Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód L. R. w pozwie datowanym na (...)r. wniósł o zasądzenie od pozwanego Powiatu (...) kwoty 105.423,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia (...)r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych. Uzasadniając swoje żądanie, wskazał, że między pozwanym (inwestorem) a (...) spółką z o.o. z siedzibą w O. (wykonawcą) została zawarta umowa na roboty budowlane przy budowie przybudówki Zespołu Szkół Zawodowych (...) w O.. Następnie w dniu(...)między powodem a (...) spółką z o.o. została zawarta umowa o podwykonawstwo. W dniu (...)r. (...) spółka z o.o. wystąpiła o wyrażenie zgody na wprowadzenie podwykonawcy, a pismem
z dnia(...)r. pozwany wyraził zgodę na wprowadzenie powoda do trwającego procesu budowlanego. Tym samym na podstawie art. 647 ^{( 1)} § 5 k.c. pozwany ponosi solidarną odpowiedzialność względem powoda jako podwykonawcy za zapłatę należnego mu wynagrodzenia. Dochodzone pozwem roszczenie stanowi żądanie zapłaty wynagrodzenia za wykonane prace i dotyczy nieopłaconej faktury nr (...) z (...)r. na kwotę (...)zł.

Nakazem zapłaty wydanym (...)r. w postępowaniu upominawczym w sprawie I Nc 136/13 Sąd Okręgowy w Olsztynie nakazał zapłacić pozwanemu na rzecz powoda kwotę (...)zł z ustawowymi odsetkami od (...)r. do dnia zapłaty oraz kwotę(...)zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W ustawowym terminie pozwany złożył sprzeciw, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu podniósł, że między pozwanym a (...) spółką z o.o. z siedzibą w O. doszło do zawarcia umowy, zgodnie z którą w przypadku, gdy wykonawca przewiduje udział podwykonawcy przy realizacji umowy, należy przy podpisaniu umowy załączyć umowę z podwykonawcą ze wskazaniem nazwy (firmy) tego podwykonawcy oraz wskazaniem części zamówienia, którą powierzono do wykonania podwykonawcy. Umowa z podwykonawcą została zawarta bez wiedzy i zgody pozwanego jako inwestora, a powód nie był zgłaszany jako podwykonawca robót budowlanych. (...) spółka z o.o. nie wystąpiła do pozwanego ze wskazaniem podwykonawcy i określeniem harmonogramu prac podwykonawcy ani nie okazała umowy z podwykonawcą. Z tej przyczyny pozwany nie może ponosić solidarnej odpowiedzialności z głównym wykonawcą za zapłatę należnego powodowi wynagrodzenia. Dla skuteczności zgody inwestora niezbędne jest przedstawienie umowy z podwykonawcą lub jej projektu oraz odpowiedniej dokumentacji. Wykonawca dopiero pismem
z (...). zwrócił się do pozwanego o umożliwienie wprowadzenia podwykonawcy, ale jednocześnie nie przedstawił harmonogramu prac, które zostały mu powierzone. Wątpliwym jest przy tym, czy powód w okresie od (...). wykonywał jakiekolwiek prace na budowie,
a więc w okresie, kiedy pozwany wyraził zgodę na wprowadzenie podwykonawcy mimo braku zatwierdzonego harmonogramu. Pozwany podniósł, iż powód nie wskazał, jakie należności winien mu zapłacić wykonawca spółka (...), jak też jakie należności zostały powodowi zapłacone, a jakie nie - oraz z jakich powodów, a także, czy powód zgłosił swoje wierzytelności do masy upadłości.

Pozwany nadmienił także, iż przedłożona przez powoda faktura była przedkładana w postepowaniu prowadzonym przez SO w Olsztynie w sprawie o sygn. akt I C 407/12, w którym załączony do faktury w niniejszym postępowaniu(...) stanowił załącznik do innej faktury tj. faktury nr (...) z (...)r., co oznaczałoby, że w sprawie zachodzi stan rzeczy osądzonej.

Pozwany dodatkowo wskazał, iż znajduje się w posiadaniu (...) złożonego w dniu(...)r. przez (...) sp. z o.o. powodowi, z którego wynika, iż żądana pozwem kwota nie należy się L. R. (k. 62-66).

W piśmie procesowym z (...)r. powód wskazał, iż w kwestii zaistniałego w ocenie pozwanego stanu rzeczy osądzonej - w sprawie toczącej się przed SO w Olsztynie pod sygn. I C 407/12 faktura stanowiąca podstawę aktualnie toczącej się sprawy stanowiła jedynie dowód w sprawie, a nie podstawę faktyczną żądania. Jednocześnie zaprzeczył, by otrzymał pismo zatytułowane (...) z (...)r. (k. 153- 158).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Umową z (...)r. pozwany Powiat (...) powierzył (...) spółce z o.o. z siedzibą w O. wykonanie zadania pn.(...). w O. ul. (...)”. Strony ustaliły termin zakończenia prac na dzień (...). Za wykonanie przedmiotu umowy przewidziano dla głównego wykonawcy wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości (...)zł brutto. Zgodnie z § 4 ust. 8 i 9 umowy, w sytuacji, gdy wykonawca przewiduje podzlecenie części prac podwykonawcy, konieczne jest wskazanie przez wykonawcę tej części, a w przypadku, gdy wykonawca przewiduje udział podwykonawcy przy realizacji umowy, należy przy podpisaniu umowy załączyć umowę z podwykonawcą ze wskazaniem nazwy (firmy) tego podwykonawcy oraz wskazaniem części zamówienia, którą powierzono do wykonania podwykonawcy. Ze strony zamawiającego Powiatu inspektorem nadzoru był J. Ż., a sprawę prowadził specjalista do spraw inwestycji Z. J..

