Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 24 czerwca 2015r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie, I Wydział Cywilny,

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Marzena Żywucka,

Protokolant: Estera Ślesińska

po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 2015r. w Olsztynie, na rozprawie,

sprawy z wniosku K. P.,

z udziałem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G., S. P. (1), B. P. (1), B. P. (2), A. S.

o ustanowienie służebności przesyłu

postanawia:

1.  ustanowić na rzecz uczestnika postępowania (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. służebność przesyłu na nieruchomości wnioskodawczyni K. P. i uczestników S. P. (1), B. P. (1), B. P. (2), A. S., położonej w B., gmina S., składającej się z działek o nr (...), wyodrębnionych z działki o nr (...), o powierzchni 16.501,0000M2, dla której w Sądzie Rejonowym w Olsztynie urządzona jest księga wieczysta nr (...), polegającą na prawie korzystania przez uczestnika postępowania (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w G. z części tej nieruchomości w zakresie niezbędnym do eksploatacji, wymiany elementów, konserwacji i naprawy urządzeń służących do przesyły energii elektrycznej w postaci napowietrznej linii elektroenergetycznej wysokiego napięcia 110 kV, zgodnie z przebiegiem linii ujawnionym w projekcie służebności przesyłu, sporządzonym przez biegłego z zakresu geodezji J. K. na k-144 akt sprawy, a stanowiącym integralna część niniejszego postanowienia;

2.  oddalić wniosek w części dotyczącej żądania ustanowienia służebności przesyłu napowietrznej linii elektroenergetycznej średniego napięcia 15 kV;

3.  ustalić jednorazowe wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu, opisanej w punkcie 1. postanowienia na kwotę 293.462 zł (dwieście dziewięćdziesiąt trzy tysiące czterysta sześćdziesiąt dwa złote);

4.  zasądzić od uczestnika postępowania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na rzecz wnioskodawczyni K. P. kwotę 29.346,20 zł (dwadzieścia dziewięć tysięcy trzysta czterdzieści sześć złotych 20/100), płatną w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności;

5.  zasądzić od uczestnika postępowania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na rzecz uczestnika S. P. (1) kwotę 176.077,20 zł (sto siedemdziesiąt sześć tysięcy siedemdziesiąt siedem złotych 20/100), płatną w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności;;

6.  zasądzić od uczestnika postępowania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na rzecz uczestnika B. P. (1) kwotę 29.346,20 zł (dwadzieścia dziewięć tysięcy trzysta czterdzieści sześć złotych 20/100), płatną w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności;

7.  zasądzić od uczestnika postępowania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na rzecz uczestnika B. P. (2) kwotę 29.346,20 zł (dwadzieścia dziewięć tysięcy trzysta czterdzieści sześć złotych 20/100), płatną w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności;

8.  zasądzić od uczestnika postępowania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na rzecz uczestnika A. S. kwotę 29.346,20 zł (dwadzieścia dziewięć tysięcy trzysta czterdzieści sześć złotych 20/100), płatną w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności;

9.  nakazać ściągnąć od uczestnika (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Olsztynie) kwotę 2.591 zł (dwa tysiące pięćset dziewięćdziesiąt jeden złotych) tytułem kosztów sądowych;

10.  ustalić, iż wnioskodawca i uczestnicy ponoszą koszty postępowania we własnym zakresie.

SSR Marzena Żywucka

Sygn. akt I Ns 262/14

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy K. P., S. P. (1), B. P. (1), B. P. (2) i A. S. wnieśli o ustanowienie, za jednorazowym wynagrodzeniem w wysokości 128.250 zł, na należącej do nich nieruchomości – działce nr (...), położonej w B., gmina S., dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Olsztynie księga wieczysta o nr (...), służebności przesyłu, polegającej na obowiązku znoszenia istniejących na nieruchomości obciążonej urządzeń przesyłowych oraz prawie uczestnika (...) S.A. do korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, remontów urządzeń przesyłowych wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren z odpowiednim sprzętem. Wnioskodawcy wnieśli ponadto o obciążenie uczestnika postępowania kosztami postępowania.

