcia o kosztach postępowania. Już w toku postępowania apelacyjnego wnioskodawca przedstawił dokumentację wskazującą na ustanowienie postanowieniem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 9 października 2014 roku wydanym w sprawie sygn.. akt WR VI Ns – Rej. KRS 7499/14/412 o ustanowieniu dla zainteresowanego (...). we W.kuratora w celu podjęcia czynności zmierzających do powołania organów spółki lub czynności zmierzających do jej likwidacji wskazując na konieczność zawieszenia postępowania.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o oddalenie apelacji.

Zainteresowany syndyk masy upadłości (...)+(...) (...)+ (...) w upadłości przyłączył się do stanowiska organu rentowego prezentowanego w decyzji i w toku postępowania, a pozostali zainteresowani nie zajęli stanowiska w sprawie.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawcy(...) Sp. K. w T.jest usprawiedliwiona w zakresie w jakim powołuje się na nieważność postępowania przed Sądem pierwszej instancji, co skutkuje koniecznością uchylenia wyroku, zniesienia postępowania przed tym Sądem jak i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.

Przede wszystkim już na wstępie z całą mocą należy podkreślić, iż stosownie do treści przepisu art. 378 § 1 k.p.c. Sąd drugiej instancji bierze pod uwagę z urzędu przesłanki nieważności postępowania, a więc niezależnie od ich zgłoszenia w apelacji jako jednego z zarzutów. Wspomniana uwaga jest istotna, gdyż oprócz sformułowanego w treści wniesionej apelacji zarzutu nieważności postępowania wynikającego z faktu braku uwzględnienia ogłoszenia postanowieniem z dnia 29 maja 2014 roku Sądu Rejonowego w Olsztynie w sprawie pod sygn. akt V GU 13/14 upadłości likwidacyjnej zainteresowanego (...)+ (...);(...)+ (...)w upadłości, co rodzi obowiązek wynikający z art. 144 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze prowadzenia postępowania sądowego dotyczącego masy upadłości jedynie przez syndyka lub przeciwko niemu już w toku postępowania apelacyjnego apelujący naprowadził na fakty wskazujące na brak działania przez organy drugiej z zainteresowanych firm tj. (...). we W.. Te ostatnie okoliczności zostały wskazane już po upływie terminu przewidzianego do wniesienia apelacji. Jednak wymóg stosowania treści art. 378 § 1 k.p.c. umożliwia wypowiedzenie się Sądu drugiej instancji także i w tym zakresie. Analiza akt sprawy wskazuje, iż postępowanie wszczęte wskutek odwołania wniesionego przez wnioskodawcę prowadzono poczynając od daty wydania stosownego postanowienia tj. od dnia 14 lutego 2014 roku również z udziałem (...)we W.i (...)+(...);(...)+ (...)w O.w charakterze zainteresowanych. Wymienionym podmiotom doręczano zawiadomienia (gdyż tego typu zapisy zawarte są w odpisach protokołów rozpraw połączonych do wspólnego rozpoznania spraw) oraz pisma procesowe jak i wobec nich zapadło wydane w sprawie i zaskarżone przedmiotową apelacją rozstrzygnięcie. Tymczasem wobec (...)+(...) (...)+(...). w O.prowadzone było postępowanie o ogłoszenie upadłości w rezultacie, którego postanowieniem z dnia 29 maja 2014 roku Sąd Rejonowy w Olsztynie w sprawie pod sygn. akt V GU 13/14 ogłoszono upadłość likwidacyjną. Ta forma upadłości wpływa na tok postępowań sądowych prowadzonych z powództw czy przeciwko upadłemu nakazując w przepisie art. 144 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze prowadzenie stosownych postępowań tylko przez syndyka lub przeciwko niemu. Niewątpliwie czynności prowadzone przed Sądem Okręgowym nie realizowały wspomnianego nakazu prawnego. Tym samym w przedmiotowym postępowaniu wystąpiła nieważność postępowania i to o złożonym charakterze zarówno z art. 379 pkt 2 k.p.c. jak i art. 379 pkt 5 k.p.c. Z jednej bowiem strony upadły z chwilą ogłoszenia upadłości utracił legitymację (zdolność sądową i procesową) do dalszego występowania w sprawie, a syndyk wobec braku stosownego zawiadomienia został pozbawiony możliwości działań w zakresie obrony swoich spraw. I już wspomniane okoliczności muszą skutkować koniecznością zastosowania treści art.386 § 2 k.p.c. czyli wydaniem rozstrzygnięcia o uchyleniu zaskarżonego wyroku, zniesieniu postępowania z przekazaniem sprawy do ponownego jej rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. Bez znaczenia na treść podanego rozstrzygnięcia są okoliczności wynikające z dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych. Ustalenia takie jako dokonane w warunkach nieważności czynności procesowych pozbawione są znaczenia. I brak jest także prawnych możliwości dokonywania w oparciu o nie jakichkolwiek rozważań (podobnie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2010 roku w sprawie sygn.. akt I CSK 272/09 opublikowanym w Lex nr 583724). Niezależnie od wskazanych faktycznych i prawnych podstaw nieważności należy zauważyć, iż również względy faktyczne i prawne dotyczące drugiej z zainteresowanych firm tj.(...). we W.także w konsekwencji prowadzą do zajęcia stanowiska o nieważności postępowania z powodów dotyczących tego zainteresowanego. Otóż jak wynika z danych uzyskanych na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 9 października 2014 roku wydanego w sprawie sygn. akt WR VI Ns – Rej. KRS 7499/14/412 o ustanowieniu dla tego zainteresowanego kuratora w celu podjęcia czynności zmierzających do powołania organów spółki lub czynności zmierzających do jej likwidacji jak i wpisów w KRS 0000387367 zainteresowany ten co najmniej od dnia 23 lipca 2013 roku nie posiada ustanowionego zarządu (we wskazanej dacie nastąpiło wykreślenie ostatniej osoby powołanej do zarządu). Tym samym przez cały tok postępowania przed Sądem pierwszej instancji zainteresowany (...) we W.występował w stanie braku organu powołanego do jego reprezentacji co stanowi przesłankę nieważności postepowania określona w art. 379 pkt 2 k.p.c. Osoba prawna stosownie do treści art. 67 k.p.c. dokonuje czynności procesowych poprzez uprawnione do działania w jej imieniu organy. Tym samym zdolność procesowa jest powiązana z posiadaniem organu uprawnionego do działania i jest utożsamiana z działaniem samego podmiotu (podobnie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2006 roku w sprawie sygn. akt I CSK 224/06 opublikowanym w Lex nr 276251). Z tych wszystkich więc wyżej naprowadzonych względów – nie wdając się w merytoryczną ocenę prawidłowości przyjętego przez Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu w omawianym zakresie rozstrzygnięcia – należało orzec kasatoryjnie, przy zniesieniu postępowania i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

W ponownym więc postępowaniu Sąd Okręgowy mając na względzie wszystkie poczynione wyżej uwagi winien jest w pierwszej kolejności zadbać o właściwą reprezentację osób zainteresowanych ustalając stan i zakres uprawnień podmiotu ustanowionego dla zainteresowanego (...) we W.dla bytu prowadzonego przez siebie postępowania jak i ewentualnie podejmując decyzję w trybie art. 174 § 1 pkt 2 k.p.c.

Orzeczenie Sądu Apelacyjnego znajduje swoją podstawę prawną w treści powołanych przepisów prawa i art. 386 § 2 k.p.c. w związku z art. 108 § 2 k.p.c.