Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 kwietnia 2015 r.

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Bartłomiej Rajca

Protokolant: Mirosława Mękarska

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2015 r. w Środzie Śląskiej na rozprawie

sprawy z powództwa J. K.

przeciwko (...) S.A. z/s w W.

o zapłatę i ustalenie

I.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. z/s w W. na rzecz powoda J. K. kwotę 10.000 zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 lutego 2014 r. do dnia zapłaty;

II.  ustala odpowiedzialność strony pozwanej wobec powoda za mogące się ujawnić w przyszłości następstwa wypadku komunikacyjnego, któremu powód uległ w dniu 27.07.2013 r.;

III.  dalej idące powództwo oddala;

IV.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.957,24 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tut. Sądu w dnia 13 sierpnia 2014 r., skierowanym przeciwko (...) SA w W., małoletni powód J. K., reprezentowany przez przedstawicielkę ustawową - matkę B. K., wniósł o zasądzenie na jego rzecz od strony pozwanej kwoty 10.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 września 2013 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za ból, krzywdę i cierpienie będące następstwem wypadku komunikacyjnego z dnia 27.07.2013 r. oraz ustalenie odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość za skutki wypadku, któremu uległ powód w dniu 27.07.2013 r. oraz o zasądzenie od strony pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego żądania powód twierdził, iż w dniu 27.07.2013 r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego poszkodowany został powód podróżujący motorowerem jako pasażer. Odpowiedzialność za skutki zdarzenia przyjęła strona pozwana, u której był ubezpieczony w zakresie OC posiadacz pojazdu, którego kierowca doprowadził do ww. wypadku. W wyniku wypadku powód doznał określonych w pozwie uszkodzeń ciała i rozstroju zdrowia oraz komplikacji w życiu codziennym i osobistym, oraz przechodził opisany w pozwie proces leczenia skutków wypadku i rehabilitacji, który nie jest jeszcze zakończony gdyż wystąpiły w nim komplikacje zdrowotne, a powód nadal uskarża się na określone dolegliwości związane ze skutkami tego wypadku. Powód wskazał, iż w dniu 2.09.2013 r. zgłosił szkodę na osobie u strony pozwanej występując o przyznanie mu 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia. W toku postępowania likwidacyjnego strona pozwana wypłaciła powodowi świadczenie tytułem zadośćuczynienia za doznany ból i cierpienie w łącznej wysokości 20.000 zł przyjmując jego uszczerbek na zdrowiu na poziomie 12 %. Z powodu przedłużającego się leczenia i wystąpienia komplikacji zdrowotnych w dniu 13 lutego 2013 r. powód wystąpił o dalszą dopłatę do wypłaconej kwoty. W odpowiedzi strona pozwana obniżyła jego całościowy uszczerbek na zdrowiu do 7 % nie uwzględniając w żadnym z orzeczeń doznanego przez powoda skręcenia kręgosłupa w odcinku szyjnym, mimo że wówczas już rokowania co do stanu zdrowia powoda nie były gorsze niż w początkowym okresie po zdarzeniu. W ocenie powoda wypłacone zadośćuczynienie nie spełnia funkcji kompensacyjnej, gdyż nie jest adekwatne do doznanej przez powoda krzywdy, w związku z tym dochodzi w niniejszej sprawie m.in. uzupełniającego zadośćuczynienia w wysokości 10.000 zł. Roszczenie w zakresie odsetek powód uzasadnił treścią art. 817 § 1 Kc, wskazując, że liczy je od dnia 21.09.2013 r., gdyż powód zawiadomił stronę pozwaną o szkodzie i jej negatywnych konsekwencjach pismem z dnia 02.09.2013 r., natomiast strona pozwana poinformowała powoda o przyznanym mu zadośćuczynieniu w kwocie 20.000 zł w piśmie z dnia 20.09.2013 r. Roszczenie w zakresie ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość powód uzasadnił poglądem, iż zasądzenie świadczenia z tytułu zadośćuczynienia czy odszkodowania nie wyłącza jednoczesnego ustalenia w sentencji wyroku odpowiedzialności strony pozwanej za szkody mogące powstać w przyszłości z tego samego zdarzenia.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła m.in. o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kwoty 17 zł tytułem zwrotu kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. W uzasadnieniu strona pozwana przyznała, iż w dniu 27.07.2013 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której powód został poszkodowany oraz że strona pozwana ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za skutki tego wypadku, gdyż świadczyła wówczas sprawcy kolizji P. Z. ochronę ubezpieczeniową z tytułu ubezpieczenia OC. Strona pozwana zasugerowała jednak że powód mógł się przyczynić do wystąpienia tego wypadku z uwagi na zachowanie się na drodze pojazdu, którym jechał powód. Strona pozwana przyznała też, że przyjęła zgłoszenie szkody i na jego podstawie przeprowadziła postępowanie likwidacyjne, w wyniku którego przyznała powodowi kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz że ustaliła u powoda na dzień 18 marca 2014 r. 7 % uszczerbku na zdrowiu powoda w wyniku tego wypadku. Z tego powodu w ocenie strony pozwanej wypełniony został w całości ciążący na niej obowiązek odszkodowawczy wobec powoda, a dalsze roszczenia powoda względem strony pozwanej są bezpodstawne i wygórowane, gdyż wypłacona powodowi kwota tytułem zadośćuczynienia w sposób właściwy spełnia charakter kompensacyjny i jest ekonomicznie dla niego odczuwalna, a powód jest 15-letnią młodą osobą, u których leczenia urazów przebiega zwykle w sposób naturalny i bez powikłań. Strona pozwana wskazała, że powód wskutek wypadku nie stracił przytomności oraz nie doznał również urazów narządów wewnętrznych oraz nie wykazał, by po wypadku uczęszczał na rehabilitację oraz by korzystał z pomocy psychologa czy psychiatry po wypadku. Odnośnie żądania odsetek strona pozwana zakwestionowała je wskazując, że stoi ono w sprzeczności z charakterem zadośćuczynienia i zasadami dotyczącymi jego wymagalności. Odnośnie żądania ustalenia odpowiedzialności na przyszłość strona pozwana podniosła, że powód nie przytoczył jakichkolwiek faktów dających podstawę do ustalenia tej odpowiedzialności strony pozwanej, gdyż samo stwierdzenie faktu, że powód odniósł obrażenia ciała nie stanowi o możliwości powstania w przyszłości dalszych skutków ww. wypadku, zwłaszcza że urazy powoda nie były skomplikowane, a proces leczenia nie napotkał na jakiekolwiek komplikacje. W związku z tym powód nie posiada interesu prawnego w ustaleniu odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość i roszczenie w tym zakresie nie zasługuje na uwzględnienie.

