Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant p.o. stażysty Ewelina Hrynczyszyn

po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania A. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 24 lipca 2014 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję, w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy A. S. prawo do emerytury z dniem 1 lipca 2014 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy A. S. kwotę 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 6117/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 lipca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił A. S. prawa do emerytury prawa do emerytury podnosząc w uzasadnieniu decyzji, iż wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada okresy składkowe i nieskładkowe w łącznym wymiarze 26 lat, 2 miesiące i 22 dni, jednakże nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy zaliczył staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 13 lat, 5 miesięcy, 15 dni. Odmówił wnioskodawcy zaliczenia jako pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 25 września 1972 roku do dnia 2 lipca 1985 roku w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł. na stanowisku monter maszyn.

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji w dniu 20 sierpnia 2014 roku A. S. podał, iż w okresie od 25 września 1972 roku do dnia 2 lipca 1985 roku w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł. pracował w warunkach szczególnych wykonując czynności spawacza na stanowisku spawacza pracując w brygadach od 5 do 15 osób.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

W piśmie procesowym z dnia 26 stycznia 2015 roku oraz na rozprawie pełnomocnik wnioskodawcy podtrzymał stanowisko w sprawie, wnosząc również o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresu służby wojskowej. Wnosił również o przyznanie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. S., urodzony (...) 1954 roku, złożył w dniu 8 lipca 2014 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych)

A. S. na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się okresem ubezpieczenia w łącznym rozmiarze 26 lat, 2 miesiące i 22 dni w tym 13 lat, 5 miesięcy i 15 dni pracy w szczególnych warunkach tj. okresy zatrudnienia od 8 lipca 1985 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowisku spawacza w (...) Spółdzielni (...) w R..

(dowód: decyzja z dnia 24 lipca 2014 roku k. 25 akt emerytalnych; odpowiedź na odwołanie k. 16-17 akt)

W dniu 12 września 1972 roku A. S. złożył podanie o przyjęcie go do pracy w brygadach monterskich terenowych.

W okresie od dnia 25 września 1972 roku do dnia 2 lipca 1985 roku wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł.. W wystawionym świadectwie pracy wskazano, że w okresie zatrudnienia wnioskodawca pracował na stanowisku monter maszyn.

W okresie od 25 kwietnia 1973 roku do dnia 10 kwietnia 1975 roku odbywał służbę wojskową. Po jej odbyciu podjął pracę dnia 22 kwietnia 1975 roku. W umowie wskazano jako stanowisko pracy – monter maszyn.

W angażach stanowisko wnioskodawcy było określane jako monter, monter maszyn, monter – spawacz.

(dowód: świadectwo pracy k. 7 akt emerytalnych, k. 27; świadectwo pracy k. 28; podanie k. 30; umowa k. 42;umowa z dnia 22.04.1975 roku k. 38; angaże k. 33-36v)

Spółdzielnia Pracy Zakładzie (...) w Ł. była zakładem remontowo – montażowym przemysłu mleczarskiego. Zajmowała się budową nowych zakładów mleczarskich, montażem maszyn mleczarskich i spawalnictwem oraz usługami remontowymi innych zakładów mleczarskich. W zakładzie były brygady montażowe, które były kierowane w teren do budowy zakładów mleczarskich i do remontów oraz przeglądów zamontowanych urządzeń i maszyn mleczarskich.

Do czasu skierowania wnioskodawcy do odbycia służby wojskowej wnioskodawca nie spawał, był pomocnikiem montera. Po wojsku został skierowany do brygady W. K..

Od 22 kwietnia 1975 roku wnioskodawca pracował w brygadzie W. K.. W brygadzie pracowali spawacze i pomocnicy spawaczy, hydraulicy, monterzy, ślusarze. A. S. był spawaczem i wykonywał prace wyłącznie spawalnicze. Wnioskodawca spawał spawarką gazową przy pomocy argonu. Do tego typu spawania był specjalny aparat do argonu, była spawarka i argon. Wnioskodawca spawał wieże suszarnicze na wysokości, na rusztowaniu, które miało około 8 metrów wysokości.

