Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA Jacek Sadomski

Sędziowie: SA Teresa Mróz (spr.)

SO (del.) Jolanta de Heij - Kaplińska

Protokolant: Lidia Ronkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko (...) S.A. w G.

o zaniechanie czynów nieuczciwej konkurencji

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 22 października 2013 r., sygn. akt XX GC 625/12

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od (...) Spółki z o.o. w W. na rzecz (...) S.A. w G. kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI A Ca 35/14

UZASADNIENIE

Powódka (...) Sp. z o.o. w W. wniosła o orzeczenie, że Sąd nakazuje pozwanej (...) S.A. w G. zaniechania stosowania w regulaminach promocji dotyczących świadczenia usług telekomunikacyjnych postanowień przewidujących automatyczne przedłużanie okresu zobowiązania uczestnika promocji do pozostania abonentem dostawcy usług, którego naruszenie wiąże się ze zobowiązaniem uczestnika promocji do zwrotu kwot przyznanych mu ulg pomniejszonych o proporcjonalną ich wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania, nakazanie (...) zaniechania stosowania w regulaminach promocji dotyczących świadczenia usług telekomunikacyjnych postanowień przewidujących możliwość jednostronnej zmiany przez dostawcę cen lub innych warunków świadczenia usług, bez jednoczesnego przyznania użytkownikom usług możliwości rozwiązania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu według norm przypisanych.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na jej rzecz zwrotu kosztów procesu, według norm przypisanych.

Wyrokiem z dnia 22 października 2013 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo i rozstrzygnął o kosztach procesu.

Orzeczenie powyższe zapadło na podstawie następujących ustaleń faktycznych i rozważań prawnych sądu pierwszej instancji:

Strony postępowania są operatorami telekomunikacyjnymi świadczącym usługi dostępu do mediów elektronicznych na rynku polskim.

(...) jest wiodącym w Polsce dostawcą potrójnej usługi: telewizji kablowej, szerokopasmowego Internetu oraz telefonii stacjonarnej (tzw. usługa triple play), będąc przy tym największym w Polsce operatorem telewizji kablowej. Usługi (...) są dostępne w ponad 100 miastach w Polsce, w tym w B. i w W..

(...) jest również dostawcą płatnej telewizji kablowej, szerokopasmowego Internetu oraz telefonii stacjonarnej (tzw. usługa triple play), będąc przy tym drugim pod względem liczby abonentów operatorem kablowym w Polsce. Pozwana działa w 164 miastach w Polsce, świadcząc ww. usługi telekomunikacyjne dla ponad 800.000 abonentów.

Obszary zasięgu (...) oraz (...) krzyżują się, tzn. w wielu lokalizacjach potencjalni klienci mają możliwość skorzystać według swojego wyboru z usługi telewizji kablowej oraz usług towarzyszących świadczonych przez (...) bądź (...).

Szczególnie intensywna konkurencja pomiędzy stronami ma miejsce na rynku W..

W praktyce prowadzonej przez strony działalności jest proponowanie abonentom zawierania umów na warunkach promocyjnych, w zamian za zobowiązanie abonenta do nierozwiązywania umowy przez określony czas (tzn. okres lojalnościowy). Zawierając umowę lojalnościową, abonent zyskuje znaczne ulgi w wysokości opłat abonamentowych.

Zarówno powódka, jak i pozwana stosowały i stosują regulaminy promocji przewidujące powyższe zobowiązanie. Regulaminy te przewidują związanie klienta zobowiązaniem do pozostania abonentem (...) przez okres 12 lub 24 miesięcy, pod rygorem konieczności zwrotu proporcjonalnej części ulgi udzielonej przy zawarciu umowy, na warunkach przewidzianych art. 57 ust. 6 Pt. Ulga ta wyraża się w różnicy pomiędzy cenami oferowanymi w ramach promocji, a cenami wynikającymi z ogólnego cennika .

Pozwana w okresie od 20 kwietnia 2012 r. do 31 września 2012 r. stosowała na terenie W. promocję w ramach regulaminu promocji (...) (symbol (...)), oraz w okresie od 10 kwietnia 2012 r. do 31 września 2012 r. na terenie W. promocję w ramach regulaminu promocji (...) „Oferta - (...), regulamin promocji (...) (...).

Pierwotnie Regulaminy obowiązywały do 31 sierpnia 2012 r., ale pozwana przedłużyła okres trwania Promocji (wynikającego z § 8 pkt. 8 regulaminów „Oferta - (...) oraz „Oferta - (...) oraz § 7 pkt. 9 regulaminu (...).

Obecnie pozwana nie zawiera już umów na warunkach wynikających z Regulaminów wobec wprowadzenia od dnia 1 października 2012 r. nowego regulaminu na świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz nowych warunków regulaminów promocji.

