Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2015 r.

Sąd Rejonowy w Kielcach VII Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2015 r. w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa A. L., I. L.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz A. L. i I. L. kwoty po 7.000 zł (siedem tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13 % w stosunku rocznym za okres od dnia 17 lipca 2014 roku do dnia 22 grudnia 2014 roku, w wysokości 8 % w stosunku rocznym za okres od dnia 23 grudnia 2014 roku do dnia 26 marca 2015 roku oraz dalszymi, każdorazowymi odsetkami ustawowymi od dnia 27 marca 2015 roku do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  odstępuje od obciążania powodów kosztami procesu,

IV.  nakazuje pobrać od Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kielcach kwotę 700 zł (siedemset złotych) tytułem nieuiszczonej części kosztów sądowych.

SSR Ewa Wiater

Sygn. akt: VII C 481/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 lipca 2014 roku, wniesionym przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W., małoletni powodowie: A. L. i I. L., reprezentowani przez swoich rodziców jako przedstawicieli ustawowych, domagali się zasądzenia na podstawie art. 446 § 4 k.c. na swoją rzecz kwot po 20.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci babki H. L. (1). W uzasadnieniu pozwu podniesiono, że w dniu 12 września 2013 roku około godziny 9:50 doszło do wypadku drogowego w K. przy ul. (...), w następstwie którego śmierć poniosła H. L. (1), która wraz z powodami oraz ich rodzicami tworzyła rodzinę i wspólne gospodarstwo domowe. Nadto podniesiono, że sprawca powyższego wypadku, w wyniku którego H. L. (1) poniosła śmierć, był ubezpieczony w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. Podkreślono też, że nagła śmierć H. L. (1) wywołała u powodów poczucie dotkliwej krzywdy, ogromny ból i cierpienia emocjonalne, a także spowodowała spustoszenie w ich życiu, bowiem zostali oni pozbawieni najbliższej osoby, z którą mieli bardzo dobre oraz bliskie kontakty i która pomagała im na co dzień we wszelkich sprawach (k. 2-6).

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych, podnosząc, iż powodowie nie mogą zostać uznani za najbliższych członków rodziny, o których mowa w art. 446 § 4 k.c. Nadto pozwany podkreślił, iż powódka w dacie wypadku, w wyniku którego zginęła H. L. (1) miała 6 lat, natomiast powód – 5 lat i podnosił, że z ogólnej wiedzy wynika, że małoletni w tym wieku nie rozumieją znaczenia śmierci i uczestniczą w sytuacji wytworzonej przez bliskie im osoby, reagując emocjonalnie na ich zachowanie, wobec czego należy uznać, że cierpienia powodów są normalnym następstwem ujemnych przeżyć związanych ze śmiercią osoby bliskiej. Dodatkowo pozwany podniósł, że powodowie nie wykazali, aby śmierć babki doprowadziła do negatywnych następstw w ich psychice (k. 20-22).

Na rozprawie w dniu 26 marca 2015 roku powodowie popierali powództwo (k. 175).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 4 czerwca 2014 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt: III K 30/14 S. O. został uznany za winnego tego, że w dniu 12 września 2013 roku w K. na ulicy (...) nieumyślnie sprowadził katastrofę w ruchu lądowym zagrażającą życiu i zdrowiu wielu osób niżej wskazanych w ten sposób, że kierując samochodem do transportu osób marki M. o nr rej. (...) 7CN2 przewożącym pasażerów jadąc lewym pasem ruchu ulicy (...), poruszając się z prędkością administracyjnie niedozwoloną, nieumyślnie naruszył zasady ruchu drogowego poruszając się z prędkością nie zapewniającą panowania nad kierowanym pojazdem oraz nie dostosował techniki jazdy do warunków drogowych, jak i nie zachował szczególnej ostrożności i bezpiecznej odległości za poprzedzającym go pojazdem specjalistycznym marki M. (...) o nr rej. (...) prowadzonym przez I. M., przewożącym chorą H. L. (1) na radioterapię do (...) Centrum Onkologii w K., najeżdżając na jego tył, na skutek czego pasażerowie autobusu i karetki pogotowia: E. S., K. S. i J. L. doznali obrażeń skutkujących naruszeniem nietykalności cielesnej, A. P., I. M., A. K., D. N., W. S., P. D., A. G., J. J., K. W. i B. H. - obrażeń ciała skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała na okres czasu poniżej dni siedmiu, natomiast H. L. (1) obrażeń ciała w postaci podbiegnięć krwawych na kończynach i głowie, rany na lewej stopie i głowie, licznych złamań kości dolnych kończyn, kręgosłupa i żeber, złamania kości nosa, rozległych wylewów krwawych w otoczeniu w/w złamań kości dolnych kończyn, obrzęku płuc, które to obrażenia skutkowały zgonem H. L. (1) w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K. o godzinie 22.45, zaś R. M. doznał obrażeń skutkujących jego zgonem w dniu 14 listopada 2013 roku, tj. za winnego popełnienia przestępstwa z art. 173 § 4 k.k., za które skazany został na karę 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie zostało na podstawie art. 69 § 1 i 2 oraz art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawieszone na okres próby wynoszący 5 lat (dowód: odpis wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 4 czerwca 2014 roku, sygn. akt: III K 30/14 – k. 166-173).

