Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

P., dnia 11 czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Małgorzata Małecka

Protokolant:p.o. stażysty Wojciech Frącek

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2015 r. w Poznaniu

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 60.000 zł (sześćdziesiąt tysięcy złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty;

2.  W pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  Koszty procesu rozdziela stosunkowo obciążając nimi powódkę w 25%, a pozwanego w 75% i w związku z tym zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.821,11 zł.

SSO Małgorzata Małecka

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 czerwca 2014 r. powódka J. S., reprezentowana przez fachowego pełnomocnika, wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) S.A. kwoty 80.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 28 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia. Nadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 7.200 zł wraz z opłatą sądową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, ewentualnie zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania według spisu kosztów, który zostanie przedłożony na rozprawie.

W uzasadnieniu powódka podała, że w dniu 19 stycznia 1998 r., F. W. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w ten sposób, że kierując samochodem osobowym potrącił przekraczającego jezdnię S. S., który w następstwie poniesionych obrażeń zmarł w dniu 25 stycznia 1998 r. Sprawca wypadku został wyrokiem z dnia 23 września 1998 r. uznany winnym popełnienia czynu z art. 177 § 2 kk i skazany na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat. W dalszej kolejności wyjaśniła, że pojazd sprawcy wypadku w dacie zdarzenia posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w towarzystwie ubezpieczeniowym pozwanej. Wyjaśniła także, że powódka pismem z dnia 22 maja 2014 r. zgłosiła pozwanej roszczenie w kwocie 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia, jednak do dnia wytoczenia powództwa pozwana nie ustosunkowała się do roszczenia powódki. Powódka podała także, że więź łączącą ją z mężem, zmarłym S. S., była bardzo silna i przez wiele lat powódka i jej mąż stanowi zgodne i szczęśliwe małżeństwo. Powódka do tej pory zażywa leki uspokajające i mimo upływu czasu nie zapomniała o stracie męża. W wyniku przeżyć powódka zaczęła chorować na choroby układu krążenia. Jako podstawę swojego roszczenia podała art. 448 kc, wskazując, że naruszone zostało jej dobro osobiste w postaci szczególnej emocjonalnej więzi rodzinnej pomiędzy osobami najbliższymi. Powódka domaga się także zasądzenia odsetek od dnia 28 czerwca 2014 r. wskazując, że w dniu 28 maja 2014 r. pozwana otrzymała pismo powódki zawierające zgłoszenie roszczenia. (k. 2-7akt).

W odpowiedzi na pozew z dnia 3 grudnia 2014 r. pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Pozwana podała, że kwestionuje powództwo co do zasady.

W uzasadnieniu pozwana przyznała, że udzielała ochrony ubezpieczeniowej F. W. w dniu 19 stycznia 1998 r. z tytułu zawarcia obowiązkowej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu o rejestracji (...). Przyznała także, że kierujący został uznany za winnego oraz że w wyniku doznanych obrażeń S. S. zmarł 25 stycznia 1998 r. Pozwana zaprzeczyła natomiast, że nie podjęła żadnych czynności w odpowiedzi na zgłoszenie żądania powódki, bowiem usiłowała przeprowadzić wywiad środowiskowy. Powódka wyraziła zgodę na przeprowadzenie wywiadu w obecności pracownika firmy (...). Po przeprowadzonym wywiadzie pozwana pismem z dnia 20 czerwca 2014 r. odmówiła zaspokojenia roszczenia. Odnosząc się do roszczenia powódki pozwana podniosła zarzut braku podstawy prawnej żądania, wskazując, że w chwili wypadku obowiązywał art. 822 kc w związku z art. 805 § 1 kc w brzmieniu zgodnie z którym, zakład ubezpieczeń jest zobowiązany do wypłaty świadczenia/ odszkodowania określonego w umowie ubezpieczenia. Zakres ubezpieczenia nie zawsze pokrywa się z zakresem ubezpieczenia sprawcy szkody. Podała także, że w 1998 r. nie obowiązywał jeszcze art. 446 § 4 kc, dotyczący instytucji zadośćuczynienia za doznaną krzywdę dla najbliższych członków rodziny zmarłego, a osobom najbliższym przez 3 sierpnia 2008 r. nie przysługiwały w to miejsce środki ochrony przewidziane na gruncie art. 24 § 1 kc w związku z art. 448 kc. Stwierdziła także, że delikt był skierowany przeciwko dobrom osobistym osoby zmarłej, a nie dobrom osobistym osób bliskich, w tym powódki. W dalszej kolejności pozwana kwestionując istnienie podstaw swojej odpowiedzialności wskazała, że rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1992 r. nie przewidywało możliwości objęcia zakresem odpowiedzialności ubezpieczeniowej ubezpieczyciela za naruszenie dóbr osobistych osób trzecich nie będących bezpośrednio poszkodowanymi na skutek wypadku. Nadto pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia powódki oraz zakwestionowała powództwo co do wysokości. (k. 83-85 akt).