Na podstawie Regulaminów pozwana proponowała swoim abonentom ceny niższe od cen wynikających z ogólnego cennika obowiązującego u powódki w czasie stosowania Promocji, a więc udzielała abonentom ulgi.

We wszystkich sprawach nieuregulowanych w Regulaminie Promocji zastosowanie do umowy abonenckiej miały odpowiednie postanowienia ogólnego Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych przez pozwanego, który wszedł w życie 2 stycznia 2010 r.

W czasie trwania Promocji Regulamin Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych miał brzmienie takie, jak określone w umowie abonenckiej. W czasie obowiązywania Promocji warunki cenowe Promocji nie uległy zmianie.

Pozwana w dniu 1 października 2012 r. w miejsce Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych wprowadziła nowe regulaminy świadczenia usług telekomunikacyjnych w tym jeden główny regulamin oraz trzy regulaminy dotyczące odpowiednio usługi Internetu, telefonii stacjonarnej oraz telewizji. Zmiana nastąpiła w trybie przewidzianym w zapisach Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych oraz przepisach prawa. W szczególności wszyscy abonenci pozwanego zostali powiadomieni o zmianie Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych i prawie bezkosztowego rozwiązanie umowy abonenckiej w terminie wskazanym w umowie.

Wszystkie Regulaminy Promocji proponowane abonentom przez pozwaną przewidywały mechanizm przedłużania okresu lojalnościowego przy zachowaniu ulgi na zasadach określonych odpowiednio w § 4 i § 5 Regulaminów. Mechanizm ten nie był automatyczny. Zgodnie z Regulaminami Promocji abonament miał prawo złożyć oświadczenie woli o braku woli przedłużenia okresu lojalnościowego, w związku z czym abonent, którego racjonalność zakładać należy, mógł doprowadzić do rozwiązania umowy przed przedłużeniem umowy na kolejny okres promocyjny.

Zgodnie z § 4 i 5 Regulaminu Promocji:Oferta - (...) oraz Oferta – (...):

⚫

§ 4 ulgi w Promocji dla wszystkich jej Uczestników określonych w § 3Regulaminu Promocji, którzy w czasie trwania Promocji podpiszą Umowę na ofertę łączoną, zawierającą zgodnie z wyborem Uczestnika dwie, trzy lub cztery usługi świadczone przez Dostawcę Usług (paczka):

1.  Świadczenie Usług w ramach Promocji rozpoczyna się z dniem aktywacji nowej Usługi lub Usług i od tego dnia naliczane są Opłaty Abonamentowe oraz opłaty za wykonane rozmowy telefoniczne.

2.  Opłaty Abonamentowe określone §4 obowiązują Uczestników Promocji przez 24 miesiące, z zastrzeżeniem § 5 pkt. 1, § 8 pkt.2 oraz § 6 pkt. 1;

3.  Opłaty Abonamentowe określone w § 4 obowiązują Uczestników Promocji w okresie kolejnych 6 miesięcznych Okresów Zobowiązania z zastrzeżeniem § 6 pkt. 2 oraz § 8 pkt. 2.

⚫

§ 5 Zobowiązania uczestnika PROMOCJI

1.  Warunkiem przyznania ulg określonych w § 4 niniejszego Regulaminu jest zobowiązanie się Uczestnika Promocji do pozostania Abonentem Dostawcy usług w zakresie wybranego zgodnie z § 4 zestawu usług przez okres 24 kolejnych, pełnych miesięcy od dnia aktywacji (okres zobowiązania), zgodnie z wyborem abonenta, z zastrzeżeniem § 5 pkt. 1.

2.  Okres zobowiązania ulega cyklicznemu przedłużeniu na czas określony 6 miesięcy, liczonych od dnia upływu poprzedniego Okresu Zobowiązania. Promocyjna opłata abonamentowa obowiązuje w kolejnych Okresach Zobowiązania.

3.  Abonentowi przysługuje prawo rozwiązania Umowy Abonenckiej skutecznym na ostatni dzień każdego okresu zobowiązania, za wypowiedzeniem złożonym nie później niż na 1 miesiąc przed zakończeniem okresu zobowiązania.

4.  W przypadku rozwiązania Umowy Abonenckiej przed upływem Okresu Zobowiązania wskazanego w ustępie 1 lub 2 niniejszego paragrafu, w trybie przewidzianym § 6 Umowy dot. rozwiązania Umowy bez wypowiedzenia przez Dostawcę Usług oraz pkt. 11.6 Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych przez (...) S.A., Uczestnik Promocji zobowiązany będzie do zwrotu kwot wynikających z przyznanych mu ulg opisanych w § 4, pomniejszonych o proporcjonalną ich wartość za okres od dnia zawarcia umowy na zasadach niniejszej promocji, do dnia jej rozwiązania.

5.  Wysokość kwoty z tytułu zwrotu przyznanej ulgi obliczane będzie według następującego wzoru: Wysokość kwoty = równowartość całej ulgi x liczba pełnych miesięcy pozostałych do końca Okresu Zobowiązania / liczba miesięcy Okresu Zobowiązania.

6.  Równowartość całej ulgi - oznacza kwotę stanowiącą sumę ulg udzielonych abonentowi na dzień zawarcia umowy, wyrażającą się w różnicy między ceną usługi wynikającą z Cennika, a ich ceną promocyjną oferowaną Abonentowi przez Dostawcę Usług. Upust może dotyczyć w szczególności: Opłaty za wykonanie instalacji przyłącza, Opłaty za wykonanie aktywacji przyłącza, Opłaty abonamentowej.

7.  Obowiązek zwrotu ulg nie dotyczy przypadków, w których przepisy prawa uprawniają Abonenta do rozwiązania umowy bez obowiązku zwrotu ulgi przyznanej w związku z zawarciem umowy.

8.  W przypadku utraty pracy przez Abonenta, wykazanej Dostawcy usług świadectwem pracy wskazującym, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z powodów leżących po stronie zakładu pracy, Abonentowi przysługuje prawo rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym, a Dostawca Usług nie będzie dochodził w takim przypadku roszczeń opisanych w pkt. 4 niniejszego paragrafu z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez Abonenta przed upływem Okresu zobowiązania wskazanego w punkcie 1 niniejszego paragrafu.

Natomiast zgodnie z § 4 i 5 Regulaminu Promocji: (...):

⚫

§ 4 Ulgi dla Abonenta

Ulgi w Promocji dla wszystkich jej Uczestników określonych w § 3 Regulaminu Promocji, którzy w czasie trwania Promocji podpiszą Umowę na ofertę łączoną, zawierającą zgodnie z wyborem Uczestnika dwie lub trzy usługi świadczone przez Dostawcę Usług:

1.  Łączna wysokość miesięcznych Opłat Abonamentowych za korzystanie z Usługi dostarczania programów telewizyjnych, Usługi Dostępu do Internetu oraz Usługi Telefonicznej, w kolejnych miesiącach, w wybranym przez Uczestnika Promocji zestawie usług (Paczka), po uwzględnieniu zmiany stawki w miesięcznej opłacie Abonamentowej za Usługę dostępu do Internetu, Usługę Telefoniczną lub Usługę Telewizyjną, została określona w Załączniku nr 1 do niniejszego Regulaminu, stanowiącym jego integralną część.

2.  Świadczenie Usług w ramach Promocji rozpoczyna się z dniem aktywacji nowej Usługi lub Usług i od tego dnia naliczane są opłaty za wykonane rozmowy telefoniczne.

3.  Opłaty Abonamentowe określone w Załączniku nr 1 do niniejszego Regulaminu obowiązują Uczestników Promocji przez okres 24 pełnych miesięcy kalendarzowych, z zastrzeżeniem §5 pkt. l oraz § 7 pkt. 2

4.  Opłaty abonamentowe określone w Załączniku nr 1 (cena obowiązująca przez okres ostatnich 12 miesięcy) do niniejszego Regulaminu obowiązują Uczestników Promocji w okresie kolejnych 6 miesięcznych okresów zobowiązania z zastrzeżeniem § 5 pkt. 2 oraz § 7 pkt. 2.

⚫

§5 Zobowiązania Uczestnika Promocji

1.  Warunkiem przyznania ulg określonych w §4 niniejszego Regulaminu, jest zobowiązanie się Uczestnika Promocji do pozostania Abonentem Dostawcy Usług w zakresie wybranego zgodnie z Załącznikiem nr 1 zestawu usług przez okres 24 kolejnych miesięcy od dnia aktywacji.

2.  Okres Zobowiązania ulega cyklicznemu przedłużeniu na czas określony 6 miesięcy, liczonych od dnia upływu poprzedniego Okresu Zobowiązania.

3.  Po okresie 24 miesięcznego Okresu Zobowiązania Abonentowi, na jego wniosek, przysługuje prawo do korzystania z wybranego zestawu usług na zasadach określonych w aktualnym Cenniku Dostawy Usług dla Usługi dostępu do Internetu i Usługi dostarczania programów telewizyjnych w wybranych pakietach, bez 6 miesięcznych Okresów Zobowiązania .

4.  Abonentowi przysługuje prawo rozwiązania Umowy Abonenckiej ze skutkiem na ostatni dzień każdego Okresu Zobowiązania, za wypowiedzeniem złożonym nie później niż na 1 miesiąc przed zakończeniem Okresu Zobowiązania.

