Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Tatarczyk

Sędziowie: SO Krystyna Hadryś

SR (del.) Roman Troll (spr.)

Protokolant Aldona Kocięcka

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2015 r. na rozprawie sprawy

z wniosku P. S.

z udziałem E. J.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestniczki postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Raciborzu

z dnia 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt I Ns 928/13

postanawia:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie:

1.  w punkcie II. o tyle że ustalić, iż wnioskodawca poniósł z majątku osobistego na majątek wspólny nakład w wysokości 97.396,80 zł (dziewięćdziesiąt siedem tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt groszy),

2.  w punkcie V. w ten sposób, że zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki postępowania kwotę 38.169,19 zł (trzydzieści osiem tysięcy sto sześćdziesiąt dziewięć złotych i dziewiętnaście groszy) tytułem spłaty i rozliczenia nakładów, płatną w terminie do 7 grudnia 2015 roku wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności ,

3.  w punkcie VIII. w ten sposób, że nakazać pobrać od uczestniczki postępowania na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Raciborzu kwotę 1.505,72 zł (tysiąc pięćset pięć złotych siedemdziesiąt dwa grosze) tytułem kosztów sądowych,

II.  oddalić apelację w pozostałej części;

III.  oddalić wniosek wnioskodawcy o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Roman Troll SSO Tomasz Tatarczyk SSO Krystyna Hadryś

Sygn. akt III Ca 1083/15

UZASADNIENIE

Wnioskodawca P. S. wniósł o ustalenie, że w skład małżeńskiego majątku wspólnego stron wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w R. przy ul. (...) wchodzące w skład zasobów Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w R. oraz nakłady z jego majątku osobistego wartości 116 662,53 zł, co stanowi 94,56% z ceny mieszkania określonej na 120 000 zł i 3 090,53 zł stanowiące sumę wydatków na lokal poniesionych w okresie od lutego do listopada 2013 roku a w których uczestniczka nie partycypowała. W uzasadnieniu podał, że przed zawarciem związku małżeńskiego nabył mieszkanie, które następnie sprzedał; kwota uzyskana ze sprzedaży tego mieszkania, w całości przeznaczona na zakup mieszkania stron przy ul. (...), stanowi 94,56 % całkowitej ceny zakupu nowego lokum. Wnioskodawca żądał przyznania jemu opisanego lokalu i zasądzenie spłaty po potrąceniu nakładów.

W odpowiedzi na wniosek uczestniczka postępowania E. J.
podała że w skład majątku stron wchodzą jeszcze rzeczy ruchome, które wymieniła oraz domagała się rozliczenia nakładów z majątku osobistego z tytułu zapłaty II raty ceny nabycia lokalu przy (...) w R. w 1998 roku, które to środki ostatecznie, po sprzedaży tego mieszkania, zostały przeznaczone na zakup lokalu przy ul. (...). Wnioskodawczyni podała że II ratę w kwocie 10 000 zł zapłacił jej ojciec J. M.. Uczestniczka żądała zobowiązania wnioskodawcy do wydania jej składników majątku osobistego tj drewnianego stołu wykonanego przez jej ojca oraz kolekcji przewodników wartości 100 zł. Uczestniczka zgodziła się by mieszkanie przyznać wnioskodawcy wraz z ruchomościami za wyjątkiem kilku opisanych w piśmie. Nadto wniosła o rozliczenie nakładów na polisę na życie w (...) Towarzystwie (...) S.A. w W.. Uczestniczka wnioskowała o rozliczenie nakładów poniesionych przez strony na remont mieszkania przy ul. (...), wniosła także o ustalenie jego wartości w stanie surowym. W piśmie z dnia 12 lutego 2015 roku żądała pomniejszenia wartości ruchomości o kwotę 5 630 zł, co odpowiadało wartości części składowych nieruchomości jak np. szafy zabudowane czy kuchnia gazowo - elektryczna, które to składniki były już wycenione w ramach wyceny nieruchomości jako części nierozerwalnie z nią związane.

Sąd Rejonowy w Raciborzu 14 kwietnia 2015 roku postanowił:

I. ustalić, że w skład małżeńskiego majątku wspólnego P. S. i E. J. wchodzą:

1.  spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ulicy (...), o powierzchni użytkowej 63,70 m ², wchodzącego w skład zasobów Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w R. o wartości 145 900 zł;

2.  rzeczy ruchome:

· Ciśnieniomierz elektroniczny A. wartości 70 zł,

· Waga łazienkowa firmy (...) wartości 40 zł,

· Szczoteczka do zębów O.-B. z ładowarką wartości 30 zł,

· Frytkownica M. model D. typ 143 wartości 70 zł,

· Zestaw kina domowego marki O. (...) 503 (...) 7.0 + dwa głośniki wartości 1400 zł,

· Telewizor P. (...) PS 12, 32 cale wartości 200 zł,

· K. S. (...) 245 E wartości 100 zł,

· Aparat N. lustrzanka typ F 55 wartości 200 zł,

· M. wieża P. typ SA (...) wartości 100 zł,

· Deska do prasowania V. wartości 70 zł,

· Ż. elektryczne P. wartości 80 zł,

· Radio samochodowe CB model (...) wartości 80 zł,

· Odkurzacz R. model bezworkowy model (...) 1900 W wartości 130 zł,

· Opiekacz kanapkowy marki (...) model SM (...) wartości 50 zł,

· Toster T. wartości 40 zł,

· Zestaw pięciu noży kuchennych wartości 50 zł,

· Ł. wiszące firmy (...) (sześć łyżek) wartości 80 zł,

· Materac dmuchany marki I. wartości 100 zł,

· G.: komplet 5 garków o średnicy 22, 19, 18, 21, 25; garnek do gotowania na parze 1 sztuka o średnicy 19 cm; patelnia 3 sztuki; garnek z powłoką teflonową 1 sztuka wartości 120 zł,

· Zestaw garnków emaliowanych – 4 sztuki wartości 35 zł,

· Sztućce zestaw dla 12 osób ze stali nierdzewnej wartości 60 zł,

· Sztućce zestaw dla 6 osób ze stali nierdzewnej wartości 25 zł,

· Pojemnik na chleb zamykany wartości 35 zł,

· Miski porcelanowe trzy sztuki wartości 20 zł,

· Zestaw pojemników do octu i oliwy marki D. wartości 20 zł,

· Kubki z ceramiki różne, kolorowe nadruki różnych średnicach 20 sztuk wartości 30 zł,

· Serwis obiadowo – kawowy A. na 6 osób wartości 35 zł,

· M. do kawy. Wyrób dekoracyjny stylizowany z drewna i metalu z szufladą wartości 35 zł,

· Nawigacja samochodowa M. wartości 80 zł,

· Ścierki kuchenne o wymiarze 45x70 cm, 29 sztuk bez wartości,

· Ręczniki różne kolory i wzory bez wartości,

· Serwis obiadowo – kawowy dla 6 osób z porcelany w kolorze brązowo – białym wartości 80 zł,

· T. z białej porcelany kwadratowe 12 sztuk wartości 100 zł,

· Świeczniki 8 sztuk ze szkła, porcelany, metalu wartości 50 zł,

· Obrazy: martwa natura, aniołek wykonany w akrylu na desce, ikona Matki Boskiej, zdjęcia w antyramie wartości 400 zł,

· Zegar kuchenny kwadratowy wartości 40 zł,

· Drukarka laserowa H. model (...) wartości 350 zł,

· Suszarka na pranie V. wartości 40 zł,

· Lodówka A. z zamrażalnikiem wartości 350 zł,

· Pralka I. wartości 300 zł,

· Ekspres ciśnieniowy A. (...) wartości 250 zł,

· Kawiarka z termosem R. wartości 150 zł,

· Kuchenka mikrofalowa P. wartości 200 zł,

· Grill elektryczny wartości 50 zł,

· Krajalnica S. wartości 100 zł,

· Plastikowa suszarka do sałata wartości 20 zł,

· Koce oraz mata piknikowa z izolacją wartości 50 zł,

· Stół rozkładany owalny wartości 300 zł,

· Komplet wypoczynkowy z eko skóry wartości 1800 zł,

· Aparat cyfrowy P. 150 zł,

· Czajnik elektryczny bezprzewodowy 30 zł,

· Zestaw mebli z dużego pokoju (witryna stojąca z 2 półkami, 2 witryny z 4 półkami, półka pod tv) wartości 400 zł,

· Biurko i meble w pokoju dziecięcym (szafa dwudrzwiowa, biurko pod komputer, komoda, regał narożny) wartości 750 zł,

· Sofa rozkładana z materacem wartości 450 zł,

· Szafka wisząca w łazience wartości 120 zł,

· Telefon bezprzewodowy P. model (...) wartości 20 zł,

· Szafy, szafki na buty, garderoba z przedpokoju wartości 650 zł,

· Lustro w przedpokoju wartości 90 zł,

· Radio typu plumbox firmy (...) wartości 100 zł,

· M. V. wartości 20 zł,

· Rolety materiałowe czerwone w dużym pokoju wartości 650 zł,

· Rolety materiałowe beżowe w pokoju wartości 130 zł,

· Rolety materiałowe w pokoju dziecięcym granatowe wartości 130 zł,

· Żaluzje metalowe szare wartości 80 zł,

· Karnisze metalowe satyna wartości 70 zł,

· Żyrandole wartości 190 zł,

· L. podłogowa (...) wartości 40 zł,

· Stół kuchenny wartości 300 zł,

· Krzesła plastikowe składane wartości 75 zł,

· Plecaki sztuk dwa wartości 30 zł,

· Serwis kawowy wartości 30 zł,

· (...) porcelana D. wartości 60 zł,

· Kieliszki do likieru wartości 20 zł,

· Kieliszki do wina wartości 30 zł,

· Kieliszki do koniaku wartości 20 zł,

· Kieliszki do wódki wartości 10 zł,

· Dzbanek + 6 szklanek (...) wartości 30 zł,

· Filiżanki ze spodkami wartości 20 zł,

· Laptop M. wartości 650 zł,

· (...) wartości 90 zł,

· Kosz na bieliznę ze stali wartości 30 zł,

· Artykuły kuchenne (miski, deski, łyżki drewniane, ostrzałka do noży, nóż do pizzy, nożyce do krojenia kurczaka, warzecha, wałek drewniany) wartości 30 zł,

· Stojak na kieliszki wartości 20 zł,

· Lutownica wartości 10 zł,

· Lampki na biurko dwie sztuki wartości 30 zł,

· Szafka na klucze wartości 10 zł,

· Odkurzacz samochody wartości 80 zł,

· Pochłaniacz kuchenny A. wartości 70 zł,

· D. wartości 650 zł,

· Dywanik wartości 80 zł,

· Serwis obiadowy na 12 osób porcelana K. z C. wartości 300 zł,

· Albumy na fotografie wartości 60 zł,

· choinka wartości 20 zł,

· Poduszki i kołdry bez wartości,

· Kolekcja płyt DVD 20 sztuk z filmami wartości 100 zł,

· Kolekcja płyt DVD 20 sztuk z muzyką wartości 100 zł,

· Kwiaty doniczkowe wartości 300 zł,

· Wazony 3 sztuki wartości 15 zł,

· Kubki 3 sztuki wartości 10 zł,

o łącznej wartości 15 355 zł,

II. ustalić, że wnioskodawca P. S. poniósł nakład z majątku odrębnego na majątek wspólny w kwocie 135 729,31 zł;

III. ustalić, że z majątku wspólnego stron poczyniono nakłady na majątek odrębny wnioskodawcy P. S. w postaci polisy na życie nr (...) A. Towarzystwo na (...) S.A. w W. w kwocie 15 570,70 zł;

IV. dokonać podziału majątku wspólnego stron w ten sposób, że wnioskodawca otrzymuje na wyłączną własność wszystkie składniki majątku wspólnego opisane w punkcie I o łącznej wartości 161 255 zł;

V. zasądzić od wnioskodawcy P. S. na rzecz uczestniczki E. J. kwotę 4 977,49 zł tytułem spłaty wynikającej z wyrównania udziałów i rozliczenia nakładów, płatną w terminie miesiąca od daty uprawomocnienia się postanowienia, z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności;

VI. nakazać wnioskodawcy P. S. wydać uczestniczce E. J.:

1. kolekcję przewodników,

2. książki zakupione przez uczestniczkę przed zawarciem związku małżeńskiego:

- słownik techniczny polsko – niemiecki,

- słowniki niemiecko – polskie,

- słownik rosyjsko – polski,

- Historię Polski w czterech tomach,

- książki z zakresu ochrony środowiska i medycyny naturalnej,

- Biologia C. A. V.,

- książki do nauki języka niemieckiego,

- poezje różnych autorów,

VII. nakazać pobrać od wnioskodawcy P. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Raciborzu kwotę 1 505,72 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Raciborzu;

VIII. nakazać pobrać od uczestniczki E. J. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Raciborzu kwotę 2 505,72 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Raciborzu;

IX. zasądzić od uczestniczki E. J. na rzecz wnioskodawcy P. S. kwotę 500 zł tytułem zwrotu połowy opłaty;

X. ustalić, że pozostałe koszty związane z udziałem w sprawie ponosi każda ze stron we własnym zakresie.

Postanowienie to zapadło przy następujących ustaleniach faktycznych: wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodka (...) w R. z 9 stycznia 2013 roku, sygn. akt II RC 1606/12, małżeństwo P. S. i E. J. ( poprzednio M. – S.), zawarte 17 lutego 2001 roku, zostało rozwiązane przez rozwód. Wyżej opisany wyrok uprawomocnił się 31 stycznia 2013 roku. W czasie trwania małżeństwa w 7 września 2004 roku małżonkowie nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w R. przy ul. (...) wchodzące w skład zasobów Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w R. za kwotę 54 990 zł. Przed zawarciem związku małżeńskiego wnioskodawca nabył z własnych oszczędności mieszkanie przy ul. (...) za cenę 30 000 zł, a sprzedane je w 27 sierpnia 2004 r. za cenę 52 000 zł, kilka dni przed zakupem mieszkania przy ul. (...). Kwota uzyskana ze sprzedaży mieszkania przy ul. (...) została w całości przeznaczona na zakup lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) w R., co stanowiło 94,56% jego wartości. Obecnie spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przy ul. (...) przedstawia wartość 145 900 zł, przy czym do wartości wliczono rzeczy ruchome trwale związane z nieruchomością jak zabudowana szafa Komondor wartości 3 000 zł, kuchnia gazowo – elektryczna A. wartości 450 zł, szafka pod umywalkę w łazience wartości 80 zł, szafka pod umywalkę w wc wartości 100 zł, meble kuchenne do zabudowy wartości 2.000 zł – składniki o łącznej wartości 5 630 zł. W trakcie trwania małżeństwa strony nabyły liczne ruchomości wartości 15 355 zł, na którą to wartość składają się następujące składniki:

· Ciśnieniomierz elektroniczny A. wartości 70 zł,

· Waga łazienkowa firmy (...) wartości 40 zł,

· Szczoteczka do zębów O.-B. z ładowarką wartości 30 zł,

· Frytkownica M. model D. typ 143 wartości 70 zł,

· Zestaw kina domowego marki O. (...) 503 (...) 7.0 + dwa głośniki wartości 1400 zł,