Było spawanie pionowe, sufitowe i pachwinowe. Spawanie pionowe było to spawanie po ścianie do góry wieży, na rusztowaniu. Spawanie sufitowe było to spawanie dekli o średnicy 6 metrów. Spawanie pachwinowe polegało na spawaniu blachy do blachy położonej jedna na drugą. Wnioskodawca wykonywał wszystkie te rodzaje spawania.

W okresie marzec 1975 do końca 1976 roku brygada wnioskodawcy pracowała na budowie we W.. We W. budowano aparatownię, masłownię, serownię i stację mycia. Brygada wnioskodawcy była jedną z wielu na tej budowie. We W. brygada wnioskodawcy montowała urządzenia m.in.: wirówki, pasteryzatory, urządzenia chłodnicze, zbiorniki na mleko, instalacje nabiałowe. Praca polegała na montażu rur ze stali nierdzewnej, co wymagało spawów w otulinie argonu przy pomocy urządzenia spawalniczego – spawarki, która wykorzystywała łuk elektryczny. Do spawania służył gaz argon. Poprawny spaw wymagał otuliny z argonu. To było połączenie spawarki elektrycznej i gazowej. Wnioskodawca pracował przy spawaniu przy użyciu tej spawarki co dzień, w pełnym wymiarze czasu pracy. Mogło się zdarzyć, że sporadycznie wnioskodawca z całą brygadą, był kierowany do transportu maszyn mleczarskich. Praca wówczas polegała na transportowaniu maszyny na odpowiednie miejsce, a następnie następował jej montaż poprzez podłączenie maszyny rurami za pomocą spawania. Wynikało to z procesu technologicznego. Najpierw brygada musiała przyszykować sobie stanowisko pracy, gdzie miało być montowane urządzenie, ustawić je i dopiero wówczas podłączyć za pomocą spawania. Wówczas front robót spawalniczych był mniejszy. Sporadycznie front robót spawalniczych był mniejszy, mógł trwać 1-2 dni w ciągu miesiąca. W pozostałe dni wnioskodawca w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał wyłącznie prace spawalnicze. W brygadzie byli monterzy maszyn mleczarskich, którzy zajmowali się montażem urządzeń chłodniczych. Ich zakres czynności były inny niż zakres czynności spawaczy. Był podział prac na pracowników w brygadzie.

Po zakończenia budowy mleczarni we W. w 1976 roku przez około 3 lata do 1979 roku brygada wnioskodawcy pracowała przy budowie przetwórni mleczarskiej w S.. Była to duża przetwórnia. Następnie od około 1981 roku do 1982 roku brygada pracowała w T.. Wnioskodawca wówczas również pracował wyłącznie jako spawacz w pełnym wymiarze czasu pracy.

Oprócz budów brygada terenowa, w której pracował wnioskodawca zajmowała się przeglądami, remontami zainstalowanych w mleczarniach urządzeń.

Brygada wnioskodawcy pracowała wyłącznie w terenie. Wnioskodawca stale, co dzień, w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się włącznie spawaniem zarówno w trakcie montażu maszyn i urządzeń mleczarskich, jak i podczas przeglądów i remontów tych maszyn i urządzeń. Wnioskodawca spawał spawarką gazową, elektryczną, w otulinie argonu. Spawał konstrukcje metalowe – rury i blachy, konstrukcji pod zbiorniki za pomocą spawarki elektrycznej oraz instalacje nierdzewne łącząc je z wieżą czy wirówką – za pomocą argonu

( dowód: zeznania A. S. k. 53v-54; zeznania W. K. k. 51v-52v; zeznania Z. K. k. 52v-53v)

W. K. jako bezpośredni przełożony wnioskodawcy sprawdził uprawnienia wnioskodawcy jako spawacza. Wnioskodawca posiadał uprawnienia spawacza.

W okresie od 24 października 1975 roku do 10 kwietnia 1976 roku wnioskodawca uzyskał uprawnienia spawacza gazowego przed komisją spawalniczą.