(dowód: umowa o roboty budowlane INW/2222/NR/1/10/2009r., k. 76-80)

W dniu (...). między (...) spółką z o.o. w O.
a powodem prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Usługi (...) została zawarta umowa o roboty budowlane nr (...)., której przedmiotem miało być wykonanie zadania polegającego na budowie budynku przybudówki (...)w O.. Termin zakończenia prac ustalono na dzień (...)., a wysokość wynagrodzenia ryczałtowego określono na kwotę (...)złotych brutto. Umowa nie obejmowała swym zakresem wykonania prac związanych z instalacją elektryczną.

(dowód: umowa o roboty budowlane nr (...)., k. 14-22)

Główny wykonawca (...) spółka z o.o. z siedzibą w O. pismem
z (...). – w związku z potrzebą przyspieszenia prac – zwrócił się do pozwanego o wprowadzenie powoda prowadzącego działalność pod firmą Usługi (...) jako podwykonawcy w zakresie robót budowlano-instalacyjnych.

(dowód: pismo z 16 sierpnia 2010r., k. 24)

W odpowiedzi na powyższe pismem datowanym na (...)r. pozwany poinformował (...) spółkę z o.o. z siedzibą w O. o wyrażeniu zgody na wprowadzenie powoda jako podwykonawcy w celu przyspieszenia prowadzonych prac budowlanych. Przedmiotowe pismo zostało doręczone spółce (...) w dniu (...)r.

(dowód: pismo z dnia 23 sierpnia 2010r. z dowodem doręczenia k. 85-86)

Pismem z (...)r., doręczonym (...)., powód wniósł o zawarcie aneksu do umowy z (...) wydłużanego termin zakończenia robót do(...)., podnosząc, że
w miesiącach zimowych z powodu trudnych warunków atmosferycznych nie można było wykonywać prac.

(dowód: pismo z dnia 27 sierpnia 2010r., k. 81 projekt aneksu, k. 82)

Na przełomie (...)r. wykonywane były prace związane z układaniem terakoty na dolnym holu i łazience na parterze, okładzinami ścian w łazienkach i malowaniem sufitów na parterze.

(dowód: dziennik budowy, k. 87-106)

Pismem z dnia (...). powód powiadomił pozwanego, że
z dniem(...). nie wiąże go umowa z głównym wykonawcą (...) spółką z o.o. z siedzibą w O., wzywając jednocześnie do sporządzenia wraz z głównym wykonawcą inwentaryzacji robót w ciągu 7 dni od daty odstąpienia od umowy. Podkreślił, iż obecność inspektora nadzoru jest konieczna z uwagi na treść umowy łączącej go z głównym wykonawcą.

(dowód: pismo z dnia(...)., k. 83 )

Odbioru poszczególnych prac wykonywanych przez powoda dokonywała (...) spółka z o.o. z siedzibą w O., a odbioru prac przedstawionych przez (...) spółkę z o.o. – pozwany. Protokół częściowego odbioru wykonanych przez powoda prac oznaczony nr (...) został podpisany przez przedstawiciela głównego wykonawcy oraz opatrzony pieczęcią firmową (...) spółki z o.o. Faktura nr (...) sporządzona została na podstawie protokołu końcowego odbioru robót nr (...), a jej wartość odpowiada wartości wskazanej w protokole. Z kolei faktura nr (...), jak i faktura (...), sporządzone były na podstawie protokołu odbioru częściowego robót nr(...) . W oparciu o ten protokół została także sporządzona faktura nr (...) na kwotę (...)(zapłacona powodowi przez głównego wykonawcę).

(dowód: faktura nr (...) r. wraz z protokołem odbioru nr (...) k. 18, 186- 187 w aktach sprawy SO w Olsztynie I C 407/12; protokół częściowego odbioru robót k. 27-29, protokół częściowego odbioru robót k. 165-167
z fakturą nr (...) k. 168 w aktach sprawy SO
w O. I C 407/12, faktura (...) k.25)

W piśmie datowanym na (...)r. powód wyjaśnił głównemu wykonawcy, iż w protokole nr (...) błędnie została wyliczona kwota wykonanych robót, a różnica jaką spółka (...) winna dopłacić wyniosła (...) zł netto,
a więc (...)brutto i została stwierdzona fakturą nr (...).