Na rozprawie z dnia 11 czerwca 2015 r. pełnomocnik powódki wniósł o zasądzenie
od pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym kwoty 7.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, kwoty 4.000 zł tytułem opłaty od pozwu oraz 34 zł tytułem opłaty sądowej
od pełnomocnictw i 16,80 zł tytułem opłat związanych z korespondencją, a w pozostałym zakresie podtrzymał swoje stanowisko w sprawie. (k. 158 akt).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka i jej mąż, S. S., byli zgodnym małżeństwem przez 37 lat. Powódka wraz z mężem spotykali się ze znajomymi i rodziną, prowadzili otwarty dom. Spędzali dużo czasu razem i razem wyjeżdżali m.in. do Z.. Wybudowali dom blisko lasu w M., gdzie spędzali weekendy i planowali się przeprowadzić, chodzili na grzyby oraz zajmowali się wnukami.

S. S. był głową rodziny powódki. Córki powódki wraz z rodzinami oraz powódka i jej mąż tworzyli wielopokoleniową rodziną. Mąż powódki planował przekazać prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo swoim zięciom.

Powódka była z natury osobą pogodną i zajmowała się prowadzeniem domu. Utrzymywała się wówczas z renty (cierpiała na dolegliwości związane z rozszczepem kręgosłupa) i utrzymywała się dzięki dochodom swojego męża.

dowód: zeznania świadka W. W. (k. 123-125 akt), zeznania świadka H. H. (k. 126-127 akt), zeznania powódki (k. 127-128 akt).

W dniu 19 stycznia 1998 r. S. S. podczas przekraczania jezdni został potrącony przez samochód osobowy kierowany przez F. W.. W wyniku tego zdarzenia S. S. doznał uszkodzeń ciała w postaci: urazu czaszkowo – mózgowego, wieloogniskowego stłuczenia mózgu i wielomiejscowego złamania kości czaszki ( sklepienia i twarzoczaszki).

Bezsporne, jak również dowody: opinia biegłego z dnia 17 czerwca 1998 r. sporządzona do sprawy Sądu Rejonowego w P. Wydziału (...) sygn. akt (...) k. 132-146 akt), wyrok Sądu Rejonowego w P. Wydział (...) z dnia 23 września 1998 r. sygn. akt (...) (k. 147-152 akt).

Powódka otrzymała telefoniczną wiadomość o wypadku i przyjechała wraz
z córkami W. W. i H. H. do szpitala do którego odwieziono S. S.. Mąż powódki był wówczas nieprzytomny, jego stan był ciężki. Powódka wraz z córkami codziennie przyjeżdżała do szpitala.

W dniu 25 stycznia 1998 r. pierwotnie stan męża powódki się polepszył. Jednak gdy powódka wraz z córkami przyjechała do szpitala, stan zdrowia S. S. uległ pogorszeniu, był reanimowany i zmarł. W chwili śmierci mąż powódki miał 58 lat, zaś powódka 55 lat. Informacja o śmierci męża była dla powódki szokiem, krzyczała, płakała. Lekarz poinformował ją, aby odebrała rzeczy męża. Powódka gdy zobaczyła odzież zmarłego omdlewała i nie była w stanie iść. J. S. nie miała możliwości, aby pożegnać się ze zmarłym mężem i było to możliwe dopiero w kaplicy przed pogrzebem.

Powódka nie otrzymała w szpitalu żadnej pomocy, zaś leki uspokajające (O.) uzyskała od lekarza pomocy doraźnej i lekarza rodzinnego. Powódka nie mogła spać, zaczęła ponownie palić papierosy.