W uzasadnieniu wnioskodawcy wskazali, że są współwłaścicielami przedmiotowej nieruchomości, przez którą przebiega linia elektroenergetyczna średniego napięcia 15 kV oraz przebiega granica strefy ochronnej od linii wysokiego napięcia 110 kV o szerokości 40 m. Wnioskodawczyni K. P. podała, że zwracała się do uczestnika (...) S.A. o uregulowane zasad korzystania z nieruchomości, ale bezskutecznie.

Ostatecznie w piśmie z dnia 25 listopada 2014r. wnioskodawczyni i uczestnicy ad. 2-5 wnieśli o zasądzenie na ich rzecz łącznie kwoty 392.478 zł tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu (k- 198).

(...) S.A. w G. Oddział w O. w odpowiedzi na wniosek początkowo poparł go, zakwestionował jednak wartość żądanej przez wnioskodawców kwoty tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności. Uczestnik wniósł także o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko uczestnik wskazał, że przez działkę będącą własnością uczestników przebiegają urządzenia w postaci: dwutorowej linii napowietrznej wysokiego napięcia 110 kV o długości 92 m – bez słupów, linia napowietrzna średniego napięcia 15 kV o długości około 92 m, podparta jednym słupem pojedynczym. Uczestnik zaznaczył, że wnioskodawcy nabyli nieruchomość wraz z urządzeniami, zatem cena zakupu powinna odzwierciedlać tę okoliczność, zaś poprzedni właściciel wyraził zgodę na posadowienie urządzeń na jego gruncie. Uczestnik zaproponował 5.497 zł jako kwotę adekwatną za ustanowienie służebności przesyłu.

Ostatecznie uczestnik podniósł zarzut zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu, obejmującej zarówno urządzenia linii 15kV, jak i 110 kV.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

Wnioskodawcy K. P., S. P. (1), B. P. (1), B. P. (2) i A. S. są współwłaścicielami nieruchomości, stanowiącej pierwotnie działkę nr (...), położonej w B., gmina S., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...): K. P. w 1/10 części, S. P. (1) w 6/10 części, B. P. (1) w 1/10 części, B. P. (2) w 1/10 części i A. S. w 1/10 części. Decyzją nr (...)r. z dnia 08 kwietnia 2014r. Wójt Gminy S. zatwierdził podział działki nr (...) na działki o nr od nr 339/1 do nr 339/19. Decyzja ta jest ostateczna.

(dowód: dokumenty w kw (...), decyzja nr (...)r. z dnia 08 kwietnia 2014r. k- 99, wykaz zmian gruntowych k- 100).

Teren pierwotnej działki nr (...) objęty jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego terenów zabudowy mieszkaniowej w obrębie B., gmina S.. Przez teren działki przebiegają dwie linie elektroenergetyczne:

- napowietrzna dwutorowa linia wysokiego napięcia 110 kV. Odległość pomiędzy dwoma skrajnymi przewodami tej linii wynosi 7,70 m. Łączna długość osi linii napowietrznej tej linii wynosi 92,38 m.

- napowietrzna linia energetyczna średniego napięcia 15 kV. Linia ta w granicach działki nr (...) wsparta jest na jednym słupie pojedynczym o wymiarach podstawy 0,40x0,25 m. Odległość skrajnych przewodów przy slupie wynosi 3,65 m, natomiast przy północno – zachodniej granicy działki nr (...) wynosi 3,38m. Długość osi tej linii na obszarze działek nr (...) wynosi 92,5 m.

(opinia biegłego z zakresu geodezji i (...) k- 106-142)

W latach 70 – tych XX wieku właścicielem ww. nieruchomości, położonej w B., był S. P. (2). Decyzją Wojewody z dnia 29 stycznia 1976 r. zatwierdzono pod względem urbanistycznym plan realizacyjny na budowę inwestycji w postaci linii 15 kV średniego napięcia O. – P. – B.. Linię zrealizowano i oddano do użytku.

W latach 90 – tych XX wieku zaczęto tworzyć dokumentację projektową i budowlaną dotyczącą planowanej na tym obszarze linii elektroenergetycznej wysokiego napięcia. Decyzją z dnia 29 maja 1991 r. zatwierdzono pod względem architektonicznym i urbanistycznym plan realizacji na budowę linii dwutorowej wysokiego napięcia 110 kV O. – J.. Decyzją z dnia 25 września 1991 r. uzyskano pozwolenia na budowę ww. linii dwutorowej. W toku uzgodnień z właścicielami działek, przez które przebiegać miała linia wysokiego napięcia, w roku 1990r., jeszcze przed budowa linii, ówczesny właściciel działki nr (...) S. P. (2) wyraził zgodę na lokalizację na jego działce urządzeń elektroenergetycznych. Zobowiązał się umożliwić pracownikom energetyki wykonanie czynności związanych z budową, konserwacją, eksploatacją urządzeń energetycznych, nie utrzymywać żadnych budynków, drzew, stogów do wysokości większej niż 4 m bezpośrednią pod linia, 4 metry w odległości położonej 4 m od rzutu skrajnego przewodu należącego do linii (k- 69 i 237).

Protokołem z dnia 10 czerwca 1992r. dokonano odbioru końcowego i przekazano do użytkowania ww. linię energetyczną 110 kV.

(dowód: protokół z dnia 10 czerwca 1992 r. k- 66 – 67, decyzja xz dnia 25 września 1991r. k- 68, wykaz właścicieli gruntów k- 69, protokół uzgodnień k- 235 – 237)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego żądanie wnioskodawczyni i uczestników S. P. (1), B. P. (1), B. P. (2) i A. S. zasługiwało na uwzględnienie co do linii 110 kV.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd oparł na dokumentach zgromadzonych w aktach przedmiotowej sprawy oraz aktach ksiąg wieczystych o nr (...), których wiarygodność nie była podważona przez żadnego z uczestników.

Zgodnie z art. 305 ¹§1 k.c., jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń przesyłowych, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za wynagrodzeniem. Analogiczne uprawnienie art. 305 ¹§2 k.c. przyznaje właścicielowi gruntu. Przesłanką uwzględnienia przez sąd rejonowy wniosku o ustanowienie służebności przesyłu jest wykazanie, że jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń przesyłowych, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., a niemożliwe jest ustanowienie tej służebności w drodze umowy.

Potrzeba uzyskania przez uczestnika ad. 1 tytułu prawnego do nieruchomości wnioskodawczyni i uczestników ad. 2-5 w celu eksploatacji posadowionych na niej urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., jest ewidentna i bezsporna pomiędzy stronami. W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że strony nie były w stanie dojść do porozumienia w przedmiocie umowy, o której mowa we wskazanym przepisie.

W niniejszej sprawie sporne były dwie kwestie: wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności oraz zarzut uczestnika ad. 1 zasiedzenia służebności przesyłu.

Odnosząc się do pierwszej spornej kwestii: w orzecznictwie Sądu Najwyższego przesądzona została pozytywnie kwestia dopuszczalności ustalenia faktu nabycia prawa przez zasiedzenie w innej sprawie niż w postępowaniu o zasiedzenie. Możliwość taką - w sytuacji, gdy ustalenie tego faktu nie jest przedmiotem sprawy, lecz stanowi jedynie przesłankę rozstrzygnięcia - dopuścił nie tylko w uchwale składu 7 sędziów z dnia 10 lutego 1951 r., ŁC 741/50, OSN 1951, nr 1, poz. 2, ale również w późniejszych orzeczeniach (por. m.in. uzasadnienia uchwał: z dnia 20 marca 1969 r. III CZP 11/69, OSNCP 1969, z. 12, poz. 210, oraz z dnia 21 października 1994 r., III CZP 132/94, OSNC 1995, nr 2, poz. 35).

Ogólne przesłanki zasiedzenia normuje art. 172 k.c. Łącznym warunkiem jest upływ oznaczonego przez ustawę terminu nieprzerwanego posiadania samoistnego, a długość tego terminu zależy od dobrej lub złej wiary w chwili nabycia posiadania. Posiadacz nabywa własność (odpowiednio: służebność), jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (art. 172 § 1 k.c.), natomiast po upływie lat trzydziestu choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (art. 172 § 2 k.c.). Ponadto art. 292 k.c. określa szczególny warunek zasiedzenia służebności, w mianowicie korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia.

Uznając, że przesłanka zasiedzenia służebności w postaci istnienia na nieruchomości wnioskodawczyni i uczestników ad. 2 – 5 trwałego, widocznego urządzenia została spełniona, w dalszej kolejności należało rozważyć, czy w przedmiotowej sprawie uczestnik postępowania (...) SA z siedziba w G. oraz jego poprzednicy prawni byli samoistnymi posiadaczami przedmiotowej służebności oraz czy upłynął termin uzasadniający uwzględnienie wniosku o stwierdzenie zasiedzenia.

W tym miejscu należało wskazać, że niewątpliwie do terminu zasiedzenia należało zaliczyć okresy posiadania służebności również przez poprzedników prawnych uczestnika (...) Operator. Zgodnie bowiem z art. 176 § 1 k.c., jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. W badanym okresie eksploatacją spornych sieci energetycznych zajmowały się przedsiębiorstwa państwowe, poprzednicy prawni uczestnika (...) Operator. Do czasu zmiany z dniem 1 lutego 1989r. art. 128 k.c., kiedy odstąpiono od zasady jednolitego funduszu własności państwowej, prawo własności mienia państwowego przysługiwało jedynie Skarbowi Państwa. Należało zatem uznać, że do tego czasu posiadaczem spornej służebności był właśnie Skarb Państwa w imieniu którego działały przedsiębiorstwa państwowe. Możliwość zaliczenia przez osobę prawną, która przed dniem 1 lutego 1989r. mając status państwowej osoby prawnej nie mogła nabyć (także w drodze zasiedzenia) własności nieruchomości, do okresu samoistnego posiadania wykonywanego po dniu 1 lutego 1989r. okresu posiadania Skarbu Państwa sprzed tej daty, jest akceptowana w orzecznictwie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2006r., I CSK 11/05, LEX nr 181257).

Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym dokumentacji dotyczącej budowy przedmiotowych urządzeń elektroenergetycznych, linii 15 kV została wybudowana i przekazana do eksploatacji dla poprzednika prawnego uczestnika ad. 1 pod koniec lat 70 – tych XX wieku. Od tego czasu przebiegała w tej samej lokalizacji i była eksploatowana, dokonywano okresowych przeglądów, prac konserwatorskich i modernizacji. Przyjmując zatem, iż przedmiotowa linia została 15 kV została włączona do eksploatacji najpóźniej w 1980 r., przyjmując złą wiarę przedsiębiorstwa przesyłowego przy rozpoczęciu korzystania z nieruchomości poprzednika prawnego wnioskodawczyni i uczestników ad. 2 – 5, przedsiębiorstwo przesyłowe nabyło poprzez zasiedzenie służebność przesyłu po upływie 30 lat eksploatacji urządzeń, czyli najpóźniej w 2010r. Zatem wniosek o ustanowienie służebności przesyłu w części obejmującej linie elektroenergetyczne 15 kV nie jest zasadny, o czym orzeczono jak w punkcie 2. postanowienia.

Inaczej rzecz się ma z linią 110 kV. Linia ta została wybudowana i przekazana do eksploatacji dla poprzednika prawnego uczestnika ad. 1 w czerwcu 1992r. Od tego czasu również przebiegała w tej samej lokalizacji i była eksploatowana, dokonywano okresowych przeglądów, prac konserwatorskich i modernizacji. Lecz z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że poprzednik prawny wnioskodawczyni i uczestników ad. 2 -5 złożył wobec poprzednika prawnego uczestnika ad. 1 oświadczenie na piśmie wyrażające zgodę na lokalizację na jego działce urządzeń elektroenergetycznych. Zobowiązał się umożliwić pracownikom energetyki wykonanie czynności związanych z budową, konserwacją, eksploatacją urządzeń energetycznych, nie utrzymywać żadnych budynków, drzew, stogów do wysokości większej niż 4 m bezpośrednią pod linia, 4 metry w odległości położonej 4 m od rzutu skrajnego przewodu należącego do linii (k- 69 i 237). Innymi słowy zgodził się na posadowienie na jego działce tej linii i zobowiązał się do umożliwienia pracownikom poprzednika prawnego uczestnika ad. 1 wejścia na teren jego nieruchomości w celu budowy, konserwacji i eksploatacji urządzeń. Zgoda ta legitymowała przedsiębiorstwo energetyczne i dawała mu tytuł prawny do korzystania z nieruchomości poprzednika prawnego wnioskodawczyni i uczestnika ad. 2 - 5 w zakresie budowy, konserwacji i eksploatacji urządzeń energetycznych. Treść tego oświadczenia nie wskazuje, czy będzie to tytuł prawno-rzeczowy, czy też tytuł obligacyjny. Niezależnie od tego czy uznamy, że poprzednik prawny uczestnika ad. 1 uzyskać miał poprzez to oświadczenie prawo do korzystania z działki (...) w zakresie odpowiadającym treścią służebności gruntowej bez formy aktu notarialnego, czy też nastąpiło zawarcie umowy użyczenia, do nabycia służebności przesyłu w zakresie linii 110 kV na dzień zamknięcia rozprawy w niniejszej sprawie nie nastąpiło. Jeżeli uznamy, że ówczesnemu właścicielowi działki (...) chodziło o tytuł obligacyjny w postaci zobowiązania bezterminowego o charakterze ciągłym, to zgodne z art. 365 ¹ k.c. takie zobowiązanie wygasa po wypowiedzeniu. Należy przyjąć, że wypowiedzenie nastąpiło w drodze pisemnego wezwania do zapłaty i do ustanowienia służebności przesytu z dnia 21 listopada 2012r. (k- 13 akt sprawy) przez wnioskodawczynię. Tytuł obligacyjny do korzystania z działki (...) nie prowadził do zasiedzenia służebności po myśli art. 292 k.c., albowiem do zasiedzenia wymaga się posiadania „dla siebie” a nie wykonywania cudzego uprawnienia, które tylko zostało użyczone, udostępnione. Na poparcie tego stanowiska należy przywołać dwa zgodne w swej treści orzeczenia Sądu Najwyższego. Pierwsze – to wyrok z 31 maja 2006 r. IV CSK 149/05, Lex nr 258681, drugie – to postanowienie z 28 kwietnia 2010 r. III CSK 211/09, Lex nr 686065. Gdyby jednak przyjąć, że pisemne oświadczenie z karty 69 i 237 było nieformalnym (bez formy aktu notarialnego) ustanowieniem służebności gruntowej, to wówczas termin do zasiedzenia służebności liczony winien być od dnia objęcia nieruchomości w posiadania, czyli od dnia 10 czerwca 1992r. W tym miejscu należy rozstrzygnąć, czy pisemna zgoda bez formy aktu notarialnego oznacza objęcie w posiadanie w złej wierze czy w dobrej wierze. Sąd Rejonowy w tym składzie zajmuje w tej kwestii restrykcyjne stanowisko, zgodnie z którym naruszenie wymogu z art. 245 § 2 zd. 2 k.c. prowadzi do objęcia nieruchomości przez posiadacza służebności w złej wierze. Przytoczyć w tym miejscu należy wyrok Sądu Najwyższego z 4 lutego 1988 r. - IV CR 45/88, OSNC 1990/2/33: „Korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności gruntowej na podstawie oświadczenia złożonego bez formy aktu notarialnego jest posiadaniem tej służebności w złej wierze.” Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z 4 listopada 1998 r. II CKU 69/98, Prok. i Pr. – wkł. 1999/2/30, którego teza jest następująca: „Zgodnie z panującym w orzecznictwie poglądem nie może być uznana za posiadacza w dobrej wierze osoba, która weszła w posiadanie nie tylko nieruchomości, ale także służebności drogowej na podstawie nieformalnej umowy, ze względu na brak podstaw do przyjęcia usprawiedliwionego w danych okolicznościach przekonania, że przysługuje jej prawo do rzeczy, skoro do przeniesienia tego prawa wymagana jest forma aktu notarialnego (por. uchwała SN z dnia 6 grudnia 1991 r., IIICZP 108/91, OSNCP 1992, z. 4, poz. 48). Dodać należy, że stwierdzenie nabycia służebności drogowej przez zasiedzenie powinno być poprzedzone ustaleniem, iż służebność drogowa polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia (art. 184 pr. Rzeczowego i art. 292 kodeksu cywilnego). ” Następnym jest postanowienie Sądu Najwyższego z 14 czerwca 2005 r. V CK 700/04, Lex 301799, którego teza jest następująca: „Korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności gruntowej na podstawie oświadczenia złożonego bez formy aktu notarialnego jest posiadaniem tej służebności w złej wierze. Dobra wiara posiadacza nie jest samodzielną przesłanką przy zasiedzeniu nieruchomości oraz służebności gruntowej (art. 292 k.c.). Ma ona bowiem to znaczenie, że skraca czas wymagany do nabycia w tej drodze własności.” D. wiara posiadacza służebności o treści odpowiadającej treści służebności przesyłu może wynikać z istnienia wydanej na jego rzecz decyzji wywłaszczeniowej. Taka sytuacja w rozpoznawanej sprawie nie ma miejsca. Nie sposób z kolei przyjąć, że zgoda w zwykłej formie pisemnej zastępuje decyzję wywłaszczeniową albowiem mogłaby ją zastąpić tylko zgoda wyrażona w formie, o której mowa w art. 245 § 2 zd. 2 k.c.

Reasumując ta część rozważań w rozpoznawanej sprawie dobra wiara posiadacza nie zachodzi a zła wiara została mu wykazana. W rozpoznawanej sprawie rozpoczęcie biegu posiadania służebności gruntowej w złej wierze od 10 czerwca 1992 r. (k- 166) prowadziłoby do zasiedzenia służebności przesytu z upływem dnia 10 czerwca 2022 r., czyli po trzydziestu latach.

Odnosząc się do drugiej spornej kwestii: służebność przesyłu jest ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Wynagrodzenie to co do zasady powinno mieć charakter świadczenia jednorazowego. Generalnie wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu powinno być ustalone na podstawie cen rynkowych, a jako kryteria pomocnicze, należy wziąć pod uwagę: zwiększenie wartości przedsiębiorstwa, którego składnikiem stała się służebność (zob. art. 55 ¹ pkt 3 k.c.), ewentualne obniżenie wartości nieruchomości obciążonej, straty poniesione przez właściciela nieruchomości obciążonej, np. w postaci utraty pożytków z zajętego pod urządzenia przesyłowe pasa gruntu. Wysokość tego wynagrodzenia powinien ustalać każdorazowo biegły sądowy (zob. wyrok NSA z dnia 8 listopada 2001 r., I SA 834/00, opubl.

W przedmiotowej sprawie, w celu ustalenia obszaru nieruchomości wnioskodawczyni i uczestników ad. 2-5, zajętego pod urządzenia elektroenergetyczne oraz w celu ustalenia wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu geodezji i (...).

Biegły z zakresu elektroenergetyki J. K. w swojej opinii (k- 110) ustalił, iż na terenie nieruchomości wnioskodawczyni znajdują się obecnie:

- napowietrzna dwutorowa linia wysokiego napięcia 110 kV. Odległość pomiędzy dwoma skrajnymi przewodami tej linii wynosi 7,70 m. Łączna długość osi linii napowietrznej tej linii wynosi 92,38 m.

- napowietrzna linia energetyczna średniego napięcia 15 kV. Linia ta w granicach działki nr (...) wsparta jest na jednym słupie pojedynczym o wymiarach podstawy 0,40x0,25 m. Odległość skrajnych przewodów przy slupie wynosi 3,65 m, natomiast przy północno – zachodniej granicy działki nr (...) wynosi 3,38m. Długość osi tej linii na obszarze działek nr (...) wynosi 92,5 m.

