Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lipca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa M. R.

przeciwko K. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 23 kwietnia 2015 roku, sygn. akt I C 2099/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powódki M. R. na rzecz pozwanej K. M. kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt II Ca 478/15

UZASADNIENIE

Powódka M. R. domagała się zasądzenia od pozwanej K. M. kwoty 7 237,53 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 lipca 2014 r. do dnia zapłaty.

Pozwana nie uznała powództwa i wnosiła o jego oddalenie podnosząc zarzuty przedawnienia roszczenia, jak również jego nieudowodnienia.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2015 r. w sprawie sygn. akt I C 2099/14 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił powództwo oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 1 217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia oraz rozważania Sądu Rejonowego.

W dniu 19 sierpnia 2005 r. pozwana K. M. zawarła ze (...) (...) umowę pożyczki na kwotę 6 000 złotych. Poręczycielem pożyczki udzielonej pozwanej była powódka M. R.. Całkowita spłata pożyczki nastąpiła w dniu 12 marca 2008 r. Na poczet przedmiotowej pożyczki M. R. dokonała wpłaty 4 197.75 złotych.

W 2010 r. pozwana K. M. przekazała T. G. - siostrze powódki -kwotę 200 złotych na poczet spłaty raty.

Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne, podzielając stanowisko pozwanej, że roszczenie nie zostało udowodnione. Jakkolwiek z zaświadczenia wystawionego przez wierzyciela wynika, że powódka dokonała spłaty w kwocie 4 197,75 złotych, to brak jest możliwości ustalenia w jaki sposób kwota ta została wyliczona i co na nią się składa. W aktach sprawy nie ma umowy pożyczki oraz harmonogramu spłat (żadna ze stron go nie załączyła, nie wnosiła również o jego nadesłanie przez (...) (...).). Ustalenie co składa się na uregulowaną przez powódkę należność jest o tyle istotne, iż stosownie do treści art. 482 k.c. od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa. W tej sytuacji zdaniem Sądu I instancji niezbędnym było wykazanie, co składa się na uregulowaną przez powódkę kwotę - tj. ile wynosi kapitał pożyczki którą miała ona jako poręczycielka uregulować, ile wynoszą odsetki objęte spłatą. Jeśli w wyżej wskazanej kwocie zawierały się jakiekolwiek odsetki, brak było możliwości naliczania przez stronę powodową odsetek od tej kwoty już od dnia 14 marca 2008 r., tak jako to zostało wskazane w uzasadnieniu pozwu. Obowiązek ten z uwagi na treść wniesionego sprzeciwu, stosownie do treści art. 6 k.c. obciążał stronę powodową.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Rejonowy wskazał przepis art. 98 k.p.c. i wynikającą z niego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, skarżąc go w całości i zarzucając:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego, w szczególności art. 233§ 1 k.p.c przez przyjęcie, że powódka nie udowodniła zasadności swego roszczenia, bowiem nie wykazała, jaka część ze spłaconej przez nią kwoty (...).75 zł. jako poręczyciela za pobrany przez pozwaną kredyt stanowi kapitał pożyczki a jaką część ustalone przez kredytodawcę - (...) odsetki, mimo iż okoliczność ta nie ma żadnego znaczenia dla bytu roszczenia, którego zasadność udokumentowana została dowodem wpłaty oraz zaświadczeniem (...);

2.  obrazę art. 482 § 1 k.c. przez jego błędną interpretację i przyjęcie, że § 1 tegoż przepisu ma zastosowanie do rozliczeń odsetek od pożyczek udzielanych przez instytucję kredytową jaką jest (...);

3.  obrazę art. 518 § 1 pkt 1 k c. w zw. z art. 881 k.c. przez brak ich zastosowania i tym samym brak przyjęcia, że powódka jako poręczycielka nie wykazała ,że nabyła wobec pozwanej wierzytelność co do kwoty 4197,75 zł.

Wskazując na powyższe zarzuty wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanej kosztów procesu za obie instancje.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od powódki kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do kwestii trybu postępowania. Jak bowiem stanowi przepis art. 505 ¹ pkt 1 k.p.c. przepisy o postępowaniu uproszczonym stosuje się w sprawach należących do właściwości sądów rejonowych o roszczenia wynikające z umów, jeśli wartość przedmiotu sporu nie przekracza dziesięciu tysięcy złotych, a w sprawach wynikających z rękojmi, gwarancji, jakości lub z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty. Zarówno w piśmiennictwie, jak i judykaturze utrwalił się pogląd, że roszczenia „wynikające z umów” – w rozumieniu powyższego przepisu – to takie roszczenia, które wynikają z umów w tym sensie, że mają w nich swoją przyczynę. Chodzi więc o sytuacje, w których umowa, a nie np. ustawa, czyn niedozwolony lub inne zdarzenie, jest normatywnym podłożem dochodzonego roszczenia, przy czym nie chodzi wyłącznie o roszczenia mające źródło w samej umowie – w jej treści –ale także o roszczenia wynikające z reżimu ustanowionego przez ustawę np. art. 56 k.c. (por. uchwała SN z 20.11.2003 r., III CZP 77/03, OSNC 2004, nr 7 -8, poz. 109). Przepis art. 505 ¹ nie wymaga przy tym, aby umowa, z której wynika roszczenie została zawarta przez strony procesu. Przepis ten nie stawia zresztą żadnych wymagań podmiotowych, więc nie ma podstaw do ich formułowania w drodze wykładni (por. uchwała SN z 22.07.2005 r., III CZP 45/05, OSNC 2006, nr 4, poz. 66). W powołanej uchwale z dnia 22.07.2005 r. Sąd Najwyższy uznał, że sprawa z powództwa cesjonariusza przeciwko dłużnikowi o roszczenie wynikające z umowy zawartej miedzy cedentem, a dłużnikiem podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym chyba, że wartość przedmiotu sporu (umowy) przekracza kwotę określoną w art. 505 ¹ pkt 1 k.p.c.

