Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 czerwca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Maria Mrozik – Sztykiel

Sędziowie: SA – Rafał Kaniok

SO /del./ – Dorota Tyrała (spr.)

Protokolant: sekr. sąd. – Łukasz Jachowicz

przy udziale prokuratora Leszka Woźniaka

po rozpoznaniu w dniu 1 czerwca 2015 r.

sprawy P. M.

oskarżonego z art. 291§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 4 października 2011 r., sygn. akt VIII K 74/10

I.  uchyla wyrok w zaskarżonej części w stosunku do oskarżonego P. M. co do rozstrzygnięcia z pkt XVI wyroku odnośnie czynu zarzuconego w pkt X aktu oskarżenia i ustalając, że z uwagi na wartość pochodzącego z kradzieży z włamaniem wzmacniacza samochodowego marki (...), czyn ten stanowi wykroczenie z art. 122§1 k.w., z mocy art. 5 pkt 6 k.p.s.w. w związku z art. 45 § 1 k.w. postępowanie karne wobec oskarżonego umarza, a kosztami postępowania w tej części obciąża Skarb Państwa;

II.  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86§1 k.k. orzeka wobec oskarżonego P. M. karę łączną obejmującą kary jednostkowe za czyny przypisane temu oskarżonemu w pkt III wyroku (zarzut IX aktu oskarżenia) oraz w pkt XVII wyroku (zarzut XI aktu oskarżenia) w wymiarze 3 (trzech) lat pozbawienia wolności;

III.  na podstawie art. 63§1 k.k. na poczet orzeczonej łącznej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu P. M. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 25 marca 2009 roku do dnia 6 kwietnia 2009 roku oraz od dnia 31 października 2010 roku do dnia 17 grudnia 2010 roku;

IV.  zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i określa, że wchodzące w ich skład wydatki ponosi Skarb Państwa;

V.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. W. – Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 885, 60 (osiemset osiemdziesiąt pięć 60/100) złotych – w tym 23% VAT - tytułem wynagrodzenia za obronę oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

P. M. został oskarżony o to, że:

I.  (punkt IX aktu oskarżenia):

w nieustalonym okresie czasu, nie później niż do dnia 25 marca 2009 roku, brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej działającej na terenie W. O., W. U., P., P.,G. M. O. M., M. i B., kierowanej do dnia 13 stycznia 2009 r. przez A. M., po tej zaś dacie przez inne osoby, mającej na celu wprowadzanie do obrotu znacznej ilości środków odurzających, dokonywanie wymuszeń rozbójniczych, pobić oraz paserstwo kradzionych przedmiotów, przy czym jego rola w grupie polegała na pośredniczeniu w przekazywaniu środków odurzających uzyskanych od A. M. innym członkom grupy, odbieraniu od nich pieniędzy przekazywanych następnie A. M., po jego zatrzymaniu zaś innym osobom kierującym grupą oraz pozyskiwaniu osób do uczestniczenia w obrocie tymi środkami oraz udzielania ich innym osobom,

tj. o czyn z art. 258§1 k.k.

II.  (punkt X aktu oskarżenia):

w nieustalonym czasie, nie wcześniej niż w dniu 22 i nie później niż w dniu 25 marca 2009 r. w W. przyjął wzmacniacz samochodowy marki (...) pochodzący z kradzieży z włamaniem do samochodu marki M. (...) nr rej. (...) dokonanej na szkodę R. N., przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne,

tj. o czyn z art. 291§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k.

III.  (punkt XI aktu oskarżenia)

w dniu 25 marca 2009 roku w W. wbrew przepisom ustawy, posiadał substancje psychotropowe w postaci dwóch tabletek zawierających oxozepam i esazolam o łącznej wadze 0,44 grama,

tj. o czyn z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii.