· Telewizor P. (...) PS 12, 32 cale wartości 200 zł,

· K. S. (...) 245 E wartości 100 zł,

· Aparat N. lustrzanka typ F 55 wartości 200 zł,

· M. wieża P. typ SA (...) wartości 100 zł,

· Deska do prasowania V. wartości 70 zł,

· Ż. elektryczne P. wartości 80 zł,

· Radio samochodowe CB model (...) wartości 80 zł,

· Odkurzacz R. model bezworkowy model (...) 1900 W wartości 130 zł,

· Opiekacz kanapkowy marki (...) model SM (...) wartości 50 zł,

· Toster T. wartości 40 zł,

· Zestaw pięciu noży kuchennych wartości 50 zł,

· Ł. wiszące firmy (...) (sześć łyżek) wartości 80 zł,

· Materac dmuchany marki I. wartości 100 zł,

· G.: komplet 5 garków o średnicy 22, 19, 18, 21, 25; garnek do gotowania na parze 1 sztuka o średnicy 19 cm; patelnia 3 sztuki; garnek z powłoką teflonową 1 sztuka wartości 120 zł,

· Zestaw garnków emaliowanych – 4 sztuki wartości 35 zł,

· Sztućce zestaw dla 12 osób ze stali nierdzewnej wartości 60 zł,

· Sztućce zestaw dla 6 osób ze stali nierdzewnej wartości 25 zł,

· Pojemnik na chleb zamykany wartości 35 zł,

· Miski porcelanowe trzy sztuki wartości 20 zł,

· Zestaw pojemników do octu i oliwy marki D. wartości 20 zł,

· Kubki z ceramiki różne, kolorowe nadruki różnych średnicach 20 sztuk wartości 30 zł,

· Serwis obiadowo – kawowy A. na 6 osób wartości 35 zł,

· M. do kawy. Wyrób dekoracyjny stylizowany z drewna i metalu z szufladą wartości 35 zł,

· Nawigacja samochodowa M. wartości 80 zł,

· Ścierki kuchenne o wymiarze 45x70 cm, 29 sztuk bez wartości,

· Ręczniki różne kolory i wzory bez wartości,

· Serwis obiadowo – kawowy dla 6 osób z porcelany w kolorze brązowo – białym wartości 80 zł,

· T. z białej porcelany kwadratowe 12 sztuk wartości 100 zł,

· Świeczniki 8 sztuk ze szkła, porcelany, metalu wartości 50 zł,

· Obrazy: martwa natura, aniołek wykonany w akrylu na desce, ikona Matki Boskiej, zdjęcia w antyramie wartości 400 zł,

· Zegar kuchenny kwadratowy wartości 40 zł,

· Drukarka laserowa H. model (...) wartości 350 zł,

· Suszarka na pranie V. wartości 40 zł,

· Lodówka A. z zamrażalnikiem wartości 350 zł,

· Pralka I. wartości 300 zł,

· Ekspres ciśnieniowy A. (...) wartości 250 zł,

· Kawiarka z termosem R. wartości 150 zł,

· Kuchenka mikrofalowa P. wartości 200 zł,

· Grill elektryczny wartości 50 zł,

· Krajalnica S. wartości 100 zł,

· Plastikowa suszarka do sałata wartości 20 zł,

· Koce oraz mata piknikowa z izolacją wartości 50 zł,

· Stół rozkładany owalny wartości 300 zł,

· Komplet wypoczynkowy z eko skóry wartości 1800 zł,

· Aparat cyfrowy P. 150 zł,

· Czajnik elektryczny bezprzewodowy 30 zł,

· Zestaw mebli z dużego pokoju (witryna stojąca z 2 półkami, 2 witryny z 4 półkami, półka pod tv) wartości 400 zł,

· Biurko i meble w pokoju dziecięcym (szafa dwudrzwiowa, biurko pod komputer, komoda, regał narożny) wartości 750 zł,

· Sofa rozkładana z materacem wartości 450 zł,

· Szafka wisząca w łazience wartości 120 zł,

· Telefon bezprzewodowy P. model (...) wartości 20 zł,

· Szafy, szafki na buty, garderoba z przedpokoju wartości 650 zł,

· Lustro w przedpokoju wartości 90 zł,

· Radio typu plumbox firmy (...) wartości 100 zł,

· M. V. wartości 20 zł,

· Rolety materiałowe czerwone w dużym pokoju wartości 650 zł,

· Rolety materiałowe beżowe w pokoju wartości 130 zł,

· Rolety materiałowe w pokoju dziecięcym granatowe wartości 130 zł,

· Żaluzje metalowe szare wartości 80 zł,

· Karnisze metalowe satyna wartości 70 zł,

· Żyrandole wartości 190 zł,

· L. podłogowa (...) wartości 40 zł,

· Stół kuchenny wartości 300 zł,

· Krzesła plastikowe składane wartości 75 zł,

· Plecaki sztuk dwa wartości 30 zł,

· Serwis kawowy wartości 30 zł,

· (...) porcelana D. wartości 60 zł,

· Kieliszki do likieru wartości 20 zł,

· Kieliszki do wina wartości 30 zł,

· Kieliszki do koniaku wartości 20 zł,

· Kieliszki do wódki wartości 10 zł,

· Dzbanek + 6 szklanek (...) wartości 30 zł,

· Filiżanki ze spodkami wartości 20 zł,

· Laptop M. wartości 650 zł,

· (...) wartości 90 zł,

· Kosz na bieliznę ze stali wartości 30 zł,

· Artykuły kuchenne (miski, deski, łyżki drewniane, ostrzałka do noży, nóż do pizzy, nożyce do krojenia kurczaka, warzecha, wałek drewniany) wartości 30 zł,

· Stojak na kieliszki wartości 20 zł,

· Lutownica wartości 10 zł,

· Lampki na biurko dwie sztuki wartości 30 zł,

· Szafka na klucze wartości 10 zł,

· Odkurzacz samochody wartości 80 zł,

· Pochłaniacz kuchenny A. wartości 70 zł,

· D. wartości 650 zł,

· Dywanik wartości 80 zł,

· Serwis obiadowy na 12 osób porcelana K. z C. wartości 300 zł,

· Albumy na fotografie wartości 60 zł,

· Choinka wartości 20 zł,

· Poduszki i kołdry bez wartości,

· Kolekcja płyt DVD 20 sztuk z filmami wartości 100 zł,

· Kolekcja płyt DVD 20 sztuk z muzyką wartości 100 zł,

· Kwiaty doniczkowe wartości 300 zł,

· Wazony 3 sztuki wartości 15 zł,

· Kubki 3 sztuki wartości 10 zł.

Wnioskodawca 3 grudnia 2009 roku zawarł umowę ubezpieczenia na życie w (...) Towarzystwie (...) S.A. w W., potwierdzoną polisą nr (...), ze wskazaniem wybranej przez siebie osoby jako uposażonej z tytułu zawarcia niniejszej umowy. Miesięczna składka od dnia 3 grudnia 2009 roku wynosiła 407,65 zł, opłata alokacyjna 80,00 zł. Składki te uiszczał regularnie w trakcie trwania małżeństwa ze środków należących do majątku wspólnego. Do czasu prawomocnego rozwiązania związku małżeńskiego zapłacił w sumie 15 570,70 zł.

Po nabyciu mieszkania przy ulicy (...) w R. strony przeprowadziły w lokalu remont polegający na wymianie drzwi, okien i malowaniu ścian. Przy części prac, jak np. kładzenie desek podłogowych, pomagał ojciec uczestniczki i ojciec wnioskodawcy. Przy innych pracach pomagali znajomi wnioskodawcy. Ojciec E. J. wykonał także, przy pomocy P. S., meble kuchenne dla stron. Poprzednie mieszkanie przy ul. (...) również było remontowane. Remont odbywał się przed i w trakcie trwania małżeństwa. Remontowały strony, byli bowiem parą już od 1994 roku. Przy niektórych pracach jak np. kładzenie paneli podłogowych pomagał J. M.. J. M. wykonał też meble kuchenne z materiałów zakupionych przez strony.

Od lutego 2013 roku do dnia listopada 2013 roku wnioskodawca ponosił wydatki na utrzymanie lokalu przy ul. (...), na które składały się opłaty z tytułu eksploatacji, odpis na fundusz remontowy, opłaty za dodatkową powierzchnię piwnicy, podatek od nieruchomości i ubezpieczenie lokalu na łączna sumę 3 090,53 zł. Mieszka on nadal przy ul. (...) w R., a przed zawarciem związku małżeńskiego posiadał akcje spółki (...), gdzie pracował do 1997 r. po czym zwolnił się i zaczął pracować w Niemczech. E. J. w tym czasie nie pracowała, studiowała w O.. W 1998 roku zaczęła pracę jako pilot wycieczek, od 1999 roku pracowała w biurze podróży, od października 2000 roku w firmie (...). Miesięcznie obecnie zarabia 3 700 zł. Początkowe wynagrodzenie wynosiło 1 200 zł. Wnioskodawca od 2000 do końca 2001 roku pracował w firmie (...), potem do 2003 roku w firmie (...)., następnie pracował w R. i K..

Przy tak dokonanych ustaleniach faktycznych Sąd Rejonowy dokonał podziału majątku wspólnego i wskazał, że uczestniczka postępowania E. J. nie
udowodniła, by drugą ratę zakupu mieszkania przy ul. (...) miał zapłacić jej ojciec, co uniemożliwiło uwzględnienie tych kosztów jako jej wkładu (z majątku odrębnego) do majątku wspólnego. Na powyższą okoliczność uczestniczka powołała dowód z zeznań świadka, swego ojca, J. M.. Podnieść trzeba świadek składał w tym przedmiocie mało kategoryczne zeznania, wypowiedź poprzedził stwierdzeniem, że dokładnie nie pamięta zdarzenia, podał kwotę 2 000 marek jednak nie wiedział czy przekazał je córce czy obojgu: „Jak wręczałem pieniądze, to miały być one do zwrotu. Potem zmieniłem zdanie i stwierdziłem, że nie chcę zwrotu pieniędzy. Ja nie pamiętam, komu były wręczane pieniądze.”. Relacji tej przeczą zeznania wnioskodawcy: „Mieszkanie przy ul. (...) nabyłem wyłącznie z własnych środków, nigdy nie otrzymałem od teścia. Nie przypominam sobie takiej sytuacji, kiedy teść daje nam 2000 marek.”. P. S. przyznał, że wspólnie z teściem pracowali i remontowali, co uwiarygadnia treść złożonych zeznań, w tym także w części dotyczącej rzekomo przekazanych pieniędzy. Zeznania wnioskodawcy są logiczne, wszak pracował od długiego już czasu, innych większych wydatków nie posiadał, a zatem miał środki na zakup lokalu. Za wiarygodne i umotywowane Sąd Rejonowy uznał także tłumaczenie P. S.: „Przed zakupem mieszkania na (...) pracowałem na zachodzie z przerwami ok. 2 lata. Ja miałem wtedy oszczędności ok. 30 000zł. Ja nigdy nie prosiłem żadnych rodziców o pomoc finansową. Jeżeli miałbym kogokolwiek prosić o pożyczkę, zwrócił bym się do własnych rodziców, ale nie miałem takiej potrzeby. Na pewno nie zwracałbym się do teścia, bo w 1997 r. był zalany przez powódź.”. Również zeznania uczestniczki w tym zakresie nie mogą stanowić dowodu potwierdzającego przekazanie pomiędzy przez jej ojca. Wskazać trzeba E. J. w trakcie zeznań podała zupełnie inną kwotę niż jej ojciec, co osłabia wiarygodność zeznań na tę okoliczność. Reasumując wobec nieudowodnienia przez E. J. tak istotnych kwestii jak: jaka kwota została przekazana (rozbieżne zeznania świadka i strony) oraz czy stanowiła ona pożyczkę ( jeśli tak jaki był termin zwrotu) czy też darowiznę, twierdzenia te nie mogły stanowić podstawy ustaleń faktycznych. Podobnie nie udowodniła uczestniczka by drewniany stół wykonany przez jej ojca stanowił jej majątek osobisty. Świadek J. M. zeznał, że nie wie kiedy przekazał stronom stół, wnioskodawca twierdził że po ślubie, uczestniczka że przed ślubem. Brak innych dowodów w tym zakresie uzasadnia zaliczenie stołu znajdującego się w byłym lokalu stron do składników majątku wspólnego. Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodzenia rzeczą E. J. było udowodnienie, że rzeczony stół stanowił jej majątek odrębny ( art. 6 k.c.). Sąd z urzędu ustala skład w i wartość składników należących do majątku wspólnego stron, przy braku dowodów przynależności rzeczy do majątku odrębnego taki składnik uznać należy za należący do stron na zasadzie współwłasności małżeńskiej.

Odnośnie remontu przeprowadzonego przy pomocy J. M. Sąd Rejonowy zważył, że również ojciec wnioskodawcy P. S. uczestniczył w pracach remontowych na rzecz stron, tak jak jego znajomi. Świadek J. M. wyraźnie zeznał, że remont wykonywał dla obu stron, a zatem miał on formę darowizny dla stron. W toku postępowania nie wykazano by remont mieszkania nastąpił ze środków stanowiących majątek osobisty uczestniczki, o co ta wnosiła. Rozliczanie nakładów na majątek wspólny nie obejmuje wartości prac świadczonych jako pomoc , nie można bowiem zmaterializować tej wartości.

Na podstawie art. 567 § 3 k.p.c. w związku z art. 684 k.p.c.w zw. z art. 31 k.r.o., ustalono, że w skład małżeńskiego majątku wspólnego P. S. i E. J. wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w R. przy ul. (...) wchodzące w skład zasobów Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w R. oraz rzeczy ruchome. Skład majątku stron ustalono na dzień ustania wspólności (31 stycznia 2013 roku). W tej dacie nie należał już do majątku stron składnik w postaci nart i sprzętu do windsurfingu, który został sprzedany w dniu 14 grudnia 2012 roku. Przedstawienie umowy sprzedaży na ostatniej rozprawie nie czyniło rzeczonego dowodu sprekludowanym, tym bardziej, że jego przeprowadzenie nie spowodowało zwłoki (bo skład i wartość ustala się z urzędu). Nie wliczono też do majątku stron dekodera telewizji cyfrowej wraz z anteną, których posiadanie stanowi formę dzierżawy, a własność tych przedmiotów należy do NC+. Nie udowodniono w toku postępowania by lampki na biurko czy wieżą P. stanowiła własność syna stron. Rzeczy zużyte, nie przedstawiające żadnej wartości materialnej pominięto, nie stanowiły one także przedmiotu wyceny przez biegłego, który każdorazowo podawał, że wycena nie jest możliwa wobec braku wartości handlowej.

Łącznie majątek stron opiewał na kwotę 161 255 zł, na co składa się 145.900 zł jako wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz 15 355 zł stanowiące wartość rzeczy ruchomych. Biegły wycenił co prawda wartość ruchomości na kwotę 25 690 zł od tej sumy należało jednak odjąć kwotę 4 705 zł stanowiącą wartość rzeczy, których Sąd Rejonowy nie zaliczył w poczet majątku wspólnego (wymienione wyżej rzeczy nieokazane biegłemu oraz sprzedany w trakcie trwania małżeństwa sprzęt do windsurfingu z nartami, a także antena z dekoderem będąca przedmiotem dzierżawy) oraz kwotę 5 630 zł stanowiącą wartość rzeczy trwale połączonych z nieruchomością, a będących już przedmiotem wyceny w ramach wyceny spółdzielczego prawa do lokalu (szafa Komondor wartości 3 000 zł, kuchnia gazowo – elektryczna A. wartości 450 zł, szafka pod umywalkę w łazience wartości 80 zł, szafka pod umywalkę w toalecie wartości 100 zł, meble kuchenne do zabudowy wartości 2 000 zł ). Zaliczenie tych ostatnich jako ruchomości prowadziłoby do podwójnej wyceny tychże- jako ruchomości oraz jako części połączonych trwale z nieruchomością. Reasumując, wyliczenie wartości rzeczy ruchomych stron przedstawia się następująco: 25.690 - 4.705 – 5.630 = 15.355 zł.

W ramach podziału małżeńskiego majątku wspólnego strony, zgodnie z art. 46 k.r.o. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. art. 688 k.p.c. w zw. z art. 618 § 1 k.p.c. w zw. z art. 207 k.c, mogły domagać się rozliczenia wydatków związanych z rzeczą wspólną a także poniesionych na majątek wspólny nakładów. Wydatki są związane z rzeczą wspólną jeżeli potrzeba ich poniesienia wynika z normalnej eksploatacji i zasad prawidłowej gospodarki.

W niniejszej sprawie wnioskodawca żądał rozliczenia wydatków na przedmiotową
nieruchomość związanych z kosztami eksploatacyjnymi ponoszonymi na rzecz SM (...) i podatkami. W ocenie Sądu Rejonowego rozliczenie, którego żądał P. S., dotyczyło wydatków związanych z rzeczą wspólną, o których mowa w art. 207 k.c. Wnioskodawca udowodnił w toku postępowania, że poniósł nakład z majątku odrębnego na majątek wspólny na który składają się opłaty za mieszkanie ( bez opłat wynikających z korzystania z lokalu) uiszczone po rozwiązaniu małżeństwa w okresie luty-listopad 2013 r. w kwocie 3 090 zł oraz nakład 132 639,31 zł stanowiące 94,56% wartości mieszkania przy ul. (...) – łącznie suma nakładów opiewa na 135 729,31 zł. Jak wykazano P. S. włożył na poczet ceny zakupu tego lokalu kwotę 52 000 zł jaką uzyskał ze sprzedaży lokalu przy ul. (...) należącego do jego majątku odrębnego. Kwota ta stanowiła 94,56% ceny nabycia lokalu przy ul. (...). Powyższy stosunek procentowy należało odnieść do ceny lokalu wg stanu na dzień ustania wspólności. Takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 17.04.1989 r. sygn. III CZP 31/89: „Przy rozliczaniu w postępowaniu działowym poczynionych nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny należy ustalić stosunek ułamkowy tych nakładów do wartości rynkowej nabytego lokalu z chwili jego nabycia, a następnie odnieść do wartości z daty podziału” ( podobne stanowisko wyraził SN w uchwale z 5.10.1990 r. III CZP 55/90 OSNC 1991/4/48). Biegły wyliczył wartość mieszkania na 145 900 zł jednak ze względów słusznościowych, wyłącznie dla potrzeb wyliczenia nakładu wnioskodawcy na majątek wspólny, celowym było pomniejszenie wartości obliczonej przez biegłego o wartość rzeczy trwale związanych z nieruchomością, które strony nabyły za wspólne środki w czasie trwania małżeństwa ( opisane już wyżej meble pod zabudowę i kuchenka A.). Tak zatem od kwoty 145 900 zł (wartość lokalu) odjęto 5 630 zł (elementy trwale związane z nieruchomością), co dało wynik 140 270 zł, z czego 94.56% daje kwotę 132 639,31 zł. Ta kwota stanowiąca 94,56% wartości lokalu wraz z opłatami w kwocie 3 090 - razem 145 729,31 zł stanowi nakład P. S. z jego majątku odrębnego na majątek wspólny. Wartość majątku wspólnego stron nie pomniejszano wartości nieruchomości wyliczonej przez biegłego na kwotę 145 900 zł o wartość elementów trwale połączonych z nieruchomości, te bowiem składniki zostały odliczone od wartości ruchomości. Wartość nieruchomości pomniejszono o rzeczone 5 630 zł wyłącznie na potrzeby wyliczenia wartości nakładu wnioskodawcy, bowiem w przeciwnym wypadku jego nakład byłby zawyżony w stosunku do faktycznie poniesionego.

W toku postępowania, w oparciu o zebrany materiał dowodowy, ustalono, że w trakcie małżeństwa stron dokonano nakładów z majątku wspólnego na majątek odrębny P. S. w postaci składek na ubezpieczenie na życie wnioskodawcy. Składki te w okresie trwania małżeństwa tj. przez 38 miesięcy ( 407,65 x 38 wraz z opłatą alokacyjną 80 zł) opiewały na kwotę 15 570,70 zł. Uposażonego wskazuje osoba, która zwarła umowę, przedmiotem ubezpieczenia jest życie ubezpieczonego, co prowadzi do jednoznacznej konkluzji, że majątek gromadzony u ubezpieczyciela nie należy do środków wspólnych stron, a uiszczanie składek ze środków pochodzących z majątku wspólnego stanowi niewątpliwie w ½ części tj. co do kwoty 7785,35 zł nakład E. J. na majątek odrębny P. S..

Celem obliczenia wartości spłaty należnej uczestniczce z tytułu wyrównania jej udziału w majątku wspólnym należało od sumy składników majątku wspólnego stron tj. od kwoty 161 255 zł odjąć wartość nakładów wnioskodawcy na poczet tego majątku w kwocie 135.729,31 zł, co dało wynik 25 525,69 zł. Połowa tej wartości tj. 12 762,84 zł winna zostać zwrócona uczestniczce tytułem spłaty z majątku wspólnego.

Skoro z majątku wspólnego stron poniesiono nakład na majątek osobisty P. S. w postaci składek na ubezpieczenie na życie w (...) Towarzystwie (...) S.A. w kwocie 15 570,70 zł, połowa tej kwoty ( 7 785,35) winna zostać zwrócona E. J.. Z uwagi na powyższe suma spłaty na rzecz E. J. z tytułu wyrównania udziałów i rozliczenia nakładów winna wynosić 20 548,19 zł (12 762,84 + 7 785,35). W punkcie V orzeczenia wskutek omyłki rachunkowej zasądzono na rzecz E. J. spłatę w kwocie 4 977,49 zł, zamiast w kwocie 20 548,19 zł.

W punkcie VI postanowienia nakazano, zgodnie z zasadnym żądaniem uczestniczki, by wnioskodawca wydał należące do jej majątku odrębnego przedmioty w postaci kolekcji przewodników oraz innych książek wymienionych w tym punkcie orzeczenia. Bezspornym było, że przedmioty te nie należą do majątku wspólnego stron. Nie wykazano w toku postępowania czy stół wykonany przez ojca uczestniczki należał do jej majątku odrębnego, co wymagało udowodnienia przez E. J. ( art. 6 kc w zw. z 232 kpc). Nabycie stołu w trakcie trwania małżeństwa i korzystanie z niego przez małżonków uzasadnia zaliczenie go w poczet składników majątku wspólnego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy, na podstawie art. 31 § 1 i 2 k.r.o., art. 43 § 1 k.r.o., art. 46 k.r.o., art. 684 k.p.c., art. 207 k.c. art. 567 § 3 k.p.c., art. 688 k.p.c. i art. 1035 k.c, art. 1038 k.c. w związku z art. 210 k.c, art. 212 § 2 k.c. orzekł jak w postanowieniu wskazując, że przyznał opisane w punkcie I postanowienia składniki majątku stron wnioskodawcy P. S. i ustalił wartość spłaty na rzecz uczestniczki E. J. w kwocie 20 548,19 zł (omyłka rachunkowa w punkcie V postanowienia, co wyjaśniono już wyżej), której termin płatności
ustalił na miesiąc od dnia uprawomocnienia się postanowienia w przedmiocie podziału
małżeńskiego majątku wspólnego stron.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. , dlatego celowe było zasądzenie od uczestniczki E. J. na rzecz wnioskodawcy kwoty 500 zł, tytułem zwrotu połowy opłaty od wniosku – punkt IX postanowienia. Punkty VII i VIII orzeczenia uzasadnia art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw.. z art. 520 § 1 k.p.c. Strony obciążono w równych częściach nieuiszczonymi kosztami sądowym, poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa - Sąd Rejonowy w Raciborzu, tytułem wynagrodzenia biegłych. Suma wydatków na opinie biegłych wynosi 5 011,44 zł (1 072,55 + 3 938,89). Strony winny ponieść niniejszy wydatek po połowie tj. po 2 505,72 zł i taka też kwotę nakazano pobrać od uczestniczki. Wnioskodawca uiścił zaliczkę w kwocie 1 000,00 zł, tak zatem potrącono jego należność na rzecz Skarbu Państwa -Sądu Rejonowego w Raciborzu z kwotą zaliczki, co daje sumę 1 505,72 zł.

Apelację od tego postanowienia złożyła uczestniczka postępowania zaskarżając je w zakresie punktów I.2; II; IV; V; VI; VIII. Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, a to: art. 567 § 1 i 3 k.p.c., art. 688 k.p.c., art. 618 k.p.c. w związku z art. 207 k.c. i art. 31 § 2 k.r.o. oraz art. 46 k.r.o. i nie rozliczenie nakładów poniesionych przez stronę na majątek wspólny w postaci: kosztów związanych z remontem lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ulicy (...) w wysokości 37 270 zł oraz kosztów zakupu sprzętu narciarskiego i do windsurfingu o wartości 3 650 zł; a także przez rozliczenie w ramach podziału majątku wspólnego poniesione przez wnioskodawcę wydatków na utrzymywanie lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) w kwocie 3 090,53 zł od lutego 2013 roku do listopada 2013 roku, w tym okresie, w którym na skutek wymiany przez wnioskodawczynię zamków w drzwiach wejściowych mieszkania uczestniczka postępowania nie mogła w nim zamieszkiwać. Zarzuciła także sprzeczność istotnych ustaleń Sądu Rejonowego z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, że nabyty w trakcie trwania związku małżeńskiego sprzęt narciarski i do windsurfingu został sprzedany przez wnioskodawcę 14 grudnia 2012 roku K. Z. za 1 000 zł, a w konsekwencji pominięcie ich wartości przy rozliczeniach stron; naruszenie przepisów postępowania, a to art. 217 § 2 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. i dopuszczenia spóźnionego wniosku dowodowego wnioskodawcy z umowy sprzedaży z 14 grudnia 2012 roku sprzętu narciarskiego i do windsurfingu; naruszenie przepisów postępowania, a to art. 622 k.p.c. w związku z artykułem 567 § 3 k.p.c. i art. 688 k.p.c. oraz przyznanie własności stołu drewnianego wykonanego przez ojca uczestniczki postępowania J. M. wnioskodawcy, pomimo tego że uczestniczka postępowania występowała o wydanie tego stołu, a wnioskodawca się na to zgodził; naruszenie przepisów postępowania nadto art. 520 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. i obciążenie uczestniczki kosztami postępowania związanymi z wydatkami na opinie biegłych w wysokości 2 505,72 zł pomimo tego, że w toku postępowania uiściła na ten cel zaliczkę w wysokości 1 000 zł.

Przy tak postawionych zarzutach wniosła o zmianę punktu I.2 postanowienia w ten sposób, że do rzeczy ruchomych dodać sprzęt narciarski o wartości 850 zł i sprzęt windsurfingowy o wartości 2800 zł, a zdanie w ostatniej linijce punktu zmienić na o łącznej wartości 19 005 zł; zmianę pkt II postanowienia następujący sposób: ustalić, że wnioskodawca P. S. poniósł nakłady z majątku odrębnego na majątek wspólny w kwocie 97 396,88 zł; zmianę w pkt IV postanowienia w następujący sposób: dokonać podziału majątku wspólnego stron w ten sposób, że wnioskodawca otrzymuje na wyłączną własność wszelkie składniki majątku wspólnego opisane w pkt I o łącznej wartości 164 905 zł; zmiana pkt V postanowienia w następujący sposób: zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki postępowania kwotę 38 724 zł 45 gr tytułem spłaty wynikającej z wyrównania udziałów i rozliczenia nakładów, płatną w terminie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności; Zmianę pkt VI postanowienia w następujący sposób: nakazać wnioskodawcy P. S. wydać uczestniczce E. J. 1 - kolekcję przewodników, 2 - książki zakupione przez uczestniczkę przed zawarciem związku małżeńskiego (słownik techniczny polsko-niemiecki, słowniki niemiecko-polskie, słowniki rosyjsko-polskie, Historię Polski w czterech tomach, książki z zakresu ochrony środowiska i medycyny naturalnej, Biologii C.A. V., książki do nauki języka niemieckiego, poezje różnych autorów), 3 - stołu wykonanego przez ojca uczestniczki postępowania J. M.; zmianę pkt VIII postanowienia w następujący sposób mógł nakazać pobranie od uczestniczki postępowania E. K. na rzecz skarbu państwa Sądu Rejonowego w Raciborzu kwotę 1505,72 zł; oraz o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki postępowania kosztów postępowania odwoławczego.

Wnioskodawca wniósł o oddalenie apelacji uczestniczki jako bezzasadnej i zasądzenie od niej na jego rzecz kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy są prawidłowe i jako takie Sad Okręgowy uznaje je za własne z następującymi modyfikacjami: stół drewniany wykonany przez ojca uczestniczki postępowania stanowi jej majątek odrębny, a wysokość kwotowa nakładów wnioskodawcy z majątku osobistego na majątek wspólny wynosi 97 396,80 zł.

Sąd Rejonowy zastosował także prawidłową regulację prawną rozpoznając sprawę.

Jak ustalono w toku postępowania odwoławczego stół drewniany wykonany przez ojca uczestniczki postępowania stanowi jej majątek odrębny i nie był ujęty w rozliczeniu składników majątku wspólnego w punkcie I.2. zaskarżonego postanowienia /zgodne oświadczenia wnioskodawcy i uczestniczki postępowania złożone na rozprawie apelacyjnej 00:21:50 do 00.22.32/.

Należy także podkreślić, że w toku postępowania o podział majątku wspólnego w zakres kognicji sądu nie wchodzi ustalanie co wchodzi w skład majątków odrębnych (obecnie osobistych) małżonków (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 22 listopada 2002 r., sygn. akt IV CKN 1439/00, LEX 1162711). Dlatego też w tym postępowaniu nie nakazuje się wzajemnego wydawania tych przedmiotów majątkowych.

Jeżeli chodzi o podstawową sprawę związaną z nakładami podniesionymi przez wnioskodawcę na majątek wspólny w postaci zapłaty za spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nabyte przez małżonków do majątku wspólnego kwocie stanowiącej prawie 100 % jego wartości, którą Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy wyliczył na procentowy udział (94,56 %), to należy zauważyć, że to prawidłowe ustalenie nie doprowadziło do prawidłowego ustalenia wysokości wartości tego nakładu w majątku wspólnym. Sąd Rejonowy bowiem w sposób zupełnie bezzasadny, dysponując opinią biegłego wskazującą także na wartość lokalu, który nabywali małżonkowie przed dokonaniem remontu - ustalił wartość tego nakładu na kwotę 132 639,37 zł, albowiem przyłożył prawidłowo ustalony procent nakładów do wartości lokalu już po remoncie. Powinien jednak przyłożyć ten prawidłowo ustalony procent wartości nakładów wnioskodawcy na majątek wspólny do wartości tego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego przed dokonaniem remontu, czyli do kwoty 103 000 zł, bowiem taką wysokość wyliczyła biegła przed przeprowadzeniem remontu. Dopiero tego rodzaju rozliczenie wskazuje rzeczywistą wartość nakładu wnioskodawcy na majątek wspólny stanowiącą kwotę 97 396,80 zł. Powyższe wskazuje na prawidłowe zarzuty uczestniczki postępowania w tym zakresie oraz na naruszenie przez Sąd Rejonowy w art. 45 k.r.o. Nie można bowiem sposób zasadny rozliczać nakładu wnioskodawcy na nabycie lokalu mieszkalnego, który nadawał się do remontu w takim samym procencie w stosunku do tego lokalu będącego już po remoncie. Należy bowiem zauważyć, że remont został dokonany środkami z majątku wspólnego małżonków - niczego innego w sprawie nawet nie wykazywano. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2010 roku (sygn. akt I CSK 205/09, LEGALIS 338379) przy ustalaniu, według cen z chwili podziału majątku wspólnego, wartości nakładów z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek wspólny, należy wziąć pod uwagę stan przedmiotu, na który nakłady zostały dokonane, bez uwzględnienia późniejszych nakładów na ten przedmiot poczynionych przez małżonków z majątku wspólnego i nakładów poczynionych przez osoby trzecie. To orzeczenie wyraźnie wskazuje na sposób ustalenia wysokości nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny. Ustalenie tych nakładów w inny sposób powoduje nieuzasadnione wzbogacenie osoby, która dokonała nakładów na nabycie lokalu mieszkalnego. Trzeba bowiem zauważyć, że gdyby lokal mieszkalny wszedł do majątku osobistego wnioskodawcy, to z mocy art. 45 k.r.o. nakłady na jego remont poczynione z majątku wspólnego musiałyby być rozliczone i zwrócone przez niego. W sytuacji zaś, gdy lokal ten wchodzi w skład majątku wspólnego i wspólnie małżonkowie wykonali remont tego lokalu to wnioskodawca nie może być w lepszej pozycji niż gdyby lokal stanowił jego majątek osobisty, bowiem jego nakłady z majątku osobistego na wspólny są w identycznej wysokości. Przy ustaleniu wysokości kwotowych nakładów wnioskodawcy z majątku osobistego na wspólny Sąd Rejonowy nie uwzględnił remontu nabytego lokalu, który niewątpliwie nastąpił. Oczywistym jest, że nie rozlicza się nakładów z majątku wspólnego na majątek wspólny.

Dlatego też w tym zakresie apelacja pozostaje zasadna. Trzeba jednak mieć na uwadze, że w tej części nie rozliczamy nakładów z majątku wspólnego na majątek odrębny czy też z majątku wspólnego na majątek wspólny, ale zupełnie odwrotnie rozliczone nakłady z majątku odrębnego wnioskodawcy na majątek wspólny stanowiące spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Stan tego lokalu jest o tyle istotny, że w chwili dokonywania tego nakładu nadawał się on do remontu. Potwierdza to nawet wnioskodawca /k. 204/, który wskazuje że nabyty lokal był lokalem po eksmisji i po nabyciu prowadzono tam remont: wymieniono okna, drzwi, a ściany częściowo wymalowana, a częściowo wygładzono, zaś niektóre wyprostowano na zasadzie poprawek murarskich. Lokal ten nabyli 7 września 2004 roku. Jednocześnie z opinii biegłej wynika, że lokal był przeznaczony do generalnego remontu, bo okna, urządzenia sanitarne i techniczne były zużyte lub zdemontowane, co dokumentuje nagranie /k. 191/, zaś remont dotyczył wymiany stolarki okiennej i drzwi wejściowych; w pokojach wykonano gładzie gipsowe na ścianach i sufitach oraz położono panele drewniane na podłogach, zabudowano szafę w sypialni; w przedpokoju wykonano gładzie gipsowe gipsowe na ścianach, sufit podwieszany oraz położono panele drewniane i płytki ceramiczne na podłodze; w kuchni położono płytki ceramiczne na podłodze i zabudowano meble kuchenne; łazienkę i pomieszczenie WC wyremontowano i dobrze wyposażono; mieszkanie jest dobrze utrzymane, a oznaki zużycia wyposażenia są nieznaczne, zaś atutem są dodatkowe wyposażania w postaci stałej zabudowy. Stan tego lokalu w chwili zakupu był zły, a po przeprowadzonym remoncie stał się bardzo dobry /opinia biegłej k. 332 – 357, nagranie na nośniku CD k. 191/. Te okoliczności muszą więc być wzięte pod uwagę przy ocenie wysokości nakładów wnioskodawcy z jego majątku osobistego na majątek wspólny. Ich pominięcie powoduje, że nakład wnioskodawcy w sposób nieuprawniony wzrasta właśnie o wzrost wartości lokalu na skutek przeprowadzonego wspólnie remontu.

Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1222 ze zm.) członkami spółdzielni mogą być oboje małżonkowie, choćby spółdzielcze prawo do lokalu albo prawo odrębnej własności lokalu przysługiwało tylko jednemu z nich. Małżonkowi członka przysługuje roszczenie o przyjęcie w poczet członków spółdzielni. Jednocześnie członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu (art. 4 ust. 1 tej ustawy). Ponadto osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, są obowiązane uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni (art. 4 ust. 1 ¹ tej ustawy). Za opłaty, o których mowa w ust. 1-2 i 4, odpowiadają solidarnie z członkami spółdzielni, właścicielami lokali niebędącymi członkami spółdzielni lub osobami niebędącymi członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, osoby pełnoletnie stale z nimi zamieszkujące w lokalu, z wyjątkiem pełnoletnich zstępnych pozostających na ich utrzymaniu, a także osoby faktycznie korzystające z lokalu (por. art. 4 ust. 6 tej ustawy). Poza tym w przypadku długotrwałych zaległości z zapłatą opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1, 1 ¹ i 5, rażącego lub uporczywego wykraczania osoby korzystającej z lokalu przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu albo niewłaściwego zachowania tej osoby czyniącego korzystanie z innych lokali lub nieruchomości wspólnej uciążliwym, przepis art. 16 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali stosuje się odpowiednio. Z żądaniem, o którym mowa w tym przepisie, występuje zarząd spółdzielni na wniosek rady nadzorczej (por. art. 17 ¹⁰ tej ustawy).

Z powyższego wniosek, że członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, są obowiązane uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni, z zastrzeżeniem art. 5. (por. art. 4 ust 1 i 1 ¹ ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych).

Powyższe uregulowanie wskazuje, że prawidłowe jest rozumowanie Sądu Rejonowego dotyczące rozliczenia nakładów związanych z wydatkami na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego poczynionymi przez wnioskodawcę w okresie od lutego 2013 roku do listopada 2013 roku. Należy zauważyć, że opłaty te obciążają zarówno osobę będącą członkiem spółdzielni, jaki osobę, która nie jest członkiem spółdzielni, ale przysługuje jej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Te opłaty rozliczane przez Sąd Rejonowy nie dotyczą tych, które wynikają z samego korzystania z lokalu. Dlatego też uczestniczka w sposób nieprawidłowy zarzuca, że naruszono w tym zakresie jakiekolwiek przepisy. Także ustalenia Sądu Rejonowego w tym zakresie są prawidłowe, a to, że wnioskodawca wymienił zamki w żaden sposób nie przekreśla obowiązku uczestniczki postępowania w pokrywaniu obciążających ją opłat niezwiązanych z samym korzystaniem z lokalu mieszkalnego, a tylko takie zostały wliczone do wydatków na ten lokal. Gdyby wnioskodawca tych wydatków nie poniósł, to oboje byli małżonkowie obowiązani byliby je ponieść na rzecz spółdzielni, co więcej w braku ich regulowania istnieje możliwość utraty spółdzielczego własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego (por. art. 17 ¹⁰ ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych). A przecież to ograniczone prawo rzeczowe należy chronić przez nieuzasadnionym jego wyzbyciem się, a obowiązek ten obciąża oboje byłych już małżonków. W tym zakresie rozliczenia te są oparte na treści art. 207 k.c. biorąc pod uwagę równy udział byłych małżonków w majątku wspólnym.

Odnośnie sprzętu narciarskiego i do windsurfingu, który wg uczestniczki postępowania powinien być zaliczony do majątku wspólnego i rozliczony - należy zauważyć, że jak wynika z umowy sprzedaży z 14 grudnia 2014 roku sprzęt ten został sprzedany w trakcie trwania związku małżeńskiego za kwotę 1 000 zł, a uczestniczka nie wykazała, że środki z jego sprzedaży zostały zużyte w jakikolwiek inny sposób niż na majątek wspólny. Nie wykazała także, że zbycie tego majątku było nieuzasadnione i polegało na jego roztrwanianiu (por. art. 6 k.c.). Trzeba bowiem podkreślić, że roszczenie w tym zakresie ma charakter odszkodowawczy i opierać się winno o regulację art. 415 k.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 2000 r., sygn. akt V CKN 25/00, LEX 1129169).

Należy także podkreślić, że dopuszczenie dowodu z umowy sprzedaży z 14 grudnia 2012 roku w żaden sposób nie spowodowało zwłoki w rozpoznaniu sprawy. Nie było też konieczności przesłuchania nabywcy - takiego wniosku nawet nie złożono. Umowa została złożona 31 marca 2015 roku, a orzeczenie w sprawie zapadło 14 kwietnia 2015 roku - w żaden sposób nie spowodowało więc to zwłoki w rozpoznaniu sprawy. Uczestniczka postępowania w żaden sposób nie wykazała, że umowa sprzedaży jest pozorna. W tym zakresie nie złożyła żadnych wniosków dowodowych. Nie ma więc żadnych powodów, aby kwestionować przedłożoną do akt pisemną umowę sprzedaży tego sprzętu.

Odnośnie orzeczenia co do kosztów sądowych zasądzonych od uczestniczki postępowania należy zauważyć, że Sąd Rejonowy nie wziął pod uwagę tego, że uregulowała ona 2 czerwca 2014 roku kwotę 1 000 zł tytułem zaliczki na koszty opinii /k. 376/, albowiem takiej informacji nie było wówczas w aktach. Do apelacji zaś został dołączany dowód uiszczenia tej zaliczki, co powoduje, że koszty sądowe o tatą kwotę powinny być obniżone w stosunku do uczestniczki postępowania, gdyż zostały uregulowane w tej części.

Z powyższego wynika, że apelacja w części okazała się skuteczna, albowiem nieprawidłowo ustalono wysokość kwotową nakładów wnioskodawcy na majątek wspólny, a jednocześnie Sąd Rejonowy orzekając pomylił się rachunkowo nieprawidłowo wyliczając wysokość spłaty i nakładów.

Wartości majątku wspólnego byłych małżonków wynosi łącznie 161 255 zł, wysokość nakładów z majątku osobistego wnioskodawcy na majątek wspólny wynosi 97 396,80 zł. Wartość majątku wspólnego po odliczeniu całości nakładów wynosi więc 63 858,20 zł, co przy równych udziałach daje na rzecz uczestniczki postępowania kwotę 31 929,10 zł tytułem spłaty, natomiast jest ona zobowiązana zwrócić wnioskodawcy tytułem dokonanych przez niego nakładów na majątek wspólny w wysokości 3 090,53 zł połowy tych opłat w kwocie 1 545,27 zł, natomiast wnioskodawca musi zwrócić do majątku wspólnego poczynione z tego majątku nakłady na jego majątek odrębny osobisty w wysokości 7 785,35 zł stanowiące połowę kwoty tytułem opłaty jego polisy na życie - druga część tej kwoty jemu przysługuje nie musi więc jej zwracać uczestniczce postępowania. Dlatego też w ogólnym rozliczeniu z tytułu samych nakładów uczestniczka postępowania powinna otrzymać 6 240,09 zł, czyli kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy nakładami, które powinna zwrócić wnioskodawcy, a tymi które on powinien zwrócić jej. Dodatkowo do tej kwoty trzeba dodać spłatę należną na rzecz uczestniczki postępowania we wcześniej wskazanej wysokości 31 929,10 zł, co daje łącznie kwotę 38 169,19 zł.

Jeżeli chodzi o wysokości samej spłaty z tytułu podziału majątku wspólnego to uczestniczka postępowania otrzyma 31 92,10 zł tytułem swojego udziału w majątku wspólnym, a wnioskodawca otrzyma taką samą kwotę powiększoną o jego nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 97 396,80 zł, których zwrot mu się należy. Rozliczenie w tym zakresie jest więc prawidłowe, uwzględnia bowiem regulację art. 45 k.r.o. oraz art. 43 § 1 k.r.o. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 2012 roku, I CNP 25/11, LEX 1131108). Identyczne wartości w zakresie spłaty uzyskałoby się dzieląc wartość majątku wspólnego na połowę (ustalając udziały) i odejmując od tego co przypada uczestniczce postępowania połowę nakładów na majątek wspólny poczynionych przez wnioskodawcę z jego majątku osobistego.

Orzekając o terminie, wysokości i odsetkach ustawowych od spłaty Sąd Okręgowy brał pod uwagę art. 212 § 3 k.p.c. regulujący te kwestie i dlatego uwzględniając przyznanie zgodnie z wnioskiem całego majątku wspólnego byłych małżonków wnioskodawcy zasądził od niego spłatę oraz zwrot nakładów przyjmując miesięczny termin jako umożliwiający mu uregulowanie zasądzonej kwoty bądź z posiadanych środków bądź poprzez zaciągnięcie zobowiązania w instytucji kredytowej. Wnioskodawca otrzymał cały majątek wspólny i już we wniosku powinien się liczyć z obowiązkiem spłaty, a uczestniczka postępowania zrezygnowała z mieszkania stanowiącego majątek wspólny powinna więc otrzymać stosowny ekwiwalent we w miarę szybkim terminie. Jednocześnie ewentualny brak w chwili obecnej wystarczających środków finansowych po stronie wnioskodawcy na rozliczenie z uczestniczką postępowania może spowodować konieczność zaciągnięcia kredyty, ale dysponuje ograniczonym prawem rzeczowym przekraczającym wartością o ponad 100 000 zł zasądzoną kwotę – nie powinno więc być kłopotu z zabezpieczeniem kredytu i jego udzieleniem, tym bardziej, że osiąga on wynagrodzenie w wysokości 3 500 zł miesięcznie /k. 204v./.

Mając powyższe na uwadze w oparci o art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. należało orzec jak w punkcie I sentencji, a na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. oddalono apelację w pozostałej części jako bezzasadną.

O kosztach postępowania, na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., należało orzec jak w punkcie III sentencji, albowiem w toku prowadzonego postępowania o podział majątku wspólnego nie wystąpiła sprzeczność interesów, dlatego też należało zastosować zasadę rozliczenia kosztów obowiązująca w postępowaniu nieprocesowym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2010 r., sygn. akt III Cz 46/10, opublik. w OSNC z 2011 r., nr 7 – 8, poz. 88, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2012 r., sygn. akt V Cz 30/12, Lex 1231642).

SSR (del.) Roman Troll SSO Tomasz Tatarczyk SSO Krystyna Hadryś