Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Opolu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2013 r. w Opolu

sprawy A. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wypłatę emerytury za okres od 1 października 2011r. do 21 listopada 2012r.

na skutek odwołania wnioskodawczyni

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 20 marca 2013 roku

nr (...)- (...)-1/25/SER

I.  Oddala odwołanie.

II.  Zasądza od wnioskodawczyni A. P. na rzecz strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 120 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Na oryginale właściwy podpis

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni A. P. w odwołaniu od decyzji z dnia 20 marca 2013r. odmawiającej uchylenia decyzji z dnia 12.10.2011 r. w części, w jakiej decyzja ta dotyczy zawieszenia prawa do emerytury za okres od 01.10.2011 r. do dnia 21.11.2012 r. wniosła o jej uchylenie i zobowiązania strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. do wypłaty emerytury począwszy od jej zawieszenia tj. od 1.10.2011r. do 21.11.2012r. W uzasadnieniu wskazano m.in. iż przytoczone w uzasadnieniu decyzji podstawy odmowy przyznania świadczenia pozostają w sprzeczności z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13.11.2012 r. (Dz.U. z 22.11.2012 r. poz. 1285). Organ rentowy bezpodstawnie powołuje się w kwestii odwieszenia świadczenia emerytalnego za w/w okres na datę publikacji wyroku, która w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego nie ma żadnego znaczenia.

Strona pozwana Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. w odpowiedzi na odwołanie domagała się jego oddalenia zarzucając, iż wyrok TK z dnia 13.11.2012r. nie ma w sprawie zastosowania bowiem wnioskodawczyni uzyskała prawo do emerytury z dniem 1.12.2008 r. tj. w okresie kiedy istniał obowiązek rozwiązania stosunku pracy dla realizacji przyznanego prawa. Przechodząc na emeryturę miała możliwość wyboru pomiędzy kontynuowaniem zatrudnienia i zawieszeniem prawa do emerytury lub rozwiązaniem stosunku pracy i podjęciem wypłaty emerytury . Od dnia 01.05.2010 r. organ rentowy podjął na wniosek wnioskodawczyni wypłatę jej świadczenia, gdyż w ówczesnym stanie prawnym stało się to możliwe. Jednakże od dnia 01.10.2011 r. wypłata świadczenia podlegała ponownie zawieszeniu. We wskazanym wyroku wydanym w sprawie K2/12 Trybunał uznał , iż art. 28 ustawy z 16.12.2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych ustawy w zw. z art. 103a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1.01.2011r. - bez konieczności rozwiązania stosunku pracy jest niezgodny z Konstytucją. Strona pozwana wnosiła nadto o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 3.600 zł, gdyż wartość przedmiotu sporu ustalono zgodnie z art. 22 k.p.c., a wysokość kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349).

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Wnioskodawczyni A. P. ur. (...) decyzją z dnia 10.02. 2009 r. nabyła prawo do emerytury, poczynając od dnia 1.12.2009r. Wypłata emerytury została zawieszona w związku z kontynuowaniem zatrudnienia trwającego do momentu złożenia wniosku.

Dowód : akta emerytalne k. 126 i nast.

Taka sytuacja trwała do dnia 1.05.2010r. kiedy to na wniosek wnioskodawczyni podjęto wypłatę świadczenia mimo, iż pozostawała ona w stosunku pracy w Urzędzie Miasta O., trwającym od 01.05.2002 r. do chwili obecnej. Świadczenie wypłacano w całości bowiem wnioskodawczyni wtedy ukończyła 60 lat.

Decyzją z 12.10.2011r. strona pozwana wstrzymała wypłatę emerytury w związku z jej zawieszeniem z tytułu kontynuacji zatrudnienia trwającego przed przyznaniem prawa do emerytury wobec zmiany przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. 103a) Decyzja nie została zaskarżona przez wnioskodawczynię i stała się prawomocna .

Dowód: akta emerytalne k. 296, 356 i nast.

W dniu 26.11.2012r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o wypłatę świadczenia za okres od 1.10.2011r. i wznowienie postępowania w sprawie zawieszenia emerytury oraz wstrzymania jej wypłaty wskazując, iż wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13.11.2012r. stwierdził, iż przepisy prawa będące podstawą do zawieszenia jej emerytury są niezgodne z Konstytucją w zakresie w jakim znajdują zastosowanie do osób, które nabyły prawo przed 1.01.2011r. bez konieczności rozwiązania stosunku pracy . Jednocześnie wnioskodawczyni wskazała, że złożyła odrębny wniosek o wznowienie wypłaty bieżących świadczeń emerytalnych .