5.  W przypadku rozwiązania Umowy Abonenckiej przed upływem okresu zobowiązania wskazanego w ustępie 1 lub 2 niniejszego paragrafu, w trybie przewidzianym §6 Umowy, zawieszenia Umowy lub rozwiązania Umowy bez wypowiedzenia przez Dostawcę Usług (11.5 oraz 11.6 Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych przez (...) S.A.), Uczestnik Promocji zobowiązany będzie do zwrotu kwot wynikających z przyznanych mu ulg opisanych w § 4, pomniejszonych o proporcjonalna ich wartość za okres od dnia zawarcia umowy na zasadach niniejszej promocji, do dnia jej rozwiązania.

6.  Wysokość kwoty z tytułu zwrotu przyznanej ulgi obliczane będzie według następującego wzoru: Wysokość kwoty = równowartość całej ulgi x liczba pełnych miesięcy pozostałych do końca Okresu Zobowiązania / liczba miesięcy Okresu Zobowiązania.

7.  Równowartość całej ulgi - oznacza kwotę stanowiącą sumę ulg udzielonych abonentowi na dzień zawarcia umowy, wyrażającą się w różnicy między ceną usługi wynikającą z Cennika , a ich ceną promocyjną oferowaną Abonentowi przez Dostawcę Usług. Upust może dotyczyć w szczególności: Opłaty za wykonanie instalacji przyłącza, Opłaty za wykonanie aktywacji przyłącza, Opłaty abonamentowej.

8.  Obowiązek zwrotu ulg nie dotyczy przypadków, w których przepisy prawa uprawniają Abonenta do rozwiązania umowy bez obowiązku zwrotu ulgi przyznanej w związku z zawarciem umowy.

9.  W przypadku utraty pracy przez Abonenta, wykazanej Dostawcy usług świadectwem pracy wskazującym, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z powodów leżących po stronie zakładu pracy. Abonentowi przysługuje prawo rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym, a Dostawca Usług nie będzie dochodził w takim przypadku roszczeń opisanych w punkcie 5 niniejszego paragrafu z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez Abonenta przed upływem Okresu zobowiązania wskazanego w punkcie 1 niniejszego paragrafu.

10.  Odpowiednie zobowiązania, o których mowa w niniejszym paragrafie Uczestnik Promocji potwierdzi własnoręcznym podpisem złożonym na egzemplarzu niniejszego Regulaminu.

W Regulaminie Promocji są wyraźne odesłanie do Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych.

Zgodnie z § 8 Regulaminu Promocji: „Oferta - (...) oraz „Oferta – (...):

1.  Niniejszy Regulamin Promocji jest regulaminem szczególnym w stosunku do Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych i odnosi się tylko do tej promocji.

2.  Dostawca usług zastrzega sobie prawo do zmian Opłat Abonamentowych określonych w § 4.

3.  Dostawca usług zastrzega sobie zmianę parametrów technicznych Usługi Dostępu do Internetu.

4.  O zmianach, o których mowa w pkt. 2 i 3 mniejszego paragrafu i terminie ich wprowadzenia, Dostawca Usług poinformuje pisemnie Abonenta, z wyprzedzeniem czasowym obejmującym co najmniej jeden okres rozliczeniowy.

5.  Jeżeli Abonent nie poinformuje Dostawcy Usług we wskazanym terminie o odmowie przyjęcia zmian, o których mowa w pkt. 2 i 3 niniejszego paragrafu przyjmuje się, że zmiany akceptuje.

6.  Abonentowi przysługuje prawo odmowy przyjęcia obu zmian, o których mowa w pkt. 2 i 3 niniejszego paragrafu lub cofnięcia zgody na te zmiany, w każdym dniu Okresu Zobowiązania. Oświadczenie w tej sprawie może zostać złożone Dostawcy Usług w dowolnej formie. W tym przypadku Dostawca Usług rozpocznie świadczenie Usług na warunkach obowiązujących w dniu podpisania umowy na warunkach promocyjnych.

7.  We wszystkich sprawach nieuregulowanych niniejszym Regulaminem mają zastosowania odpowiednie postanowienia Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych, przepisy kodeksu cywilnego oraz przepisy regulujące działalność w dziedzinie telekomunikacji.

8.  Dostawca Usług zastrzega sobie w trakcie obowiązywania Promocji możliwość zmiany czasu obowiązywania Promocji określonego w §2.

9.  Niniejszy Regulamin nie wyłącza możliwości podpisania Umowy Abonenckiej z Dostawcą Usług na zasadach ogólnych.

10.  Każdy z Uczestników Promocji oświadcza, że zapoznał się z treścią Regulaminu oraz akceptuje warunki w nim zawarte. Odpowiednie zobowiązania, o których mowa w niniejszym Regulaminem Uczestnik Promocji potwierdzi własnoręcznym podpisem złożonym na egzemplarzu niniejszego Regulamin.