W ocenie biegłego J. K. przy projektowaniu obszarów służebności przesyłu należy ustalić obszary (strefy) ochronne. Dla linii napowietrznej energetycznej wysokiego napięcia 110 kV granice obszaru strefy ochronnej wysokiego napięcia określa miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym szerokość strefy ochronnej tej sieci wynosi 40 m (po 20 m od osi sieci). Obszar strefy oddziaływania sieci elektroenergetycznej wysokiego napięcia 110 kV znajdując się na działkach (...) stanowi obszar ograniczonego użytkowania. Biegły ten określił powierzchnię strefy ochronne sieci energetycznej wysokiego napięcia 110 kV na 3.695 m 2, w tym:

- powierzchnia strefy ochronnej napowietrznej sieci energetycznej wysokiego napięcia 110 kV w terenie budowlanym – 1.319 m2,

- powierzchnia strefy ochronnej napowietrznej sieci energetycznej wysokiego napięcia 110 kV w terenie o funkcji drogowej – 1.797 m2,

- powierzchnia strefy ochronnej napowietrznej sieci energetycznej wysokiego napięcia 110 kV w terenie o funkcji zieleni – 579 m2.

W dalszej części opinii biegły J. K. ustalił wartość 1m ² gruntu nieruchomości przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne, pod zieleń i drogi:

- pod budownictwo mieszkaniowe jednogodzinne nieobciążone sieciami przesyłowymi – 181 zł /m ²,

- pod zieleń na poziomie 50 % gruntów budowlanych nieobciążonych sieciami przesyłowymi, 90 zł/m ²,

- pod drogi – na poziomie gruntów otaczających tj. o funkcji budowlanej nieobciążonej sieciami przesyłowymi – 181 zł/m ².

Biegły zaproponował sposób ustalenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu jako wartość jednostkową gruntu przed lokalizacją urządzeń przesyłowych x powierzchnia gruntu służebności przesyłu x współczynnik służebności przesyłu. Przy czym:

- dla obszaru ograniczonego użytkowania pod napowietrzną linią energetyczna wysokiego napięcia na terenie przeznaczonym pod budownictwo jednorodzinne biegły zaproponował przyjęcia współczynnika K – 0,735 (uwzględniający współczynnik, współkorzystania działki przez przedsiębiorstwo przesyłowe 0,6 i stopa kapitalizacji 6%. Czyli 1.319 m ²x181 zł/m ²x0,735 = 175.473,16 zł.

- dla obszaru ograniczonego użytkowania pod napowietrzną linią energetyczna wysokiego napięcia na terenie przeznaczonym pod drogi biegły zaproponował przyjęcia współczynnika K – 0,245 (uwzględniający współczynnik, współkorzystania działki przez przedsiębiorstwo przesyłowe 0,2 i stopa kapitalizacji 6%. Czyli 1.797 m ²x181 zł/m ²x0,245 = 79.687,96 zł.

- dla obszaru ograniczonego użytkowania pod napowietrzną linią energetyczna wysokiego napięcia na terenie przeznaczonym pod zieleń biegły zaproponował przyjęcia współczynnika K – 0,735 (uwzględniający współczynnik, współkorzystania działki przez przedsiębiorstwo przesyłowe 0,5 i stopa kapitalizacji 6%. Czyli 579 m ²x90 zł/m ²x0,735 = 38.301 zł.

Czyli łącznie wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu linii 110 kV wynosić powinno 293.462 zł.

Sąd podzielił pogląd wyrażony przez biegłego w przedmiotowej opinii co do istnienia urządzeń elektroenergetycznych oraz szerokości pasów technologicznych, wyłączonych spod korzystania przez wnioskodawczynię, w związku z posadowieniem linii elektroenergetycznych. Opinia w tej części jest spójna, logiczna, żadna ze stron skutecznie jej treści nie kwestionowała.

Reasumując, na podstawie art. 305 ² § 2 k.c., sąd obciążył nieruchomość wnioskodawczyni i uczestników ad. 2 – 5, służebnością przesyłu, jak w punkcie 1 postanowienia. Za ustanowienie tej służebności ustalono wynagrodzenie od uczestnika postępowania ad. 1 na rzecz wnioskodawczyni i uczestników postępowania ad. 2 – 5, stosownie do wielkości posiadanych udziałów i zasądzono na ich rzecz kwoty jak w punktach 4 – 8 postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono po myśli art. 520 § 1 k.p.c. Sąd obciążył uczestnika ad. 1 jako zainteresowanego, w którego interesie ustanowiono służebność – nieuiszczonymi kosztami sądowymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 10.90.594 t.j.) – jak w punkcie 10 postanowienia.

SSR Marzena Żywucka