Powyższy wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 4 czerwca 2014 roku, wydany w sprawie o sygn. akt: III K 30/14 został w zakresie orzeczenia o winie S. O. oraz w zakresie wymierzonej mu kary pozbawienia wolności utrzymany wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 listopada 2014 roku, wydanym w sprawie II AKa 212/14 (dowód: odpis wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 listopada 2014 roku, sygn. akt: II AKa 212/14 – k. 174).

S. O. łączyła w dacie zdarzenia z pozwanym - Towarzystwem (...) S.A. z/s w W. umowa ubezpieczenia obowiązkowego od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych ( okoliczność bezsporna).

W związku z zaistniałym zdarzeniem z dnia 12 września 2013 roku, w wyniku którego H. L. (1) poniosła śmierć, J. L. i M. L. pismem z dnia 1 lipca 2014 roku zwrócili się za pośrednictwem Kancelarii (...) w B. do pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. o przyznanie świadczeń odszkodowawczych – w tym zadośćuczynienia dla swoich dzieci: A. L. i I. L. w kwotach po 50.000 zł za krzywdę powstałą wskutek śmierci H. L. (1), będącej babką dla A. L. i I. L.. Decyzjami z dnia 17 grudnia 2013 roku pozwany odmówił przyznania A. L. i I. L. zadośćuczynienia w związku ze śmiercią babki H. L. (1), podnosząc, iż w/w nie należą do najbliższej rodziny H. L. (1). Nadto pozwany wskazał w w/w decyzjach, że nie podważa faktu, iż H. L. (1) była bliska dla A. L. i I. L. i że w/w przeżyli śmierć babki, podnosząc jednak, że fakt ten, a także istnienie więzi rodzinnych są niewystarczające do uznania A. L. i I. L. za najbliższego członka rodziny zmarłej. ( Dowód: pismo J. L. i A. L. z dnia 1 lipca 2014 roku o przyznanie świadczeń odszkodowawczych (k. 64-70), decyzje pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. z dnia 17 grudnia 2013 roku (k. 39-40, k. 75-76, k. 140-141).

W dacie zaistnienia powyższego zdarzenia, tj. w dniu 12 września 2013 roku H. L. (1) miała 79 lat i zamieszkiwała wspólnie ze swoim synem – J. L. oraz z synową M. L. i wnukami, a dziećmi w/w – A. L. – wówczas w wieku 6 lat i I. L. – w wieku 5 lat. Ponieważ H. L. (1) w czasie, kiedy urodziły się dzieci J. L. i M. L. przebywała już na emeryturze, pomagała synowi i synowej w wychowywaniu dzieci oraz w opiece nad nimi. H. L. (1) poświęcała swój wolny czas m.in. na nauczanie A. L. i I. L. liter, modlitwy, rysowania, a także na czytanie im bajek. Często też dawała swoim wnukom prezenty. A. L. i I. L. pozostawali w bardzo bliskich relacjach ze swoją babcią H. L. (1) i byli z nią bardzo zżyci.