Strona pozwana decyzją z 08.01.2013 r. ponownie ustaliła podstawę wymiaru emerytury i wznowiła wypłatę świadczenia od 22.11.2012r. W uzasadnieniu do decyzji stwierdzono, iż organ rentowy uchyla decyzję z 12.10.2011r. w części, w jakiej dotyczy zawieszenia emerytury od dnia 22.11.2012r. Zawiadomiono wnioskodawczynię w tej decyzji, iż decyzja co do wyrównania emerytury za okres przed 22.11.2012r. zostanie wydana w terminie późniejszym. Decyzją z 20.03.2013r. strona pozwana na podstawie art. 151 § 1 pkt 1 k.p.a. odmówiła uchylenia decyzji z 12.10.2011r. w części, w jakiej decyzja ta zawiesza prawo do emerytury za okres od 1.10.2011r. do dnia 21.11.2012r. W uzasadnieniu decyzji wskazano , iż zgodnie z art. 190 ust. 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia i z tym dniem następuje utrata mocy aktu normatywnego, którego dotyczy wyrok TK . Wskazywany wyrok TK z 13.11.2012r. w sprawie K 2/2012 został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z 2012r. poz. 1285 w dniu 22.11.2012r. i od tego też dnia utracił moc prawną art. 28 ustawy z 16.12.2010r. o zmianie ustawy i finansach publicznych i art. 103a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS. W ocenie organu rentowego wyrok TK nie ma zastosowania do okresu zawieszenia emerytury na podstawie wskazanych przepisów przypadających przed 22.11.2012r. W takiej sytuacji brak podstaw do uchylenia decyzji z 12.10.2011r.

Dowód : akta emerytalne karta 372 i nast.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie jest nieuzasadnione, a zaskarżona decyzja mimo częściowo błędnego uzasadnienia jest zgodna z prawem.

Wnioskodawczyni w swoim wniosku o wznowienie postępowania administracyjnego zakończonego decyzją ostateczną z 12.10.2012r. którą wstrzymano wypłatę jej emerytury od 1.10.2011r. w związku z nie rozwiązaniem stosunku pracy trwającego przed przyznaniem prawa do emerytury powołała się na ustawową przesłankę wznowienia przewidzianą w art. 145a k.p.a. tj. na wyrok TK z 13.11.2012r.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 13.11.2012r. w sprawie II K 2/12 orzekł, iż art. 28. ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r. Nr 291, poz. 1707) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z 2010 r. Nr 40, poz. 224, Nr 134, poz. 903, Nr 205, poz. 1365, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726, z 2011 r. Nr 75, poz. 398, Nr 149, poz. 887, Nr 168, poz. 1001, Nr 187, poz. 1112 i Nr 205, poz. 1203 oraz z 2012 r. poz. 118 i 251), dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010 r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011r, bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyrok powyższy został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z 22.11.2012r. pod poz. 1285.

Z chwilą ogłoszenia tego wyroku przepis w nim wskazany utracił swoją moc w zakresie określonym w wyroku ( został wyeliminowany z porządku prawnego) .

Wnioskodawczyni złożyła wniosek w dniu 17.12.2012r. a więc z zachowaniem 1-miesięcznego terminu, który liczy się od daty ogłoszenia wyroku TK ( art. 145 a § 2) Wskazany wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie dotyczy jednak wnioskodawczyni.

Otrzymała ona bowiem prawo do emerytury przed 8.01.2009r. kiedy to na mocy art. 103 ust. 2 a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (tj. Dz. U. 2009 nr 153 poz. 1227 ze zm.) prawo do emerytury ulegało zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego praca była wykonywana przed nabyciem prawa do emerytury. Przepis ten został skreślony z dniem 8.01.2009r. na mocy art. 37 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz.U.2008.228.1507 z 24.12.2008r.) W związku z tym wnioskodawczyni po 8.01.2009r. na swój wniosek mogła otrzymywać emeryturę mimo kontynuowania zatrudnienia , które istniało przed 2009 rokiem.

Podstawą wstrzymania wypłaty emerytury wnioskodawczyni z dniem 1.10.2011r. było zaistnienie przesłanki do zawieszenia wynikającej z art. 28 ustawy z 16.12.2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych i niektórych innych ustaw( Dz. U nr 257 poz. 1726 ze zm.) Przepis ten stanowił iż, do emerytur przyznanych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy, o której mowa w art. 6, oraz ustawy, o której mowa w art. 18, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się, poczynając od dnia 1 października 2011 r. Ustawą wymienioną w art. 6 jest ustawa o emeryturach i rentach z FUS z dnia 17.12.1998r. w której to ustawie z dniem 1.01.2011r. na mocy powołanej ustawy z 16.12.2010r. wprowadzono art. 103a który stanowi ,iż prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Przepis ten był podstawą do wydania decyzji z 12.10.2011r. kiedy to zawieszono ponownie prawo do emerytury wnioskodawczyni bowiem nie rozwiązała stosunku pracy z pracodawcą, u którego była zatrudniona przed nabyciem prawa do emerytury ( Urząd Miasta O.).