Zgodnie z § 7 Regulaminu Promocji: (...):

1.  Niniejszy Regulamin Promocji jest regulaminem szczególnym w stosunku do Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych i odnosi się tylko do tej promocji.

2.  Dostawca usług zastrzega sobie prawo do zmian Opłat Abonamentowych określonych w Załączniku nr 1.

3.  Dostawca usług zastrzega sobie zmianę parametrów technicznych Usługi Dostępu do Internetu.

4.  O zmianach, o których mowa w pkt. 2 i 3 niniejszego paragrafu i terminie ich wprowadzenia, Dostawca Usług poinformuje pisemnie Abonenta, z wyprzedzeniem czasowym obejmującym co najmniej jeden okres rozliczeniowy.

5.  Jeżeli Abonent nie poinformuje Dostawcy Usług we wskazanym terminie o odmowie przyjęcia zmian, o których mowa w pkt.2 i 3 niniejszego paragrafu przyjmuje się, że zmiany akceptuje.

6.  Abonentowi przysługuje prawo odmowy przyjęcia obu zmian, o których

7.  mowa w pkt. 2 i 3 niniejszego paragrafu lub cofnięcia zgody na te zmiany, w każdym dniu Okresu Zobowiązania. Oświadczenie w tej sprawie może zostać złożone Dostawcy Usług w dowolnej formie. W tym przypadku Dostawca Usług rozpocznie świadczenie Usług na warunkach obowiązujących w dniu podpisania umowy na warunkach promocyjnych.

8.  We wszystkich sprawach nieuregulowanych niniejszym Regulaminem mają zastosowanie odpowiednie postanowienia Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych, przepisy kodeksu cywilnego oraz przepisy regulujące działalność w dziedzinie telekomunikacji.

9.  Dostawca Usług zastrzega sobie w trakcie obowiązywania Promocji możliwość zmiany czasu obowiązywania Promocji określonego w § 2.

10.  Niniejszy Regulamin nie wyłącza możliwości podpisania Umowy Abonenckiej z Dostawca Usług na zasadach ogólnych.

11.  Każdy z Uczestników Promocji oświadcza, że zapoznał się z treścią REGULAMINU oraz akceptuje warunki w nim zawarte.

W postanowieniach Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych są natomiast zapisy, których brak zarzuca powód.

Zgodnie z § 8 pkt 7 Regulaminów Promocji – Oferta (...), Oferta (...), oraz §7 pkt.7 Regulaminu Promocji (...), do umowy zawieranej z abonentem mają więc we wszystkich sprawach nieuregulowanych Regulaminem i Umową zastosowanie jako uzupełniające postanowienia Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych (obecnie Nowego Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych). W szczególności, do dnia 31 września 2012 r. były to zapisy:

a)  pkt 12.7 Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych w zakresie dotyczącym przyczyn umożliwiających podniesienia opłat przez Pozwanego,

b)  pkt 12.9 Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych w zakresie dotyczącym prawa abonenta do rozwiązania umowy za wypowiedzeniem w wypadku zmian wysokości Opłat Abonamentowych bez konieczności zapłaty jakiegokolwiek odszkodowania Pozwanemu,

c)  pkt. 15.7. w zakresie dotyczącym prawa abonenta do odstąpienia od umowy w wypadku wprowadzenia zmian do Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych bez konieczności zapłaty jakiegokolwiek odszkodowania Pozwanemu.

Poniżej stosowne zapisy Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych:

12.7. Dostawcy Usług przysługuje prawo do zmiany wysokości opłat, w tym Opłaty Abonamentowej. Zmiana opłat może być dokonywana nie częściej niż 2 razy w roku kalendarzowym. Przyczyną podniesienia opłat może być:

a.  wzrost kosztów działalności gospodarczej Dostawcy Usług,

b.  wzrost cen towarów i usług (inflacja),

c.  wzrost obciążeń, wynikający ze zmiany przepisów prawa obowiązujących Dostawcę Usług

12.8  O zmianie wysokości Opłaty Abonamentowej Dostawca Usług powiadomi Abonenta na piśmie w terminie 45 dni przed jej wprowadzeniem.

12.9  W przypadku zmiany Opłaty, Abonentowi przysługuje prawo do rozwiązania Umowy za wypowiedzeniem, skutecznym z dniem wprowadzenia zmienionych opłat. W przypadku skorzystania przez Abonenta z tego prawa, Dostawcy Usług nie przysługuje roszczenie odszkodowawcze. Oświadczenie Abonenta o wypowiedzeniu Umowy powinno być złożone co najmniej na 14 dni przed wprowadzeniem zmienionych opłat. Niedotrzymanie tego terminu przez Abonenta powoduje, że jego oświadczenie o wypowiedzeniu nie wywołuje skutków prawnych.

15.5  Dostawca Usług zastrzega sobie prawo do zmiany postanowień niniejszego Regulaminu

15.6  O zmianie treści Regulaminu Abonent będzie powiadomiony na piśmie, w terminie 45 dni przed jej wprowadzeniem.

15.7  W przypadku zmiany treści Regulaminu, Abonentowi przysługuje prawo do odstąpienia od Umowy z dniem wprowadzenia nowego Regulaminu lub jego zmiany. W przypadku skorzystania przez Abonenta z tego prawa, Dostawcy Usług nie przysługuje roszczenie odszkodowawcze. Oświadczenie Abonenta o odstąpieniu powinno być złożone co najmniej 14 dni przed wprowadzeniem nowego Regulaminu lub jego zmian Niedotrzymanie tego terminu przez Abonenta powoduje, że jego oświadczenie o odstąpieniu nie wywołuje skutków prawnych.

15.8  Treść Regulaminu oraz proponowane jego zmiany ogłoszone będą publicznie na Stronie WWW, przy czym treść proponowanych zmian - dotyczących nazwy, adresu i siedziby Dostawcy Usług, zakresu świadczonych Usług Telekomunikacyjnych ze wskazaniem elementów składających się na opłatę abonamentową, zasady wypłaty kar umownych, zakresu obsługi serwisowej, standardowych warunków umowy, w tym wskazania minimalnego czasu trwania umowy, jeżeli taki został określony, trybu postępowania reklamacyjnego - podana będzie do publicznej wiadomości w terminie 45 dni przed wprowadzeniem w życie.

Natomiast od 1 października 2012 r. są to odpowiednio następujące zapisy Nowego Głównego Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych (pkt 9.7 - 9.9 oraz pkt 12.5.-12.8).

Poniżej stosowne zapisy Nowego Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych (k.226-229):

Dostawcy Usług przysługuje prawo do zmiany wysokości opłat, w tym Opłaty Abonamentowej, Opłaty Powiązanej i innej określonej w Cenniku.

9.8 O zmianie wysokości Opłaty Dostawca Usług powiadomi Abonenta na piśmie w terminie 30 dni przed jej wprowadzeniem. W przypadku określonym w art. 61 ust. 5 a. Ustawy Prawo Telekomunikacyjne Abonent może być poinformowany o zmianie wysokości opłaty drogą elektroniczną na wskazany przez Abonenta w tym celu adres poczty elektronicznej lub za pomocą podobnego środka porozumienia się na odległość.

9.9. W przypadku zmiany opłaty, Abonentowi przysługuje prawo do rozwiązania Umowy za wypowiedzeniem, skutecznym na dzień wprowadzenia zmienionych opłat. W przypadku skorzystania przez Abonenta z tego prawa, Dostawcy Usług nie przysługuje roszczenie odszkodowawcze a także zwrot ulgi przyznanej Abonentowi za wyjątkiem przypadku, gdy konieczność wprowadzenia zmian Opłat określonych w Cenniku wynika bezpośrednio ze zmiany przepisów prawa. Oświadczenie Abonenta o wypowiedzeniu Umowy powinno być złożone co najmniej na 14 dni przed wprowadzeniem zmienionych opłat. Niedotrzymanie tego terminu przez Abonenta powoduje, że jego oświadczenie o wypowiedzeniu nie wywołuje skutków prawnych.

12.5. Dostawca Usług zastrzega sobie prawo do zmiany postanowień niniejszego Regulaminu.

12.6  O zmianie treści Regulaminu Abonent będzie powiadomiony na piśmie w terminie co najmniej jednego miesiąca przed jej wypowiedzeniem. W przypadku określonym w art.60a.ust. 1 b. Ustawy Prawo Telekomunikacyjne Abonent może być poinformowany o zmianie treści Regulaminu drogą elektroniczną na wskazany przez Abonenta w tym celu adres poczty elektronicznej lub za pomocą podobnego środka porozumiewania się na odległość.

12.7  W przypadku zmiany treści Regulaminu, Abonentowi przysługuje prawo do odstąpienia od Umowy z dniem wprowadzenia nowego Regulaminu lub jego zmiany. W przypadku skorzystania przez Abonenta z tego prawa, Dostawcy Usług nie przysługuje roszczenie odszkodowawcze, a także zwrot ulgi przyznanej Abonentowi z wyjątkiem przypadku, gdy konieczność wprowadzenia zmian warunków Umowy Abonenckiej określonych w Regulaminie wynika bezpośrednio ze zmiany przepisów prawa, w tym również usunięcia niedozwolonych postanowień umownych. Oświadczenie Abonenta o odstąpieniu powinno być złożone co najmniej 14 dni przed wprowadzeniem nowego Regulaminu lub jego zmian. Niedotrzymanie tego terminu przez Abonenta powoduje, że jego oświadczenie o odstąpieniu nie wywołuje skutków prawnych.

12.8  Treść Regulaminu oraz proponowane jego zmiany ogłoszone będą publicznie na Stronie WWW, przy czym treść proponowanych zmian - dotyczących nazwy, adresu i siedziby Dostawcy Usług, zakresu świadczonych Usług Telekomunikacyjnych ze wskazaniem elementów składających się na opłatę abonamentową, zasady wypłaty kar umownych, zakresu obsługi serwisowej, standardowych warunków umowy, w tym wskazania minimalnego czasu trwania umowy, jeżeli taki został określony, trybu postępowania reklamacyjnego - podana będzie do publicznej wiadomości w terminie jednego miesiąca przed wprowadzeniem w życie.

Sąd wskazał, że w analogicznym okresie powódka również promowała swoje usługi. Regulaminy stosowane przez powódkę, wykorzystują zupełnie inną metodę niż stosowana w Regulaminach pozwanej.

Zgodnie z regulaminami promocji powódki, po upływie okresu lojalnościowego abonent powódki nie uzyskuje, ani nie utrzymuje dotychczasowej ulgi - usługi są mu świadczone na warunkach wynikających z aktualnego cennika obowiązującego na dzień zakończenia okresu lojalnościowego.

W jednym i drugim przypadku niewypowiedzenie umowy przez klienta skutkuje automatycznym przedłużeniem umowy abonenckiej.

Różnica pomiędzy promocjami stron polega na tym, że umowa abonencka stosowana przez powódkę po upływie okresu promocji może zostać wypowiedziana w każdym czasie bez konsekwencji finansowych, natomiast umowa abonencka stosowana przez pozwaną może również zostać wypowiedziana w każdym czasie (okres 6 miesięcy) jednakże z racji tego, że umowa została zawarta na warunkach promocyjnych (nadal obowiązuje cennik Regulaminu Promocji) wypowiedzenie jej skutkuje karą umowną przewidzianą w Regulaminie.

Postanowieniem z dnia 10 października 2013 r. Sąd oddalił wniosek o przesłuchanie świadków: R. B., M. C., R. G., K. T., bowiem okoliczności, na które mieli zeznawać świadkowie zostały bądź przyznane przez powódkę bądź były irrelewantne dla rozstrzygnięcia.

Pełnomocnik pozwanej złożył zastrzeżenie do protokołu na podstawie art. 162 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. i art. 236 k.p.c. Sąd Okręgowy podkreślił, że zgodnie z art. 162 k.p.c. strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na najbliższym posiedzeniu zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Zastrzeżenia do protokołu zgłoszone przez pełnomocnika powoda, wciągnięte do protokołu, zostały odczytane na rozprawie, zaś pełnomocnik nie zgłosił do ich treści uwag. Pełnomocnik pozwanego wskazał, że sąd naruszył art. 227 k.p.c. i art. 236 k.p.c., jednakże nie wykazał, na czym miałoby polegać uchybienie. Wobec tego sąd nie mógł się ustosunkować do zgłoszonego zastrzeżenia i podjąć czynności procesowych na podstawie art. 240 § 1 k.p.c. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Katowicach wyroku z dnia 5 września 2011 r. (V ACa 373/11, Lex nr 1102965) zastrzeżenie z art. 162 k.p.c. nie jest formalnością bez treści i celu, ale ma umożliwić sądowi naprawienie uchybienia, co wywołuje konieczność sprecyzowania na czym uchybienie przepisom polega. Ograniczenie się do żądania zaprotokołowania „podniesienia zastrzeżenia z art. 162 k.p.c.” w istocie nie uwzględnia celu omawianego przepisu i zmierza do jego obejścia, czyniąc z niego podstawę do wypowiadania zwrotu retorycznego bez treści, niczego nie wyjaśniającego, przez co nie zmierzającego do niezwłocznego naprawienia uchybienia przepisom postępowania. Celem regulacji art. 162 k.p.c. jest zapobieganie nielojalności procesowej przez zobligowanie stron do zwracania na bieżąco uwagi sądu na wszelkie uchybienia procesowe w celu ich niezwłocznego wyeliminowania i niedopuszczenie do celowego tolerowania przez strony takich uchybień z zamiarem późniejszego wykorzystania ich w środkach odwoławczych (wyrok SA w Poznaniu z dnia 17 grudnia 2008 r., I ACa 890/08, LEX nr 518065).

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał, że powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu w całości.

Wobec powyższego Sąd nie dopatrzył się zarzucanych pozwanej przez powódkę czynów nieuczciwej konkurencji.