W 1985 roku wnioskodawca nabył uprawnienia spawacza elektrycznego.

( dowód: zeznania A. S. k. 53v-54; zeznania W. K. k. 51v-52v; zeznania Z. K. k. 52v-53v; odpis książeczki spawacza k. 37; oświadczenie k. 32)

A. S. w trakcie zatrudnienia w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł. otrzymywał dodatek szkodliwy.

(dowód: karty wynagrodzeń k. 6-15)

Na mocy porozumienia między zakładami pracy z dniem 3 lipca 1985 roku wnioskodawca został skierowany do pracy do (...) Spółdzielni (...) jako spawacz.

(dowód: zeznania A. S. k. 54; pisma k. 31, k. 31v; świadectwo pracy k. 28v; świadectwo pracy k. 9 akt emerytalnych)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat, nie należy do OFE.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od dnia 25 września 1972 roku do dnia 2 lipca 1985 roku wnioskodawca w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w tym okresie, tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach a w angażach dotyczących tych okresów stanowisko pracy wnioskodawcy zostało określone monter, monter maszyn, monter - spawacz.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c, spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe w postaci przesłuchania wnioskodawcy oraz zeznań świadków: W. K., Z. K., którzy razem z wnioskodawcą pracowali w spornym okresie od dnia 25 września 1972 roku do dnia 2 lipca 1985 roku w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł. wykazało, że w całym okresie zatrudnienia wnioskodawca miał taki sam zakres obowiązków i wykonywał taką samą pracę, polegającą na spawaniu konstrukcji stalowych i nierdzewnych przy pomocy spawarki gazowej i elektrycznej i posiadał do tego uprawnienia, mimo że w jego angażach stanowisko pracy zostało nazwane monter, monter maszyn, monter-spawacz. Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca cały czas w spornym okresie pracował przy spawaniu gazowym lub elektrycznym konstrukcji stalowych i nierdzewnych w procesie budowy mleczarni i montażu maszyn mleczarskich. Wnioskodawca wykonywał w/w prace w pełnym wymiarze czasu pracy, będąc zatrudnionym na cały etat. Zważywszy, że świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą w spornym okresie na takim samym stanowisku co wnioskodawca, należy uznać że dysponują oni bezpośrednią, szczegółową, a co za tym idzie wiarygodną wiedzą co do zakresu obowiązków wnioskodawcy oraz warunków w jakich jego praca była świadczona. Świadek W. K., który był bezpośrednim przełożonym wnioskodawcy i rozdzielał prace w brygadzie, w sposób szczegółowy opisał charakter pracy wnioskodawcy i rodzaje spawów, jaki wykonywał wnioskodawca w jego brygadzie. Zeznania są szczegółowe, skorelowane z zeznaniami świadka Z. K. oraz wnioskodawcy, przy czym bezstronne, jasne i logiczne, a zatem należało je uznać za w pełni wiarygodne. Tym bardziej, iż znalazły one częściowe potwierdzenie w dokumentacji z akt osobowych. Co prawda w aktach osobowych w angażach czy umowach o pracę stanowiska wnioskodawcy były różnie oznaczone, jednakże z angaży wynikało, że wnioskodawca pracował przy montażu urządzeń jako spawacz ( k. 35v), posiadał uprawnienia spawacza gazowego od 1976 roku (k. 37) oraz elektrycznego od 1985 roku ( k. 32). Co więcej właśnie jako spawacz na podstawie porozumienia między zakładami pracy został przyjęty do pracy w (...) Spółdzielni (...) w R., który to okres zatrudnienia jako spawacza organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych. Powyższe okoliczności znalazły również pośrednio potwierdzenie w kartach wynagrodzeń, z których wynikało, że wnioskodawca uzyskiwał dodatek za pracę w warunkach szkodliwych.

Podkreślenia wymaga fakt, iż o szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj pracy rzeczywiście wykonywanej przez pracownika. A ten, jak wynika z zeznań świadków, w przypadku wnioskodawcy, był niezmienny w całym okresie zatrudnienia i polegał na spawaniu konstrukcji stalowych (blach i rur) oraz konstrukcji nierdzewnych przy pomocy spawarek gazowych i elektrycznych.