Jak wynika z uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13.11.2012r. (karta 15 -20) oraz z samej treści sentencji wyroku przepis art. 28 ustawy z 16.12.2010r. o zmianie ustawy i finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103 a ustawy z 17.12.1998r o emeryturach i rentach z FUS został uznany za niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez niego prawa jedynie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1.01.2011r. , ale bez konieczności rozwiązania stosunku pracy .

Wnioskodawczyni natomiast nabyła prawo do emerytury wprawdzie przed 1.01.2011r. ale w okresie, kiedy istniał obowiązek rozwiązania stosunku pracy dla realizacji prawa do emerytury . Podejmując decyzję o przejściu na emeryturę miała możliwość wyboru między kontynuowaniem zatrudnienia i zawieszeniem prawa do emerytury lub rozwiązaniem stosunku pracy, z podjęciem wypłaty emerytury . Była więc w innej sytuacji , niż osoby które przeszły na emeryturę po 8.01.2009r. kiedy to nie było obowiązku rozwiązania stosunku pracy dla podjęcia wypłaty emerytury. Podjęcie wypłaty emerytury, do jakiego doszło z dniem 1.05.2010r. przy dalszym kontynuowaniu zatrudnienia nastąpiło na jej wniosek w związku ze zmianą przesłanek powodujących zawieszenie prawa do świadczenia . Wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę 28.12.2008r.wiedząc, iż dla jej otrzymania będzie musiała rozwiązać stosunek pracy . Miała więc możliwość wyboru świadczenia.

Wprowadzenie do ustawy o emeryturach i rentach przepisu art. 103a w brzmieniu identycznym z przepisem wcześniej skreślonego art.103 ust 2a spowodowało powrót wnioskodawczyni do sytuacji istniejącej w dacie przejścia na emeryturę. Taka sytuacja nie może być naruszeniem zasady zaufania obywatela do państwa bowiem w momencie podejmowania decyzji o przejściu na emeryturę istniał jeszcze obowiązek rozwiązania stosunku pracy. Powoływany przepis art. 103a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS nie został usunięty z porządku prawnego bowiem nadal obowiązuje do osób, które przeszyły na emeryturę w okresie kiedy istniał obowiązek rozwiązania stosunku pracy. Taki skutek wskazanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13.11.2012r. jednoznacznie wynika również z uzasadnienia zdań odrębnych dwóch członków składu orzekającego Trybunału.

Reasumując Sąd uznał więc, iż mimo powołania się wnioskodawczyni na ustawową przesłankę wznowienia postępowania administracyjnego wskazany wyrok TK nie ma do niej zastosowania , a tym samym zasadna była odmowa uchylenia decyzji z 12.10.2011r. na podstawie art. 151 § 1 pkt 1 . Można było również przyjąć, iż w wyniku wznowienia postępowania mogła zapaść wyłącznie decyzja identyczna z decyzją wydaną 12.10.2011r. co również powodowało by odmowę uchylenia zaskarżonej decyzji ( art. 146 § 2 k.p.a.)

Sąd powszechny jest w sprawie właściwy, a strony tej właściwości nie kwestionowały mimo , iż zaskarżona decyzja dotyczy odmowy wznowienia postępowania administracyjnego na tle żądania wypłaty wcześniej zawieszonego świadczenia (Patrz wyroki SN na tle stosowania art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z 13.X.1998r.)

Podkreślić należy , iż z faktu wznowienia wypłaty emerytury przez organ rentowy od 22.11.2012r. mimo kontynuowania zatrudnienia przez wnioskodawczynię nie wynika w żaden sposób obowiązek wypłaty świadczenia również od chwili jego zawieszenia. W ocenie Sądu decyzja z dnia 8.01.2013r. jest bowiem sprzeczna z prawem tj. art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który ma zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 8.01.2009r. i po 1.01.2011r.

Stan faktyczny w sprawie był bezsporny, wynikał z powołanych dokumentów akt emerytalnych .

Zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, przy czym w myśl § 3 tegoż przepisu do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się jego wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach. Zgodnie z art. 99 stronom reprezentowanym przez radcę prawnego zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata.

W sprawie występował pełnomocnik ZUS będący radcą prawnym, a odwołanie zostało oddalone w związku z tym należało przyjąć, że wnioskodawczyni jest stroną przegrywającą.