(dowód: pismo powoda z dn. 13 sierpnia 2010 r. k. 169 w aktach sprawy SO w Olsztynie I C 407/12)

(...) spółka z o.o. z siedzibą w O. odmówiła udziału
w inwentaryzacji prac budowlanych z uwagi na zastrzeżenia co do sposobu jej przeprowadzania zgłaszane przez D. R.. W związku
z powyższym D. R., A. R. i M. S. w dniu (...)r. samodzielnie bez udziału głównego wykonawcy przeprowadzili spis wykonanych prac budowlanych, a protokół został przesłany głównemu wykonawcy w dniu (...)r. (...) spółka z o.o. z siedzibą w O. sama dokonała inwentaryzacji.

(dowód: protokół inwentaryzacji, k. 172-184, dowód doręczenia protokołu,
k. 185 w aktach sprawy SO w Olsztynie I C 407/12)

Inwestycja związana z budową przybudówki (...)w O. została zakończona w (...)r. (bezsporne)

W dniu (...)r. pozwany skierował do powoda pismo,
w którym poinformował, że umowa zawarta z (...) spółką z o.o. nie została zerwana, a rozliczenia finansowe oraz ustalenia umowy między powodem
a głównym wykonawcą nie mogą być przedmiotem sporu rozstrzyganego przez pozwanego.

(dowód: pismo z (...)., k. 225 w aktach SO w Olsztynie I C 407/12)

Z zestawienia faktur wystawionych przez powoda wynika, iż łączna wartość wykonanych przez niego robót opiewa na kwotę (...)zł brutto. Wartość prac budowlanych wykonanych przez powoda na przedmiotowym zadaniu wynosi(...)zł. L. R. wykonał przedmiot zamówienia w (...) w stosunku do pierwotnego – zryczałtowanego na kwotę (...)zł - zakresu określonego w dokumentacji projektowej, zaś wartość robot niewykonanych przez powoda wyniosła (...)zł brutto.

(dowód: opinia biegłego z zakresu budownictwa k. 399-522 w aktach sprawy SO w Olsztynie I C 407/12)

(...) spółka z o.o. w O. zapłaciła powodowi sumę (...)zł, opłacając wcześniej wystawione faktury powoda – o numerach:

-(...)– na (...)zł,

- (...)– na (...)zł,

-(...)– na(...)zł,

- (...)– na(...)zł,

-(...)– na(...)zł,

-(...)– na (...)zł,

-(...)– na (...)zł.

(...) spółka z o.o. w O. uchylała się od opłacenia powodowi faktur

- (...)- na (...)zł, będącej przedmiotem niniejszej sprawy,

- (...)– na (...)zł i (...)– na (...)zł – będących przedmiotem procesu między tymi samymi stronami, przed tutejszym Sądem, sygn.. akt I C 407/12.

(bezsporne – zestawienie rozliczeń k. 230, dołączone przez powoda do pisma procesowego z (...)r., niezaprzeczone przez pozwanego)

W piśmie z dnia (...)r. L. R. wezwał pozwanego do zapłaty na jego rzecz kwot wskazanych na fakturach stanowiących załączniki do przedmiotowego wezwania, w tym m.in. do zapłaty kwoty (...)zł widniejącej na fakturze VAT nr (...). Przedmiotowe pismo zostało doręczone pozwanemu w dniu (...)r.

(dowód: wezwanie z (...)r. z dowodem doręczenia k. 25-26)

Do sprzeciwu od nakazu zapłaty pozwany przedłożył pismo z (...)r. , z którego treści wynika, (...) spółka z o.o. z siedzibą
w O. dokonuje potrącenia wierzytelności z tytułu odszkodowania za prace naprawcze i naliczonych kar umownych na łączną kwotę (...)złotych z przysługującą L. R. wierzytelnością wynikającą
z faktury VAT nr (...) w kwocie (...)złotych. Z treści pisma wynika, iż (...) Sp. z o.o. wezwała L. R. do zapłaty na jej rzecz kary umownej w wysokości (...)złotych w terminie 3 dni.

(dowód: pismo z 25 października 2010r., k. 146)

Pismem z (...)r., doręczonym (...)r., pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu naliczonej (...) spółce z o.o.
z siedzibą w O. kary umownej w wysokości (...)złotych za nieterminowe wykonanie przedmiotu umowy z należnością wynikającą z faktury VAT z dnia(...)r. nr (...). wystawionej na kwotę(...)złotych. Jednocześnie poinformowano, że naliczenie kar umownych nastąpiło w sposób prawidłowy w oparciu o zapisy umowy
o roboty budowlane z dnia (...)., w szczególności § 6 ust. 2 i przy uwzględnieniu § 4 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 2 pkt 10.

(dowód: pismo z dnia (...)., k. 143, nota księgowa nr (...), k. 144, dowód doręczenia oświadczenia o potrąceniu, k. 145 )

W piśmie datowanym na (...)r. L. R. zgłosił wierzytelność w postępowaniu upadłościowym (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w łącznej kwocie (...)zł. Na powyższą sumę składały się: należność główna w kwocie (...)zł i odsetki ustawowe w kwocie (...)zł. Jako dowód zgłoszonej wierzytelności powód wskazał fakturę VAT nr (...) z dn. (...)r. na kwotę (...)zł oraz fakturę VAT nr (...) z dnia(...)r. na kwotę (...)zł. Powód nie zgłaszał wierzytelności z faktury będącej przedmiotem sporu
w niniejszej sprawie.