Okoliczność sporadycznego kierowania wnioskodawcy do prac, które polegały na transportowaniu urządzeń nie przeczy powyższemu, skoro było to wyłącznie zajęcie wykonywane sporadyczne, wyjątkowo i jego wykonanie należało do procesu technologicznego – przygotowania urządzeń do spawania ich elementów.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz w oparciu o zgromadzone dokumenty pracownicze nie ulega wątpliwości, że praca wnioskodawcy w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł. przy spawaniu elektrycznym lub gazowym konstrukcji stalowych, w tym również na wysokości, była pracą o znacznej szkodliwości dla jego zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Świadczy o tym zarówno zakres jego obowiązków, charakter pracy, jak i warunki w jakich praca była świadczona. Prace w takim charakterze (spawalnicze) były niewątpliwie pracami wykonywanymi w uciążliwych dla zdrowia warunkach i jako takie są wymienione w wykazie A będącego załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43z późn.zm.), a mianowicie w dziale XIV (prace różne) poz. 12 – prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo wodorowym.

Mimo zatem, że wnioskodawca we wskazanym okresie pracował formalnie na stanowisku montera, montera maszyn, montera - spawacza– jak przedstawia świadectwo pracy i angaże - to charakter wykonywanej przez niego pracy w tym okresie polegał na wykonywaniu stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy spawaniu elektrycznym i gazowym, co wynika z zeznań wnioskodawcy oraz świadków. Ponieważ wszystkie wykonywane przez wnioskodawcę prace w ramach obowiązującego go ośmiogodzinnego czasu pracy, były pracami w szczególnych warunkach, należy uznać że wnioskodawca wykonując te prace, pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. Mimo zatem, że świadectwo pracy w szczególnych warunkach nie wskazywało precyzyjnie prac wykonywanych przez wnioskodawcę, to nie zmienia to faktu, że ostatecznie odpowiada ono prawu, gdyż potwierdza, iż skarżący faktycznie wykonywał prace w szczególnych warunkach.

W tym miejscu należy przypomnieć utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd, że zawarte w pkt 12, działu XIV wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z 1983 r. określenie "prace przy spawaniu" zamiast terminu "spawacz" pozwala objąć nim także prace wykonywane w przebiegu procesu spawania przez pracowników niebędących zatrudnionymi jako spawacze, w tym prace polegające na przygotowywaniu materiałów do spawania, pod warunkiem że w toku tych czynności przygotowawczych są wykonywane prace spawalnicze lub wycinanie metalu (tak. por wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2008r. w sprawie I UK 192/07, wyrok z dnia 8 czerwca 2011r. w sprawie I UK 393/10). W niniejszej sprawie wszyscy świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace spawalnicze.

Biorąc pod uwagę złożone w sprawie zeznania świadków i wnioskodawcy co do codziennych warunków pracy i sposobu organizacji pracy oraz w oparciu o zgromadzone dokumenty pracownicze nie ulega wątpliwości, że praca wnioskodawcy była pracą o znacznej szkodliwości dla jego zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Świadczy o tym nie tylko zakres jego obowiązków, charakter pracy, ale także warunki w jakich praca była świadczona.

Zatrudnienie przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym zostało wymienione wykazie A, Dziale XIV, poz. 12, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku i podlega uwzględnieniu jako praca w warunkach szczególnych na cele emerytalno – rentowe.

Oceny tej nie zmienia okoliczność nie wystawienia wnioskodawcy przez Spółdzielnię Pracy Zakład (...) w Ł. świadectwa pracy w szczególnych warunkach za sporne okresy czasu. Skoro przeprowadzone w sprawie dowody wykazały, że wnioskodawca taką pracę rzeczywiście świadczył, brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach, nie może go pozbawiać prawa do emerytury, jak chce organ rentowy. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach – jak już wyżej podnoszono- nie jest bowiem wyłącznym dowodem służącym do wykazania charakteru świadczonej pracy. A co za tym idzie jego brak nie wyklucza ustalenia, że świadczona praca była pracą w szczególnych warunkach.

Sąd przy tym zaliczył jako okres zatrudnia w warunkach szczególnych okres od dnia 22 kwietnia 1975 roku do dnia 2 lipca 1985 roku. Sam wnioskodawca bowiem zeznał, iż dopiero po powrocie po odbyciu służby wojskowej wykonywał czynności spawacza, w tym też okresie nabył uprawnienia spawalnicze. Znalazło to potwierdzenie w zeznaniach świadków, którzy opisali pracę wnioskodawcy na budowach mleczarni poczynając od budowy mleczarni we W. właśnie od 1975 roku. Powyższe uzasadnia stwierdzenie, iż wnioskodawca jako pracownik zatrudniony przy spawaniu elektrycznym i gazowym wykonywał w spornych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracę w szczególnych warunkach. Łącznie sąd zaliczył okres 10 lat, 2 miesięcy, 10 dni.

Jednocześnie z uwagi na powyższe ustalenia sąd nie zaliczył wnioskodawcy na poczet zatrudnienia w warunkach szczególnych okresu służby wojskowej od 25 kwietnia 1973 roku do 10 kwietnia 1975 roku.

W okresie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej obowiązywała ustawa z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 3, poz. 6 ze zm.) oraz ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) i wydane na jej podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318).

Stosownie do treści art. 108 ust 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440) w brzmieniu obowiązującym w czasie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej (od 29 listopada 1967r. do 5 lipca 1979r. ) okres odbytej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem pracownikom, którzy po odbyciu służby podjęli - w zakreślonym ustawowo terminie - zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Wydane na podstawie art. 108 ust. 4 powołanej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił swój powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. Zgodnie z § 5 powołanego rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Z przepisów tych wynika, że - pod warunkami w nich wskazanymi - okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby. Jeśli zatem przed powołaniem do służby wojskowej ubezpieczony wykonywał zatrudnienie wymienione w art. 11 ust. 2 pkt 1 - 6 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, to również okres służby wojskowej uważany był za takie samo zatrudnienie, a żołnierz był traktowany jak pracownik wykonujący pracę wymienioną w powołanym przepisie. Innymi słowy, żołnierz zasadniczej służby zawodowej był pracownikiem wykonującym zatrudnienie wymienione w tych przepisach, jeśli zatrudnienie to wykonywał przed powołaniem do służby i do zatrudnienia tego powrócił po jej zakończeniu w określonym terminie. Z powyższego wynika, że wlicza się także uprawnienia wynikające z systemu zabezpieczenia społecznego w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, a zatem również wynikające z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach (takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w wyroku z dnia 9 marca 2010r., w sprawie I UK 333/09, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2006r. III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108) .

Na takim stanowisku stanął także Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 14 czerwca 2011r. w sprawie III AUA 180/11 oraz w wyroku z dnia 29 października 2012r. w sprawie III AUA 169/12. Podobne stanowisko zajął ostatnio Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 października 2013r. w sprawie II UZP 6/13 stwierdzając, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Bezspornym było, że wnioskodawca zarówno przed powołaniem do wojska jak i po powrocie z niego pracował w tym samym zakładzie, zachowując ciągłość pracy.

Jednakże dla określenia zatem czy okres służby wojskowej podlega zaliczeniu ubezpieczonemu do szczególnego stażu pracy niezbędnym jest dokonanie ustalenia, czy przed powołaniem do służby wojskowej oraz po jej powrocie wykonywał on prace w szczególnych warunkach zgodnie z wówczas obowiązującymi przepisami.

