Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział IV Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Leszek Matuszewski (spr.)

Sędziowie: SSO Hanna Bartkowiak

SSR del. do SO Andrzej Klimowicz

Protokolant: apl. adw. A. M.

przy udziale A. K. (1) Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Poznaniu

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2015 r.

sprawy skazanego A. S. o wyrok łączny

na skutek apelacji wniesionej przez skazanego od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w Chodzieży z dnia 26 stycznia 2015 r. sygn. akt. II K 101/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a.  w punkcie 3. na poczet orzeczonej w punkcie 1. kary łącznej pozbawienia wolności zalicza skazanemu okres 10 miesięcy odbywania kary w sprawie II K 738/03 i w sprawie II 889/04, uznając tę karę za wykonaną w całości,

b.  na podstawie art. 577 k.p.k. ustala datę początkową odbywania kary łącznej orzeczonej w punkcie 2. na dzień 1 października 2014 roku;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata W. S. kwotę 147,60 zł w tym VAT tytułem wynagrodzenia za obronę skazanego w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia skazanego od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów procesu za postępowanie odwoławcze.

A. K. (2) L. H. B.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Chodzieży, wyrokiem łącznym z dnia 26 stycznia 2015 r., sygn. akt II K 101/15 wobec A. S. skazanego prawomocnymi wyrokami:

I.  Sądu Rejonowego w Złotowie z dnia 06.12.2001r. w sprawie II K 888/01 za czyn z art. 207 § 1 kk popełniony w okresie od 1992 r. do kwietnia 2001r. na karę 8 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem 20 godzin pracy miesięcznie, oraz za czyn z art. 178 a § 1 kk popełniony w dniu 1 sierpnia 2001r. na karę 8 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania 20 godzin miesięcznej nieodpłatnej pracy na cele społeczne, przy czym wymierzono karę łączną 12 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem 20 godzin pracy miesięcznie, dozór kuratora sądowego, powstrzymywanie się od nadużywania alkoholu, 2 lata zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, 500 zł świadczenia pieniężnego na cele społeczne.

II.  Sądu Rejonowego w Złotowie z dnia 10.05.2004r. w sprawie II K 738/03 za czyn z art. 270 § 1 kk i art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk popełniony w dniu 11 lutego 2003 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na okres 4 lat próby, dozór kuratora, grzywny w wysokości 20 stawek dziennych po 20 zł każda ( na podstawie art. 33 § 2 kk), przy czym postanowieniem z dnia 16.03.2006r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności.

III.  Sądu Rejonowego w Złotowie z dnia 12.01.2005r. w sprawie II K 889/04 za czyn z art. 270 § 1 kk i art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk popełniony w dniu 11 lutego 2003 r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na okres lat 4, dozór kuratora sądowego, naprawienie szkody na rzecz pokrzywdzonego, przy czym postanowieniem z dnia 16.03.2006r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności.

IV.  Sądu Rejonowego w Pile Zamiejscowy VIII Wydział Karny w Z. z dnia 20.09.2013 r. w sprawie VIII K 678/13 za czyn z art. 178 a § 4 kk popełniony w dniu 18.05.2013 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na okres 3 lat próby, dozór kuratora sądowego, 3 lata zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, 3000 zł świadczenia pieniężnego, przy czym postanowieniem z dnia 24.04.2014 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności.

V.  Sądu Rejonowego w Wągrowcu Zamiejscowy VII Wydział Karny w C. z dnia 27.02.2014r. w sprawie VII K 1170/13 za czyn z art. 244 kk popełniony w dniu 03.11.2013r. na karę 7 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na okres 4 lat próby, grzywny w wysokości 80 stawek dziennych po 10 zł grzywny, przy czym postanowieniem z dnia 29.09.2014r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności.

VI.  Sądu Rejonowego w Wągrowcu Zamiejscowy VII Wydział Karny w C. w sprawie VIIK 80/14 z dnia 18.06.2014r. za czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 kk popełniony w okresie od 7 lutego do 28 lutego 2013r. na karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, grzywny w wysokości 50 stawek dziennych po 20 zł, naprawienie szkody na rzecz pokrzywdzonych.

1  Na podstawie art. 91 § 3 kk połączył kary pobawienia wolności orzeczone wobec skazanego wyrokami wskazanymi w pkt II i III i wymierzył mu karę łączną 10 miesięcy pozbawienia wolności.

2  Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył kary pozbawienia wolności orzeczone wobec skazanego wyrokami wskazanymi w pkt IV, VI i wymierzył mu karę łączną 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności.

3  Na podstawie art. 577 k.p.k. na poczet orzeczonej w punkcie I kary łącznej pozbawienia wolności zaliczono skazanemu okres odbywania kary ze sprawy II K 738/03 SR w Złotowie od dnia 6.6.2006r. do dnia 15.3.2007r.