(dowód: pismo pełnomocnika syndyka masy upadłości (...) sp. z o.o.
w upadłości likwidacyjnej k. 259)

Wyrokiem z 30 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie
o sygn. akt I C 407/12 z powództwa L. R. przeciwko Powiatowi (...) o zapłatę kwoty 180.438,22 zł, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.272,03 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 4 kwietnia 2012 r.( pkt I wyroku), w pozostałym zakresie oddalił powództwo (pkt II wyroku). Na skutek apelacji wniesionej przez L. R., Sąd Apelacyjny w Białymstoku w sprawie o sygn. I ACa 460/13 zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w pkt I i II wyroku zasądzoną w pkt I kwotę podwyższył do kwoty 180.308,22 zł. Przedmiotowe rozstrzygnięcie jest prawomocne. Z treści uzasadnienia sporządzonego w sprawie o sygn. akt I C 407/12 oraz I ACa 460/13 wynika, iż zasądzona kwota stanowi wynagrodzenie powoda należne mu od inwestora Powiatu (...) za wykonane roboty budowlane na zadaniu - Budowa przybudówki (...) w O.. Zasada odpowiedzialności powoda znajduje swe uzasadnienie w treści art. 647 (1) § 2 i 5 kc, albowiem w ocenie obu Sądów inwestor w sposób czynny wyraził zgodę na udział L. R. jako podwykonawcy w realizacji ww. zadania. Na dochodzone w przedmiotowej sprawie roszczenie składało się wynagrodzenie za wykonane przez powoda prace, za które to prace powód wystawił m.in. faktury VAT nr (...) na kwotę (...)złotych oraz nr (...)na kwotę (...)zł oraz odsetki od zaległych odsetek naliczone w ramach ww. wierzytelności w kwocie (...)zł. Ostatecznie na należność zasądzoną na rzecz powoda ww. wyrokami złożyła się: kwota (...)zł wynikająca z faktury VAT nr (...) wraz z odsetkami od zaległych odsetek od (...). do (...).w wysokości (...)zł (łącznie(...)zł) i kwota (...) zł wynikająca z faktury (...) z zaległymi odsetkami w wysokości (...)zł (łącznie (...)zł).

(dowód: tytuł wykonawczy - odpis wyroku SO w Olsztynie w sprawie
I C 407/12 z dnia 30 kwietnia 2013 r. oraz wyroku SA w Białymstoku z dnia 9 lipca 2014 r. sygn. akt I ACa 460/13 k. 555-55v, uzasadnienie SO
w O. w sprawie o sygn. I C 407/12 k.335-343v oraz uzasadnienie SA w B. w sprawie I ACa 460/13 k. 556-564)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo w znacznej mierze zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd dokonał ustaleń faktycznych na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony procesu oraz dokumentów zgromadzonych
w aktach sprawy SO w Olsztynie o sygn. I 407/12, których prawdziwości
i wiarygodności nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie znalazł podstaw by czynić to z urzędu. Sąd nie oparł się na osobowych źródłach dowodowych albowiem ich treść, choć wiarygodna, nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Ostatecznie, w świetle tych niekwestionowanych dokumentów,
a ponadto wobec niezaprzeczonej przez strony (i rzetelnej) opinii biegłego
z zakresu budownictwa, z której dowód Sąd przeprowadził w tej sprawie
z akt sprawy I C 407/12 (bez konieczności uzupełniania, ponieważ nie żądały tego strony i Sąd nie dostrzegł takiej potrzeby), oraz w świetle prawomocnego wyroku zapadłego w tamtej sprawie, okazało się, że zeznania przesłuchanych w tej sprawie świadków i zeznania powoda nie przyniosły treści istotnej dla rozstrzygnięcia. Okazało się bowiem, że sednem sporu w tej sprawie była zasada odpowiedzialności pozwanego – przesądzona prawomocnie w sprawie I C 407/12, a ponadto zarzut powagi rzeczy osądzonej nie znalazł uzasadnienia ani w dokumentach, ani w tych zeznaniach. Żaden dowód w tej sprawie nie wskazuje na to, że faktura nr (...) była przedmiotem wcześniejszego procesu. Przeciwnie – wszystko wskazuje na to, że każda
z faktur powoda była samodzielnym skwitowaniem osobnego etapu robót i że w sprawie I C 407/12 faktura ta została przywołana wyłącznie jako dowód.

W celu zasięgnięcia wiadomości specjalnych Sąd dopuścił dowód
z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa K. Z. sporządzonej w sprawie przed Sądem Apelacyjnym w Białymstoku o sygn. akt I ACa 460/13. Zaznaczyć należy, iż Sąd w całości podzielił wywody zawarte we wskazanej opinii, która miała istotne znaczenie dla poczynionych w przedmiotowej sprawie ustaleń faktycznych. W ocenie Sądu, opinia ta jest pełna (udziela odpowiedzi na wszystkie postawione biegłemu pytania) i jasna (w sposób zrozumiały wskazuje uzasadnienie wniosków końcowych), a przez to merytorycznie zasadna. Podkreślenia wymaga fakt, iż treści przedmiotowej opinii nie kwestionowała żadna ze stron procesu (protokół rozprawy z 6 maja 2015 r. k. 261, płyta CD k. 263)

W niniejszym postępowaniu powód, jako podwykonawca robót budowlanych, dochodził od pozwanego, jako inwestora, na podstawie art. 647 ¹ § 5 k.c. zapłaty wynagrodzenia za prace wykonane przy budowie przybudówki (...). w O.. Dodatkowo domagał się także odsetek za opóźnienie w płatności.

Zasadniczy spór między stronami koncentrował się wokół kwestii, czy pozwany ponosi solidarną odpowiedzialność za zapłatę należnego powodowi jako podwykonawcy robót budowlanych wynagrodzenia.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż zasadę odpowiedzialności pozwanego Sąd Okręgowy w przedmiotowej sprawie oparł o treść prawomocnego wyroku wydanego przez Sąd Okręgowy w Olsztynie w dniu 30 kwietnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt I C 407/12, a zmienionego w części wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w sprawie o sygn. I ACa 460/13 z dnia 9 lipca 2014 r.

Stosownie do treści art. 365 § 1 kpc orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy (…). Zgodnie z kolei z art. 366 kpc wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto między tymi samymi stronami. Artykuł 366 kpc wskazuje zatem, że granice przedmiotowe powagi rzeczy osądzonej obejmują nie to, co stanowiło granice powództwa, ale to, co stanowiło przedmiot i podstawę faktyczną rozstrzygnięcia w chwili wyrokowania, co ma związek z brzmieniem art. 316 § 1 kpc. W orzecznictwie ugruntowany jest już pogląd, że zawarte w uzasadnieniu wyroku motywy mogą mieć znaczenie dla ustalenia zakresu mocy wiążącej i powagi rzeczy osądzonej prawomocnego orzeczenia, czyli dla określenia granic jego prawomocności materialnej w rozumieniu art. 365 § 1 kpc (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z 8 czerwca 2005 r., V CK 702/04, z 15 lutego 2007 r., II CSK 452/06, z dnia 21 czerwca 2007 r., IV CSK 63/07).

Powyższe oznacza, iż dla zbadania mocy wiążącej wyroku niezbędne jest oprócz (co oczywiste) zapoznania się z częścią dyspozytywną wyroku, odwołanie się do treści uzasadnienia ( a w przypadku jego braku odtworzenie rozumowania Sądu na podstawie akt sprawy), które pozwoli na ustalenie zakresu powagi rzeczy osądzonej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2015 r. IV CSK 302/14, wyrok Sądu Najwyższego z 27 czerwca 2014 r.
V CSK 433/13 ).

Analizując przedmiotową sprawę, a także wcześniejszą sprawę prowadzoną pomiędzy tymi samymi stronami w zakresie dotyczącym wskazanych podstaw faktycznych obu powództw ( sygn. akt I C 407/12), Sąd doszedł do przekonania, iż w sprawie o przywołanej sygnaturze mamy do czynienia z prawomocnym rozstrzygnięciem prejudycjalnym, przesądzającym co do zasady odpowiedzialność pozwanego opartą na art. 647 (1) § 2 i 5 kc. Wskazane przez powoda w pozwie okoliczności faktyczne oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, wskazują, iż L. R. dochodzi od pozwanego kwoty (...)zł z faktu wykonania robót budowlanych jako podwykonawca spółki (...) na zadaniu - budowy przybudówki Zespołu Szkół Zawodowych (...) w O. przy ul. (...), którego inwestorem był pozwany, a więc na podstawie tego samego stosunku prawnego jak
w sprawie o sygn. akt I C 407/12. W ocenie Sądu Okręgowego, w tak zarysowanych okolicznościach faktycznych mamy do czynienia z tzw. rozdrobnieniem roszczeń przez powoda, co oznacza, iż w sprawie stanowiącej prejudykat dla niniejszego postępowania, powód dochodził jedynie część świadczenia wynikającego z tego samego stosunku prawnego.
W konsekwencji oznacza to, że zasada odpowiedzialności pozwanego, przesądzona w prawomocnym wyroku uwzględniającym część roszczenia, jest wiążąca w sprawie o zasądzenie pozostałej części (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 marca 2014 r. V CSK 203/13).

Uznając zatem, iż nie ma potrzeby powielania argumentacji dotyczącej zasady odpowiedzialności pozwanego opisanej wyczerpująco w uzasadnieniu wyroku SO w Olsztynie w sprawie o sygn. I C 407/12 oraz w uzasadnieniu SA w B. w sprawie I ACa 460/13, wskazać jedynie trzeba, iż odpowiedzialność ta oparta jest na treści art. 647 (1) § 2 i 5 kc, jako że inwestor, tj. pozwany w sposób czynny wyraził zgodę na udział powoda jako podwykonawcy w realizacji zadania związanego z budową przebudówki (...)w O..

Niezależnie od tego Sąd w pełni podziela argumentację uzasadnienia wyroku SA w Białymstoku w sprawie I ACa 460/13 i przyjmuje ją za własną.

W tych okolicznościach jako całkowicie bezzasadne jawią się zarzuty pozwanego zawarte w treści sprzeciwu od nakazu zapłaty, w których kwestionuje on samą podstawę swej odpowiedzialności. Mając na względzie zakres związania Sądu ww. prejudycjalnym orzeczeniem, zbędnym jest także ustosunkowywanie się do zarzutów pozwanego w tym zakresie.

Po uznaniu żądania powoda za usprawiedliwione co do samej zasady, ustalenia wymagała zasadność wysokości zgłoszonych przez niego z tego tytułu roszczeń.

Odnosząc się do samej kwoty żądanej przez powoda, która miała wynikać z faktu wykonania robót na przedmiotowym zadaniu, a która to wierzytelność została udokumentowana fakturą VAT nr (...) z dnia (...)r., pozwany podnosił, iż przedłożona faktura była przedkładana w postepowaniu prowadzonym przez SO w Olsztynie w sprawie o sygn. akt I C 407/12, w którym załączony do faktury w niniejszym postępowaniu „(...)” stanowił załącznik do innej faktury tj. faktury nr (...) z dn. (...)r. Powyższe zdaniem pozwanego oznaczałoby, że w sprawie zachodzi stan rzeczy osądzonej.

Jak wynika z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy o sygn. I C 407/12, w istocie faktura nr (...) z (...) została przedłożona jako jeden z dowodów na wykonanie robót budowlanych przez powoda w ramach zadania budowy przybudówki Zespołu Szkół Zawodowych (...) w O.. Jednakże jak to jednoznacznie wynika zarówno z samej podstawy faktycznej uprzedniego powództwa wniesionego przez L. R., jak i z treści uzasadnienia wyroków Sądów obu instancji, ostatecznie na należność zasądzoną na rzecz powoda wyrokami w sprawie
I C 407/12 i I ACa 460/13 złożyła się: kwota (...)zł wynikająca
z faktury VAT nr (...) wraz z odsetkami od zaległych odsetek od
(...). do (...).w wysokości (...)zł (łącznie (...)zł) oraz kwota (...) zł wynikająca z faktury (...)
z zaległymi odsetkami w wysokości (...)zł (łącznie (...)zł). Przedmiotem uprzedniego postępowania były zatem inne wierzytelności niż ta zgłoszona w ramach niniejszego procesu.

Nie sposób przy tym uznać, aby faktura (...) stwierdzała wykonanie usług cząstkowych zawartych następnie w fakturach nr (...). Powyższej okoliczności stanowczo zaprzeczył powód, wskazując, iż protokół częściowy nr(...) odbioru wykonanych robót
z dnia(...)r. dotyczy trzech faktur w tym faktury (...) oraz faktury (...) a także faktury (...) (pismo procesowe powoda k. 228-229). Pozwany poddając w wątpliwość zasadność wystawienia spornej faktury nie potrafił w tym zakresie wskazać na jakiekolwiek racjonalne argumenty. Pełnomocnik pozwanego na rozprawie w dniu 2 lutego 2015 r. wprost oznajmił, iż nie potrafi wypowiedzieć się w kwestii czy faktura nr (...) stanowiła fakturę cząstkową (składową) do faktur spornych
w sprawie I C 407/12 ( protokół rozprawy k. 210v, płyta CD k.212). Argumentacja pozwanego w zakresie kwestionowania istnienia wierzytelności stwierdzonej ww. fakturą sprowadzała się jedynie do gołosłownych twierdzeń. Nie zasługuje na aprobatę stanowisko pozwanego jakoby o braku istnienia wierzytelności miałoby świadczyć nie zgłoszenie jej do masy upadłości głównego wykonawcy spółki (...).B. w upadłości likwidacyjnej. Wierzyciel przecież może, ale nie musi w ramach postępowania upadłościowego dochodzić przysługujących mu wierzytelności, jest to jego prawo a nie obowiązek i z faktu nie zgłoszenia wierzytelności w kwocie (...)zł nie można dla powoda wywodzić negatywnych skutków prawnych. Nietrafiony jest także wskazany przez pozwanego argument o nie przedłożeniu ww. faktury w ramach uprzedniego postepowania w sprawie I C 407/14. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 5 lipca 1995 r., III CZP 81/95 wskazał, że nie ma podstaw ani żadnych racji, by ograniczać powoda w dochodzeniu roszczenia. To do powoda należy kształtowanie sposobu zaspokojenia roszczenia. Nie można zatem podstaw by negować uprawnienia powoda do dochodzenia części roszczenia, jeżeli ten sposób zaspokojenia dyktują np. koszty procesu, ułatwienia dowodowe ( na które zresztą powód wskazał
k. 261v płyta CD k. 263) lub celowość uzyskania tzw. orzeczenia próbnego. Nie ma także podstaw, aby z tego faktu wyprowadzać dla powoda niekorzystne wnioski.