Obowiązująca wówczas ustawa z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin dzieliła pracowników na dwie kategorie zatrudnienia. Podział ten miał wpływ na nabycie praw emerytalnych. Zgodnie z art. 11 ust. 1 i 2 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin pierwsza kategoria zatrudnienia obejmowała pracowników zatrudnionych: pod ziemią, w warunkach szkodliwych dla zdrowia, na statkach żeglugi powietrznej, na statkach morskich w żegludze międzynarodowej i w polskim ratownictwie okrętowym, w stoczniach morskich na niektórych stanowiskach pracy bezpośrednio przy budowie i remoncie statków morskich, w charakterze nauczycieli podlegających przepisom ustawy z dnia 27 kwietnia 1956 r. o prawach i obowiązkach nauczycieli (Dz.U. Nr 12, poz. 63), w zespołach formujących szkło. W myśl jego ust. 3 druga kategoria zatrudnienia obejmowała pracowników nie wymienionych w ust. 2.

Stosownie do treści art. 11 ustęp 4 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin Rada Ministrów została upoważniona do określenia w drodze rozporządzenia, jakie prace wykonywane przez pracowników wymienionych w art 11 ust. 2 pkt 1-6 ustawy uzasadniają zaliczenie do pierwszej kategorii zatrudnienia oraz warunki wymagane do uzyskania emerytury lub renty inwalidzkiej dla pracowników pierwszej kategorii zatrudnienia.

Taki akt wykonawczy tj. rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia został wydany dopiero w dniu 4 maja 1979 r. (Dz.U. Nr 13, poz. 86) i wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1980r.

Jednocześnie art. 127 ustęp 3 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin stanowił, iż do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie obowiązują przepisy wydane na podstawie dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. z 1958 r. Nr 23, poz. 97 ze zm.).

Takimi aktem wykonawczym wydanym na podstawie dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. było rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 r. w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz.U. Nr 39, poz. 176, ze zm.). Delegacja ustawowa dotyczyła określenia „rodzajów prac” i „warunków zaliczania pracowników do I kategorii zatrudnienia” . Zgodnie z § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 r. okresy wymienione w art. 8 dekretu z dnia 25 czerwca 1956r. ( art. 8 ust. 1 pkt 4 dekretu – okresy służby w Wojsku Polskim po dniu 1 listopada 1918 r. i służby w oddziałach powstańczych w powstaniach (...) w latach 1919-1921) zalicza się do wymaganych okresów zatrudnienia tak jak zatrudnienie w II kategorii, z wyjątkiem tych okresów służby wojskowej, które w myśl obowiązujących przepisów podlegają zaliczeniu do I kategorii zatrudnienia. Jeżeli zatem pracownik bezpośrednio przed okresami zatrudnienia wymienionymi w art. 8 dekretu z dnia 25 czerwca 1956r. (m.in. przed okresem służby w Wojsku Polskim po dniu 1 listopada 1918 r.) wykonywał zatrudnienie w I kategorii, okresy te zalicza się tak jak zatrudnienie w I kategorii zatrudnienia.

Przepisy te stanowiły zatem, że okres służby wojskowej pod pewnymi warunkami zalicza się pracownikowi do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Kolejnym aktem prawnym, który regulował te kwestie jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.) Stosownie do § 9 ustęp 1 tego rozporządzenia przy ustalaniu okresów pracy, o których mowa w §2 rozporządzenia (okresów pracy w szczególnych warunkach) uwzględnia się również okresy takiej pracy (służby), wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. Prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w §4 rozporządzenia (§19 ustęp 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r.)

Wnioskodawca przed powołaniem do służby wojskowej nie prawował w warunkach szczególnych, tj, nie pracował przy spawaniu. Zatem okresu służby wojskowej nie podlegał zaliczeniu na poczet pracy w warunkach szczególnych.

Powyższe nie miało jednakże znaczenia dla sprawy, skoro po zaliczeniu przez sąd okresu 10 lat, 2 miesięcy i 10 dni łącznie z okresem uznanym przez organ rentowy (13 lat, 5 miesięcy, 15 dni) wnioskodawca wykazał, iż w szczególnych warunkach pracował przez okres znacznie przekraczający 15 lat.

Zatem biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca w dacie złożenia wniosku spełniał jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończył 60 lat, a jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku, tj. od 1 lipca 2014 roku, gdyż wówczas została spełniona ostania przesłanka od której to prawo było uzależnione.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik, tj. na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 490), zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.