Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 28-08-2015 r.

Sąd Okręgowy w Koninie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Mroczek

Sędzia: SSO Aleksandra Bolczyk

Sędzia: SSO Iwona Złoty – spr.

Protokolant: p.o. sekr. sąd. K. G.

po rozpoznaniu w dniu 28-08-2015 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. M.

przeciwko (...) sp. z.o.o. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Koninie

z dnia 1 kwietnia 2015 r. sygn. akt I C 3/14

1.  Oddala apelację.

2.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji apelacyjnej.

Aleksandra Bolczyk Jolanta Mroczek Iwona Złoty

Sygn. akt I 1 Ca 255/15

UZASADNIENIE

Powód P. M. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki (...), a następnie wskazanej (...) sp. z o.o. w W. na swoją rzecz kwoty 75.000,00 zł. tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowiącej działki nr (...) położone w P. i Ś. gminna K..
W uzasadnieniu wskazał, że jest właścicielem ww. nieruchomości, na których są zlokalizowane urządzenia gazociągowe, przebieg których doprowadził do zmniejszenia wartości gruntów powoda.

Pozwana wniosła o odrzucenie pozwu wobec (...) spółki z o.o. w P. z uwagi brak zdolności prawnej, a także o oddalenie powództwa i zasądzenie na rzecz (...) sp. z o.o. w W. kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, iż (...) sp. z o.o. w W. jest następcą prawnym (...) spółki z o.o. w P. która w dacie złożenia pozwu nie miała zdolności prawnej, a ponadto wskazała na niewykazanie przez powoda szkody. W piśmie z dnia 1.09.2014r. pozwana podniosła fakt posiadania tytułu prawnego do części nieruchomości powoda w postaci decyzji Naczelnika Gminy K. wydanej na podstawie ustawy z dnia 12.03.1958r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Złożyła także ewentualny zarzut zasiedzenia służebności przesyłu co do urządzeń gazociągu z datą 22.06.2011 r. w zakresie korzystania z gruntów objętych wnioskiem poprzez posadowienie i posiadanie gazociągu wysokiego ciśnienia Dn 200 mm na nieruchomościach, z prawem dostępu do tego gazociągu w celu wykonywania konserwacji, modernizacji i napraw. Pozwana podniosła, iż jej poprzednicy prawni, nieprzerwanie od oddania gazociągu do użytkowania tj. od 22.06.1981r., posiadali nieruchomości powoda w zakresie posadowionych tam urządzeń gazociągu.

Wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2015 roku wydanym w sprawie
o sygn. akt I C 3/14 Sąd Rejonowy w (...)oddalił powództwo (punkt 1 wyroku) oraz zasądził od powoda P. M. na rzecz pozwanego (...) Spółki (...) kwotę 3.617,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (punkt 2 wyroku).

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

P. M. jest właścicielem nieruchomości położonych w miejscowościach: Ś. gm. K., oznaczonych numerami geodezyjnymi: (...), przy czym dla działki nr (...) Sąd Rejonowy
w K. prowadzi księgę wieczystą numer (...). Ponadto powód jest też właścicielem nieruchomości położonej
w P. gm. K. o nr (...) o pow. 4,00 ha , dla której Sąd Rejonowy w (...)prowadzi księgę wieczystą numer (...). (...) te stanowią łąki oraz grunty rolne niezabudowane.

Na przedmiotowych nieruchomościach w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku, poprzednik prawny pozwanego posadowił gazociąg bez zgody ówczesnego właściciela gruntu
i bez uiszczania właścicielowi wynagrodzenia za korzystanie
z nieruchomości oraz bez tytułu prawnego co do nieruchomości objętej wnioskiem.