W dniu pogrzebu powódka zażyła dużą dawkę środków uspokajających, na pogrzebie była nieobecna i wycofana, płakała. Powódka zachowywała się tak również po pogrzebie w obecności innych osób. J. S. przyjmowała leki nasenne i uspokajające, nie chciała utrzymywać kontaktu ze znajomymi i rodziną, poza córkami. Powódka po zażyciu leków uspokajających była wycofana, więc lekarz zrezygnował z zapisywania powódce dotychczasowego leku uspokajającego.

Po śmierci S. S. powódka załatwiała sprawy urzędowe oraz sprawy
w bankach.

dowód: zeznania świadka W. W. (k. 123-125 akt), zeznania świadka H. H. (k. 126-127 akt), zeznania powódki (k. 127-128 akt).

W chwili wypadku F. W. posiadał zawartą z pozwanym towarzystwem ubezpieczeń obowiązkową umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu o rejestracji (...).

Wyrokiem z dnia 23 września 1998 r. Sąd Rejonowy w P. uznał F. W. winnego czynu z art. 177§ 2 kk w związku z art. 4 § 1 kk i wymierzył mu karę dwóch lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat. Wyrok uprawomocnił się w dniu 19 stycznia 1999 r.

Bezsporne, jak również dowody: akta szkody nr (...), wyrok Sądu Rejonowego w (...) z dnia 23 września 1998 r. sygn. akt (...)(k. 147-152 akt).

J. S. nie pogodziła się ze śmiercią męża, żyje przeszłością, nadal płacze, gdy córki wspominają ojca. Powódka rzadko wychodzi z domu i jeździ na zakupy. Ma huśtawki nastrojów, od niekontrolowanych wybuchów złości do płaczu. Powódka nadal zażywa leki uspokajające o nazwie B..

J. S. odwiedza grób męża raz w tygodniu. Powódka co roku zamawia msze na rocznice związane ze zmarłym mężem tj. w datę jego śmierci, wszystkich świętych i imieniny.

dowód: zeznania świadka W. W. (k. 123-125 akt), zeznania świadka H. H. (k. 126-127 akt), zeznania powódki (k. 127-128 akt).

Pismem z dnia 22 maja 2014 r. powódka zgłosiła pozwanej roszczenie o zapłatę kwoty 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć męża w oparciu o art. 448 kc w związku z art. 24 § 1 kc.

Pismem z dnia 20 czerwca 2014 r. pozwana odmówiła zaspokojenia roszczenia powódki z tytułu zadośćuczynienia.

dowód: pismo z dnia 20 czerwca 2015 r. (k. 91- akt), akta szkody nr (...).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie kserokopii dokumentów prywatnych i urzędowych zgromadzonych w aktach sprawy oraz zeznań świadków i powódki.

Wiarygodność kserokopii dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu. Mimo, że kserokopia nie jest dokumentem, a stanowi jedynie element twierdzenia strony o istnieniu dokumentu o treści odpowiadającej kserokopii, to w niniejszej sprawie żadna ze stron nie podniosła zarzutów kwestionujących istnienie określonych dokumentów prywatnych czy urzędowych.

Sąd w przeważającej części uznał za wiarygodne zeznania świadków W. W. oraz H. H. – córek powódki na okoliczność krzywdy powódki związanej ze śmiercią jej męża. W szczególności wiarygodne okazały się zeznania świadków na okoliczność więzi łączących powódkę z jej mężem, reakcji powódki na wiadomość o śmierci męża i obecnego stanu powódki, bowiem były spójne, wzajemnie się uzupełniały i korespondowały ze sobą. Nadto zeznania świadków znalazły potwierdzenie w zeznaniach powódki.

Sąd nie dał natomiast wiary zeznaniom świadka W. W. na okoliczność doraźnego korzystania przez powódkę z pomocy psychologa oraz psychiatry, bowiem świadek H. H. zaprzeczyła, aby powódka korzystała z porad tych specjalistów. Z uwagi na to, że świadek H. H. nie potwierdziła tej okoliczności, Sąd uznał zeznania W. W. w tym zakresie za niewiarygodne.

Sąd nie dał także wiary zeznaniom świadków na okoliczność problemów zdrowotnych powódki po śmierci S. S.. Oceniając zeznania świadków Sąd miał bowiem na uwadze, że zarządzeniem z dnia 30 kwietnia 2014 r. zobowiązał pełnomocnika powódki, na wniosek strony pozwanej, do wskazania w terminie 14 dni jednostek medycznych ( w tym adresów), w których leczyła się powódka od momentu śmierci męża pod rygorem skutków z art. 233 § 2 kpc, czego strona powodowa nie uczyniła. Zgodnie z art. 233 § 2 kpc, Sąd ocenia według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, jakie znaczenie nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkodom stawianym przez nią w jego przeprowadzeniu wbrew postanowieniu sądu. Sąd uznał za niewiarygodne zeznania świadków W. W. oraz H. H. na okoliczność chorób powódki, na które zapadła po śmierci jej męża.

Sąd uznał za wiarygodne w przeważającej części zeznania powódki na okoliczność jej krzywdy po śmierci męża, bowiem znalazły one potwierdzenie w wiarygodnych w tym zakresie zeznaniach jej córek. Zeznania te były spójne, wyważone oraz w pełni znajdowały odzwierciedlenie w pozostałym materiale dowodowym. Zeznania powódki nie budziły także wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego, które wskazują, że skoro powódka wraz z mężem stanowili przez 37 lat zgodne małżeństwo, mimo upływu lat od wypadku, J. S. nadal odczuwa stratę męża.

Sąd nie dał jedynie wiary zeznaniom powódki na okoliczność chorób na które zapadła po śmierci męża oraz ich związku z przeżyciami związanymi z jego tragiczną śmiercią, z uwagi na brak udowodnienia tych okoliczności obiektywnymi dowodami (m. in. dokumentacją medyczną).

Sąd zauważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powódka dochodził od pozwanej zapłaty na swoją rzecz kwoty 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią męża wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 28 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty na podstawie z art. 448 kc w związku z art. 24 § 1 kc.

Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne.

Zgodnie z art. 448 kc, w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Do przesłanek odpowiedzialności na podstawie art. 448 kc należy zaliczyć naruszenie dobra osobistego powodujące szkodę niemajątkową oraz związek przyczynowy między tym czynem a szkodą niemajątkową spowodowaną naruszeniem dobra osobistego. Przesłanką przyznania świadczeń przewidzianych w art. 448 k.c. jest wina sprawcy naruszenia dobra osobistego - zarówno w postaci umyślnej, jak i nieumyślnej.

Pozwana zakwestionowała podstawę prawną żądania powódki wskazując, że do chwili wejścia w życie art. 446 § 4 kc tj. do dnia 3 sierpnia 2008 r. ustawodawca nie przewidywał możliwości przyznania zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej na jakiejkolwiek podstawie. Zarzut pozwanej okazał się nietrafny. Zauważyć należy bowiem, że ustawodawca nie przewidział zamkniętego katalogu dóbr osobistych. Z kolei orzecznictwo Sądu Najwyższego stoi na stanowisku, że dobrem osobistym jest także spowodowanie śmierci osoby bliskiej i może stanowić naruszenie dobra osobistego członków rodziny zmarłego w postaci szczególnej więzi rodzinnej. (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 32/11, z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10, oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CSK 307/09, OSNC-ZD 2010, nr C, poz. 91, z dnia 10 listopada 2010 r., II CSK 248/10, OSNC-ZD 2011, nr B, poz. 44, z dnia 11 maja 2011 r., I CSK 621/10, niepubl., z dnia 25 maja 2011 r., II CSK 537/10, niepubl., oraz z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 314/11, "Izba Cywilna" 2013, nr 6, s. 37). Krzywdą wyrządzoną zmarłemu jest utrata życia, dla osób mu bliskich zaś jest to naruszenie dobra osobistego poprzez zerwanie więzi emocjonalnej, szczególnie bliskiej w relacjach rodzinnych. ( por. uchwała Sądu Najwyższego dnia 13 lipca 2011 r. z dnia 13 lipca 2011 r. II CZP 32/11). Wobec powyższego prawo do życia w pełnej rodzinie i utrzymania więzi emocjonalnej stanowi dobro osobiste podlegające ochronie prawnej. Ponieważ jednak nie każdą więź emocjonalną można zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy, ciężar wykazania, że tego rodzaju więź emocjonalna ze zmarłym istniała, spoczywa na osobie dochodzącej roszczenia na podstawie art. 448 kc. Dodatkowo dochodzący roszczenia o zadośćuczynienie na podstawie at. 448 kc powinien być traktowany jako bezpośrednio poszkodowany. ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2014 r. III CZP 2/14). Wbrew zatem stanowisku strony pozwanej nie ma wątpliwości, iż współczesna judykatura rozpoznaje już wyraźnie osobną kategorię dobra osobistego w postaci zerwania więzi emocjonalnej, szczególnie bliskiej w relacjach rodzinnych.

