Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KZ 27/14
POSTANOWIENIE
Dnia 10 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Ryński
w sprawie S. S.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 10 czerwca 2014 r.
zażalenia S. S. na zarządzenie Zastępcy Przewodniczącego II Wydziału Karnego
Sądu Apelacyjnego z dnia 6 lutego 2014 r., o odmowie przyjęcia wniosku o
wznowienie postępowania
na podstawie art. 113 § 1 k.p.w. w zw. z art. 545 § 1 k.p.k. i art. 530 § 3 k.p.k.
p o s t a n o w ił:
zaskarżone zarządzenie utrzymać w mocy.
UZASADNIENIE
Zaskarżonym zarządzeniem odmówiono przyjęcia osobistego wniosku S. S.
o wznowienie postępowania w sprawie Sądu Rejonowego w O. VII Zamiejscowy
Wydział Karny w M., sygn. … 16/10, zakończonego wyrokiem Sądu Okręgowego w
E. z dnia 31 sierpnia 2010 r., sygn. akt … 50/10, utrzymującym w mocy wyrok Sądu
I instancji, ponieważ wnioskodawca wezwany do usunięcia braku formalnego pisma
poprzez jego sporządzenie i podpisanie przez adwokata nie zastosował się do
wezwania.
Na powyższe zarządzenie S. S. złożył zażalenie, w którym powołując się na
orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 października 2013 r., sygn. K 30/11
2
(OTK-A 2013/7/98, Dz.U.2013/1262) stwierdzające, że art. 81 § 1 k.p.k. w zakresie,
w jakim nie przewiduje sądowej kontroli zarządzenia prezesa sądu o odmowie
wyznaczenia obrońcy z urzędu dla oskarżonego, który złożył wniosek w trybie art.
78 § 1 k.p.k., oraz art. 78 § 2 k.p.k. w zakresie, w jakim nie przewiduje
zaskarżenia postanowienia sądu o cofnięciu wyznaczenia obrońcy z urzędu, jest
niezgodny z art. 42 ust. 2 w związku z art. 45 ust. 1 i z art. 78 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej. W kontekście tego orzeczenia skarżący podkreślił, że nie
tylko nie miał możliwości zmiany obrońcy z urzędu, który się z nim nie kontaktował,
ale zignorowano jego wniosek o wyznaczenie kolejnego obrońcy, albowiem
poprzedni zaniedbał swoje obowiązki, a mimo tego otrzymał wynagrodzenie za
złożoną opinię. Nadto podniósł zarzut stronniczości niektórych sędziów, w tym
także sędziów Sądu Apelacyjnego, którzy wykonywali czynności procesowe w
postępowaniu wznowieniowym i na poparcie swoje stanowiska przywołał szereg
orzeczeń Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych dotyczących interpretacji art.
41 k.p.k., jak też orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego odnoszące się do art. 49
k.p.c. W swoim zażaleniu skarżący nie sformułował wniosku odwoławczego, jednak
analizując jego intencję należy wnioskować, że postulował on o uchylenie
zaskarżonego zarządzenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie. Prawidłowość
czynności procesowych dokonanych przez Sąd Apelacyjny, po wydaniu w tej
sprawie przez Sąd Najwyższy postanowienia z dnia 9 lipca 2013 r., sygn. akt III KZ
38/13, nie budzi zastrzeżeń.
Analizując ich przebieg trzeba stwierdzić, że zarządzeniem z dnia 3
października 2013 r. Z-ca przewodniczącego Wydziału II Karnego Sądu
Apelacyjnego wyznaczyła skazanemu obrońcę z urzędu w osobie adw. M. L. w
celu sporządzenia wniosku o wznowienie postępowania albo poinformowaniu o
braku podstaw do złożenia takiego wniosku (k.18). Wbrew stanowisku skarżącego
wyznaczony adwokat ,dokonując czynności w trybie art. 84 § 3 k.p.k., zapoznał się
z aktami sprawy (k.20, 23), a w dniu 29 października 2013 r. przesłał do Sądu
Apelacyjnego sporządzoną przez siebie opinię o braku podstaw do złożenia
wniosku o wznowienie postępowania (k. 590- 591). Należy podkreślić, że sprawa
3
Sądu Rejonowego w O. VII Zamiejscowy Wydział Karny w M., sygn. akt … 16/10, o
wykroczenie z art. 90 k.w. nie należała do skomplikowanych i obszernych. W
związku z tym nie wymagała przeprowadzenia kwerendy akt oraz analizy podstaw
wznowieniowych zawartych w art. 540 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.p.w. na poziomie
szczegółowości wyższej od tej, którą zaprezentował obrońca. Fakt, że takie
czynności adwokat podjął wynika wprost z treści opinii, w której jednoznacznie
wskazał, że swoje wnioski sformułował na podstawie analizy akt sprawy … 16/10
oraz licznych pism skazanego (k.23-24). Natomiast twierdzenie skarżącego, że
obrońca z urzędu nie skontaktował się z nim w tej sprawie, a priori nie może
deprecjonować przedmiotowej opinii, albowiem to przede wszystkim od obrońcy
wykonującego czynności w trybie art. 84 § 3 k.p.k. zależy czy taki bezpośredni
kontakt jest potrzebny do rzetelnego wykonania zleconych mu przez sąd
obowiązków procesowych.