Bezsporne było w sprawie, że strona pozwana ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za skutki wypadku z dnia 27.07.2013 r., któremu uległ powód. Odpowiedzialność ta jest oparta o obowiązkową umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, zawartą z właścicielem pojazdu, którym kierował sprawca zdarzenia. Bezsporne było również, że strona pozwana wypłaciła powodowi w toku postępowania likwidacyjnego kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wskutek ww. wypadku drogowego.

Sąd ustalił ponadto w sprawie następujący stan faktyczny:

W wypadku komunikacyjnym z dnia 27.07.2013 r. powód brał udział jako pasażer motoroweru (skutera). Sprawca tego wypadku P. Z. kierujący pojazdem m-ki M. o nr rej. (...) w miejscowości Ź. gmina M., nie zachował należytej ostrożności i doprowadził do zderzenia bocznego z prawidłowo jadącym motorowerem m-ki Y. o nr rej. (...), którym podróżował powód jako pasażer, a którym kierował starszy brat powoda. Dokładny przebieg tego zdarzenia polegał na tym, iż sprawca wypadku jechał wówczas od strony Ś. w kierunku W. z dużą prędkością i dostrzegając motorower stwierdził, że nie zdąży przed nim wyhamować i nie chcąc w niego uderzyć zjechał na lewy pas, jednak w tym samym czasie kierowca motoroweru włączył lewy kierunkowskaz, czego nie zauważył sprawca wypadku, i wykonał prawidłowy manewr skrętu w lewo w boczną ulicę i sprawca wypadku otarł prawnym bokiem samochodu o lewy bok skutera, w wyniku czego kierowca i pasażer motoroweru przewrócili się na jezdnię. Motorower przed tym zdarzeniem nie stwarzał zagrożenia na drodze ani nie zachowywał się na drodze w sposób niezdecydowany. Tuż po wypadku powód leżał na ziemi i krzyczał z bólu.

Dowód: - notatka informacyjna KPP w Ś. z dnia 14.08.2013 r. – k. 25,

- postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego z dnia 19.08.2013 r. – k. 26-27,

- zeznania świadka P. Z. – nośnik zapisu koperta k.97

- przesłuchanie matki powoda w charakterze strony – nośnik zapisu koperta k. 126

Z miejsca zdarzenia powoda zabrało pogotowie ratunkowe, które przewiozło powoda do Centrum Medycyny Ratunkowej (...) Szpitala (...) we W., gdzie została udzielona powodowi pierwsza pomoc medyczna. Powód został przyjęty na Oddział (...) Dziecięcej, gdzie przebywał od dnia 27.07.2013 r. do 30.07.2013 r. U powoda przeprowadzono niezbędną diagnostykę i konsultację neurologiczną, wykonano badanie RTG podudzia lewego, czaszki, kręgów szyjnych, stopy, stawu skokowego, a także kości udowej lewej. Badanie RTG wykonano w zaopatrzeniu ortopedycznym (gipsowym), w konsekwencji utrudniającym radiologiczną ocenę. W związku z tym powodowi na drugi dzień ponownie wykonano RTG podudzia. Wynik badania wykazał złamanie obu kości podudzia oraz przemieszczających się odłamów kości. Powód został zaopatrzony kołnierzem ortopedycznym, wykonano mu także gipsotomię podudzia lewego. Zgodnie z zaleceniami lekarskimi powód stawił się w Poradni (...) Dziecięcej na kolejne badania diagnostyczne RTG w dniu 06.08.2013 r. i 13.08.2013 r. U powoda stwierdzono: odprostowanie fizjologicznej lordozy kręgosłupa szyjnego, spiralne złamanie trzonów i przynasad dalszych obu kości podudzia lewego, złamanie dalszej części trzonu kości strzałkowej lewej, odłamy kości ustawionych w przemieszczeniu szpotawym, skręcenie odcinka szyjnego kręgosłupa, uraz głowy, ogólne potłuczenia.

Dowód: - karta informacyjna (...) im. T. M. z dnia 30.07.2013 r. – k.28-29

- wynik badania diagnostycznego z dnia 06.08.2013 r. – k. 30,

- wynik badania diagnostycznego z dnia 13.08.2013 r. – k. 31,

- dokumenty w aktach szkodowych strony pozwanej na płycie CD – k. 65

Wynik kontrolnego badania RTG z dnia 25.09.2013 r. wykazał nieznaczną progresję zrostu odłamów złamania lewej piszczeli powoda, a poza tym utrzymywał się stan jak w badaniu poprzednim. Badanie przeprowadzone w październiku 2013 r. również nie wykazało znaczącej poprawy stanu zdrowia powoda.

Dowód: - wynik badania diagnostycznego z dnia 25.09.2013 r. – k. 32,

- wynik badania diagnostycznego z dnia 14.10.2013 r. – k. 33,

- dokumenty w aktach szkodowych strony pozwanej na płycie CD – k. 65

Matka powoda zaniepokojona przedłużającym się okresem leczenia i rekonwalescencji w styczniu 2014 r. zgłosiła powoda na odpłatną konsultację ortopedyczną. Ortopeda zdiagnozował szpotawe ustawienie odłamów. Na podstawie badania RTG ortopeda stwierdził deformację obrysów przynasady i nasady dalszej podudzia lewego, lekko szpotawą oś kończyny oraz widoczną szparę złamania. W wyniku badania ortopeda stwierdził m.in. chód z zaburzeniem propulsji, ograniczenie ruchów w stawie skokowym i kolanowym lewym o 25 stopni w porównaniu do strony prawej, zaniki mięśniowe lewej kończyny dolnej – obwód podudzia i uda był mniejszy o 2,5 cm w stosunku do kończyny prawej. Powodowi zalecono unikanie przesileń, zintegrowaną rehabilitację (M., L., gimnastykę leczniczą indywidualną), ćwiczenia we własnym zakresie, stosowanie żeli i leków przeciwbólowych.

Dowód: - wynik konsultacji lekarskiej z dnia 27.01.2014 r. – k. 34,

- rachunek nr (...) z dnia 27.01.2014 r. – k. 35

Pomimo odbycia zaleconych zabiegów rehabilitacyjnych w postaci masaży przez 10 dni, powód jest nadal ograniczony ruchowo. Powód do dzisiaj nie może brać udziału wraz z rówieśnikami w aktywnościach typowych dla dzieci w jego wieku. Powód do tej pory nie może np. kucać i klękać, robić przysiadów w szkole, grać w piłkę, bardzo wstydzi się tego przed nauczycielami i kolegami. Bezpośrednio po wypadku powód wymagał pomocy osób trzecich w wykonywaniu codziennych czynności, gdyż nie mógł poruszać się samodzielnie. Najbliższa rodzina została zmuszona nie tylko do przejęcia jego dotychczasowych obowiązków, ale i do zapewnienia mu całodziennej opieki. Powód nadal nie może pomagać w domu przy czynnościach, które robił do tej pory tj. np. przy przynoszeniu węgla na opał do domu, nie może po schodach dźwigać wiadra, bo go boli noga, uskarża się na silny ból lewej nogi, gdy pogoda ma się zmienić, raz na około dwa tygodnie miewa tak silne bóle lewej nogi, że krzyczy z bólu i musi przyjmować wtedy tabletki przeciwbólowe, a atak bólu trwa przez 5-6 godzin. Stan zdrowia powoda przez wypadkiem był bardzo dobry, pomagał we wszystkim w domu np. rąbiąc drzewo na opał. Matka powoda po wypadku musiała go myć, ubierać, nosić do toalety oddalonej o ok. 300 m od domu.

Wypadek z dnia 27.07.2013 r. spowodował szereg utrudnień w życiu powoda. Powód we wrześniu 2013 r. miał rozpocząć naukę w gimnazjum, lecz wypadek i rekonwalescencja uniemożliwiły mu przez pewien czas uczęszczanie do szkoły i spowodowały znaczne zaległości w nauce. Powód poruszał się do pewnego momentu wyłącznie za pomocą kul łokciowych, również do szkoły i na jej terenie; wstydził się tego przed rówieśnikami, a ponadto z tego powodu spóźniał się niemal na każdą lekcję, bo musiał dojść po schodach o kulach. Ponadto zdarza się, że powód budzi się w nocy z powodu bólu nogi i aż skręca się po podłodze z bólu, przez co musi przyjmować wówczas leki przeciwbólowe, a z uwagi na częste wybudzanie się w nocy, jest zmęczony w ciągu dnia. Przed wypadkiem z dnia 27.07.2013 r. powód był osobą bardzo aktywną. Obecnie obawia się, że nie powróci do sprawności fizycznej, a ze względu na swoją ułomność trudno mu też odnaleźć się w nowym środowisku szkolnym. Powód cierpi też na lęki związane z poruszaniem się po ulicy i uczestnictwem w ruchu komunikacyjnym.

Dowód: - przesłuchanie matki powoda w charakterze strony – nośnik zapisu koperta k. 126

W dniu 2.09.2013 r. powód zgłosił szkodę na osobie u strony pozwanej występując o przyznanie mu 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia. W toku postępowania likwidacyjnego strona pozwana decyzją z dnia 20.09.2013 r. wypłaciła powodowi świadczenie tytułem zadośćuczynienia za doznany ból i cierpienie w łącznej wysokości 20.000 zł przyjmując jego uszczerbek na zdrowiu na podstawie orzeczeń lekarskich na poziomie 12 %. Z powodu dalszego kontynuowania leczenia w dniu 13 lutego 2013 r. powód wystąpił o dalszą dopłatę do wypłaconej kwoty, przedkładając nową, aktualną dokumentację lekarską. W odpowiedzi strona pozwana decyzją z dnia 15.04.2014 r. odmówiła wypłaty dalszej kwoty tytułem zadośćuczynienia wskazując, że dotychczas wypłacona kwota 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia jest odpowiednia oraz ustaliła całościowy uszczerbek na zdrowiu powoda na podstawie orzeczeń lekarskich w wysokości 7 %.

Dowód: - orzeczenie lekarskie z dnia 11.09.2013 r. – k. 36-38

- orzeczenie lekarskie z dnia 20.03.2014 r. – k. 39-41

- orzeczenie lekarskie z dnia 05.04.2014 r. – k. 42-44

- decyzja str. pozwanej z dnia 20.09.2013 r. – k. 45,

- decyzja str. pozwanej z dnia 15.04.2014 r. – k. 46,

- dokumenty w aktach szkodowych strony pozwanej na płycie CD – k. 65

Pod względem ortopedycznym i neurologicznym u powoda stwierdza się 1) stan po złamaniu spiralnym części dalszej kości piszczelowej lewej, 2) stan po złamaniu części dalszej trzony kości strzałkowej lewej, 3) pourazową niestabilność lewego stanu kolanowego z ograniczeniem ruchomości w stawie kolanowym i chondromalację rzepki (uszkodzenie chrząstki) lewego stawu kolanowego , 4) stan po urazie głowy bez następstw. Wnioskodawca w wyniku wypadku z dnia 27.07.2013 r. doznał złamania obu kości podudzia lewego i bliżej nieokreślonego urazu głowy. W wyniku wypadku z dnia 27.07.2013 r. powód doznał długotrwałego procentowego uszczerbku na zdrowiu w wysokości ad1) i ad) 2 – 8 % (pkt 158 a – zgodnie z orzeczeniem strony pozwanej, gdyż w badaniu podudzia obecnie nie stwierdza się poważnych zmian), ad)3 – 7 % (pkt 156), ad4) – 0 %. Łączny uszczerbek na zdrowiu wynosi 14 % liczony według załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 r. (Dz.U.02.234.1974r). Przebieg leczenia był typowy i bez powikłań. Obecnie w badaniu stwierdza się utrzymujące się zaburzenie funkcji lewego stawu kolanowego, co ma bezpośredni związek z przebytym ww. wypadkiem. W stawie kolanowym w wyniku ww. wypadku doszło do uszkodzenia struktur stawu kolanowego, o czym świadczy ograniczenie ruchomości kolana, niestabilność przednia stawu kolanowego. Objawem pośrednim jest zanik mięśni kończyny dolnej lewej. Jest to bardzo czuły objaw uszkodzeń w stawie kolanowym i zaburzeń jego funkcji. W stawie kolanowym doszło przypuszczalnie do uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego oraz uszkodzenia łękotki co powoduje stwierdzane zaburzenia funkcji stawu kolanowego. Obecnie nie jest możliwe przywrócenie pełnej i prawidłowej funkcji stawu kolanowego. Zabieg operacyjny może poprawić jego funkcję. Po wypadku powód mógł odczuwać bóle podudzia i stawu kolanowego, obecnie z powodu uszkodzeń w stawie kolanowym powód może odczuwać bóle w lewym stawie kolanowym. Istniejące zmiany wymagają dalszego leczenia. Zaburzenie funkcji stawu kolanowego powodują, że powód nie może biegać, skakać i wykonywać ćwiczeń gdzie jest konieczne silne obciążenie obu kończyn dolnych. Z powodu uszkodzeń w lewym stawie kolanowym powód nie może uprawiać sportu. W przyszłości może dojść do nasilenia zmian w stawie kolanowym. Powód po wypadku przez okres 12 tygodni wymagał pomocy osób trzecich przez 3 godziny dziennie, obecnie takiej pomocy nie wymaga. Przebyty uraz głowy nie spowodował żadnych zaburzeń w układzie nerwowym.

Dowód: opinia biegłych sądowych: z zakresu ortopedii S. G. i zakresu neurologii S. R. z dnia 12.01.2015 r. – k. 103

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje prawie w całości na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. posiadacz (samoistny albo zależny) mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego środka, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Zgodnie zaś z art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 zd. 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Krzywdę należy rozumieć jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości), cierpienia psychiczne (ujemne uczucia związane z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia). Przyjmuje się też, że zadośćuczynienie pieniężne ma na celu złagodzenie cierpień psychicznych i fizycznych, zarówno już doznanych, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości jako skutek zdarzenia wywołującego krzywdę.

W rozpoznawanej sprawie sama odpowiedzialność strony pozwanej za szkodę powstałą w związku z wypadkiem komunikacyjnym, jakiemu uległ powód w dniu 27 lipca 2013 r. nie była sporna, albowiem strona pozwana przyjęła wobec powoda, co do zasady, odpowiedzialność cywilną za sprawcę tego wypadku. Kwestiami spornymi pozostawały natomiast kwota dalszego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, jakiego domagał się powód, oraz ustalenia na przyszłość odpowiedzialności strony pozwanej za mogące się ujawnić w przyszłości następstwa ww. wypadku. Niesporne w orzecznictwie sądowym i doktrynie jest, że ze względu na niewymierność krzywdy, określenie w konkretnym wypadku odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ustawodawca pozostawił sądowi. Sąd dysponuje w takim wypadku większym zakresem swobody, niż przy ustalaniu szkody majątkowej i sumy potrzebnej do jej naprawienia. Nie oznacza to jednak, by ocena Sądu nie poddawała się weryfikacji pod kątem jej zgodności z dyspozycją art. 445 § 1 k.c. Kryteria istotne przy ustalaniu „odpowiedniej” sumy zadośćuczynienia to przykładowo: rodzaj naruszonego dobra, zakres i rodzaj rozstroju zdrowia, czas trwania cierpień, wiek pokrzywdzonego, intensywność ujemnych doznań fizycznych i psychicznych, rokowania na przyszłość, stopień winy sprawcy (vide: tak SN z wyroku z dn. 12.04.1972 r., II CR 57/72, opubl. w OSNCP 1972, nr 10, poz. 183, wyrok Sądu Najwyższego z 20.04.2006 r., IV CSK 99/05, niepubl. oraz wyrok Sądu Najwyższego z 27.02.2004 r., V CK 282/03, niepubl.). W orzecznictwie sądowym ugruntowany jest pogląd, że zadośćuczynienie z art. 445 K.c. ma charakter przede wszystkim kompensacyjny, musi być rozważane indywidualnie i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość dla poszkodowanego, adekwatną do warunków gospodarki rynkowej (tak m.in. SN w wyroku z dn. z dnia 14 stycznia 2011 r., I PK 145/10 opubl. w M.P.Pr. (...)). W orzecznictwie wyrażono również pogląd, iż zdrowie jest dobrem szczególnie cennym; przyjmowanie niskich kwot zadośćuczynienia w przypadkach ciężkich uszkodzeń ciała prowadzi do niepożądanej deprecjacji tego dobra (tak SN w wyroku z dnia 16.07.1997 r., II CKN 273/97, nie publ.). Jak wskazuje się również w orzecznictwie sądowym (wyrok SN z 28.09.2001 r., III CKN 427/00, Lex 52766) wysokość zadośćuczynienia nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być "odpowiednia" w tym znaczeniu, że powinna być - przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego - utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Ponadto zdaniem Sądu ustalony przez biegłych lekarzy i innych specjalistów charakter i stopień uszczerbku na zdrowiu ma znaczenie jedynie pomocnicze i nie może stanowić głównego wskaźnika wysokości należnego poszkodowanemu zadośćuczynienia, gdyż przy ustaleniu jego wysokości należy brać pod uwagę również pozostałe wyżej wymienione czynniki (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28.06.2005 r., I CK 7/2005, LEX nr 153254, także: wyrok SN z 5.10.2005 r., I PK 47/05, M.P.Pr. (...)).

Zdaniem Sądu powód mógł zasadnie żądać od strony pozwanej zapłaty uzupełniającego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w kwocie 10.000 zł. Dokonując takiej oceny Sąd kierował się następującymi okoliczności wynikającymi ze stanu faktycznego:

- znaczny rozmiar bezpośrednio doznanych obrażeń ciała u powoda w wyniku zdarzenia z dnia 27.07.2013 r.,

- bezpośrednie następstwa wypadku: stan przerażenia i bólu fizycznego, jaki zaczął odczuwać powód tuż po wypadku,

- konieczność skorzystania z pomocy pogotowia i poddania się określonym w związku z tym zabiegom lekarskim i badaniom i przebywaniu w związku z tym na kilkudniowej hospitalizacji,

- konieczność znoszenia od dnia wypadku silnych i długotrwałych dolegliwości bólowych, które przed wypadkiem nie występowały, zdarzających się do chwili obecnej i związana z tym konieczność przyjmowania i natężenie przyjmowania środków przeciwbólowych,

- konieczność znoszenia zdarzających się zakłóceń snu z powodu bólu,

- konieczność odbywania licznych wizyt lekarskich, przechodzenia kolejnych badań, zabiegów oraz rehabilitacji,

- utrata po wypadku na dłuższy okres czasu możliwości samodzielnego wykonywania podstawowych czynności życia codziennego wskutek unieruchomienia powoda i uzależnienia od pomocy osób trzecich (nawet jeśli są to członkowie rodziny) w sprawach życia codziennego, w tym w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych np. fizjologicznych i utrzymaniu higieny osobistej,

- konieczność poruszania się przez dłuższy czas o kulach łokciowych, co w znacznym stopniu utrudniało życie codzienne powoda, nie tylko w domu, ale i poza nim np. w szkole;

- dalej utrzymujące się ograniczenia ruchowe i związana z tym niemożność uprawiania swobodnego ruchu, w tym sportów i aktywności, tak chętnie wykonywanych przez dzieci w wieku powoda,

- celowa konieczność poddania się w przyszłości zabiegowi operacyjnemu, który może lecz nie musi przywrócić powodowi pełną sprawność,

- wreszcie pomocniczo, ustalony przez biegłych sądowych istotny stopień uszczerbku na zdrowiu powoda wskutek zdarzenia z dnia 27.07.2013 r.

Należy też wziąć pod uwagę okoliczności natury psychicznej, będącej następstwem wypadku:

- głębokie poczucie wstydu, obniżenia własnej samooceny przed rówieśnikami i nauczycielami z powodu doznawanych w przeszłości i nadal występujących ograniczeń fizycznych, zwłaszcza w nowym środowisku koleżeńskim w nowej szkole i w początkach trudnego okresu życia, jakim z reguły jest czas, w którym dzieci uczęszczają do gimnazjum,

- młody wiek powoda w chwili wystąpienia wypadku, którego skutki mogą trwać przez całe jego życie,

- obawa powoda przed tym, że może nigdy nie powrócić do pełni zdrowia fizycznego,

- nabyte lęki związane z ruchem komunikacyjnym na drodze,

- poczucie nieprzydatności wobec niemożności pomagania w domu przy dotychczas wykonywanych pracach domowych,

- niemożność spędzania wolnego czasu w dotychczasowy aktywny sposób.

Ilość i rozmiar tych ujawnionych cierpień fizycznych i psychicznych powoda nie uzasadnia zdaniem Sądu przekonania, że uzupełniająca kwota 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia (dająca łącznie z przyznaną już kwotą sumę 30.000 zł), której żądał powód od strony pozwanej, jest wygórowana i nieadekwatna do okoliczności faktycznych w sprawie i dyrektyw orzecznictwa w tym zakresie. Należy też zauważyć, że wprawdzie Sąd zgodnie z art. 316 § 1 Kpc bierze pod uwagę stan rzeczy z chwili zamknięcia rozprawy, jednak nie oznacza to, że w sprawie o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę ma pominąć dotychczasowe cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanego, nawet jeśli obecnie już nie występują lub uległy złagodzeniu.

Strona pozwana niezasadnie sugerowała też w ocenie Sądu, że powód mógłby się w jakiś sposób przyczynić do wypadku komunikacyjnego z dnia 27.07.2013 r., co uzasadniałoby zmniejszenie zadośćuczynienia należnego powodowi wskutek uwzględnienia przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody (art. 362 Kc). Strona pozwana nie wykazała bowiem takiej okoliczności, wbrew obowiązkowi z art. 6 Kc. Powód – jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, a wbrew twierdzeniom odpowiedzi na pozew – nie był kierującym motorowerem, który uległ wypadkowi, lecz był jego pasażerem, a nie ujawniły się żadne okoliczności wskazujące na to, by powód jako pasażer przyczynił się do wystąpienia tego wypadku.

Uwzględnieniu ulegało również żądanie ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej wobec powoda na przyszłość za mogące się ujawnić w przyszłości inne, nieujawnione dotąd skutki wypadku z 27.07.2013 r. Zgodnie z art. 189 Kpc powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Jak wskazuje się w orzecznictwie sądowym interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności za ewentualną szkodę na przyszłość zachodzi, gdy istnieje obiektywna niepewność stanu faktycznego (tak m.in. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 12.12.2012 r., I ACa 1280/12). Zgodnie z poglądem wyrażonym w orzecznictwie sądowym (tak m.in. uchwała Sądu Najwyższego wyrażone z dnia 24.02.2009 r., III CZP 2/09, LEX 483372) pod rządem art. 442(1) § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości. Jak wskazano, wprowadzenie uregulowania, że bieg terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie rozpoczyna się z chwilą dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia (bo tak należy odczytać § 3 art. 442 ¹ k.c.) oznacza, że nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie prowadząc do powstania (zaktualizowania się) odpowiedzialności pozwanego za skutki danego zdarzenia. Drugi, czy kolejny proces odszkodowawczy może więc toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę. Trudności dowodowe z biegiem lat narastają, a przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, zwalnia powoda (poszkodowanego) z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym taka odpowiedzialność już ciąży. Nadto jak wskazuje się w orzecznictwie sądowym interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności za ewentualną szkodę na przyszłość zachodzi, gdy istnieje obiektywna niepewność stanu faktycznego (tak m.in. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 12.12.2012 r., I ACa 1280/12). W ocenie Sądu taka obiektywna niepewność zachodzi w niniejszej sprawie. Jak wynika bowiem z ustalonego stanu faktycznego istnieje realne prawdopodobieństwo, że w przyszłości może dojść do nasilenia zmian w stawie kolanowym powoda. W świetle takich ustaleń należy stwierdzić istnienie po stronie powoda interesu prawnego dla stwierdzenia odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość, o czym orzeczono w pkt II wyroku.

O odsetkach w części dotyczącej uzupełniającego zadośćuczynienia Sąd orzekł w oparciu o art. 481 § 1 Kc, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Rozstrzygając o obowiązku zapłaty odsetek od zasądzonej kwoty Sąd oparł się na art. 455 Kc w zw. z art.14 ustawy z dnia z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003.124. (...) z późn. zm.) mając na uwadze fakt, że wprawdzie powód już przed wniesieniem pozwu pismem z dnia 02.09.2013 r. zgłosił stronie pozwanej szkodę na swojej osobie i wezwał już wówczas stronę pozwaną do przyznania na jego rzecz kwoty zadośćuczynienia w łącznej kwocie 30.000 zł, to jednak nie odwoływał się od decyzji strony pozwanej z dnia 20.09.2013 r., która przyznała mu jedynie kwotę 20.000 zł tytułem tegoż zadośćuczynienia. Dopiero pismem z dnia 13.02.2014 r. powód przedłożył stronie pozwanej aktualną dokumentację lekarską obrazującą w sposób pełny jego stan zdrowia w związku z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 27.07.2013 r., a zatem od tego dnia należy liczyć 14-dniowy termin z art. 14 ust. 2 ww. ustawy. Z tego względu od dnia 28 lutego 2014 r. strona pozwana pozostawała w opóźnieniu z zapłatą kwoty 10.000 zł tytułem uzupełniającego zadośćuczynienia, gdyż, jak się okazało w niniejszej sprawie, wysokość przyznanego powodowi przez stronę pozwaną w toku postępowania likwidacyjnego zadośćuczynienia była już wówczas zbyt niska. W ocenie Sądu błędny jest bowiem pogląd, iż datą wymagalności roszczenia o zadośćuczynienie jest dzień uprawomocnienia się wyroku zasądzającego to roszczenie. Zgodnie bowiem z zasługującym na aprobatę stanowiskiem wyrażonym w najnowszym orzecznictwie sądowym jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego (tu: art. 14 wyżej cyt. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych) lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine k.c., uprawniony nie ma niewątpliwie możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. W konsekwencji odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu już w tym terminie powinny się należeć od tego właśnie terminu. Stanowiska tego nie podważa pozostawienie przez ustawę zasądzenia zadośćuczynienia i określenia jego wysokości w pewnym zakresie uznaniu sądu. Przewidziana w art. 445 § 1 i art. 448 k.c. możliwości przyznania przez sąd odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za krzywdę nie zakłada bowiem dowolności ocen sądu, a jest jedynie konsekwencją niewymiernego w pełni charakteru okoliczności decydujących o doznaniu krzywdy i jej rozmiarze. Mimo więc pewnej swobody sądu przy orzekaniu o zadośćuczynieniu, wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny (tak m.in. SN w wyrokach z dnia 18 lutego 2011 r., I CSK 243/10, opubl. w LEX nr 848109, z dnia 14 stycznia 2011 r., I PK 145/10 opubl. w LEX nr 79477, z dnia 16 grudnia 2011 r. , V CSK 38/11, tak też SO we Wrocławiu m.in. w sprawie II Ca 1350/12). Natomiast dalej idące powództwo w zakresie odsetek ulegało oddaleniu jako bezzasadne, o czym orzeczono w pkt III wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt IV wyroku na podstawie art. 100 zd. 2 Kpc mając na uwadze, że powództwo zostało prawie w całości uwzględnione. Zasądzona od strony pozwanej na rzecz powoda kwota 1.957,24 zł stanowi celowe w rozumieniu art. 98 § 1 i 3 Kpc koszty procesu poniesione przez powoda celem obrony jego praw (na które składały się kwota 500 zł tytułem opłaty od pozwu, kwota 1.200 zł tytułem należnej opłaty za czynności pełnomocnika powoda będącego adwokatem oraz 17 zł tytułem kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwota 240,24 zł tytułem części wynagrodzenia biegłych sądowych sfinansowanej z zaliczki powoda). Wysokość stawki zastępstwa procesowego pełnomocnika powoda znajduje uzasadnienie w § 6 pkt 4 Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (Dz. U. nr 163 z dnia 3 października 2002 r., poz. 1348 z późn. zm.) a jej minimalna wysokość – w § 2 ww. Rozporządzenia mając na uwadze, że nie można w ocenie Sądu przyjąć, by nakład pracy adwokata reprezentującego powoda w niniejszej sprawie, a także charakter sprawy i wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia uzasadniał przyjęcie wyżej stawki niż minimalna.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji wyroku.