Odnosząc się do kwestii przyporządkowania wymienionej faktury do konkretnego protokołu robót, wskazać trzeba, iż z zestawienia faktur wystawionych przez powoda wynika, iż wynagrodzenie ryczałtowe wynosiło (...)zł, a łączna wartość wykonanych przez niego robót opiewa na kwotę (...)zł brutto. Natomiast z opinii biegłego z zakresu budownictwa wynika, iż całkowita wartość robot wykonanych przez powoda wyniosła(...)zł brutto. Przedstawione wartości są do siebie bardzo zbliżone co stanowi pierwszy argument za daniem wiary powodowi co do kwestii wykonania robót objętych fakturą nr (...), gdyż wartość tej faktury składa się na całość wierzytelności przysługujących powodowi. Drugim argumentem jest zestawienie przedłożonych w niniejszej sprawie, a także
w sprawie o sygn. akt I C 407/12 wszystkich faktur zestawionych przez powoda z protokołami częściowymi odbiorów robót przyporządkowanych do każdej faktury. I tak w kolejności wskazać należy, iż faktura (...) sporządzona została na podstawie protokołu końcowego odbioru robót nr (...) (k. 186- 187 w aktach sprawy SO w Olsztynie I C 407/12), a jej wartość odpowiada wartości wskazanej w protokole. Z kolei faktura (...) jak
i faktura (...) sporządzone zostały na podstawie protokołu odbioru częściowego robót nr (...) ( k. 27 -29). W oparciu o ten protokół została także sporządzona faktura nr (...) na kwotę (...)(zapłacona powodowi przez głównego wykonawcę). Kwoty wynikające z ww. trzech faktur wystawionych na podstawie przedmiotowego protokołu nr (...) różnią się
w stosunku do wartości podanej na protokole - dokładnie o wartość(...)zł. Jak wynika z przedłożonego ( w toku postępowania w sprawie I C 407/12) pisma powoda z dnia (...)r. - w ww. protokole nr (...) błędnie została wyliczona kwota wykonanych robót, a różnica jaką główny wykonawca winien dopłacić wyniosła (...) zł netto, a więc (...)brutto i została stwierdzona fakturą nr (...).

Mając na względzie powyższe, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż dochodzone w sprawie o sygn. akt I C 407/12 należności z faktur (...) nie stanowią tych samych wierzytelności, co należność stwierdzona fakturą VAT nr (...). Wobec powyższego wierzytelność stwierdzona fakturą nr (...) bezsprzecznie wchodzi
w zakres należnego powodowi wynagrodzenia. Do oceny pozostała jednak zasadność żądania całej kwoty wynikającej z ww. faktury.

W tym zakresie kluczowe jest ustalenie, że faktury powoda, które obciążały spółkę z o.o. (...) w związku z omawianym tu procesem inwestycyjnym, wystawiane każdorazowo na podstawie podpisanych przez obie strony (powoda – podwykonawcę i pozwanego - wykonawcę) protokołów odbioru. Tak też było w przypadku spornej w tej sprawie faktury nr (...)z(...)r. na(...)zł netto, tj. (...)zł brutto – która w swej treści nie zawiera wyszczególnienia zakresu robót będących jej podstawą, lecz jej data pozwala wnioskować bez wątpliwości, że dotyczy ona robót, których wykonanie przez powoda zostało stwierdzone podpisaniem przez wykonawcę ( (...) sp. z o.o.) protokołu odbioru nr (...) z (...)r. (k.165 akt I C 407/12) ze wskazaną wartością robót budowlanych (...)zł (netto).

W ocenie Sądu Okręgowego, doręczone podwykonawcy potwierdzenie wykonania robót przez wykonawcę (ze stwierdzeniem w protokole „roboty zostały wykonane zgodnie z umową”) jest dla powoda w tej sprawie wystarczającym dowodem wykonania tych robót, choć oczywiście trzeba podkreślić, że na niższą kwotę netto niż ta wskazana w fakturze, co jednak nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia z uwagi na przyjęty niżej sposób ustalenia ostatecznej wysokości wierzytelności powoda.

Mając bowiem na uwadze, że - jak wynika z opinii biegłego - całkowita wartość robot wykonanych przez powoda wyniosła (...)zł brutto, zaś główny wykonawca – (...) spółka z o.o. zapłacił powodowi za część faktur kwotę (...)zł, z kolei wyrokami Sądu Okręgowego w sprawie I C 407/12 i Sądu Apelacyjnego w sprawie I ACa 460/13 zasądzono na rzecz powoda należność główną w łącznej kwocie (...)zł ( należności główne z faktur nr (...)), to oznacza, że ostatecznie do zasądzenia na rzecz powoda pozostała różnica między kwotą(...)zł,
a kwotą(...)zł ((...)zł), tj. kwota (...)zł.

Jest to niższa kwota brutto niż wynikająca z faktury przedstawionej
w tej sprawie, jednak to do niej powinno ograniczać się zasądzenie, skoro sporna tu faktura jest ostatnią do rozstrzygnięcia między stronami. Taką też kwotę Sąd - uznając za zasadne żądanie powoda w części - zasądził na jego rzecz w punkcie I wyroku, a to na podstawie art. 647 kc w zw. z art. 647 ¹ § 5 kc.

W tym kontekście odnieść należy się do treści sprzeciwu pozwanego,
w którym wskazał, iż znajduje się w posiadaniu „(...)” złożonego w dniu (...)r. przez (...) sp. z o.o. powodowi,
z którego wynika, iż żądana pozwem kwota nie należy się L. R.. Wobec zaprzeczenia przez powoda okoliczności, iż ten otrzymał ww. oświadczenie, ciężar udowodnienia tego faktu spoczął na pozwanym
(art. 6 kc w zw. z art. 498 kc w zw. z art. 499 kc ), gdyż to on z tego faktu chciał wywieść skutki prawne. Oświadczenie woli składane drugiej stronie przez potrącającego jest tzw. oświadczeniem prawo kształtującym. Potrącenie jest zatem dokonane (prawnie skuteczne) z chwilą dojścia oświadczenia
o potrąceniu do drugiej strony (art. 61 kc). Wobec nieudowodnienia przez pozwanego, że powód takie oświadczenie otrzymał, nie może być mowy
o powoływaniu się na jakikolwiek materialny skutek potrącenia.

Niezależnie od tego pozwany nie udowodnił istnienia wierzytelności opisanej w oświadczeniu o potrąceniu. Jedyny zgłoszony przez pozwanego dowód na tę okoliczność, jakim był dokument prywatny – pismo
z 25.10.2010 r. (odpis k. 146) – jest dowodem wyłącznie na to, że spółka (...) sporządziła to pismo (art. 245 k.p.c.), nie jest zaś dowodem istnienia
i wysokości wierzytelności tej spółki wobec podwykonawcy,

Przede wszystkim jednak potrącenia dokonać może wierzyciel wzajemny. W tym zaś przypadku na potrącenie powołuje się nie wierzyciel wzajemny (któremu miałyby przysługiwać kary umowne), lecz osoba trzecia – inwestor. W ocenie Sądu Okręgowego, jest to sprzeczne z art. 375 §1 k.c., z którego wynika, że współdłużnik solidarny (tu pozwany) może bronić się - poza zarzutami, które przysługują mu osobiście – tylko takimi zarzutami, które ze względu na sposób powstania lub treść zobowiązania, są wspólne wszystkim dłużnikom. Zarzut potrącenia wierzytelności przysługującej innemu dłużnikowi solidarnemu nie wchodzi w zakres omówionego przepisu.

O odsetkach orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 kc w zw. z art. 455 kc uznając, iż pozwany pozostawał w opóźnieniu dopiero od dnia (...) r. tj. po upływie 7 dni od dnia otrzymania wezwania do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem, przy czym jak ustalono wezwanie to odebrane zostało w dniu (...)r. (k. 25-26). Zdaniem Sądu Okręgowego, nie sposób było uznać aby pozwany był w opóźnieniu już
w dniu(...)(tj. dzień po upływie terminu zapłaty wynikającego
z faktury nr (...)). Zakres przedmiotowy odpowiedzialności inwestora ograniczony jest w art. 647 ^{( 1)} § 5 k.c. do wynagrodzenia należnego podwykonawcy od wykonawcy. Inwestor nie odpowiada zatem za terminowe dokonanie zapłaty, a w konsekwencji nie powinien świadczyć również odsetek za opóźnienie powstałe po stronie wykonawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 5 września 2012 r. IV CSK 91/12).

Uznając, iż zasądzenie ww. kwoty ostatecznie zamyka rozliczenia stron w zakresie stosunku prawnego, w ramach którego toczy się przedmiotowy proces, Sąd w punkcie II oddalił powództwo w pozostałym zakresie (art. 647 kc w zw. z art. 647 (1) § 5 kc.)

O kosztach procesu orzeczono jak w pkt III wyroku na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego uwzględnienia żądania koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

Biorąc pod uwagę, że powód wygrał proces w(...)% oraz poniósł koszty procesu w łącznej kwocie (...)zł, na które złożyły się kwoty:(...)zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego, oraz 17zł z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, należne mu od pozwanego koszty procesu wyniosły(...)zł). Jednakże powód przegrał proces w (...), stąd winien zwrócić pozwanemu kwotę (...)zł). Dlatego Sąd orzekł, iż pozwany winien zapłacić na rzecz powoda kwotę (...)zł (...)zł).

Przy odpowiednim zastosowaniu powyższych zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu, zgodnie z art. 113 § 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd w pkt IV wyroku nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Olszynie od pozwanego kwotę (...)zł tytułem kosztów sądowych od których uiszczenia powód był zwolniony oraz tytułem kosztów sądowych pokrytych tymczasowo ze Skarbu Państwa, a dotyczących wydatków z tytułu zwrotu kosztów podróży świadka E. F. (k. 244).