Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2013r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Szymanowski

Sędziowie: SO del. Bohdan Bieniek (spr.)

SA Alicja Sołowińska

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 lipca 2013 r. w B.

sprawy z wniosku N. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wysokość świadczenia

na skutek apelacji wnioskodawczyni N. J.

od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 listopada 2012 r. sygn. akt V U 1461/12

I.  oddala apelację,

II.  przyznaje adwokatowi I. R. prowadzącej Kancelarię Adwokacką w B. wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 147,60 (sto czterdzieści siedem 60/100) złotych, w tym należny podatek od towarów i usług i nakazuje wypłacić tę kwotę ze Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Białymstoku).

Sygn. akt III AUa 121/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 sierpnia 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wykonał wyrok Sądu Apelacyjnego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 11 kwietnia 2012r. i przeliczył N. J. emeryturę z zastosowaniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia w wysokości 73,63 % za okres od 01 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2009 roku.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła N. J., domagając się zmiany zaskarżonej decyzji. Skarżąca nadal kwestionowała sposób wyliczenia świadczenia, a w szczególności przyjętą kwotę bazową oraz zaniżenie stażu pracy.

Sąd Okręgowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 8 listopada 2012r. w sprawie V U 1461/12 odwołanie oddalił.

Sąd I instancji ustalił, że od dnia 01 lutego 1991r. przyznano odwołującej prawo do emerytury. Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie z kolejnych 3 lat kalendarzowych z ostatnich 12 lat tj. od 01.01.1974r. do 31.12.1976r.

Następnie decyzją z dnia 20 stycznia 2000 roku organ rentowy w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) przyznał odwołującej, poczynając od dnia 01 listopada 1999r. rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe. Do ustalenia wysokości świadczenia przyjął dotychczasową podstawę wymiaru emerytury tj. 73,28 % i 22 lata okresów składkowych, zaś decyzją z dnia 16.06.2000 roku przyjęto 22 lata i 11 miesięcy okresów składkowych i 2 lata i 1 miesiąc okresów nieskładkowych.

Decyzją z dnia 26 maja 2009r. przyznano odwołującej prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym i ustalono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wynoszący 73,63%. Pozwany uwzględnił kwotę bazową ostatnio przyjętą do ustalenia prawa do emerytury jedynie do części socjalnej świadczenia tj. w kwocie 1862,62 zł obowiązującą na dzień 01.04.2009r. (data przyznania emerytury). Natomiast do obliczenia podstawy wymiaru świadczenia zastosowano starą kwotę bazową 717,16 zł obowiązującą od 1991 roku tj. od wydania pierwszej decyzji w sprawie emerytury. Wypłata świadczenia z nowym wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru emerytury nastąpiła z dniem 01 kwietnia 2009r.

W toczącej się sprawie V U 906/11 z odwołania N. J. została zweryfikowana wysokość emerytury wypłacanej odwołującej. Prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 11 kwietnia 2012r. zobligowano pozwanego do ustalenia emerytury wnioskodawczyni wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru w wysokości 73,63 % za okres od 01 kwietnia 2006r. do 31 marca 2009r.

W ocenie Sądu I instancji w toku postępowania (III AUa 1672/11) Sądy odniosły się szczegółowo do żądań w zakresie kwoty bazowej oraz przeliczeń świadczenia w oparciu o przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Następnie pozwany wykonał wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 11.04.2012r. i przeliczył odwołującej wysokość świadczenia stosownie do treści powołanego wyżej orzeczenia. W konsekwencji pozwany ustalił nową wysokość emerytury za trzy lata wstecz, przy uwzględnieniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru w wysokości 73,63 %. W zaskarżonej decyzji przyjęto ogólny staż podlegania ubezpieczeniu społecznemu w wymiarze 22 lata, 11 miesięcy i 13 dni. Nie uwzględniono okresu pracy w gospodarstwie rolnym jak domaga się tego odwołująca, gdyż w myśl przepisu art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wnioskodawczyni legitymuje się niezbędnym okresem podlegania ubezpieczeniu społecznemu do nabycia świadczenia emerytalnego. Praca w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia mogłaby być uwzględniona jedynie w zakresie niezbędnym do nabycia świadczenia.

Odwołująca przyznała, że wraz z decyzją z dnia 13.08.2012r. otrzymała załącznik przedstawiający sposób wyliczenia świadczenia. Wbrew odmiennemu stanowisku skarżącej ZUS dokonując przeliczenia świadczenia zastosował właściwą kwotę bazową w wysokości 717,16 zł do podstawy wymiaru świadczenia oraz prawidłowo przyjął do obliczenia tzw. części socjalnej świadczenia kwotę bazową obowiązującą na dzień 29 lutego 2004 roku w kwocie 1862,62 zł.

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję był związany wydanym w sprawie V U 906/11 (III AUa 1672/11) wyrokiem Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Skoro zaskarżona decyzja została wydana w wykonaniu prawomocnego wyroku i nie zawiera błędów formalnych, to odwołanie jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze na mocy art. 477 § 1 kpc Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

Od powyższego orzeczenia apelację wywiodła N. J., wskazując że nie zgadza się z rozstrzygnięciem Sądu I instancji. W swym środku odwoławczym podniosła, iż Sąd Okręgowy błędnie ustalił, że pozwany prawidłowo wykonał wyrok Sąd Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 11 kwietnia 2012r. Przede wszystkim skarżąca domaga się ustalenia wysokości świadczenia według uchwał SN, które pozwalają na ustalenie na nowo podstawy wymiaru emerytury osobie przechodzącej z renty na emeryturę. Po wtóre pozwany wadliwie ustalił łączną liczbę okresów składkowych i nieskładkowych. Otóż poza sporem pozostaje fakt, że skarżąca łącznie przepracowała 24 lata i 1 miesiąc, zaś w gospodarstwie rolnym dodatkowo 3 lata i 6 miesięcy. Powyższe okoliczności obligują pozwanego do prawidłowego ustalenia wysokości emerytury. Tymczasem pozwany, a następnie Sąd Okręgowy nie uwzględnili powyższych argumentów, co też czyni apelację konieczną i uzasadnioną.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni jest bezzasadna.