W rozpoznawanej sprawie powódka dochodziła od pozwanej zapłaty kwoty 7 237,53 zł, a roszczenie wywodziła z umowy pożyczki zawartej między (...) P. w T. i pozwaną oraz faktu dokonania za pozwaną zwrotu pożyczki. Dochodzone roszczenie ma zatem swoją przyczynę w umowie, mimo, że umowa ta nie została zawarta przez strony procesu, a podstawą roszczenia jest reżim ustanowiony przez ustawę to jest art. 518 § 1 pkt 1 k.c. Sprawa powinna być zatem rozpoznana według przepisów o postępowaniu uproszczonym. Ponieważ stosowanie przepisów regulujących określone postępowanie odrębne jest obowiązkowe i następuje niezależnie od woli stron, Sąd Okręgowy rozpoznał sprawę według przepisów o postępowaniu uproszczonym.

Sąd Okręgowy odniesie na początku zarzutu naruszenia prawa procesowego, albowiem ocena zgodności zaskarżonego rozstrzygnięcia z właściwymi przepisami prawa materialnego może być przeprowadzona po stwierdzeniu, że podstawa faktyczna orzeczenia została ustalona z zachowaniem reguł gromadzenia i oceny materiału dowodowego określonych w przepisach kodeksu postępowania cywilnego.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę zaskarżonego w wyroku jest niezasadny. Sąd I instancji ustalił bowiem, że powódka dokonała wpłaty kwoty 4 197,75 zł na poczet zadłużenia wynikającego z umowy pożyczki zawartej przez pozwaną i (...) w T.. Sformułowanie tego zarzutu wskazuje na kwestionowanie dokonanej przez Sąd Rejonowy subsumpcji ustalonego stanu faktycznego, która jest elementem stosowania prawa materialnego.

W konsekwencji Sąd Okręgowy w całości podzielił ustalenia faktyczne, dokonane w sprawie przez Sąd Rejonowy, czyniąc je jednocześnie podstawą swojego rozstrzygnięcia.

Zgodzić się należy z powódką, że materiał dowodowy zebrany w sprawie jednoznacznie wskazuje na nabycie przez powódkę na podstawie art. 518 § 1 pkt 1 k.c. wierzytelności (...) w T. wobec pozwanej w kwocie 4 197,75 zł Co do zasady kwota ta powinna zatem podlegać zasądzeniu na rzecz powódki wraz z ustawowymi odsetkami za okres od dnia wniesienia pozwu. Mimo jednak błędnego uznania przez Sąd I instancji, że roszczenie w tej części nie zostało udowodnione, apelacja podlega oddaleniu, albowiem trafny okazał się podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia.

Jak przyjęto w orzecznictwie roszczenie nabyte przez poręczyciela na podstawie przepisu art. 518 § 1 pkt 1 k.p.c. przedawnia się w terminie przewidzianym dla przedawnienia roszczenia wierzyciela wobec dłużnika głównego (por. uchwała SN z 17.07.2003 r., III CZP 43/03, OSNC 2004, nr 10, poz. 151, wyrok SN z 20.02.2014 r., I CSK 239/13, OSNC Zb. dodatkowy 2015, nr B, poz. 29).

Wierzycielem pozwanej była (...) P. w T.. Nie może ulegać wątpliwości, że jest to podmiot prowadzący działalność gospodarczą, czyli działalność charakteryzującą się profesjonalnym i zarobkowym charakterem, zorganizowaniem i ciągłym sposobem jej prowadzenia. O tym, czy działalność danego podmiotu ma charakter zarobkowy nie rozstrzyga przy tym zamiar osiągnięcia zysku, ale obiektywny fakt prowadzenia działalności, która potencjalnie przynosić może dochód. Cel zarobkowy może być zasadniczym celem, dla którego istnieje dany podmiot (przedsiębiorca w ścisłym tego słowa znaczeniu) albo być celem ubocznym realizowanym w granicach, w jakich zezwala na to danemu podmiotowi ustawa lub statut, przy czym osiągany zysk przeznaczony jest na realizowanie zasadniczej, niezarobkowej działalności takiego podmiotu (tzw. przedsiębiorca not for profit) - (por. Ł. Żelechowski (w:) Kodeks cywilny. Komentarz pod red. Konrada Osajdy, C.H.Beck 2013 r. Legalis, art. 43 ¹, Nb 17 -24 wraz z cytowaną literaturą).

Zgodnie z treścią art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

Trzyletni termin przedawnienia roszczenia nabytego przez powódkę upłynął w dniu 12 marca 2011 r. Nawet jeśli założyć, że bieg terminu przedawnienia został przerwany na skutek dokonania przez pozwaną w 2010 r. spłaty części długu w kwocie 200 zł, termin przedawnienia upłynął ponownie najpóźniej w dniu 1 stycznia 2014 r. Powódka wniosła powództwo w dniu 7 lipca 2014 r., a zatem już po upływie terminu przedawnienia.

Jak stanowi przepis art. 117 § 2 k.c. po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.

Powódka nie podnosiła, że pozwana zrzekła się korzystania z zarzutu przedawnienia.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy oddalił apelację jako pozbawioną uzasadnionych podstaw (art. 385 k.p.c.).

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 – 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 391 k.p.c. Ponieważ powódka przegrała proces jest obowiązana zwrócić pozwanej całość kosztów poniesionych w postępowaniu apelacyjnym, obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym w wysokości 600 zł, ustalone na podstawie § 2 ust. 1 -2 i § 6 pkt 4 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 490).

Na oryginale właściwy podpis