W dacie 12 września 2013 roku H. L. (1) od 1,5 roku chorowała na nowotwór piersi, przy czym po usunięciu piersi u w/w pojawiły się przerzuty. Tuż przed zaistniałym w dniu 12 września 2013 roku wypadkiem stan zdrowia H. L. (1) pogorszył się. A. L. i I. L. wiedzieli o tym, że ich babcia jest chora, jednakże nie byli przygotowywani przez rodziców na śmierć babci. J. L. i M. L. nie przekazali od razu A. L. i I. L. informacji o śmierci ich babci, A. L. i I. L. uczestniczyli jednak w pogrzebie H. L. (1). Po śmierci H. L. (1), J. L. i M. L. nie chodzili ze swoimi dziećmi do psychologa i sami tłumaczyli dzieciom, że każdy człowiek umiera. Nauczyciele A. L. i I. L. nie zgłaszali przy tym J. L. i M. L., że ich dzieci po śmierci babci inaczej się zachowują. Po śmierci H. L. (1) małoletni powodowie bali się jednak zostawać sami w domu. A. L. i I. L. cały czas pamiętają swoją babcię H. L. (1) i wspominają ją w rozmowach z rodzicami. Powodowie chodzą też ze swoimi rodzicami na cmentarz i zanoszą kwiaty na grób H. L. (1). A. L. i I. L. mają drugą babcię, jednakże nie zamieszkuje ona razem z nimi. Dowód: zeznania J. L. (k. 156), zeznania M. L. (k. 156).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo małoletnich A. L. oraz I. L. zasługuje w części na uwzględnienie.

Okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy ustalone zostały w oparciu o zeznania przedstawicieli ustawowych małoletnich powodów: J. L. oraz M. L., a także odpisy wyroków: Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 4 czerwca 2014 roku wydanego w sprawie III K 30/14 oraz Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 listopada 2014 roku wydanego w sprawie II AKa 212/14. Pozwany nie kwestionował odpowiedzialności za spowodowanie wypadku przez ubezpieczonego u pozwanego w zakresie odpowiedzialności cywilnej.

Jeżeli chodzi o zeznania J. L. i M. L., to Sąd w całości dał wiarę tym zeznaniom, jako że są one wewnętrznie spójne, zgodne, szczere i logiczne.

Na wstępie należy wskazać na treść art. 11 k.p.c., zgodnie z którym ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Moc wiążąca wyroku karnego w postępowaniu cywilnym, określana jako prejudycjalność (w szerokim tego słowa znaczeniu) wyroku karnego, odnosi się tylko do ustaleń co do popełnienia przestępstwa, a więc ustaleń faktycznych. W art. 11 k.p.c. chodzi o wypadki, gdy istnienie wyroku karnego nie jest konieczną przesłanką rozstrzygnięcia sprawy cywilnej, ma natomiast wiążącą moc dowodową w zakresie zawartych w wyroku karnym ustaleń faktycznych, które mogą mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia o cywilnoprawnych skutkach zdarzeń. Ta moc wiążąca wyroków karnych została wprowadzona głównie dla uniknięcia możliwości wydawania na podstawie tych samych stanów faktycznych różnych orzeczeń w sprawach cywilnych i karnych. Rozwiązanie takie prowadzi również do wyeliminowania potrzeby prowadzenia podwójnego postępowania dowodowego w celu ustalenia tych samych faktów w dwóch postępowaniach sądowych.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.), z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Podstawę prawną zasądzenia zadośćuczynienia stanowi w rozpoznawanej sprawie przepis art. 446 § 4 k.c., stosownie do którego Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego, którego śmierć nastąpiła wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W niniejszej sprawie pozwany odmówił wypłaty powodom zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę podnosząc, że przeprowadzone w sprawie postępowanie likwidacyjne nie dało podstaw do uznania, iż spełnione zostały przesłanki z art. 446 § 4 k.c., albowiem powodowie nie należą do najbliższych członków rodziny zmarłej H. L. (1). Powodowie twierdzili natomiast, że jako najbliżsi członkowie rodziny H. L. (1) są uprawnieni do otrzymania zadośćuczynienia za krzywdę będącą następstwem śmierci ich babci.

Rozstrzygając o zasadności roszczenia powodów w pierwszej kolejności podkreślić należy, że w polskim porządku prawnym zadośćuczynienie służy tylko w wypadkach wskazanych w przepisach powszechnie obowiązującego prawa (tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 9 listopada 2005 r. I ACa 1063/05 LEX nr 175571). Do niedawna kodeks cywilny znał wyłącznie dwa przypadki, w których Sąd mógł zasądzić na rzecz strony zadośćuczynienie, a mianowicie - w razie naruszenia jej dobra osobistego (art. 448 k.c.) i w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (art. 445 k.c.). Po wprowadzeniu jednak w dniu 30 maja 2008 roku przepisu art. 446 § 4 k.c., ustawodawca przewidział również wprost możliwość domagania się przez najbliższych członków rodziny zmarłego zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek utraty osoby bliskiej. Tym samym definitywnie przesądzono o dopuszczalności wysuwania takiego rodzaju żądań przez osoby bliskie dla zmarłych. Podkreślenia wymaga, że zakresem zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c. objęty jest uszczerbek niemajątkowy doznany przez najbliższych członków rodziny zmarłego w następstwie jego śmierci. Kompensacie podlega więc doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny.

Utrata najbliższej osoby zawsze wywołuje ból, który odczuwany jest przez każdą osobę różnie i dlatego okoliczność ta nie wymaga dowodu (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 7 lipca 2009 r., II AKa 44/09, LEX nr 523973). Roszczenie najbliższych członków rodziny zmarłego o przyznanie stosownego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, które zmierza do zaspokojenia szkody niematerialnej, jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia o przyznanie stosownego odszkodowania z art. 446 § 3 k.c., które wymaga wykazania szkody majątkowej polegającej na znacznym pogorszeniu sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny poszkodowanego, który zmarł wskutek wynikłego z czynu niedozwolonego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowa (vide: wyrok SN z dnia 21 października 2009 r., I PK 97/09, opubl. LEX nr 558566). Zadośćuczynienie jest roszczeniem o charakterze ściśle niemajątkowym, mającym za zadanie kompensację doznanej krzywdy. Roszczenie to nie ma na celu wyrównywać straty poniesionej przez członków najbliższej rodziny zmarłego, lecz ma pomóc dostosować się do nowej rzeczywistości. Ma także na celu złagodzić cierpienia wywołane utratą osoby bliskiej. Zadośćuczynienie ma na celu naprawienie doznanej krzywdy, poprzez złagodzenie cierpienia wywołanego śmiercią osoby bliskiej. Krzywda taka jest trudna do wycenienia, jej rozmiar należy oceniać biorąc pod uwagę całokształt okoliczności danej sprawy. Oprócz szczególnej, intensywnej więzi ze zmarłym uwzględnieniu podlegają cierpienia psychiczne skutkujące wystąpieniem ewentualnych zaburzeń, poczucie osamotnienia i pustki, wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą. Zadośćuczynienie ma zatem charakter całościowy i obejmuje wszelkie pozostające w związku z naruszeniem dóbr osobistych cierpienia i niedogodności, zarówno już doświadczone, jak i te, które mogą dopiero powstać w przyszłości. W przepisach kodeksu cywilnego brak jest regulacji limitujących wysokość zadośćuczynienia, czy wskazujących kryteria jej ustalenia. W orzecznictwie jest jednak ugruntowany pogląd, że zadośćuczynienie musi przedstawiać istotną pomoc, realną i odczuwalną wartość ekonomiczną, dostosowaną do rozmiaru krzywdy, a jego wysokość powinna przynosić poszkodowanemu równowagę emocjonalną naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne (tak przykładowo wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1968 r., I CR 383/68; wyrok Sądu Najwyższego z 14 lutego 2008 r., II CSK 536/07). Nie powinno zatem mieć charakteru jedynie symbolicznego. Z drugiej zaś strony podkreśla się potrzebę utrzymywania kwot zasądzanych tytułem zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, wyznaczanych aktualnymi stosunkami majątkowymi w społeczeństwie. Zadośćuczynienie pełni bowiem funkcję kompensacyjną i nie może prowadzić do wzbogacenia poszkodowanego w porównaniu ze stanem istniejącym przed szkodą (wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2000 r., III CKN 582/98).

W niniejszej sprawie z uwagi na zajęte przez pozwanego stanowisko należało ustalić, czy powodowie w istocie są uprawnieni do uzyskania zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c. W szczególności należało ocenić, czy małoletni A. L. i I. L. należą do kręgu najbliższych członków rodziny zmarłej H. L. (1), tj. czy relacje łączące ich z babcią miały charakter wyjątkowo silny, trwały i szczególny, a jeżeli tak, to czy w następstwie jej śmierci powodowie doznali krzywdy i czy rozmiar tej krzywdy uzasadnia przyznanie im jakiegokolwiek zadośćuczynienia.

Jeżeli chodzi o kwestię kręgu osób uprawnionych do otrzymania zadośćuczynienia, to redakcja przepisu art. 446 § 4 k.c. wskazuje na to, iż należą do niego wyłącznie najbliżsi członkowie rodziny zmarłego. Za takich w judykaturze i doktrynie uważa się natomiast osoby, z którymi zmarły pozostawał faktycznie w szczególnej bliskości powodowanej bardzo silną więzią uczuciową. O tym, kto jest najbliższym członkiem rodziny decyduje faktyczny układ stosunków pomiędzy określonymi osobami, nie zaś formalna kolejność pokrewieństwa wynikająca w szczególności z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego czy ewentualnie z powinowactwa. W celu ustalenia, czy występujący o zadośćuczynienie jest najbliższym członkiem rodziny nieżyjącego należy zatem stwierdzić, czy istniała silna i pozytywna więź pomiędzy dochodzącym tego roszczenia a zmarłym (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 czerwca 2011 roku, sygn. akt III CSK 279/10. Reasumując, o tym, kto jest najbliższym członkiem rodziny decyduje istniejący faktycznie stopień bliskości pomiędzy zmarłym a członkami jego rodziny. Nie wystarcza przy tym, by istniała jakakolwiek więź ze zmarłym, istotne jest bowiem, by więź ta miała charakter szczególnej bliskości.

W niniejszej sprawie w celu ustalenia istnienia i określenia charakteru więzi łączącej powodów ze zmarłą babcią H. L. (1), a także określenia stopnia bliskości powodów ze zmarłą oraz wskazania, jaki wpływ wywarły wypadek i śmierć H. L. (1) na stan psychiczny powodów, Sąd dopuścił dowód z zeznań J. L. i M. L. – przedstawicieli ustawowych małoletnich powodów A. L. i I. L.. Podkreślić należy, że z powyższych zeznań jednoznacznie wynika, że zmarła H. L. (1) pozostawała z powodami w szczególnej bliskości powodowanej bardzo silną więzią uczuciową. H. L. (1) zamieszkiwała bowiem we wspólnym domu z małoletnimi powodami, pomagała w ich wychowywaniu i opiece nad nimi, przy czym z uwagi na to, że H. L. (1) była już na emeryturze, miała czas, aby zajmować się wnukami. Z zeznań J. L. i M. L. wynika też, że zmarła H. L. (1) często czytała wnukom bajki, uczyła ich liter, rysowania, modlitwy i śpiewania piosenek. J. L. podkreślał również w zeznaniach, że jego rodzeństwo, które posiadało dzieci, wyprowadziło się na (...), dlatego też H. L. (1) nie mając w pobliskich stronach innych wnuków była bardzo przywiązana do małoletnich powodów i koncentrowała się na nich, sprawiając im często prezenty. Jak wynika również z zeznań w/w, A. L. i I. L. pamiętają swoją babcię i wspominają ją w rozmowach z rodzicami. Powyższe okoliczności świadczą o tym, że więź małoletnich powodów ze zmarłą babcią – H. L. (1) miała szczególne natężenie i była czymś wyjątkowym.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd stanął na stanowisku, iż zmarła H. L. (1) należała do kręgu najbliższych członków rodziny dla powodów.

W ocenie Sądu stopień krzywdy powodów powstałej na skutek śmierci H. L. (1) nie był jednak wysoki. Należy zaznaczyć, że powodowie uczestniczyli w pogrzebie swojej babci, co niewątpliwie musiało być dla nich traumatycznym przeżyciem, biorąc od uwagę wiek powodów. Nadto jak wynika z zeznań J. L. i M. L. powodowie odczuwali pustkę po śmierci swojej babci, a także lęki, o czym świadczy okoliczność, iż bali się zostawać sami w domu. Przy ocenie rozmiaru krzywdy powodów Sąd miał również na uwadze szczególną rolę, jaką pełniła zmarła H. L. (1) w życiu małoletnich powodów. Zważyć jednak z drugiej strony należy, że rodzice małoletnich powodów nie chodzili z nimi do psychologa, a nauczyciele nie zgłaszali J. L. i M. L. żadnych uwag odnośnie tego, by ich dzieci po śmierci H. L. (1) inaczej się zachowywały. Nadto przy ocenie rozmiaru krzywdy powodów Sąd miał na uwadze, że w dacie zdarzenia babcia małoletnich powodów – H. L. (1) była już osobą w podeszłym wieku (79 lat). Jeżeli chodzi natomiast o samą okoliczność, iż w dacie zdarzenia H. L. (1) chorowała na raka piersi z przerzutami, to trudno stwierdzić, jak zakończyłoby się leczenie w/w w (...) Centrum Onkologii w K.. Tym niemniej jednak rozmiar krzywdy po stracie osoby w podeszłym wieku należy ocenić jako mniejszy w porównaniu z krzywdą powstałą na skutek utraty osoby młodszej. Należy też mieć na uwadze, że małoletni powodowie mają jeszcze drugą babcię – ze strony matki. Powyższe okoliczności wskazują na to, że stopień krzywdy doznanej przez powodów wskutek śmierci H. L. (1) nie był wysoki. Wskazać w tym miejscu należy, że nie można zgodzić się z twierdzeniami strony pozwanej, że z uwagi na to, iż w dacie zdarzenia powódka miała 6 lat, natomiast powód 5 lat powodowie, nie rozumiejąc znaczenia śmierci, reagowali jedynie emocjonalnie na sytuację wytworzoną przez osoby bliskie, a nie na śmierć H. L. (1). Jak wykazało przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe małoletni powodowie nadal nie mogą zapomnieć o swojej babce, wspominają ją, chodzą na cmentarz i składają kwiaty na jej grobie. Ponadto po śmierci H. L. (1) powodowie odczuwali lęki. Powyższe świadczy o tym, że śmierć H. L. (2) odcisnęła bezpośrednio piętno na psychice powodów.