Tym samym, w świetle ukształtowanego i utrwalonego w judykaturze Sądu Najwyższego stanowiska, spowodowanie śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dobra osobistego członków rodziny zmarłego w postaci szczególnej więzi rodzinnej i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 kc, także jeżeli śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r., tj. datą wejścia w życie przepisu art. 446 § 4 kc (por. uchwały SN z dnia 22 października 2010 r. III CZP 76/2010 OSNC 2011/B poz. 42 i z dnia 13 lipca 2011 r. III CZP 32/2011 OSNC 2012/1 poz. 10 oraz wyroki SN z dnia 14 stycznia 2010r. IV CSK 307/2009 OSNC 2010/C poz. 91, z dnia 25 maja 2011 r. II CSK 537/2010 LexPolonica nr 3917512, z dnia 10 listopada 2010 r. II CSK 248/2010 OSNC 2011/B poz. 44, z dnia 11 maja 2011 r. I CSK 621/2010 LexPolonica nr 2817828 i z dnia 15 marca 2012 r. I CSK 314/2011 LexPolonica nr 3997272). Wobec powyższego twierdzenie, że powódce nie przysługuje roszczenie oparte o art. 448 kc w związku z art. 24 kc, z uwagi na to, że delikt miał miejsce przed wejściem w życie art. 446 § 4 kc należy uznać za chybione.

Odpowiedzialność pozwanej wynika z treści art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Dodatkowo odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu zawartej przez posiadacza pojazdu mechanicznego umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) została sprecyzowana w art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Powyższy przepis stanowi, że z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Wskazać w tym miejscu należy, że pozwana zarzuciła brak podstaw do dochodzenia przez powódkę roszczenia z uwagi na treść obowiązującego w chwili wypadku § 10 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1992 r. w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów ( Dz. U. z 1992 r. Nr 96, poz. 475 ), który stanowił, że z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierowca pojazdu mechanicznego są zobowiązani - na podstawie prawa - do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zdaniem pozwanej treść powyższego przepisu winna ograniczać odpowiedzialność pozwanej do wskazanych w nim zdarzeń. Zauważyć należy, że przepis ten został następnie zawarty w § 10 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 marca 2000 r. w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów ( Dz. U. z 2000 r. Nr 107, poz. 1135 ), zaś następnie w art. 34 § 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2013.392 j.t.). Zagadnienie dotyczące odpowiedzialności ubezpieczyciela sprawcy wypadku komunikacyjnego za wypłatę zadośćuczynienia osobie najbliższej, na podstawie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego. W uchwale z dnia 7 listopada 2012 r., III CZP 67/12 (OSNC 2013, nr 4, poz. 45), Sąd Najwyższy przyjął, że § 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 marca 2000 r. w sprawie ogólnych warunków ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów nie wyłączał z zakresu ochrony ubezpieczeniowej zadośćuczynienia za krzywdę osoby, wobec której ubezpieczony ponosił odpowiedzialność na podstawie art. 448 k.c. Punktem wyjścia dla sformułowanej tezy było zaakceptowanie utrwalonego w judykaturze Sądu Najwyższego stanowiska, że spowodowanie śmierci osoby bliskiej mogło stanowić naruszenie dobra osobistego członków rodziny zmarłego w postaci szczególnej więzi rodzinnej i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c., jeżeli śmierć nastąpiła przed dniem 3 sierpnia 2008 r. Sąd Najwyższy wskazał także, że zasady i granice odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym wyznacza odpowiedzialność ubezpieczonego, co oznacza, że obowiązek ubezpieczonego zapłaty zadośćuczynienia osobom bliskim zmarłego na podstawie art. 448 k.c. zostaje przejęty przez ubezpieczyciela. Uznanie, że w takim przypadku zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela nie pokrywa się z zakresem odpowiedzialności ubezpieczonego musiałoby znajdować oparcie w konkretnej podstawie prawnej wyłączającej odpowiedzialność ubezpieczyciela, której rozporządzenie z dnia 24 marca 2000 r. nie zawiera. Nie może jej stanowić § 10, z którego wynika, że ubezpieczyciel jest z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zobowiązany do naprawienia szkody komunikacyjnej polegającej na śmierci, uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia (szkody majątkowej i niemajątkowej) oraz szkody w mieniu (majątkowej). Sąd Najwyższy stwierdził przy tym, że stanowisko zajęte w uchwale jest aktualne także na gruncie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, który zastąpił mający identyczną treść § 10 rozporządzenia z dnia 24 marca 2000 r. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2014 r. III CZP 2/14). Wobec powyższego zauważyć należy, że zasady i granice odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym wyznacza odpowiedzialność ubezpieczonego, co oznacza, iż obowiązek ubezpieczonego do zapłaty zadośćuczynienia osobom bliskim zmarłego na podstawie art. 448 kc zostaje przejęty przez ubezpieczyciela, przy czym zakres odpowiedzialności nie ulega zmianie i ubezpieczyciel odpowiada w tym samym, co ubezpieczony zakresie. Wobec powyższego zarzut co do braku odpowiedzialności pozwanej okazała się nietrafny.