W pierwszej kolejności trzeba podkreślić, iż zakres postępowania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyznacza treść zaskarżonej decyzji. Innymi słowy mówiąc Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rozpoznając sprawę może orzekać w takim zakresie, jaki wynika z treści zaskarżonej decyzji. W niniejszej sprawie dana kwestia nabiera zasadniczego znaczenia.

Otóż zaskarżona decyzja z dnia 13 sierpnia 2012r. realizuje prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 11 kwietnia 2012r. w sprawie III AUa 1672/11 Prawomocne orzeczenie wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby [art. 365§ 1 kpc]

Moc wiążąca prawomocnego orzeczenia sądu charakteryzuje się dwoma aspektami. Pierwszy aspekt (prawomocność w sensie pozytywnym) oznacza, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak to przyjęto we wcześniejszym prawomocnym wyroku, co gwarantuje poszanowanie dla orzeczenia sądu ustalającego lub regulującego stosunek prawny stanowiący przedmiot rozstrzygnięcia. Określone w art. 365 § 1 k.p.c. związanie stron, sądów oraz innych organów i osób treścią prawomocnego orzeczenia wyraża nakaz przyjmowania przez nie, że w objętej nim sytuacji stan prawny przedstawiał się tak, jak to wynika z sentencji wyroku. Natomiast negatywna strona prawomocności materialnej polega na wykluczeniu możliwości ponownego rozpoznania sprawy między tymi samymi stronami co do tego samego przedmiotu. Jest to negatywna przesłanka procesowa, określana jako powaga rzeczy osądzonej, czyli res iudicata, która została uregulowana w art. 366 k.p.c. [por. wyrok SN z dnia 27.01.2011r. w sprawie I UK 191/10 Lex 896481; wyrok SA w Katowicach z dnia z dnia 9.04.2013r. III AUa 1260/12 Lex 1314737]

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, iż w toku trwania postępowania w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem [III AUa 1672/11], toczącej się pomiędzy skarżącą a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, rozstrzygano kwestie związane ze sposobem ustalenia wysokości świadczenia oraz zagadnienia związane ze sposobem obliczenia podstawy wymiaru. W pisemnym uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wyjaśnił okoliczności z tym związane. Należy jedynie powtórzyć, że pozwany prawidłowo obliczył okresy składkowe. Na poparcie tej tezy zostały przedstawione przepisy prawa, jak też stosowne orzecznictwo Sądu Najwyższego. Mając tak przedstawione argumenty wydaje się ów problem dostatecznie wyjaśniony. Tymczasem brak minimalnego obiektywizmu po stronie odwołującej, który wyrażał się także sposobem zachowania w toku rozprawy apelacyjnej, powoduje dalsze żądania modyfikacji tych okresów w abstrakcyjnym oderwaniu od podstawy prawnej takiego żądania. Identycznie rzecz dotyczy wysokości kwoty bazowej. Skarżąca domaga się ustalenia wysokości emerytury mając na uwadze okoliczności wynikające między innymi z uchwały SN z dnia 29 października 2002r. wydanej w sprawie III UZP 7/02. Zgodnie z przytoczonym orzeczeniem przy ustalaniu na podstawie art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr. 162, poz. 1118 ze zm.) wysokości emerytury osoby, która miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy i która żąda przyjęcia za podstawę wymiaru emerytury podstawy wymiaru renty (art. 21 ust. 1 pkt 1 tej ustawy), składnik emerytury wynoszący 24% kwoty bazowej oblicza się na podstawie kwoty bazowej obowiązującej w dacie zgłoszenia wniosku o emeryturę.

Jednakże wnioskodawczyni zapomina, że od tego czasu stan prawny uległ zmianie. Już ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw [Dz.U z 2004r. Nr 121;poz.1264] dokonano nowelizacji treści art. 53 ustawy emerytalnej poprzez dodanie ust.3 i 4, który wyklucza obecnie możliwość spełnienia wniosków skarżącej.

Sąd Apelacyjny uznał za konieczne powtórzenie tych dwóch okoliczności, by wyeksponować ubezpieczonej poprawność poprzedniego rozstrzygnięcia.

Natomiast w sprawie III AUa 1672/11 Sąd Apelacyjny uznał, iż istnieją przesłanki do ustalenia wysokości emerytury wskaźnikiem 73,68% już od dnia 1 kwietnia 2006r. i w związku z tym zobligował pozwanego do wydania kolejnej decyzji.

Przedmiotowa decyzja z dnia 13 sierpnia 2012r. dowodzi o wykonaniu powyższego rozstrzygnięcia. W niniejszej sprawie tylko ten aspekt podlega kontroli sądu, tj. weryfikacja czy pozwany prawidłowo wykonał wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 11.04.2012r. Analiza treści rozstrzygnięcia Sądu I instancji pozwala stwierdzić, ze Sąd Okręgowy badał przedmiotową kwestię i poczynił w tej sprawie prawidłowe ustalenia w zakresie stanu faktycznego oraz dokonał trafnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Mając powyższe na uwadze apelacja skarżącej podlega oddaleniu z mocy art. 385 kpc.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu orzeczono stosownie do treści § 13 ust.1 pkt 2 w związku z § 12 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu