Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2015 r. w Szczecinie

sprawy J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział wG.

o odsetki

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 stycznia 2014 r. sygn. akt VI U 1215/13 oraz na skutek zażalenia organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. na postanowienie Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 stycznia 2014 r. sygn. akt VI U 1215/13

I.  Oddala apelację;

II.  Uchyla zaskarżone postanowienie;

III.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. na rzecz ubezpieczonego J. K. kwotę 1483 (jednego tysiąca czterystu osiemdziesięciu trzech) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III AUa 467/14; III AUz 75/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 sierpnia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił J. K. prawa do wypłaty odsetek.

Ubezpieczony J. K. złożył odwołanie od tej decyzji. Powołał się na treść art. 85 ust. l ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Podniósł, że należą mu się odsetki licząc od dnia następującego po dniu ustalonym jako termin wypłaty należnego świadczenia do 6 sierpnia 2013 r.

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania. Powołał się przy tym na treść art. 118 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 153 poz. 1227 ze zm.). Podniósł, że skoro prawomocny wyrok wpłynął w dniu 18 lipca 2013 r., a terminu płatności świadczenia został ustalony na 15 dzień miesiąca, to termin wypłaty świadczenia został zachowany.

Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2014 roku Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zasądził od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. na rzecz ubezpieczonego J. K. odsetki ustawowe od niewypłaconego w terminie świadczenia rentowego w kwocie 2.770,99 zł i zasądził od pozwanego na rzecz ubezpieczonego kwotę 100 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Postanowieniem z dnia 10 stycznia 2014 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zasądził od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. na rzecz J. K. kwotę 798,66 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez jego pełnomocnika w sprawie.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Ubezpieczony J. K. (ur. (...)) prawo do okresowej renty inwalidzkiej II grupy uzyskał od 23 listopada 1994 r. na mocy decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 27 października 1994 r., która w chwili zmiany przepisów stała się należną tytułem całkowitej niezdolności do pracy.

Decyzją z dnia 17 listopada 2003 r. organ rentowy ustalił prawo do okresowej z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 lutego 2003 r. Decyzją z dnia 8 kwietnia 2009 r. prawo do świadczenia w tej wysokości zostało ustalone okresowo do 28 lutego 2011 r.

W dniu 27 stycznia 2011 r. ubezpieczony złożył wniosek o ustalenie dalszego prawa do renty. Orzeczeniem z dnia 11 marca 2011 r. lekarz orzecznik ZUS ustalił brak niezdolności do pracy. Orzeczeniem z dnia 15 kwietnia 2011 r. Komisja Lekarska ZUS w Z. również ustaliła brak niezdolności do pracy. Decyzją z dnia 27 kwietnia 2011 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do renty. Ubezpieczony odwołał się od tej decyzji. Wyrokiem z dnia 27 grudnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim w sprawie VI U 785/11 zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i przywrócił ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 marca 2011 r. na stałe. Na skutek apelacji organu rentowego, Sąd Apelacyjny w Szczecinie wyrokiem z dnia 27 czerwca 2013 r., sygn. akt III AUa 131/13 oddalił apelację.

Ubezpieczony w dniu 29 czerwca 2013 r. wezwał do natychmiastowej wypłaty świadczenia wraz z odsetkami. W dniu 29 lipca 2013 r. ubezpieczony ponownie wezwał organ rentowy do wypłaty świadczenia wraz z odsetkami.

Decyzją z dnia 30 lipca 2013 r. organ rentowy wykonał wyrok, dokonując wypłaty zaległego świadczenia za okres od 1 marca 2011 r. do 31 lipca 2013 r. wraz ze świadczeniem bieżącym za sierpień 2013 r. w dniu 6 sierpnia 2013 r. Terminem płatności każdego świadczenia jest każdy 15 dzień miesiąca. Decyzją z dnia 2 sierpnia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił J. K. prawa do wypłaty odsetek. Ubezpieczony odwołał się od tej decyzji.

Odsetki od niewypłaconego w terminie świadczenia rentowego za okres od 15 maja 2011 r. do 5 sierpnia 2013 r. wyniosły 2 770,99 zł.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd I instancji wskazał, że w sprawie należało ustalić, czy odmowa przyznania ubezpieczonemu prawa do renty nastąpiła wskutek błędu pozwanego, co stosownie do treści art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r, o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2009 r., Nr 205, poz.1585 ze zm.) powodowałoby obowiązek zapłaty odsetek oraz ustalenie daty początkowej oraz końcowej jego powstania. Zgodnie z powołanym przepisem, jeżeli Zakład w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Sąd Okręgowy wskazał, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono pogląd, iż zawarte w art. 85 ust.1 ustawy określenie „nie ustalił prawa do świadczenia” oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej prawa do świadczenia mimo spełnienia warunków do jego uzyskania (wyrok SN z 09.03.2001 r. II UKN 402/00 OSNAPiUS 2002 nr 20 poz.501). Odsetki nie przysługują w przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub podwyższeniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności. Za błąd pozwanego musi zostać uznany błąd lekarza orzecznika ZUS, Komisji Lekarskiej, którzy przez błędne określenie stanu zdrowia ubezpieczonego spowodowali wydanie decyzji organu rentowego odmawiającej przyznania świadczenia i naruszającej w ten sposób przepisy prawa materialnego określające przesłanki nabycia prawa do renty. Dla powstania obowiązku wypłaty odsetek konieczne jest stwierdzenie tego naruszenia przez pozwanego prawomocnym wyrokiem zmieniającym decyzję organu rentowego i przyznającym prawo do tego świadczenia (wyrok SN z 7.10.2004 r., I UK 485/03 OSNP 2005/10/147).

Sąd meriti podkreślił, że w sprawie bezspornym było, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 15 kwietnia 2011 r. ustaliła brak niezdolności do pracy. Orzeczenie to stanowiło podstawę decyzji organu rentowego z dnia 27 kwietnia 2011 r. odmawiającej ubezpieczonemu prawa do świadczenia. Wyrokiem z dnia 27 grudnia 2012 r. w sprawie o sygn. akt VI U 785/11 Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim przywrócił ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 marca 2011 r., na stałe. Wyrok ten został utrzymany w mocy przez Sąd Apelacyjny w Szczecinie wyrokiem z dnia 27 czerwca 2013 r., sygn. akt I AUa 13 1/13. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim wydając wyrok oparł się na opinii (...) Centrum (...) w Z., Katedry I Oddziału Klinicznego (...) (...) w K. reprezentowanego przez kierownika profesora L. P., która wskazywała, że ubezpieczony jest trwale, częściowo niezdolny do pracy z przyczyn kardiologicznych. Opinia biegłego była sprzeczna z opinią Komisji Lekarskiej ZUS. Prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim wskazuje w swoim rozstrzygnięciu, iż organ rentowy niesłusznie odmówił J. K. prawa do renty. Z akt sprawy VI U 785/11 nie wynikało, by ubezpieczony przed badaniem przez Instytut składał nową dokumentację medyczną. Organ rentowy, tak jak i Instytut dysponował taką samą dokumentacją medyczną. Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy w sposób nieprawidłowy ocenił stan zdrowia ubezpieczonego w zakresie występujących u niego schorzeń kardiologicznych. Natomiast twierdzenia organu rentowego o istnieniu nowej okoliczności raka prostaty i oparciu na tym schorzeniu opinii instytutu nie znalazły poparcia w rozstrzygnięciach obu sądów.

Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2007, w sprawie P 1l/07 „w sytuacji kiedy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy (np. błędna interpretacja przepisów, zaniechanie podjęcia określonych działań z urzędu, błędne orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS w sprawie niezdolności do pracy) termin z art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, powinien był ustalić prawo do świadczenia.” Ostatnią zaś okolicznością niezbędną do wydania decyzji było zdaniem Sądu, orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 15 kwietnia 2011 r. Mając zatem na uwadze wskazany w art. 118 ustawy emerytalnej 30 dniowy termin, organ rentowy powinien był wydać decyzję najpóźniej 15 maja 2011 r. Natomiast z 2 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustalaniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczenia społecznego ( Dz. U nr 12, poz.104) wynika, że odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania tych świadczeń, do dnia wypłaty świadczeń. Ustęp kolejny dodatkowo wskazuje, iż okres opóźnienia w ustalaniu prawa do świadczeń i ich wypłacie liczy się od dnia następującego po upływie terminu na wydanie decyzji, a okres opóźnienia w wypłaceniu świadczeń okresowych liczy się od dnia następującego po ustalonym terminie ich płatności. Skoro organ rentowy w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych nie wypłacił należnego świadczenia, to na podstawie art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych konieczne okazało się zasądzenie od organu pozwanego na rzecz ubezpieczonego odsetek w wysokości określonej w tym przepisie. W związku z tym, iż wypłata ubezpieczonemu świadczenia następowała 15 — go dnia każdego miesiąca, termin aktualizacji prawa do odsetek nastąpił 15 maja 2011 r. Natomiast zakończył się 5 sierpnia 2013 r. (tj. dnia poprzedzającego wypłatę zaległego świadczenia oraz świadczenia za sierpień 2013 r.).

Mając na uwadze wskazane okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w pkt. I sentencji wyroku, zaś na podstawie art. 98 1 k.p.c., art. 99 k.p.c. oraz 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz. U. 2013. poz. 490) Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego 100 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, jak w pkt. II sentencji wyroku.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się organ rentowy zaskarżając w całości powyższy wyrok i zarzucając mu sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału przez przyjęcie, że ubezpieczonemu przysługuje prawo do odsetek od niewypłaconego w terminie świadczenia rentowego w kwocie 2.770,99 zł. wskutek uznania, że pozwany organ rentowy decyzją z dnia 27 kwietnia 2012 r. niesłusznie odmówił ubezpieczonemu prawa renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, gdyż w sposób nieprawidłowy ocenił stan zdrowia ubezpieczonego, ustalając brak niezdolności ubezpieczonego do pracy po 28 lutym 2011 r., gdyż w sprawie nie zachodziła nowa okoliczność dotycząca stanu zdrowia ubezpieczonego wynikająca z opinii (...) Centrum (...) w Z. III Katedra i Oddział Kliniczny (...).

Wskazując na powyższy zarzut pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania ewentualnie o zmianę wyroku w całości i oddalenie odwołania J. K..

W uzasadnieniu apelacji skarżący wskazał, że Sąd przywołując przepis art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, ze zm.) uznał, iż pozwany nie ustalił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w terminie przewidzianym w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń, z zatem zobowiązany jest do wypłaty odsetek za zwlokę. Zdaniem Sądu pozwany dopuścił się błędu przy ustalaniu stanu zdrowia ubezpieczonego, gdyż w sposób nieprawidłowy ocenił stan zdrowia ubezpieczonego, ustalając brak niezdolności ubezpieczonego do pracy po 28 lutym 2011 r. na podstawie orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 20 kwietnia 201l r. Pozwany organ rentowy nie zgadza się z powyższą konstatacją sądu pierwszej instancji. W ocenie pozwanego uszło uwagi zarówno Sądu Okręgowego w sprawie sygn. akt VI U 785/11, a następnie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie w sprawie sygn. akt AUa 131/13, że ustalenia dotyczące stanu zdrowia ubezpieczonego dokonane w Klinice (...) zostały dokonane na podstawie obrazu klinicznego aktualnego stanu zdrowia pacjenta prezentowanego podczas obserwacji klinicznej w Klinice (...) oraz po rozszerzonej diagnostyce kardiologicznej wykonanej podczas hospitalizacji. A zatem ta opinia Instytutu z dnia 29.06.2012 r. i jego opinia uzupełniająca z dnia 29.10.2012r., na której sądy obu instancji oparły swoje rozstrzygniecie, w ocenie organu rentowego nie są miarodajne dla oceny zasadności decyzji organu rentowego z dnia 27.04.2011 r., wydanej w związku z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 15.04.2011r., w szczególności wobec sporządzenia tej opinii w oparciu o wyniki szczegółowej obserwacji zdrowia ubezpieczonego oraz wyniki badań dodatkowych po koronarografii, UKG i EKG.

Zdaniem organu rentowego, była to więc nowa okoliczność w sprawie dotycząca stanu zdrowia ubezpieczonego, jako że ocena stanu zdrowia ubezpieczonego dokonana przez Instytut, nie została oparta na podstawie wyników badań i dokumentacji medycznej, która była także w posiadaniu Komisji Lekarskiej ZUS, a w szczególności podlegała także ocenie biegłego sadowego kardiologa w opinii z dnia 8 i 11 sierpnia 2011 r. (brak niezdolności do pracy).

Z tych więc względów, zdaniem skarżącego, apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Pismem z dnia 6 lutego 2014 r. organ rentowy wniósł zażalenie na postanowienie z dnia 10 stycznia 2014 r. w przedmiocie zwrotu wydatków i wniósł o jego uchylenie. W uzasadnieniu podniósł, że Sąd Okręgowy nie podał co wchodzi w skład przedmiotowych wydatków i czym Sąd uzasadnia przyznanie na rzecz ubezpieczonego kwoty 798, 66 złotych oraz, że Sąd wprawdzie wskazał, że wysokość wydatków została podana zgodnie z obowiązującymi stawkami, lecz nie podał ich wysokości, nie wskazał podstaw, z których przedmiotowe stawki wynikają oraz nie przedstawił sposobu wyliczenia tej kwoty.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczony w pełni zaakceptował rozstrzygnięcie zawarte w sentencji wyroku jak i stanowisko Sądu zawarte w uzasadnieniu wyroku i wniósł o oddalenie apelacji i uznanie jej za oczywiście bezzasadną, uznanie zarzutów zawartych w apelacji organu rentowego wobec Sądu za takie, co do których organowi rentowemu nie przysługuje prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania, bowiem organ rentowy nie wniósł zastrzeżenia w trybie przepisów art. 162 k.p.c. do protokołu jak również nie zwrócił uwagi Sądu na uchybienia przepisom postępowania, które podnosi w apelacji jak również nie uprawdopodobnił, że nie zgłosił zastrzeżeń bez swojej winy, uznanie zarzutów jako nieuzasadnionej polemiki organu rentowego z prawomocnymi wyrokami Sądu Apelacyjnego w Szczecinie oraz Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim, wezwanie pozwanego organu rentowego do wskazania wartości przedmiotu zaskarżenia objętego apelacją, zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję w kwocie — 450,00 zł w myśl przepisów 6 pkt. 3 w związku z 12 ust. 1 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, oraz kosztów dojazdu na rozprawę apelacyjną i wydatków poniesionych przez ubezpieczonego.

W uzasadnieniu ubezpieczony podniósł, że rozstrzygnięcie Sądu co do zasady jest zgodne z przepisami Działu IV Rozdziału 1 Oddziału 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks posterowania cywilnego, wszak został wydany przez właściwy Sąd, przez Sędziego przed którym odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku, który za podstawę brał stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, Sąd wyrokował wyłącznie co do przedmiotu, który był objęty żądaniem i zasądził w zakresie żądania. Nadto sentencja wyroku zawiera wszystkie elementy wymienione w przepisach prawa, w tym w przepisach art. 325 k.p.c., ogłoszenie wyroku nastąpiło na rozprawie, na której zamknięto rozprawę, zaś uzasadnienie wyroku sporządzone na żądanie stron zawiera wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie wskazanie ustalonych faktów, które Sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyczerpujące wskazanie i jasne, precyzyjne, zrozumiałe wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa zawierające normy prawne do których ustalony stan faktyczny Sąd dokonał subsumpcji. Mimo powyższych okoliczności organ rentowy wniósł apelację.

Zdaniem ubezpieczonego, apelacja nie zawiera żadnego zarzutu jak i jego uzasadnienia, przeciwnie stanowi niedopuszczalną w myśl obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej systemu prawa polemikę organu administracji publicznej z prawomocnymi wyrokami Sądów obu instancji. Nadto zarzut sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału nie jest trafny, co organ rentowy potwierdza sam w uzasadnieniu apelacji. Organ budując system orzeczniczy winien zdawać sobie sprawę z konsekwencji wyboru lekarzy i ich specjalności, z ich umiejętności orzeczniczej, doświadczenia w zakresie wiedzy specjalnej, medycznej, jak również ze skutków jakie nietrafne orzeczenia dla tego organu niosą, jak chociażby w postaci odsetek jak w niniejszej sprawie. W ocenie ubezpieczonego, z treści apelacji wynika, iż organ rentowy nie może pojąć znaczenia prawomocnych wyroków Sądów obu instancji, a sprawa nie jest o ustalenie niezdolności do pracy.

Ubezpieczony wskazał, że w niniejszym postępowaniu Sąd nie dokonywał oceny zdolności ubezpieczonego do pracy, wobec którego zarzut czyni pozwany. Sąd ustalił działania organu rentowego i dokonał ich oceny w zakresie przesłanek odpowiedzialności w formie odsetek. W przekonaniu ubezpieczonego, Sąd meriti w uzasadnieniu wyroku wyjątkowo precyzyjnie, wyczerpująco i jasno odpowiedział na zarzut organu rentowego, a apelacja jest wynikiem braku ich zrozumienia, wszak Sąd w swych wywodach wyjaśnił, iż w sprawie wymagało ustalenia, czy odmowa przyznania ubezpieczonemu prawa do renty nastąpiła wskutek błędu pozwanego, co stosownie do treści art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2009 r., Nr 205, poz.1585 ze zm.) powodowałoby obowiązek zapłaty odsetek oraz ustalenie daty początkowej oraz końcowej jego powstania.

Ubezpieczony w całej rozciągłości podzielił pogląd, stanowisko i ocenę dowodów dokonaną przez Sąd meriti, bowiem wynika ono nie tylko z własnego przekonania Sądu opartego na ogromnym doświadczeniu życiowym Sądu, ale przede wszystkim dlatego, że zostało dokonane na podstawie wyjątkowo wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, a więc w myśl przepisów art. 233 § 1 i 2 k.p.c. Dlatego stwierdzenia Sądu zawarte w uzasadnieniu wyroku są wyjątkowo trafne, nie tylko dlatego, że nadają ochronę prawną ubezpieczonemu, ale dlatego, że realizują powinność adresowaną do organów administracji publicznej zawartą w przepisach art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz przepisach art. 34 ust. 1 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

Wobec powyższych okoliczności, zdaniem ubezpieczonego, wyjątkowo bezzasadny i nieprzemyślany, nieuzasadniony jest zarzut sprzeczności kierowany przez pozwanego wobec Sądu. Argumentacja zawarta w apelacji organu rentowego jest nie do przyjęcia i czyni prawa ubezpieczonych iluzorycznymi. Ubezpieczony podniósł, iż mimo precyzyjnego, jasnego wykazania przez Sąd zasadności roszczenia ubezpieczonego opartego o wskazaną podstawę faktyczną i prawną organ rentowy w apelacji podniósł okoliczności, których nie prezentował w toku postępowania przed Sądem I instancji, które nie były przedmiotem oceny Sądu i zostały szczegółowo omówione w uzasadnieniu wyroku. W ocenie ubezpieczonego, z treści nielogicznego, wzajemnie sprzecznego, nieodpowiadającego wymaganiom przepisów kpc dotyczących zarzutów apelacyjnych, w szczególności przepisom art. 368 § 1 pkt. 2 i pkt 3 k.p.c. zarzutu organu rentowego niewiele wynika, bowiem jest to swoista polemika z uzasadnieniem wyroku a nie zarzuty. Wobec zawartego w apelacji zarzutu organu rentowego na czynności Sądu podnieść należy, iż organ rentowy nie postrzegł, iż Sąd rozpoznając sprawę działał na podstawie i w granicach prawa w trybie przepisów art. 45 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w związku z przepisami Rozdziału II Źródła prawa i Rozdziału VIII Sądy i Trybunały. Natomiast organ rentowy prezentując zarzuty apelacji nie wskazał iż podnoszone przez niego naruszenie przepisów prawa procesowego miało istotny wpływ na ostateczną treść wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie.

W przekonaniu ubezpieczonego, wyrok jak i jego uzasadnienie w pełni odpowiada wymogom zawartym w przepisach i w związku z tym wniósł o uznanie apelacji za bezzasadną i oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się nieuzasadniona.

Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny w przedmiotowej sprawie, ustalenia swoje opierając na należycie zgromadzonym materiale dowodowym, którego ocena nie wykraczała poza granice wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd pierwszej instancji wywiódł prawidłowe wnioski z poprawnie dokonanej analizy dowodów, stąd też Sąd Apelacyjny ustalenia Sądu I instancji w całości uznał i przyjął jako własne.

Sąd Odwoławczy nie miał zastrzeżeń, co do kwalifikacji prawnej przyjętej przez Sąd I instancji i poczynionych w tym zakresie rozważań Sądu Okręgowego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. w swojej apelacji zarzucił Sądowi I instancji sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału przez przyjęcie, że ubezpieczonemu przysługuje prawo do odsetek od niewypłaconego w terminie świadczenia rentowego wskutek uznania, że pozwany organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 27 kwietnia 2012 r. niesłusznie odmówił ubezpieczonemu prawa renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, gdyż w sposób nieprawidłowy ocenił stan zdrowia ubezpieczonego, ustalając brak niezdolności ubezpieczonego do pracy po 28 lutym 2011 r., ponieważ w sprawie nie zachodziła nowa okoliczność dotycząca stanu zdrowia ubezpieczonego wynikająca z opinii (...) Centrum (...) w Z. III Katedra i Oddział Kliniczny (...).

Tymczasem organ rentowy zdaje się zapominać, że ubezpieczony posiadał prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Przed ustaniem prawa do renty ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie świadczenia na dalszy okres i na skutek błędnej decyzji organu rentowego, świadczenie zostało wypłacone dopiero po przeprowadzeniu postępowania sądowego w sprawie VI U 785/11. Gdyby organ rentowy w sposób właściwy ocenił stan zdrowia ubezpieczonego już w toku postępowania przed ZUS-em to wypłaciłby świadczenie na dalszy okres tuż po ustaniu prawa do renty tj. od przyjętej przez Sąd I instancji daty przyznania odsetek od niewypłaconego świadczenia albowiem taki termin płatności świadczenia wynikał z decyzji ZUS.

Organ rentowy w postępowaniu o przyznanie prawa do renty na dalszy okres prowadzonej pod sygnaturą akt VI U 785/11, odbierając ubezpieczonemu prawo do renty winien był wykazać, na czym polegała poprawa stanu zdrowia ubezpieczonego, jednakże nie sprostał temu obowiązkowi. Zarówno w opinii lekarzy orzeczników ZUS, jak i komisji lekarskiej oraz pierwszego zespołu biegłych sądowych nie ma nawet wzmianki na czym polegała poprawa stanu zdrowia ubezpieczonego. Nie wykazano również niezasadności pobierania renty w poprzednim okresie, stąd opinie te były nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. Dopiero rzetelna opinia (...) Centrum (...) w Z. dała odpowiedź na pytanie, czy stan zdrowia ubezpieczonego po okresie pobierania renty uległ zmianie. Z opinii tej jednoznacznie wynikało, że schorzenie kardiologiczne, na które cierpi ubezpieczony mają charakter postępujący, co oznacza, że stopień ich zaawansowania i nasilenie objawów chorobowych będą ulegały zwiększeniu, a ubezpieczony nigdy nie powróci do pełnego stanu zdrowia. Jednoznacznie wskazano również na brak poprawy stanu zdrowia. Brak prawidłowo postawionej diagnozy przez lekarza orzecznika czy też komisję lekarską niewątpliwie stanowi błąd organu rentowego i skutkuje koniecznością wypłaty odsetek stosownie do treści powołanych przez Sąd Okręgowy przepisów.

Z powyższych względów, na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono, jak w punkcie I sentencji.

Odnosząc się do kwestii podniesionych w zażaleniu organu rentowego, należało uznać je za uzasadnione choć z innych przyczyn niż wskazane w uzasadnieniu zażalenia.

Wydając w dniu 9 stycznia 2014 r. wyrok w sprawie, Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim nie orzekł o całości żądania ubezpieczonego w zakresie zwrotu kosztów procesu. Sąd Okręgowy rozstrzygnął wyłącznie o zwrocie na rzecz ubezpieczonego kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. W wyroku nie zamieszczono natomiast rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku pełnomocnika ubezpieczonego o zwrot dodatkowych kosztów procesu tj. kosztów dojazdu pełnomocnika ubezpieczonego na rozprawę w dniu 9 stycznia 2014 r. według przedstawionego w piśmie z dnia 9 stycznia 2014 r. spisu kosztów.

W sytuacji, gdy sąd nie orzekł o całości żądania lub o wszystkich żądaniach pozwu, strona może - stosownie do art. 351 § 1 k.p.c. - złożyć wniosek o uzupełnienie orzeczenia; Sąd nie jest władny dokonać uzupełnienia wyroku odnośnie kosztów procesu z urzędu. Uzupełnienie z urzędu może dotyczyć tylko kosztów sądowych ( art. 108 ¹ k.p.c). Koszty dojazdu pełnomocnika na rozprawę z pewnością nie mieszczą się w tej ostatniej kategorii.

Ponadto, w sytuacji gdy żadna ze stron w przewidzianym terminie wniosku takiego nie złożyła, wydanie przez Sąd Okręgowy postanowienia dotyczącego dodatkowo zasądzenia na rzecz J. K. kwoty 798,66 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez jego pełnomocnika w sprawie było niedopuszczalne. Uzupełnienie takie stanowi ingerencję w dokonaną już czynność prawnoprocesową sądu i nie może być skutecznie przeprowadzone bez zachowania wymagań przewidzianych w art. 351 k.p.c. Ponieważ nie budzi wątpliwości, że Sąd Okręgowy tych wymagań nie dochował, wydanie postanowienia z dnia 10 stycznia 2014 r. w przedmiocie wniosku o zwrot wydatków stanowi czynność podjętą bez podstawy prawnej.

Co więcej Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że uzupełnienie orzeczenia w przedmiocie kosztów postępowania może mieć miejsce, jeśli nie zawiera ono żadnego rozstrzygnięcia, co do tych kosztów. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy w punkcie II wyroku z dnia 10 stycznia 2014 r. zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Zatem i z tej przyczyny brak było możliwości uzupełnienia wyroku w zakresie pozostałych zgłoszonych przez pełnomocnika ubezpieczonego, a nieuwzględnionych kosztów procesu. Przyjmuje się bowiem, że jeżeli końcowe orzeczenie sądu stanowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu, to strona niezadowolona z tego rozstrzygnięcia może podważać prawidłowość częściowego jedynie uwzględnienia jej wniosku, albo nieuwzględnienia go, drogą zażalenia.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 386 § 4 k.p.c. orzekł jak na wstępie.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 6 ust 3, § 12 ust. 1 pkt 2 i § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 490). Koszty obejmują: wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika w kwocie 450 zł, koszty korespondencji 8,40 zł, wydatki za dojazd do sądu na rozprawę w dniu 26.02.2015 r. w kwocie 1025,34 zł. Łącznie kwota wynagrodzenia to 1483 zł.

Wysokość przysługującego pełnomocnikowi ubezpieczonego wynagrodzenia ustalono na podstawie § 6 ust. 3, w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 i § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (450 zł). Zasadny okazał się wniosek pełnomocnika ubezpieczonego o zasądzenie kosztów korespondencji w kwocie 8,40 zł oraz kosztów dojazdu pełnomocnika ubezpieczonego samochodem do Sądu na rozprawę w dniu 26 lutego 2015 r. w kwocie 1025,34 zł ustalonej na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (trasa L. – S. 594 km x 0,8358 zł/km = 496,47 zł, trasa S. – L. 594 km x 0,8358 zł/km = 496,47 zł, opłata za autostradę G.- (...)km. X 16,20 zł/km = 32,40 zł).

Z powyższych względów orzeczono jak w punkcie III sentencji.