W dniu 19 października 1977 roku Wojewoda (...) decyzją nr (...) zatwierdził plan realizacji gazociągu przebiegającego min. przez działki objęte pozwem. Wyżej wymieniony gazociąg jest gazociągiem wysokiego ciśnienia Dn 200 mm K.-K., który został wybudowany przez (...) Zakłady (...) i Gazu w P. na podstawie decyzji Wojewody (...) z dnia 29 sierpnia 1980 roku nr GA.N. (...)-122/80 o zatwierdzeniu planu realizacji i pozwoleniu na budowę. Gazociąg ten został oddany do użytkowania po odbiorze gazociągu w dniu 22 czerwca 1981 roku.

Zarządzeniem Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 31 grudnia 1975 roku utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą (...) Zakłady (...)
i Gazu w P.. (...) Zakłady (...)
i Górnictwa N. i Gazu w P. w dniu 11 października 1982 roku na mocy zarządzenia nr 14 Naczelnego Przedsiębiorstwa Państwowego (...)
i Gazownictwo” zostały przekształcone w (...) Okręgowy Zakład Gazownictwa w P. wchodzącego w skład przedsiębiorstwa państwowego (...)
i Gazownictwo z siedzibą w W.. W dniu 21 października 1996 roku (...) z siedzibą
w W. na mocy aktu notarialnego przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną zostało ono przekształcone w (...) spółkę akcyjną. Postanowieniem Sądu Rejonowego dla Miasta W. z dnia 30 października 1996 roku sygn. Akt XVI Ns Rej (...)dokonano wpisu: (...)
i (...) spółka akcyjna. W dniu 18 stycznia 2008 roku spółka ta wniosła aportem w/w gazociąg do spółki (...) Spółka z o.o. Następnie
w dniu 12 września 2008 roku spółka ta zmieniła swą nazwę na (...) spółka z o. o. Poprzez połączenie szeregu spółek, w tym (...) spółki z o.o. i przejęcie ich majątku w trybie art. 494 § 1 k.s.h. przez spółkę przejmującą (...) spółkę z o.o. , która następnie zmieniła oznaczenie firmy na (...) spółka z o.o. w W., przedmiotowy gazociąg stał się własnością pozwanego.

Od momentu wzniesienia instalacji gazociągu i oddania go do użytkowania w dniu 22 czerwca 1981 roku, jest on użytkowany do chwili obecnej bez przerwy przez następców prawnych (...) Zakładów (...) i Gazu, przeprowadzano prace modernizacyjne i remontowe służące nieprzerwanej i poprawnej pracy gazociągu. Żaden z ówczesnych czy obecny właściciel gruntu nie zgłaszał zarzutów co do przebiegu sieci gazociągowej czy też konieczności przeprowadzenia prac modernizacyjnych. Obecna spółka (...) spółka z o.o. w W. posiada grunty objęte pozwem, a stanowiące własność powoda, w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu urządzeń gazociągu. Jednakże wznosząc powyższe urządzenia pozwany nie powsiadał tytułu prawnego do nieruchomości, tym samym posiadał służebność w złej wierze.

Posadowienie gazociągu na gruncie stanowiącym własność powoda obniża jego wartość.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie rzeczowego materiału dowodowego zaznaczając, że dokumenty przedstawione przez pozwanego mające wykazać jego następstwo prawne po niekwestionowanym przez powoda twórcy gazociągu, nie nosiły śladu przerobień czy też dopisków, które mogły by przypuszczać, że dokumenty te miały zmienianą treść lub były odmiennymi od powoływanych w dalszych dokumentów.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji zważył, że zarzut ewentualny pozwanego dotyczący zasiedzenia służebności przesyłu, na nieruchomościach powoda okazał się uzasadniony, a tym samym roszczenie powoda nie mogło zasługiwać na uwzględnienie.

Sąd orzekający podkreślił, że nie budzi wątpliwości, iż strony nie łączył żaden stosunek prawny, którego treścią byłoby zezwolenie pozwanemu i jego poprzednikowi prawnemu przez powoda P. M. i jego poprzedników prawnych na korzystanie z nieruchomości objętej pozwem poprzez posadowienie na niej sieci gazociągowej.

Po przytoczeniu regulacji odnoszących się do instytucji służebności przesyłu, w tym stanowiska judykatury dopuszczającego nabycie w drodze zasiedzenia służebność odpowiadającą treści służebności przesyłu oraz dopuszczalność ustalenia tego faktu w innej sprawie niż w postępowaniu
o zasiedzenie wskazał, że pozwany i jego poprzednik prawny byli posiadaczami w złej wierze nieruchomości powoda
w zakresie przebiegu sieci gazociągowej przez działki nr (...) przy czym posiadanie to odpowiadało służebności przesyłu, albowiem polegało na korzystaniu z tejże nieruchomości poprzez posadowienie na niej trwałej i widocznej instalacji gazociągowej. Posiadanie takowe było – w ocenie Sądu orzekającego – posiadaniem w złej wierze, czemu pozwany nie zaprzecza, gdyż jego poprzednik prawny posiadał pozytywną wiedzę o braku uprawnienia do korzystania z nieruchomości powódki w momencie wejścia w jej posiadanie w tym zakresie. Sąd I instancji wskazał, że urządzenia energetyczne zostały na tejże nieruchomości wybudowane i oddane do użytku 22 czerwca 1981 roku, a zatem w tym dniu zaczął biec 30 – letni termin niezbędny do zasiedzenia służebności przesyłu, przy czym należało przyjąć początek posiadania na dzień 22 czerwca 1981 roku. Tym samym Sąd Rejonowy uznał, że poprzednik prawny pozwanego dokonał zasiedzenia przedmiotowej służebności
z dniem 23 czerwca 2011 roku. Powyższe prawo przejął pozwany jako jego następca prawny.

W dalszej części rozważań Sąd Rejonowy – po przytoczeniu treści normy art. 225 k.c., 224 § 2 k.c. i 336 k.c. – uznał, że skoro w niniejszej sprawie mamy do czynienia z nieodpłatnym nabyciem pierwotnym przedmiotowej służebności przez poprzednika prawnego pozwanego, wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości powoda w zakresie przebiegu przez przedmiotowe działki sieci gazociągowej podlegało oddaleniu, jako bezzasadne.

Na podstawie art. 98 k.p.c. wobec przegrania w całości sprawy Sąd I instancji obciążył kosztami postępowania powoda.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód P. M. zaskarżając go w całości i zarzucając :

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegając na niewłaściwym przyjęciu, że (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. spełniła przesłanki do zasiedzenia służebności przesyłu związanej z eksploatowaniem gazociągu przebiegającego przez nieruchomości powoda, podczas gdy z analizy materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynikają twierdzenia przeciwne,

2.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. polegające na niewłaściwym przyjęciu przez Sąd orzekający, że pozwany w toku postępowania wykazał zasadność podniesionego zarzutu zasiedzenia służebności przesyłu na nieruchomości powoda, podczas gdy z analizy okoliczności sprawy, w szczególności przy uwzględnieniu, że pozwany nie przedłożył tytułu prawnego uprawniającego do posadowienia gazociągu na nieruchomości powoda, jak również oryginałów dokumentów potwierdzających ciągłość posiadania przez pozwanego urządzeń przesyłowych na gruntach powoda, wynika, że wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. pozwany nie udowodnił żeby
w sprawie zostały spełnione przesłanki zasiedzenia, dlatego też zarzut zasiedzenia służebności przesyłu nie powinien zostać uwzględniony przez Sąd,