Zasady obliczania opłat za czynności radców prawnych zawarto w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielanej przez radcę prawnego ustawionego z urzędu (Dz.U nr 163 poz. 1349 ze zm.) . W paragrafie 11 ust. 2 cyt. Rozporządzenia przewidziano, że stawka minimalna w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego wynosi 60 złotych z tym, że zasądzając opłatę za czynności radcy Sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i nakład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do wyjaśnienia sprawy i rozstrzygnięcia (§ 2 ust. 1). Wysokość stawki minimalnej sprawach nie określonych w Rozporządzeniu ustala się przyjmując za podstawę stawkę w sprawach najbardziej zbliżonych (§ 5) .

Wnioskodawczyni domagała się we wniosku złożonym 26.11.2012r. wypłaty zawieszonej wcześniej emerytury za okres od 1.10.2011r. do 21.11.2012 r. a więc za okres 14 miesięcy. W związku z tym Sąd uznał, iż spór w sprawie dotyczy świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego ( emerytury) za okres zamknięty i właściwym do wyliczenia wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym będzie stawka minimalna określona w § 11 ust. 2 cyt. Rozporządzenia , a wynosząca 60 złotych . Ponadto wskazać należy na treść § 2 ust.1 cyt. rozporządzenia zgodnie z treścią którego zasądzając opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Ust. 2 cyt. przepisu stanowi natomiast, że podstawę zasądzenia opłaty, o której mowa w ust. 1, stanowią stawki minimalne określone w rozdziałach 3-4. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy.

Sąd wziął pod uwagę, iż nakład pracy pełnomocnika nie był nadmiernie duży wobec sporządzenia powtarzającej się w wielu sprawach odpowiedzi na odwołanie dotyczącej zaskarżonej decyzji. Pełnomocnik brał też udziału w rozprawie.

Zatem Sąd uznaje, że z uwagi na stwierdzone wyżej okoliczności w sprawie uzasadnione jest zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz pozwanego ZUS koszty zastępstwa procesowego w kwocie 120 zł.

W ocenie Sądu w sprawie nie mogą mieć zastosowanie zasady naliczania wynagrodzenia określone w § 6 cyt. Rozporządzenia tj. nie można liczyć tego wynagrodzenia od wartości przedmiotu sprawy , który w niniejszej sprawie przekracza kwotę 50.000 złotych. Przedmiotem sporu nie było bowiem inne roszczenie, niż wskazane w ust. 2 § 11 i nie ma nawet potrzeby stosowania unormowań zawartych w § 5 cyt. Rozporządzenia tj. stosowania stawek w sprawach o najbardziej zbliżonym rodzaju. W odpowiedzi na odwołanie zawarto co prawda uzasadnienie co do sposobu naliczania kosztów zastępstwa procesowego, jednak wskazano w nim tylko, że wartość przedmiotu sporu została ustalona zgodnie z art. 22 k.p.c., natomiast wysokość kosztów zastępstwa procesowego obliczona zostać na podstawie § 6 pkt 6 cyt. Rozporządzenia, nie uzasadniając takiego stanowiska.

Wskazać należy również, iż Sąd Najwyższy w wielu swoich orzeczeniach wskazywał, iż w sprawach o wysokość kapitału początkowego, zwrot świadczenia rentowego nienależnie pobranego oraz o wysokość renty - dla obliczania kosztów zastępstwa procesowego właściwa jest stawka określona w § 11 ust. 2 wskazanego Rozporządzenia (patrz postanowienie SN z 18.10.2011r. w sprawie III UZ 23/11, postanowienie SN z 18.10.2010r. w sprawie I UZ 151/10 i postanowienie SN z 13.03.2012r. w sprawie II UZ 3/12).

Sąd Okręgowy wykładnię przepisów dotyczącą kosztów zastępstwa procesowego zawartą w tych orzeczeniach Sądu Najwyższego w całości akceptuje i podziela zwłaszcza, że zasądzenie kosztów zastępstwa w żądanej wysokości byłoby również sprzeczne z art. 102 k.p.c. w sytuacji, kiedy roszczenie wnioskodawczyni należało oceniać w świetle dość skomplikowanej dla przeciętnego obywatela treści wyroku TK z 13.11.2012r. i powszechnie znanej praktyki ZUS podejmowania wypłaty emerytur za okres po ogłoszeniu wyroku TK dla osób, do których wyrok TK nie ma zastosowania ze względu na datę nabycia prawa do emerytury. Taka praktyka może rodzić przekonanie u innych świadczeniobiorców znajdujących się w podobnych sytuacjach o zasadności ich roszczeń, a tym samym skłaniać osoby pobierające świadczenia do wnoszenia odwołań od decyzji odmawiających zastosowania orzeczenia Trybunału za okres wsteczny.

Mając powyższe rozważania na uwadze Sąd na zasadzie cytowanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w wyroku.

: