Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 sierpnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie : Przewodniczący SSR del. do SO Maciej Nawrocki

Protokolant st. prot. sąd. Magdalena Pelz

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2015 r. w Poznaniu

odwołania A. L. (1)

przy udziale zainteresowanego A. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

z dnia 24 lutego 2014r., nr 42 znak: (...)

w sprawie A. L. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o podleganie ubezpieczeniu społecznemu

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, że A. B. podlegał jako pracownik Q. A. L. (1) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od 4 września 2013r. do 9 stycznia 2014r.

/-/Maciej Nawrocki

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 lutego 2014 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., na podstawie art. 83 ust. 1, art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 1, art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1, art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 121; dalej: ustawa o sus) oraz art. 2, art. 11, art. 26 i art. 300 kp oraz art. 83 § 1 kc, stwierdził, ze A. B. jako pracownik u płatnika składek Q. A. L. (1) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 4 września 2013 r. do 9 stycznia 2014 r.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż A. B. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę został zgłoszony przez płatnika składek do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych od 4 września 2013 r. do 9 stycznia 2014 r. W okresie od 6 września 2013 r. do 3 października 2013 r. na koncie ubezpieczonego znajduje się zapis o nieobecności w pracy usprawiedliwionej bez prawa do wynagrodzenia i zasiłku. Natomiast za okres od 4 października 2013 r. do 27 grudnia 2013 r. zgłoszono roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego w związku z niezdolnością do pracy z tytułu zatrudnienia u płatnika. Ponadto organ rentowy ustalił, iż z umowy o pracę wynika, ze ubezpieczony został zatrudniony od 4 września 2013 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy z wynagrodzeniem 4.500 zł. Do zakresu obowiązków należało m.in. dowóz i odbiór dokumentów od klientów, dystrybucja ulotek. Natomiast w systemie informatycznym ZUS zaewidencjonowano wpływ w dniu 16 stycznia 2014 r. dokumentu wyrejestrowującego z ubezpieczeń z datą 9 stycznia 2014 r. Wobec powyższego organ rentowy uznał, iż zawarta umowa o pracę była umową dla pozoru mającą na celu uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego. /vide decyzja w aktach ZUS/

Dnia 3 kwietnia 2014 r., w formie i terminie przewidzianym prawem, odwołanie od powyższej decyzji złożył płatnik składek A. L. (1) , wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, iż pracownik podlegał w okresie stosunku pracy obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu.

W uzasadnieniu płatnik składek podniósł, iż pracownik został zatrudniony w charakterze kierowcy. W dniu 6 września uległ wypadkowi poza miejscem pracy i poza godzinami pracy, który skutkował nieobecnością w pracy do dnia 27 grudnia 2013 r. na podstawie przedkładanych zwolnień lekarskich. Po zakończeniu okresu zwolnienia nie przedłożył zaświadczenia lekarskiego dopuszczającego go do pracy na stanowisku kierowcy, więc wykorzystał urlop wypoczynkowy od 30 grudnia 2013 r. do 9 stycznia 2014 r. W związku z tym, że w trakcie choroby pracownik wykazał się dokumentami ze Szpitala z Izby Przyjęć oraz z Pogotowia Ratunkowego, według których odniósł rany cięte podudzia, a po okresie choroby nie otrzymał dopuszczenia do pracy od lekarza medycyny pracy płatnikowi przysługiwało prawo zwolnienia bez zachowania okresu wypowiedzenia na podstawie art. 53 kp. Ponadto za pierwsze dwa miesiące niezdolności do pracy naliczone i wypłacone zostało wynagrodzenie, podobnie jak za okres urlopu. Odpowiednio do wypłaconych wynagrodzeń zostały opłacone wszystkie składki, podatki dochodowe oraz złożono deklaracje do ZUS i urzędów skarbowych. Zdaniem odwołującej bezzasadne jest twierdzenie o pozorności, jak również sugerowanie korzyści pracodawcy z pozornego stosunku pracy przy ponoszonych przez pracodawcę kosztach. /vide odwołanie k. 3-5 akt/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy przytoczył argumentację prawną i faktyczną zaprezentowaną w zaskarżonej decyzji oraz wniósł o oddalenie odwołania. /vide odpowiedź na odwołanie k. 8-9 akt/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca A. L. (1) od 2010 r. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą polegającą na doradztwie gospodarczym. Wykonuje usługi na rzecz podmiotów gospodarczych m.in. związane z prowadzeniem sprawozdawczości finansowej oraz weryfikacją dokumentów dotyczących obrotu gospodarczego.

Odwołująca świadczyła usługi na rzecz przedsiębiorców z okolic T., B. i P., w związku z czym spędzała dużą ilość czasu w podróży. W tym czasie odwołująca współpracowała m.in. z firmą (...) Sp. z o.o. z G. oraz (...) S.A. z N.. Powyższe spowodowało, iż była zainteresowana zatrudnieniem kierowcy. Wówczas zwróciła się do A. B., z którym już pod koniec 2011 r. współpracowała. Przygotowywał wtedy modele baz danych do przetwarzania informacji dla klientów firmy (...). Ponadto odwołująca i zainteresowany poznali się dzięki wspólnemu znajomemu S. A., który prowadzi drukarnię (...), będącą jednocześnie klientem A. L. (2). W tym czasie zainteresowany nie był nigdzie zatrudniony i poszukiwał nowej pracy.

Po wstępnej rozmowie, zainteresowany zgodził się na zatrudnienie u odwołującej.

dowód: zeznania zainteresowanego (k. 31v-32), zeznania odwołującej (k. 32)

Umową o pracę z dnia 4 września 2013 r., zwartą w G., A. B. został zatrudniony na czas nieokreślony, począwszy od dni 4 września 2013 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy. Wynagrodzenie zostało ustalone w wysokości 4.500 zł brutto. jako zakres wykonywanych obowiązków wskazano prowadzenie samochodu osobowego celem transportu osób lub rzeczy, rozwożenie i dystrybucję ulotek oraz dokumentów. Do zakresu obowiązków należały także inne czynności wykonywane zgodnie z poleceniami pracodawcy, a związane bezpośrednio z prowadzoną przez pracodawcę działalnością gospodarczą.

Zainteresowany otrzymał pisemny zakres obowiązków, w którym wskazano, iż należą do niego m.in.:

–

odbiór dokumentów od klientów własnym środkiem transportu,

–

nadzór nad terminową realizacją wszystkich poleceń,

–

nadzór nad procesem przekazywania dokumentów od klientów,

–

wstępna weryfikacja dokumentów odbieranych od klientów,

–

pokwitowania dla klientów,

–

odbiór potwierdzeń od klientów świadczących o odbiorze zwrotnym dokumentów,

–

bieżący kontakt z klientami w sprawie odbioru i dowozu dokumentów,

–

pozyskiwanie nowych klientów,

–

transport właściciela firmy do klientów na terenie całej Polski własnym łub powierzonym środkiem transportu,

–

zgłębianie oferty firmy dla klientów,

–

kreowanie pozytywnego wizerunku firmy,

–

wykonywanie innych poleceń przełożonego,

–

wykonywanie obowiązków służbowych ze szczególnie staranną kulturą osobistą związaną z kontaktami z klientami,

–

ciągła gotowość do wyjazdów służbowych od poniedziałku do soboty.

Jednocześnie w dniu 4 września 2013 r. pomiędzy odwołującą a zainteresowanym została zawarta umowa o ochronie przed ujawnieniem poufnych danych.

W dniu 4 września 2013 r. zainteresowany odbył szkolenie z zakresu BHP.

dowód: umowa o pracę, zakres obowiązków, umowa z 4.09.2013 r., zaświadczenie o szkoleniu BHP (k. 7)

W pierwszym dniu pracy A. B. zawiózł odwołującą do G. do pierwszej siedziby firmy, a następnie do nowej siedziby, gdzie spółka wkrótce miała się przenieść. W trakcie podróży A. L. (1) pracowała na komputerze oraz załatwiała sprawy telefonicznie. Powrót do S. miał miejsce w nocy.

Następnego dnia zainteresowany zawiózł odwołującą do N. i miał oczekiwać na telefon, o której godzinie miał odebrać A. L. (1).

dowód: zeznania zainteresowanego (k. 31v-32)

Natomiast w dniu 6 września 2013 r. A. B. wykonywał dla odwołującej arkusze kalkulacyjne, które przygotował w domu.

W tym dniu zainteresowany pomagał również bratankowi przy cięciu piłą. W trakcie cięcia spadła tarcza z gumówki i przecięła A. B. nogę. Karetka odwiozła zainteresowanego na oddział (...) Szpitala w P., gdzie założono szwy. W następnym dniu zainteresowany zgłosił się do Rejonowej (...) Pogotowia (...) w P., gdzie założono nowy opatrunek.

dowód: potwierdzenie wizyty w (...) Pogotowia (...) z 7.09.2013 r. (k. 7), zeznania zainteresowanego (k. 31v-32)

Z tytułu zatrudnienia u odwołującej A. B. został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w dniu 9 września 2013 r. z datą objęcia tymi ubezpieczeniami od dnia 4 września 2013 r.

bezsporne

W okresie od 6 września 2013 r. do 27 grudnia 2013 r. odwołujący przebywał na zwolnieniu lekarskim, a od 30 grudnia 2013 r. do 9 stycznia 2014 r. na urlopie wypoczynkowym.

Po zakończeniu zwolnienia lekarskiego zainteresowany nie powrócił do pracy, gdyż korzystał z rehabilitacji. W międzyczasie okazało się, że rana jest źle zszyta oraz w ranie było ciało obce, co powodowało trudności w gojeniu. Powyższa sytuacja spowodowała, iż odwołująca uznał, że nie jest w stanie sama dojeżdżać do klienta w G. (co dawało jej przychody po 15.000 zł miesięcznie), w związku z czym wycofała się ze współpracy z tą spółką, świadcząc nadal usługi na rzecz firmy (...) S.A. z N. (początkowo za kwotę 1.750 zł, potem za 3.500 zł, wreszcie od kwietnia 2014 r. za 10.000 zł miesięcznie).

dowód: pismo odwołującej z 31.01.2015r. (k. 36), podatkowa księga przychodów i rozchodów za okres od 09.2013 r. do 04.2014 r. (k. 37-48), zeznania zainteresowanego (k. 31v-32), zeznania odwołującej (k. 32)

W dniu 17 stycznia 2014 r. odwołująca wystawiła A. B. świadectwo pracy, w którym wskazano, iż był niezdolny do pracy od 6 września 2013 r. do 27 grudnia 2013 r., a rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło przez pracodawcę na podstawie art. 53 k.p.

dowód: świadectwo pracy (k. 7)

Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej odwołująca osiągnęła dochód w wysokości 128.438,19 zł za rok 2013 r.

dowód: PIT-36 (k. 21)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań: odwołującej A. L. (1), zainteresowanego A. B. oraz na podstawie dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i aktach niniejszej sprawy oraz aktach VI U 893/15.

Sąd uznał za wiarygodne w całości dokumenty zawarte w aktach pozwanego organu rentowego oraz w aktach niniejszej sprawy, albowiem zostały one sporządzone przez kompetentne organy, w zakresie przyznanych im upoważnień i w przepisanej formie. Ponieważ nie były one kwestionowane przez żadną ze stron postępowania i nie wzbudziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności bądź prawdziwości zawartych w nich twierdzeń, nie było podstaw, ażeby odmówić im wiary.

Także wszelkie dokumenty prywatne Sąd wziął pod uwagę, nie powziąwszy zastrzeżeń co do ich autentyczności i wartości dowodowej, wobec faktu, że żadna ze stron w toku postępowania nie kwestionowała ich prawdziwości.

Sąd dał wiarę zeznaniom odwołującej i zainteresowanego, albowiem zeznania te były logiczne i spójne oraz pokrywały się ze zgromadzonym materiałem dowodowym. Odwołująca w sposób szczegółowy wyjaśniła przyczyny, dla których zdecydowała się na zatrudnienie odwołującego. Ponadto przesłuchane osoby potwierdziły zakres wykonywanych przez zainteresowanego obowiązków, jak również fakt, iż w dniu 6 września 2013 r. odwołujący uległ wypadkowi i zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę dokonano w dniu 9 września 2013 r.

Sąd zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia, czy organ rentowy zasadnie uznał, że A. B., jako pracownik u płatnika składek Q. A. L. (1) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 4 września 2013 r. do 9 stycznia 2014 r.

Zgodnie z przepisami art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy o sus, ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które są pracownikami od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Ponadto zgodnie z art. 11 ust. 1 w/w ustawy osoby te obowiązkowo podlegają ubezpieczeniu chorobowemu.

Definicja pojęcia „pracownik” zawarta została w art. 2 kodeksu pracy, zgodnie z którym za pracownika uważa się osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. W myśl art. 22 ust. 1 kp, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z kolei w myśl art. 11 kp, nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika.

Użyty w art. 2 kp zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem, a pracodawcą więzi prawnej, która jest warunkiem koniecznym, a zarazem wystarczającym, dla przyznania danej osobie statusu pracownika. Tą więzią jest pozostawanie w stosunku pracy, o którym mowa w przytoczonym powyżej.

Stosunek pracy uzewnętrznia wolę umawiających się stron, z których jedna deklaruje wolę świadczenia pracy natomiast druga stworzenie stanowiska pracy i zapewnienie świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Samo zawarcie umowy u pracę nie stanowi przesłanki nawiązania pracowniczego stosunku ubezpieczenia społecznego, taką przesłanką jest zatrudnienie rozumiane jako wykonywanie pracy w stosunku pracy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06.09.2000 r., II UKN 692/99). Choć zatem – według art. 11 kp - dla nawiązania stosunku pracy niezbędnymi, a według art. 26 kp wystarczającymi, są zgodne oświadczenia woli pracodawcy i pracownika, to dla objęcia ubezpieczeniem społecznym jest istotne to, czy strony zawierające umowę o pracę miały realny zamiar wzajemnego zobowiązania się przez pracownika do świadczenia pracy, a przez pracodawcę do dania mu pracy, oraz to czy zamiar stron został w rzeczywistości zrealizowany. Innymi słowy, celem i zamiarem stron umowy o pracę winna być, więc faktyczna realizacja treści stosunku pracy w granicach zakreślonych zawartą umową.

W obowiązującym orzecznictwie dużo uwagi poświęca się kwestii podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Wskazuje się m.in., iż do ustalenia, że doszło do powstania pomiędzy stronami stosunku pracy nie jest wystarczające spełnienie warunków formalnych zatrudnienia, takich jak zawarcie umowy o pracę, przygotowanie zakresu obowiązków, zgłoszenie do ubezpieczenia, a konieczne jest ustalenie, że strony miały zamiar wykonywać obowiązki stron stosunku pracy i to czyniły (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14.02.2013 r., III AUa 1432/12). Warunkiem powstania pracowniczego ubezpieczenia społecznego jest istnienie faktycznego stosunku pracy. O ważności stosunku pracy decyduje to, czy oświadczenia woli zawarte w umowie o pracę łączącej strony nie zawierają wad, które powodowałyby ich nieważność, bądź bezskuteczność. Dla ustalenia, że doszło do powstania pomiędzy stronami stosunku pracy, nie jest wystarczające spełnienie warunków formalnych zatrudnienia, takich jak podpisanie umowy o pracę, zgłoszenie do ubezpieczenia, a konieczne jest ustalenie, że strony miały zamiar wykonywać obowiązki wynikające z umowy o pracę i to czyniły. Zgodnie z dyspozycją art. 22 kp stosunek pracy charakteryzuje się pewnymi szczególnymi cechami: konieczność osobistego wykonywania pracy, podporządkowanie pracodawcy, wykonywanie pracy na jego rzecz i ryzyko oraz odpłatność pracy. Istotą stosunku pracy jest zatem, aby m.in. praca odbywała się pod kierownictwem pracodawcy i by pracownik stosował się do jego poleceń związanych zwłaszcza z organizacją i przebiegiem pracy. Świadcząc umowę o pracę pracownik jest podporządkowany pracodawcy, co do czasu, miejsca i sposobu jej wykonywania. Stosunek pracy jest stosunkiem zobowiązaniowym uzewnętrzniającym wolę umawiających się stron. Po stronie pracownika musi zatem istnieć chęć świadczenia pracy oraz możliwość jej świadczenia, a po stronie pracodawcy potrzeba zatrudnienia i korzystania z tej pracy za wynagrodzeniem (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14.10.2014 r., III AUa 25/14).

Niewątpliwie, podstawą objęcia A. B. obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym miała być zawarta pomiędzy nim a odwołującą umowa o pracę. Zdaniem pozwanego organu rentowego, umowa o pracę z dnia 4 września 2013 r. została zawarta dla pozoru, gdyż faktycznie nie była wykonywana oraz została zawarta w celu obejścia przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa, gdyż brak ubezpieczenia pracowniczego skutkował brakiem prawa do świadczeń z funduszu chorobowego.

W ocenie Sądu, z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie jednoznacznie wynika, że zainteresowany rzeczywiście świadczył pracę w ramach zawartej umowy o pracę. Wskazują na to zgodne zeznania odwołującej i zainteresowanego, ale również złożone do akt sprawy dokumenty pracownicze – te związane z nawiązaniem stosunku. Stąd też zdaniem Sądu, odwołujący rzeczywiście wykonywał pracę na warunkach określonych w pisemnej umowie zawartej w dniu 4 września 2013 r. będąc zatrudnionym na stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom (kierowca).

Także względy ekonomiczno – organizacyjne i potrzeba utworzenia danego stanowiska pracy nie mogą dyskwalifikować zawartej umowy. Utworzenie bowiem konkretnego stanowiska pracy i zatrudnienie pracownika celem realizacji przypisanych do niego zadań leży w sferze samodzielnych decyzji pracodawcy, który ponosi konsekwencje podjętej decyzji. Sąd nie ma przy tym potrzeby ustalania istnienia ekonomicznego i organizacyjnego uzasadnienia zatrudnienie pracownika. Należy jednak zaznaczyć, iż zostało logicznie i jasno wytłumaczone przez strony to, z czego wynikała potrzeba zatrudnienia przez odwołującą pracownika jako kierowcy. Pozwany nie wykazał by pracodawca – odwołująca – złożyła pozorne oświadczenie woli. Wypada również zaznaczyć, iż zainteresowany już wcześniej współpracował z odwołującą realizując zawartą umowę o zlecenia pod koniec 2011 r.

Odnośnie zarzutu organu rentowego, iż pracodawca dokonał zgłoszenia pracownika po wypadku z dnia 6 września 2013 r., wskazać tutaj należy na treść art. 36 ust. 4 cyt. ustawy o sus. Zgodnie z tym przepisem zgłoszeń, o których mowa w ust. 2 (z tytułu zatrudnienia pracownika) i 3, dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia, z zastrzeżeniem ust. 4a, 5, 5a i 9a. Zatem należy stwierdzić, iż odwołująca zgłaszając A. B. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w dniu 9 września 2013 r. z tytułu zawartej w dniu 4 września 2013 r. umowy o pracę, nie przekroczyła ustawowego terminu 7 dni. Z tego też względu należy uznać zgłoszenie pracownika za prawidłowe, nie mogące stanowić podstawy do odmowy objęcia go obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi od dnia 4 września 2013 r.

Reasumując, fakt świadczenia przez zainteresowanego pracy i odbierania tej pracy przez odwołującą jako pracodawcę świadczy o spełnianiu warunku zatrudnienia pracowniczego, stanowiącego tytuł ubezpieczenia objęty art. 6 ust. 1 ustawy o sus w zw. z art. 2 kp. Do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym nie mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby zgłoszenie dotyczyło osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła, a więc nie wykonywała zatrudnienia lub wykonywała je na podstawie innej umowy niż umowa o pracę.

W związku z powyższym, na podstawie w/w przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 kpc Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził, że A. B. podlega ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i chorobowemu z tytułu zatrudnienia u płatnika składek Q. A. L. (1) w okresie od 4 września 2013 r. do 9 stycznia 2014 r.

/-/ Maciej Nawrocki

. /