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 4 października 2011 roku sygn. akt VIII K 74/10 w ramach czynu zarzuconego oskarżonemu P. M. w punkcie IX aktu oskarżenia uznał go za winnego tego, że w okresie od dnia 8 lipca 2007 roku do dnia 25 marca 2009 roku brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej działającej na terenie W. O., W. U., P., P., G. M., O. M., M. i B., mającej na celu wprowadzanie do obrotu znacznej ilości środków odurzających, dokonywanie wymuszeń rozbójniczych, pobić oraz paserstwo kradzionych przedmiotów – tj. czynu z art. 258§1 k.k. i za czyn ten na podstawie powołanego przepisu skazał go na karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności (punkt III wyroku); uznał oskarżonego P. M. za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie X aktu oskarżenia i za to na podstawie art. 291§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. skazał go, a na podstawie art. 291§1 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności (punkt XVI wyroku); uznał oskarżonego P. M. za winnego popełnienia czynu zarzuconego mu w punkcie XI aktu oskarżenia, z tym że czyn ten zakwalifikował z art. 62 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii i za to na podstawie powołanego przepisu skazał go na karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności (punkt XVII wyroku); na podstawie art. 85 k.k. i art. 86§1 k.k. wymierzył oskarżonemu P. M. kare łączną w wymiarze 4 (czterech) lat pozbawienia wolności (punkt XXVIII wyroku), a na podstawie art. 63§1 k.k. na jej poczet zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności oskarżonego w sprawie od dnia 25 marca 2009 roku do dnia 6 kwietnia 2009 roku oraz od dnia 31 października 2010 roku do dnia 17 grudnia 2010 roku (punkt XXIX wyroku).

Apelację od tego wyroku wywiódł obrońca oskarżonego P. M. , który zaskarżając wyrok w całości na korzyść oskarżonego niniejszemu orzeczeniu zarzucił:

1)  na podstawie art. 439 §1 pkt 2 k.p.k. bezwzględna przyczynę odwoławczą polegającą na nienależytym obsadzeniu Sądu, tj. orzekanie przez Sąd I instancji w składzie jednoosobowym, gdy tymczasem zgodnie z art. 28 §2 k.p.k. w zw. z art. 8 ustawy wprowadzającej k.p.k. oraz w związku z zarzutem popełnienia przez niektórych współoskarżonych zbrodni z art. 189§3 k.k. w sprawie niniejszej winien orzekać Sąd w składzie trzyosobowym, tj. jednego sędziego zawodowego i dwóch ławników;

2)  na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia mający istotny wpływ na treść orzeczenia, polegający na przyjęciu, że oskarżony P. M. brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej (art. 258§1 k.k.), gdy żaden z przeprowadzonych dowodów jednoznacznie na to nie wskazuje;

3)  na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. obrazę przepisów postępowania, w tym art. 5§2 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k., która miała istotny wpływ na treść orzeczenia, poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w zakresie przypisanych oskarżonemu czynów X i XI wbrew zasadzie, że niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego;

oraz z ostrożności procesowej:

4)  na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec P. M. kary za zarzucane mu czyny, tj. kary łącznej 4 lat bezwzględnego pozbawienia wolności.

Wskazując na powyższe zarzuty w konkluzji obrońca oskarżonego P. M. wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny w Warszawie Wyrokiem z dnia 4 lutego 2013 roku w sprawie sygn. akt II AKa 401/12 z opisu czynu przypisanego oskarżonemu P. M. w pkt III wyroku wyeliminował stwierdzenie, że celem zorganizowanej grupy przestępczej było dokonywanie wymuszeń rozbójniczych oraz paserstwo kradzionych przedmiotów, a w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Kasację od niniejszego wyroku wniósł Prokurator Generalny, zaskarżając wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 lutego 2013 roku w części dotyczącej P. M. w zakresie rozstrzygnięcia w pkt 4 utrzymującego w mocy wyrok Sądu I instancji w pkt XVI i XXVIII c i na jego korzyść.

Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 7 listopada 2014 roku w sprawie sygn. akt II KK 298/14 uchylił powyższy wyrok w zaskarżonym zakresie tj. w odniesieniu do utrzymania w mocy rozstrzygnięcia co do czynu zakwalifikowanego z art. 291§1 k.k. (pkt XVI wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie) oraz w konsekwencji co do kary łącznej (pkt XXVIII c tegoż wyroku) i sprawę oskarżonego P. M. w zakresie dotyczącym czynu z art.291§1 k.k. przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Sąd Najwyższy uchylając wyrok Sądu Apelacyjnego w zakresie czynu z art. 291§1 k.k. zawarł w uzasadnieniu wyroku w sposób klarowny powody swojego rozstrzygnięcia – wskazując w szczególności, że w odniesieniu do tego typu czynu zabronionego nie ustalono wartości pochodzącego z kradzieży z włamaniem przedmiotu przyjętego przez oskarżonego. Sąd Najwyższy odwołując się do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 września 1997 roku, I KZP 15/97, OSNKW 1997, z. 11-12, poz. 96 oraz wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 lipca 2004 r., V KK 104/04, LEX nr 121684 - wyraził pogląd, że przedmiotem czynności wykonawczych ujętych w opisie wykroczenia z art. 122§1 k.w. może być także rzecz pochodząca z kradzieży z włamaniem. Tym samym z uwagi na tzw. „przepołowiony” charakter czynu zabronionego opisanego w typie przestępstwa z art. 291§1 k.k., wynikający z art. 122§1 k.w. - w konkluzji rozważań zalecił, aby Sąd a quem ustalił wartość przypisanego w punkcie XVI wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie wzmacniacza, co jest niezbędne dla określenia zasady odpowiedzialności oskarżonego P. M. za ten czyn. Równocześnie zalecenia Sądu Najwyższego, zawarte w uzasadnieniu jego wyroku wskazywały na ewentualność rozważenia celowości zastosowania w postępowaniu odwoławczym określonych w art. 452§2 k.p.k. instrumentów procesowych, umożliwiających uzupełnienie postępowania dowodowego.

Mając na uwadze, że zgodnie z normą art. 442 § 3 k.p.k. Sąd, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpoznania, jest związany zapatrywaniami prawnymi oraz wskazaniami co do dalszego postępowania, wyrażonymi przez Sąd wyższego rzędu – uznając potrzebę uzupełnienia przewodu sądowego w trybie art. 452§2 k.k. Sąd Apelacyjny przeprowadził dowód z uzupełniającego przesłuchania pokrzywdzonego R. N. celem ustalenia wartości przedmiotu przyjętego przez oskarżonego w ramach czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie XVI wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie.

Podkreślenia wymaga, że ani na etapie postępowania przygotowawczego, ani w dotychczasowym postępowaniu przed Sądem I instancji nie ustalono wartości wzmacniacza należącego do tego świadka (vide k. 1093-1094, 1109 i 1110). Tymczasem z powołanych zeznań świadka R. N. wynika, że podczas włamania w dniu 22 marca 2009 roku z samochodu skradziono prócz przedmiotowego wzmacniacza, także: radioodtwarzacz marki (...), radio (...) marki T., komplet narzędzi M. firmy (...) w pokrowcu, latarkę firmy (...) - zaś łączna wartość wszystkich skradzionych mu z samochodu rzeczy wynosiła około 1500 złotych. Równocześnie z zeznań złożonych przez pokrzywdzonego R. N. na rozprawie przed Sądem Odwoławczym wynika, że aktualnie nie posiada on faktur zakupu wzmacniacza marki (...), czy innych dokumentów potwierdzających zakup tego przedmiotu oraz innych rzeczy skradzionych podczas włamania do jego samochodu w dniu 22 marca 2009 roku. Co istotne: aktualnie pokrzywdzony nie jest w stanie kategorycznie wskazać wartości tego sprzętu. Mając zatem na względzie powyższe zeznania oraz wynikającą z nich także okoliczność, że przedmiotowy wzmacniacz nie jest obecnie w posiadaniu pokrzywdzonego – na obecnym etapie postępowania nie jest możliwe dopuszczenie innego dowodu celem określenia wartości tego przedmiotu.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 122§1 k.w. czyn polegający na nabyciu mienia pochodzącego z kradzieży lub z przywłaszczenia lub pomocy do jego zbycia albo w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przyjęciu tego mienia lub pomocy do jego ukrycia - stanowi wykroczenie, jeżeli wartość mienia wskazanego w tym przepisie nie przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia. Zauważyć też należy, że zgodnie z treścią Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 września 2014 w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2015 roku (Monitor Polski z dnia 15.09.2014 r., poz. 1220) – od dnia 1 stycznia 2015 roku minimalne wynagrodzenie za pracę w 2015 roku zostało ustalone na kwotę 1750 złotych. Skoro zaś przewidziany w art. 5 § 2 k.p.k. zakaz czynienia niekorzystnych dla oskarżonego domniemań w sytuacji, gdy stan dowodów nie pozwala na ustalenie faktów nakazuje niedające się usunąć wątpliwości rozstrzygać na korzyść oskarżonego, tym samym należy przyjąć, że wartość przedmiotu wykonawczego przestępstwa paserstwa nie przekraczała kwoty 437,50 zł.

Tym samym ustalenie, że z uwagi na wartość pochodzącego z kradzieży w włamaniem wzmacniacza samochodowego marki (...)czyn ten stanowił wykroczenie z art. 122§1 k.w. skutkować musiało z mocy art. 5 pkt 6 k.p.s.w. w związku z art. 45 § 1 k.w. umorzeniem postępowania karnego wobec oskarżonego. W konsekwencji powyższego rozstrzygnięcia orzeczenie Sądu Apelacyjnego w zakresie kary łącznej dotyczyło prawomocnych skazań za czyny przypisane temu oskarżonemu w pkt III wyroku (zarzut IX aktu oskarżenia) oraz w pkt XVII wyroku (zarzut XI aktu oskarżenia). Przy orzekaniu o karze łącznej Sąd Apelacyjny kierował się treścią art. 85 k.k. i art. 86§1 k.k., – nie tracąc przy tym z pola widzenia, że dotychczasowy wymiar kary łącznej wynikający z treści zaskarżonego wyroku m.in. determinowany był faktem skazania P. M. za czyn z art. 291§1 k.k., a w tym zakresie aktualnie postępowanie zostało umorzone. Tym samym orzeczenie kary łącznej w wymiarze 3 (trzech) lat pozbawienia wolności, z zastosowaniem zasady pełnej absorpcji, uwzględniającej jednocześnie dyrektywy sądowego wymiaru kary zawarte w art. 53 k.k., czyni ją karą sprawiedliwą.

Równocześnie zgodnie z treścią art. 63§1 k.k. na poczet orzeczonej łącznej kary pozbawienia wolności niezbędnym stało się zaliczenie na poczet orzeczonej kary łącznej okresu rzeczywistego pozbawienia wolności P. M. w sprawie od dnia 25 marca 2009 roku do dnia 6 kwietnia 2009 roku oraz od dnia 31 października 2010 roku do dnia 17 grudnia 2010 roku.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 624§1 k.p.k., bowiem uznano że z uwagi na sytuację majątkową i brak dochodów uiszczenie owych kosztów byłoby dla oskarżonego zbyt uciążliwe. Orzeczenie o kosztach zastępstwa adwokackiego za obronę z urzędu oskarżonego ma oparcie w treści art. 29 Prawa o adwokaturze a nadto § 2 ust. 3 oraz § 14 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.(Dz. U. z dnia 3 października 2002 r.).

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 437§2 k.p.k. orzekł jak w wyroku.