4  Na podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie w pozostałym zakresie.

5  Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego w całości od zwrotu na rzecz Skarbu Państwa wydatków, a na podstawie art.6 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983r. Nr 49, poz. 223 ze zm.) nie pobrał opłaty od orzeczonej kary łącznej.

Z przedmiotowym wyrokiem nie zgodził się skazany A. S. , składając apelację. Podsądny w uzasadnieniu złożonego środka odwoławczego zwrócił między innymi uwagę na to, że Sąd Rejonowy błędnie zaniechał ukształtowania kary łącznej wedle systemu absorpcji, a także nie był wobec skazanego bezstronny. Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i wymierzenie mu kary łącznej wedle systemu absorpcji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja skazanego A. S. okazała się konieczna, doprowadzając do kontroli odwoławczej, skutkującej zmianą zaskarżonego orzeczenia, co do zaliczenia na poczet kary łącznej odbywania sankcji karnych orzeczonych w sprawach II K 738/03 i II K 889/04 .

Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie w niniejszej sprawie, rozważając okoliczności mające znaczenie przy wydaniu wyroku łącznego i wymierzył skazanemu sankcje łączne, uwzględniające wszystkie ustawowe dyrektywy wymiaru kary łącznej. Także uzasadnienie zaskarżonego wyroku spełnia wszystkie wymagania określone w art. 424 k.p.k., co umożliwia jego instancyjną kontrolę. Wywody apelującego nie zdołały w żadnym stopniu podważyć prawidłowości rozumowania Sądu I instancji. Sąd II instancji zreformował jedynie rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 3 wyroku, o czym szerzej w dalszej części niniejszego uzasadnienia.

Wbrew temu, co wskazuje autor apelacji, Sąd Rejonowy w toku postępowania rozpoznawczego, nie był wobec podsądnego stronniczy. To, że zaskarżone orzeczenie nie zadowala skazanego, nie upoważnia go do zarzucania Sądowi I instancji stronniczości wobec jego osoby. W toku postępowania umożliwiono podsądnemu wykonywanie jego uprawnień procesowych. Na etapie wyrokowania uwzględniono zaś zarówno okoliczności dla niego niekorzystne, jak i korzystne, na co wskazuje lektura pisemnych motywów zaskarżonego wyroku.

Sąd I Instancji prawidłowo zidentyfikował warunki do wydania wyroku łącznego łącząc sankcje karne orzeczone w postępowaniach II K 738/03, II K 889/04 oraz VIII K 678/13, VII K 80/14.

Sąd II instancji nie znalazł podstaw, aby dokonać merytorycznej ingerencji w sankcje łączne wymierzone podsądnemu. Organ orzekający prawidłowo orzekł karę łączną w punkcie 1 kontestowanego orzeczenia na zasadzie absorpcji, przedstawiając przekonujące rozumowanie na stronie 6 uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Sąd I instancji w tym przypadku ustalił najniższy z możliwych wymiarów kary łącznej

.

Żadnych zastrzeżeń Sądu odwoławczego nie wzbudza ukształtowanie wymiaru kary łącznej orzeczonej w punkcie 2 na zasadzie asperacji ( łączącej w sobie elementy absorpcji oraz kumulacji). Dyrektywa ta z jednej strony pozwala bowiem uniknąć nieuzasadnionego premiowania sprawcy popełniającego kilka przestępstw, do czego prowadzi dyrektywa absorpcji oznaczająca w istocie wymiar kary za jedno z pozostających w zbiegu przestępstw oraz praktyczną bezkarność w zakresie pozostałych, z drugiej strony pozwala zaś uniknąć konsekwencji w postaci kumulacji dolegliwości wynikającej z orzeczonych kar jednostkowych, a tym samym naruszenia zasad racjonalności wymiaru kary, do czego prowadzi oparcie wymiaru kary łącznej na dyrektywie kumulacji.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska skazanego, że wymiarze sankcji łącznej należało zastosować zasadę pełnej absorpcji. Zasada absorpcji przy wymiarze kary łącznej może znaleźć zastosowanie jedynie w tych wypadkach, gdy zachodzi ścisły związek podmiotowy i przedmiotowy między pozostającymi w zbiegu przestępstwami. Przez związek ten rozumie się przede wszystkim podobieństwo rodzajowe zbiegających się przestępstw, motywację oraz czas popełnienia każdego z nich”( wyrok SA w Krakowie z 2 lipca 1992r. II Akr 117/92, KZS 1992, z 3-9, poz. 50). W wypadku przestępstw osądzonych w postępowaniach VIII K 678/13, VII K 80/14 nie zachodziła tego rodzaju zbieżność czasowa i przedmiotowa, która uzasadniałaby zastosowanie systemu absorpcji. Sąd I instancji słusznie wskazał, iż zastosowaniem systemu mieszanego – asperacji, przemawia odległości czasowa czynów popełnionych przez skazanego w podlegających łączeniu sprawach ( 18 maja 2013 roku oraz 7 do 28 lutego 2013 roku) , a także to, że były wymierzone w różne dobra prawne jak bezpieczeństwo w komunikacji oraz mienie.

Niczego w tym rozumowaniu nie zmienia pozytywna opinia z Aresztu Śledczego w Z., jaką cieszy się podsądny. Jest to jedna z okoliczności branych pod uwagę przy wymiarze kary łącznej i Sąd Rejonowy ją w wystarczającym stopniu uwzględnił.

Instytucja wyroku łącznego nie jest pomyślana jako premia dla przestępcy popełniającego większą liczbę przestępstw.

Sąd Okręgowy z urzędu skorygował rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 3 zaskarżonego wyroku. Błędem Sądu Rejonowego było niezastosowanie przepisu art. 4 § 1 k.k. do ustalenia reguł zaliczania okresu odbywania kar pozbawienia wolności orzeczonych w sprawach IIK 738/03 i IIK 889/04 Sądu Rejonowego w Złotowie, które przed wydaniem tego wyroku łącznego zostały już z dniem 13.03.2009r odbyte. Podsądnemu udzielono w obu tych sprawach dobrodziejstwa w postaci warunkowego przedterminowego zwolnienia, które nie zostało odwołane. W przedmiotowej sprawie, w związku z treścią art. 4 § 1 k.k. zastosowanie znajdował, tak jak wskazano wyżej, przepis art. 82 k.k. w brzmieniu sprzed wejścia w życie ustawy z dnia 16 września 2011 r. (Dz.U. Nr 240, poz. 1431).

Zdaniem Sądu odwoławczego, znowelizowany przepis art. 82 k.k pogorszył sytuację prawną skazanych w porównaniu z obowiązującym poprzednio stanem prawnym, poprzez wprowadzenie do jego treści § 2. upoważniającego Sąd do zaliczenia na poczet kary łącznej jedynie okres faktycznego odbywania kary. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w oparciu o uprzednie brzmienie wskazanego przepisu zgodnie z którym kara pozbawienia wolności uznana za odbytą w rozumieniu art. 82 k.k. podlega zaliczeniu w całości - na podstawie art. 577 k.p.k. - na poczet kary tego rodzaju orzekanej w wyroku łącznym obejmującym skazanie na karę, z której wykonania skazany został warunkowo przedterminowo zwolniony" (uchwała SN w składzie siedmiu sędziów z dnia 20 stycznia 2005 r., I KZP 30/04, OSNKW 2005/ 1/12; wyrok SN z dnia 8 marca 2006 r., IV KK

423/05, OSNwSK 2006/1/513; wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2010 r., IV KK 28/10, LEX nr 583901).

Z tych powodów, w przedmiotowej sprawie, należało zastosować przepis art. 82 k.k. w brzmieniu sprzed wejścia wżycie ustawy z dnia 16 września 2011 r. (Dz.U. Nr 240, poz. 1431) i zaliczyć nie tylko okres faktycznego odbywania kary pozbawienia wolności ale również pozostały okres, przy równoczesnym uznaniu, że kara ta została odbyta w całości.

Na podstawie art. 577 k.p.k. ustalono datę początkową odbywania kary pozbawienia wolności orzeczonej w punkcie 2. na dzień 1 października 2014 roku albowiem od tej daty skazany rzeczywiście odbywa karę w sprawie VIIK 80/14 objętej tą karą łączną.

Sąd Okręgowy na podstawie § 2 , §14 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata W. S. kwotę 147,60 zł w tym VAT tytułem wynagrodzenia za obronę skazanego w postępowaniu odwoławczym.

Na podstawie art. 626 k.p.k., art. 636 k.p.k. zwolniono skazanego od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów procesu za postępowanie odwoławcze.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy:

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a.  w punkcie 3. na poczet orzeczonej w punkcie 1 kary łącznej pozbawienia wolności zaliczono skazanemu okres 10 miesięcy odbywania kary w sprawie II K 738/03 i w sprawie II K 889/04 uznając tę karę za wykonaną w całości;

b.  na podstawie art. 577 ustalono datę początkową odbywania kary pozbawienia wolności orzeczonej w punkcie 2. na dzień 1 października 2014 roku;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy;

III.  zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adwokata W. S. kwotę 147,60 zł w tym VAT tytułem wynagrodzenia za obronę skazanego w postępowaniu odwoławczym

IV.  zwolniono skazanego od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów procesu za postępowanie odwoławcze.

SSR Andrzej Klimowicz SSO Leszek Matuszewski SSO Hanna Bartkowiak