3.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 227 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c. w zw. z art. 308 k.p.c. polegające na niewłaściwym przyjęciu przez Sąd orzekający, że przedłożone przez pozwanego niepoświadczone za zgodność z oryginałem kserokopie dokumentów mogą stanowić źródło wiążących ustaleń stanu faktycznego w sprawie, podczas gdy
w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego kserokopia dokumentu nie jest dokumentem urzędowym, dokumentem prywatnym, jak również dowodem o którym mowa
w art. 308 k.p.c., nie może więc stanowić podstawy do dokonanie ustaleń faktycznych w sprawie, a wszelkie wątpliwości związane z brakiem przełożenia przez zobowiązanego oryginału dokumentu pomimo zakwestionowania przedłożonych kserokopii powinny zostać rozstrzygnięte na korzyść przeciwnika procesowego,

4.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 233 § 1 k.p.c. polegające na przekroczeniu przez Sąd granicy swobodnej oceny dowodów
i logicznego wnioskowania oraz błędnej ocenie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i braku wszechstronnego rozważanie, w tym w szczególności nieprawdziwe przyjęcie w oparciu o kserokopie dokumentów, że podniesiony przez pozwanego zarzut zasiedzenia służebności przesyłu gazociągu posadowionego na nieruchomościach powoda jest zasadny, podczas gdy z analizy wszystkich okoliczności sprawy wynikają twierdzenia przeciwne,

5.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 162 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. polegające na bezzasadnym oddaleniu wniosku dowodowego powoda dotyczącego dopuszczenia
i przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego na okoliczność oszacowania wartości wynagrodzenia należnego powodowi za okres 10 – letniego bezumownego korzystania przez pozwanego z nieruchomości powoda,

6.  obrazę przepisów postępowania, tj. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez sporządzenie ogólnikowego uzasadnienia wyroku,
w którym brak jest uzasadnienia w przedmiocie oceny wszelkich dowodów przeprowadzonych na rozprawie.

W oparciu o te zarzuty skarżący wniósł o:

1.  uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania,

2.  zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania przed Sądem I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg norm przepisanych.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od powoda kosztów postępowania wywołanego wniesieniem przez powoda apelacji, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda okazała się nieuzasadniona.

Ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego są prawidłowe, znajdują potwierdzenie w przeprowadzonych dowodach, ocenionych bez naruszania zasad swobody sędziowskiej, wobec czego Sąd Okręgowy przyjmuje je za własne i czyni podstawą niniejszego orzeczenia. Zastrzeżeń nie budzi też prawidłowość subsumpcji dokonanej przez Sąd I instancji i trafność zastosowania przepisów prawa materialnego.

Wbrew stanowisku apelującego Sąd Rejonowy nie dopuścił się żadnych uchybień, które musiałyby skutkować koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

Jako nieuzasadnione ocenić zatem należy wszelkie wyeksponowane w petitum wywiedzionej apelacji zarzuty, które – pomimo ich różnorodnej konfiguracji – sprowadzają się
w istocie do negacji uwzględnienia przez Sąd orzekający podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu zasiedzenia. Kwestionowanie tego faktu apelujący P. M. opiera natomiast na nie przedłożeniu przez pozwaną spółkę tytułu prawnego do posadowienia gazociągu na nieruchomości powoda,
a także nie przedłożeniu oryginałów dokumentacji potwierdzającej ciągłość posiadania przez pozwaną urządzeń przesyłowych przebiegających przez grunt powoda.

Argumentacja skarżącego nie może odnieść zamierzonego skutku.

Szczegółowa lektura dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy potwierdza bowiem tezę Sądu orzekającego o zasadności podniesionego zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej
o treści odpowiadającej służebności przesyłu, a w konsekwencji o bezzasadności powództwa P. M..

Nie przecząc, że pozwana w toku postępowania pierwszoinstancyjnego nie przedłożyła (pomimo deklaracji
w przedmiocie posiadania takiego dokumentu) dowodu rzeczowego
w postaci „tytułu prawnego uprawniającego poprzednika prawnego strony pozwanej do posadowienia urządzeń przesyłowych na nieruchomości stanowiących obecnie własność powoda” zważyć trzeba, że legitymowanie się wspomnianym przez skarżącego dokumentem niweczyłoby powództwo P. M. skierowane przeciwko pozwanej, bez potrzeby podnoszenia zarzutu zasiedzenia. Wspomniany (i bliżej nie sprecyzowany) przez apelującego dokument, a takim jest decyzja wydana na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1974 r., nr 10, poz. 64 ze zm.) w sposób trwały ogranicza bowiem prawo własności nieruchomości nakładając na właściciela obowiązek bezterminowego godzenia się na zainstalowanie urządzeń przedsiębiorcy przesyłowego na swojej nieruchomości, trwanie tych urządzeń na jego gruncie i podejmowanie przez przedsiębiorcę czynności technicznych koniecznych do utrzymania ich w stanie zdatnym do zaspokajania potrzeb społecznych. Decyzja taka kreuje zatem tytuł prawny do korzystania z cudzej nieruchomości wyłączając tym samym wszelkie roszczenia właściciela, w tym dotyczące wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2014 roku, III CZP 107/13, publ. LEX nr 1488917).

N. się przez pozwaną opisanym tytułem prawnym i podniesienie zarzutu zasiedzenie uzasadniało zatem przeprowadzenie przez Sąd Rejonowy postępowania dowodowego
w kierunku zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu, a pozwaną – zgodnie
z rozkładem ciężaru dowodu – wykazania zasadności tego zarzutu, czemu – wbrew stanowisku apelującego – sprostała.

Kontestując fakt zasiedzenia P. M. koncentruje się na ogólnym (bez odniesiona się do konkretnych dokumentów) eksponowaniu posługiwania się przez pozwaną kserokopiami, nie zaś oryginałami, bądź też ewentualnie kserokopiami poświadczonymi za zgodność z oryginałem dokumentów decydujących o zasadności podniesionego zarzutu zasiedzenia pomijając, że w toku postępowania pierwszoinstancyjnego – na rozprawie w dniu 13 stycznia 2015 roku – okazane zostały oryginały: planu realizacji (k. 90 – 109 akt), protokołów odbioru (k. 110 – 132 akt i k. 140 – 147 akt), świadectwa kontroli jakości (k. 133 – 139 akt), a także oryginał aktu notarialnego 18 stycznia 2008 roku, repertorium (...)potwierdzającego fakt wniesienia aportem gazociągu przebiegającego przez nieruchomość skarżącego do spółki (...) spółka
z o. o. (k. 181 – 213 akt). Dodatkowo w wykonaniu zobowiązania Sądu orzekającego wydanego na mocy postanowienia z dnia 13 stycznia 2015 roku pozwana przedłożyła m.in. wypis z Krajowego Rejestru Sądowego dotyczące (...) sp. z o. o. z siedzibą w P. (KRS (...)), kopię cztery mapy stanowiące załącznik do planu realizacji inwestycji na budowę gazociągu w/c Dn 200 mm K. – K., zaś (...) S.A. z siedzibą
w W. poświadczone za zgodność z oryginałem: kopię zarządzenia nr 72 Ministra Górnictw i Energetyki z dnia 31 grudnia 1975 roku (znak: (...)- (...)-5) w sprawie utworzenia przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą „ (...) Zakłady (...) i Gazu w P.” oraz połącznia tego przedsiębiorstwa z przedsiębiorstwami Przedsiębiorstwo (...), „ (...) Okręgowe Zakłady Gazownictwa” i „ (...) Okręgowe Zakłady Gazownictwa”; kopię zarządzenia nr 15 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 11 lutego 1982 roku (znak:(...)) zmieniające zarządzenie w sprawie utworzenia przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą „ (...) Zakłady (...) i Gazu
w P.” oraz połączenia tego przedsiębiorstwa
z przedsiębiorstwami Przedsiębiorstwo (...), „ (...) Okręgowe Zakłady Gazownictwa”
i „ (...) Okręgowe Zakłady Gazownictwa”, a także odpis notarialny zarządzenia nr 56 Ministra Górnictwa i Energetyki
z dnia 1 sierpnia 1982 roku (znak: (...)) w sprawie utworzenia przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą (...); wypis z aktu Repertorium (...)z dnia 21 października 1996 roku w sprawie przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego (...) w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państw; odpis notarialny postanowienia o wpisie (...) S.A. do rejestru (...) Sądu Rejonowego dla Miasta W., Wydział XVI Gospodarczy, sygn. akt XVI Nr Rej H- (...) z dnia 30 października 1996 roku.

W tym miejscu przypomnieć natomiast należy, że warunkiem uwzględnienia zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej
o treści odpowiadającej służebności przesyłu jest wykazanie zaistnienia przesłanek, które stanowią: samoistne posiadanie urządzeń przesyłowych przez odpowiedni okres (w zależności od dobrej bądź złej wiary posiadacza). Dodatkowo podmiot powołujący się na fakt zasiedzenia służebności winien – dążąc do doliczenia okresu posiadania służebności przez Skarb Państwa przed dniem 1 lutego 1989 roku, tj.
w okresie obowiązywania zasady jednolitej własności państwowej – udowodnić fakt przeniesienia posiadania na rzecz tej osoby prawnej, bądź jej poprzedników prawnych przez Skarb Państwa – co jak wynika z opisanego powyżej materiału dowodowego,
a także pozostałych nie wymienionych przez Sąd odwoławczy dowodów i jak prawidłowo uznał Sąd Rejonowy w przedmiotowej sprawie nastąpiło, co jednocześnie chybioną czyni tezę skarżącego o braku ciągłości posiadania. Znamiennym jest przy tym, że sam skarżący podczas informacyjnego przesłuchania przyznał, że na początku lat 80 – tych ubiegłego wieku poprzednik prawny pozwanej spółki wybudował na stanowiącej obecnie jego własność nieruchomości gazociąg i przez cały czas był on użytkowany. Brak zatem w aktach sprawy i wymienionych przez powoda na rozprawie w dniu 13 stycznia 2015 roku oryginałów decyzji Wojewody (...) – Głównego Architekta nr GS/600-205/77 z dnia 19 października 1977 roku
o zatwierdzeniu planu realizacji na budowę gazociągu w/c Dn 200 mm K. – K. i decyzji Wojewody (...) – Głównego Architekta nr (...)z dnia 29 sierpnia 1980 roku
o zatwierdzeniu planu realizacji i pozwolenia na budowę gazociągu w/c Dn 200 mm K. – K. pozostaje bez wpływu na ocenę trafności stanowiska Sądu orzekającego w zakresie skuteczności podniesionego przez pozwaną zarzutu zasiedzenia
i w konsekwencji bezzasadności roszczenia wywiedzionego przez skarżącego.

Na marginesie zaznaczyć jedynie należy, że w judykaturze przyjmuje się, iż dopuszczalne jest posłużenie się niepotwierdzoną kserokopią dokumentu jako środkiem mającym posłużyć ustaleniu treści pisemnego dokumentu, w sytuacji gdy z przyczyn faktycznych uzyskanie dostępu do oryginału, wypisu lub odpisu funkcjonującego na prawach oryginału jest niemożliwe dla strony oraz dla sądu. Wówczas nie zachodzi niebezpieczeństwo obejścia przepisów o prowadzeniu dowodu
z dokumentu i jednocześnie nie doznaje naruszenia prawo strony do dowodzenia swych racji innymi środkami, które utrwalając obrazy (obraz z dokumentu) i mogą posłużyć ustaleniu, czy określony dokument istniał, jaką treść zawierał i od kogo pochodzi (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2007 roku, II CSK 401/06). Kserokopia jest bowiem formą technicznego odtworzenia i utrwalenia dokumentów, rysunków
i innych dwuwymiarowych elementów graficznych. Nie różni się zasadniczo, jeżeli chodzi o rezultat w postaci kopii od fotokopii, wymienionej w art. 308 k.p.c. Powoływane przez skarżącego wyłączenie możliwości posłużenia się kserokopią dokumentu, którego istnienia i treści nie można inaczej wykazywać prowadziłoby do powstania niewynikającego
z przepisów zakazu dowodowego.

Nie negując jednocześnie akcentowanej przez skarżącego
w uzasadnieniu wywiedzionego środka zaskarżenia zasady nienaruszalności prawa własności uznać trzeba – ważąc na realia przedmiotowej sprawy – że argumentacja ta nie może odnieść oczekiwanego przez P. M. skutku.

Bezzasadność kluczowych zarzutów czyni także bezzasadnym wymieniony w dalszej kolejności i szerzej nierozwinięty zarzut naruszenia przez Sąd orzekający przepisu art. 233 § 1 k.p.c., który, z uwagi na wspomnianą lapidarność trudno poddać szerszej ocenie. Wskazać bowiem trzeba, że aby zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. okazał się skuteczny, strona powinna wykazać, jakich konkretnie dowodów sąd nie ocenił lub ocenił wadliwie, jakie fakty pominął i jaki wpływ pominięcie faktów czy dowodów miało na treść orzeczenia (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 5 września 2002 roku, II CKN 916/00, publ. LEX nr 56897). Nadto tylko rażąco błędna ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd może stanowić podstawę uwzględnienia takiego zarzutu przez Sąd odwoławczy.

W ocenie Sądu Okręgowego ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie pozostawała oceną wszechstronną i pełną, a nadto odpowiadała zasadom logicznego rozumowania
oraz doświadczenia życiowego. Sąd Rejonowy przedstawiony mu materiał dowodowy rozważył zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c., nie dopuszczając się – jak już zaznaczono – naruszenia tej normy, podobnie jak przepisu art. 328 § 2 k.p.c.

Obraza art. 328 § 2 k.p.c. może być bowiem skutecznym zarzutem apelacji tylko wtedy, gdy uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie posiada wszystkich koniecznych elementów, bądź zawiera tak kardynalne braki, które uniemożliwiają kontrolę instancyjną. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 7 lutego 2001 roku naruszenie przepisu, określającego wymagania, jakim winno odpowiadać uzasadnienie wyroku sądu (art. 328 § 2 k.p.c.), może być ocenione jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy w sytuacjach tylko wyjątkowych, do których zaliczyć można takie, w których braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej (sygn. akt V CKN 606/00, publ. LEX nr 53116).

W ocenie Sądu odwoławczego sytuacja taka w sprawie nie zachodzi, gdyż treść uzasadnienia pozwala – wbrew zarzutowi apelacyjnemu – w sposób klarowny na zbadanie sfery motywacyjnej orzeczenia i poddanie go kontroli instancyjnej.

Bezzasadność wywiedzionej apelacji co do zasady, czyni
w konsekwencji nieuzasadnione zarzuty naruszenia przepisów postępowania poprzez bezzasadne oddalenie wniosku dowodowego
w przedmiocie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność oszacowania wartości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwaną z przedmiotowej nieruchomości.

Konstatując stwierdzić także trzeba, że nie ma podstaw do wzruszenia zaskarżonego wyroku, a zarzuty zawarte
w wywiedzionej przez powoda apelacji uznać trzeba jedynie za polemikę z prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu I instancji.

Wobec powyższych rozważań i z mocy art. 385 k.p.c. w zw.
z art. 13 § 2 k.p.c. apelację P. M. jako bezzasadną należało oddalić (punkt 1 wyroku).

O kosztach zastępstwa procesowego w instancji apelacyjnej orzeczono w oparciu o przepis art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 6 oraz § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 j.t.) – punkt 2 wyroku.

Aleksandra Bolczyk Jolanta Mroczek Iwona Złoty