Sąd nie podzielił także podniesionego przez pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia powódki. Zgodnie z art. 442 ¹ § 2 kc, jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Z uwagi na to, że S. S. doznał obrażeń, a następnie zmarł w wyniku popełnienia przez F. W. przestępstwa z art. 177 § 2 kk, zarzut pozwanej w świetle art. 442 ¹ § 2 kc uznać należy za chybiony.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd uznał roszczenie powódki za zasadne. Co do zasady śmierć osoby bliskiej jest doświadczeniem ogromnie dotkliwym, powodującym trudny do ogarnięcia smutek i ból. Zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że nie inaczej było w rozpatrywanej sprawie.

J. S. i jej mąż przez 37 lat stanowili zgodne małżeństwo. Spędzali razem czas, prowadzili otwarty dom, razem wyjeżdżali i planowali przeprowadzić się do domu pod lasem w M.. Powódkę i jej męża łączyła silna więź emocjonalna, która została przerwana na skutek wypadku, któremu uległ S. S.. Mąż powódki był w ciężkim stanie został przewieziony do szpitala i zmarł w wyniku odniesionych obrażeń. S. S. w chwili śmierci miał 58 lat, zaś powódka 55 lat. Zmarły był wsparciem dla powódki i jej towarzyszem życia. Zapewniał jej także warunki bytowe, bowiem powódka z uwagi na stan zdrowia utrzymywała się z renty. W chwili, w której uzyskała wiadomość o tragicznym wypadku, jej dotychczasowe życie uległo zmianie. Powódka wycofała się z kontaktów z innymi ludźmi, poza najbliższą rodziną, nadal zażywa leki uspokajające, a na wspomnienie męża płacze. Powódka mimo upływu 17 lat od wypadku, nie może pogodzić się z jego śmiercią. J. S. co tydzień odwiedza grób męża i zamawia msze na rocznice związane z jego osobą.

Biorąc zatem powyższe pod uwagę stan faktyczny niniejszej sprawy, w ocenie Sądu, powódka w toku postępowania wykazała, że jej dobro osobiste w postaci więzi z mężem, doznało uszczerbku. Powódka wykazała także związek między krzywdą a śmiercią jej męża, będącej naruszeniem chronionych dóbr powódki. Jednocześnie biorąc pod uwagę skalę tego naruszenia i jego skutków dla obecnego stanu powódki oraz przy pomocniczym zastosowaniu art. 322 kpc, Sąd uznał za zasadne żądanie zadośćuczynienia w oparciu o art. 448 kc.

Co istotne, przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia w związku ze śmiercią osoby najbliższej należy mieć na uwadze: dramatyzm doznań osoby najbliższej, poczucie osamotnienia, pustki, cierpienia moralne, wstrząs psychiczny, rodzaj i intensywność więzi łączącej powoda ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem owej śmierci (np. depresja), rolę w rodzinie pełnioną przez zmarłego, zdolność pokrzywdzonego
do odnalezienia się w nowej rzeczywistości, przebieg leczenia, wiek pokrzywdzonego, okoliczności śmierci najbliższego oraz poniesienie kary przez sprawcę tej śmierci.( por. wyrok Sądu Apelacyjnego wS. z dnia 24 września 2014 r. (...).). W przypadku naruszenia dobra osobistego w postaci więzi rodzinnej, zadośćuczynienie przyznane na podstawie art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. obejmuje różne aspekty krzywdy spowodowanej śmiercią osoby bliskiej. Jego wysokość powinna być ustalona na takim poziomie, by spełniało ono swój cel, jakim jest wynagrodzenie krzywdy związanej z gwałtowną zmianą sytuacji członków rodziny zmarłego. Suma ta powinna jednak uwzględniać przede wszystkim rozmiary krzywdy realnie odczuwanej przez osoby występujące z danym roszczeniem według stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.). ( wyrok Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 17 kwietnia 2015 r.(...)).

Sąd mając na uwadze powyższe i uwzględniając kompensacyjny cel zadośćuczynienia, które ma za zadanie złagodzić i zniwelować poczucie krzywdy, dając materialne środki pozwalające na powrót do w miarę względnego funkcjonowania i dostosowania się do zmienionej rzeczywistości doszedł do przekonania, że w realiach niniejszej sprawy odpowiednim zadośćuczynieniem będzie dla powódki kwota 60.000 zł. Przy uwzględnieniu warunków życia powódki przed i po wypadku taka kwota jest zdaniem Sądu adekwatna do rozmiaru krzywdy i pozwala na jej rekompensatę. Wysokość zasądzonego zadośćuczynienia pozostaje w rozsądnym rozmiarze zwłaszcza, gdy zważyć, że zdarzenie powodujące szkodę miało miejsce wiele lat temu.

O odsetkach Sąd orzekł mając na uwadze art. 481 § 1 kc w związku z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z cytowanym wyżej przepisem, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Zgłoszenie szkody doręczono pozwanej w dniu 28 maja 2014 r., czego pozwana nie kwestionowała. Biorąc zatem pod uwagę powyższe, Sąd zasądził odsetki od dnia 28 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty.

Z uwagi na powyższe Sąd orzekł, jak w punkcie 1 wyroku.

Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Wskazać w tym miejscu należy, że powódka nie wykazała by po śmierci męża korzystała z jakiejkolwiek pomocy w placówkach medycznych oraz by pozostawało to w związku z tym tragicznym zdarzeniem (mimo zarządzenia Sądu do przedłożenia tego zestawienia pod rygorem skutków z art. 233 § 2 kpc). Wobec powyższego, w ocenie Sądu powódka nie wykazała, aby w związku ze śmiercią męża cierpiała na szereg wskazywanych przez nią chorób. Tym samym Sąd uznał, że żądana suma 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia była zbyt wygórowana i mogłaby doprowadzić do nadmiernego wzbogacenia powódki kosztem pozwanej. Wobec powyższego Sąd orzekł, jak w punkcie 2 wyroku.

W punkcie 3 wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie z art. 100 kpc rozdzielając je stosunkowo. Powódka utrzymała się w 75% roszczenia, a uległa w 25%. Tym samym Sąd obciążył powódkę kosztami procesu 25 %, a pozwaną w 75%.

Na koszty procesu złożyły się następujące kwoty: 4.000 zł opłata od pozwu, 3.600 zł koszty zastępstwa procesowego powódki, 34 zł opłata od pełnomocnictwa pełnomocników powódki, 3.600 zł koszty zastępstwa procesowego pozwanej, 17 zł opłata od pełnomocnictwa pełnomocnika pozwanej.

Wynagrodzenie pełnomocników ustalono na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku (Dz. U. 2013.490 j.t.).

Z uwagi na wysokość kosztów sądowych poniesionych przez powódkę w wysokości 7.634 zł, Sąd w punkcie 3 wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4.821,11 zł. Jednocześnie Sąd nie uwzględnił w kosztach poniesionych przez powódkę kwoty 16,80 zł tytułem korespondencji, bowiem powódka nie wykazała w żaden sposób, że poniosła tego rodzaju koszty. Zauważyć bowiem należy, że wysokość kosztów przyznawanych stronie powinna odpowiadać wysokości kosztów rzeczywiście poniesionych i odzwierciedlonych w spisie. (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 12 sierpnia 2013 r. III AUz 129/13).

/-/SSO Małgorzata Małecka