Mając na uwadze wskazane powyżej okoliczności, Sąd w świetle przeprowadzonych dowodów uznał, że zasadnym jest zasądzenie na rzecz powodów kwot po 7.000 zł tytułem zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c. W ocenie Sądu kwota ta będzie adekwatna, biorąc pod uwagę całokształt ustalonego w sprawie stanu faktycznego. Kwota ta zdaniem Sądu będzie odpowiednim zadośćuczynieniem za doznaną krzywdę przez małoletnich powodów, związaną ze śmiercią najbliższego członka rodziny. Nie ulega bowiem wątpliwości, że zadośćuczynienie ma za zadanie rekompensatę doznanej krzywdy i ma pomóc dostosować się przez członka rodziny do nowej rzeczywistości, powstałej po śmierci osoby najbliższej, ma także złagodzić cierpienia wywołane nagłą utratą takiej osoby.

O odsetkach Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu, tj. od dnia wniesienia pozwu, jako że już w okresie poprzedzającym doszło do wezwania do zapłaty.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd zasądził od Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz A. L. i I. L. kwoty po 7.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13 % w stosunku rocznym za okres od dnia 17 lipca 2014 roku do dnia 22 grudnia 2014 roku, w wysokości 8 % w stosunku rocznym za okres od dnia 23 grudnia 2014 roku do dnia 26 marca 2015 roku oraz dalszymi, każdorazowymi odsetkami ustawowymi od dnia 27 marca 2015 roku do dnia zapłaty, orzekając jak w pkt I sentencji wyroku.

Ponieważ w niniejszej sprawie powodowie domagali się zasądzenia na ich rzecz kwot po 20.000 zł, zaś ich roszczenie okazało się uzasadnione jedynie do kwoty po 7.000 zł, Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, orzekając jak w pkt II sentencji wyroku.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążania powodów kosztami procesu. Hipoteza przepisu art. 102 k.p.c. odwołująca się do występowania "przypadków szczególnie uzasadnionych" pozostawia sądowi orzekającemu swobodę oceny, czy fakty związane z przebiegiem procesu, jak i dotyczące sytuacji życiowej strony stanowią podstawę do nie obciążania jej kosztami procesu. Do pierwszych zaliczane są sytuacje wynikające z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń. Drugie natomiast wyznacza sytuacja majątkowa i życiowa strony, z tym zastrzeżeniem, że niewystarczające jest powoływanie się jedynie na trudną sytuację majątkową. Całokształt okoliczności, które mogłyby uzasadniać zastosowanie tego przepisu powinny być ocenione z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (tak Sąd Apelacyjny w Białymstoku w sprawie I ACa 9/14, Sądu Apelacyjnego w Katowicach w sprawie V ACa 797/13). W ocenie Sądu zasadne jest odstąpienie od obciążania powodów kosztami procesu, mając na uwadze, iż są oni małoletni i nie uzyskują żadnych dochodów.

Z uwagi na to, że w niniejszej sprawie powodowie byli zwolnieni z opłaty od pozwu, zaś pozwany przegrał proces w 35% Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał pobrać od Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kielcach kwotę 700 zł, stanowiącą 35% nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu (w wysokości proporcjonalnej do części, w jakiej pozwany przegrał proces), orzekając jak w pkt IV sentencji wyroku.

SSR Ewa Wiater