W ten sposób został w tej sprawie zrealizowany wymóg rzetelnego procesu,
bowiem obrońca zajmując stanowisko w przedmiocie ewentualnych podstaw
wznowieniowych, bądź stwierdzając ich brak, ma pozycję autonomiczną i nie musi
wyrażać w tym zakresie poglądów zbieżnych z reprezentowaną przez niego stroną,
zaś sąd w takiej sytuacji nie jest obowiązany wyznaczać kolejnych obrońców z
urzędu, aż do uzyskania przez wnioskodawcę oczekiwanego przez niego efektu
(zob. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 27 sierpnia 2008 r., IV KZ
52/08, R-OSNKW z 2008 r., poz. 1711; z dnia 17 września 2008 r., III KZ 92/08, R-
OSNKW z 2008 r., poz. 1872).
Dlatego też słusznie Przewodniczący Wydziału II Karnego Sądu
Apelacyjnego wezwał wnioskodawcę w trybie art. 113 § 1 k.p.w. w zw. z art. 120
k.p.k. i art. 545 § 2 k.p.k. do usunięcia w terminie 7 dni braku formalnego jego
wniosku w przedmiocie wznowienia postępowania, poprzez złożenie wniosku o
wznowienie sporządzonego i podpisanego przez adwokata (k.25), skoro wniosek o
wznowienie postępowania sporządzony z naruszeniem przymusu adwokacko -
radcowskiego jest prawnie bezskuteczny, zaś Sąd Apelacyjny trafnie
postanowieniem z dnia 26 listopada 2013 r. nie uwzględnił wniosku S. S. o
wyznaczenie mu kolejnego obrońcy z urzędu (k. 45). Nie można również uznać,
aby Sąd ten odmawiając rozpoznania zażalenia S. S. na powyższe postanowienie
4
naruszył jego prawo do zaskarżenia tego rodzaju postanowień. Należy podkreślić,
że przywołany wyżej wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 października 2013
r., sygn. K 30/11, ma charakter zakresowy i odnosi się wyłącznie do analizy
przesłanek wskazanych w art. 78 i 81 k.p.k., które dotyczą procedury
przyznawania obrońcy z urzędu z uwagi na ubóstwo w sprawach o przestępstwa,
natomiast Trybunał nie wypowiadał się co do obowiązujących w tym przedmiocie
nieco odmiennych regulacji w sprawach o wykroczenia, a w szczególności art. 22
k.p.w., który wyznaczenie obrońcy z urzędu uzależnia nie tylko od ubóstwa
wnioskodawcy, ale także od spełnienia przesłanki dobra wymiaru sprawiedliwości.
Nadto przepisy wykroczeniowe nie recypują art. 81 k.p.k., ponieważ w tym zakresie
mają własną regulację - art. 23 k.p.w. Analiza treści wskazanego wyroku Trybunału
Konstytucyjnego pozwala także twierdzić, że niemożność zaskarżenia decyzji o
odmowie wyznaczenia adwokata w postępowaniu wznowieniowym nie wynika z
braku stosownego zapisu w treści art. 81 § 1 k.p.k., ale lokuje się w obszarze
postępowania toczącego się po uprawomocnieniu wyroku wydanego w
postępowaniu karnym i nie ma żadnych normatywnych racji aby uznać
zaskarżalność tego rodzaju decyzji, po tym jak zapadło już prawomocne orzeczenie
rozstrzygające o odpowiedzialności karnej za przestępstwo, czy też
odpowiedzialności za wykroczenie (podobnie niepublikowane postanowienie SN z
dnia 11 marca 2014 r., V KZ 7/14, dot. postępowania kasacyjnego).
Odnosząc się do kolejnych zarzutów zażalenia należy zaakcentować, że
argumentacja skarżącego dotycząca stronniczości niektórych sędziów nie odnosi
się do sędzi, która wydała zaskarżone zarządzenie, a zatem nie wymaga szerszej
odpowiedzi. Na marginesie trzeba jedynie wskazać, że poza dowolnymi
twierdzeniami skarżącego w sposób przekonywujący nie wykazał on stronniczości,
któregokolwiek z sędziów wykonujących czynności w analizowanym postępowaniu
wznowieniowym.
Reasumując, należy zgodzić się z ustaleniem zawartym w zaskarżonym
zarządzeniu, że pomimo stosownego wezwania do uzupełnienia braku formalnego
pisma w postaci dołączenia wniosku sporządzonego i podpisanego przez
adwokata, wnioskodawca nie usunął tego braku w terminie siedmiodniowym
określonym w art. 38 § 1 k.p.w., w zw. z art. 120 § 1 k.p.k., który wbrew
5
oczekiwaniom skarżącego (k.59) nie może zostać skrócony lub przedłużony
decyzją organu procesowego. Dlatego też Z-ca Przewodniczącego II Wydziału
Karnego Sądu Apelacyjnego słusznie odmówiła przyjęcia osobistego wniosku o
wznowienie złożonego przez S. S. i takie postąpienie znajduje oparcie w
dyspozycji art. 113 § 1 k.p.w. w zw. z 545 § 1 k.p.k. i art. 530 § 2 k.p.k.
Z tych względów zaskarżone zarządzenie należało utrzymać w mocy.