Sąd wskazał, że podstawą prawną powództwa jest art. 15 ust. 1 pkt. 5 i ust. 2 pkt. 1 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z art. 57 ustawy Prawo Telekomunikacyjne oraz art. 3 ust. 1 ZNKU w zw. art. 385 ^{( 3)} pkt.10 i 20 k.c. oraz art. 60 a ust. 1 pkt. 1 i ust. 2 i art. 61 ust. 5 i 6 Pt. oraz art. 3 ust. 1 ZNKU i art. 18 ust. 1 pkt. 1 ZNKU.

Sąd Okręgowy, powołując się na poglądy wyrażone w piśmiennictwie podkreślił, że ustrój gospodarczy Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na zasadach wolności i swobody konkurencji. Każdy przedsiębiorca funkcjonujący na rynku może podejmować działania zmierzające do pozyskiwania kontrahentów i nabywców oferowanych przezeń towarów i usług. Działania konkurencyjne, bez względu na to jak dotkliwe skutki mogą wywierać w sferze interesów innych uczestników obrotu, są co do zasady dozwolone. Ustawodawca zwraca się przeciwko nim tylko o tyle, o ile są one sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami handlowymi lub też podważają fundamenty konkurencji jako takiej.

Ustawa z dnia 16 IV 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej - w interesie publicznym, przedsiębiorstw oraz klientów (art. 1) i nie może być traktowana jako instrument służący wyeliminowaniu konkurencji w ogóle, w celu zachowania dominującej pozycji. (tak Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 30 IX 1998 r. I ACa 281/98Apel.-Lub.1999/1/1). Zgodnie z przepisem art. 3, czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. (ust. 1) W ust. 2. wymienione zostały – przykładowo – działania, których uznanie za czyn nieuczciwej konkurencji warunkowane jest kumulatywnym spełnieniem następujących przesłanek:

⚫

czyn ma charakter konkurencyjny,

⚫

narusza lub zagraża interesowi innego przedsiębiorcy lub klienta,

⚫

jest bezprawny, tj. sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami.

Nie każde zachowanie naruszające dobre obyczaje może być uznane za czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu art. 3 ust. 1. Dyspozycją tego przepisu objęte są tylko czyny sprzeczne z dobrymi obyczajami, które zagrażają lub naruszają interes przedsiębiorcy. (tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 22 XI 2000 r. I ACa 688/00, OSA 2001/5/28).

Odwołując się do stanowiska doktryny, sąd wskazał, że o naruszeniu interesu innego przedsiębiorcy można mówić wtedy, gdy na skutek działania konkurencyjnego nastąpi pogorszenie lub nie nastąpi oczekiwana poprawa możliwości nabywania lub zbywania dóbr bądź usług. Decyduje o tym sposób, w jaki działanie konkurenta jest odbierane przez potencjalnych adresatów. Zagrożenie interesów innych uczestników rynku musi mieć charakter bezpośredni i realny. Działania nieuczciwego konkurenta muszą być zdolne do wywarcia wpływu na innego przedsiębiorcę (albo na konsumentów), niekorzystnie oddziaływać na jego sytuację, naruszając jego interesy gospodarcze.

Zważywszy, że prawa przedsiębiorcy uczestniczącego w obrocie mają charakter względny, tylko adresatom działań nieuczciwie konkurencyjnych służyć będzie roszczenie o ich zaniechanie i naprawienie szkody. Obowiązek wskazania i udowodnienia istnienia zagrożenia obciąża występującego z zarzutem nieuczciwej konkurencji.

Sąd Okręgowy podzielił prezentowany w doktrynie pogląd, że art. 3 ust. 1. w sposób ogólny określa czyn nieuczciwej konkurencji, podczas gdy ust. 2 wymienia przykładowo niektóre czyny, typizowane dodatkowo w art. 5-17 ZNKU, które należy wykładać w ten sposób, że ogólne określenie czynu nieuczciwej konkurencji i przepisy czyn ten uszczegóławiające pozostają w następujących wzajemnych relacjach :

⚫

wymienione w ustawie czyny nieuczciwej konkurencji nie tworzą zamkniętego katalogu, za nieuczciwie konkurencyjne można uznać także działanie niewymienione w art. 5-17, jeżeli tylko spełnia ono przesłanki zdefiniowane w art. 3 ust. 1.,

⚫

wymagania wskazane w definicji odnoszą się do czynów wymienionych w art. 5-17, art. 3 ust. 1. spełnia więc funkcję korygującą w stosunku do przepisów szczególnych typizujących czyny nieuczciwej konkurencji. Gdy dany stan faktyczny, formalnie, spełnia przesłanki z art. 5-17, w rzeczywistości jednak działanie nie wykazuje któregoś ze znamion art. 3 ust.1. (np. bezprawności) uznanie go za czyn nieuczciwej konkurencji jest wykluczone.

Uznanie konkretnego działania za czyn nieuczciwej konkurencji wymaga zatem ustalenia, na czym ono polegało i zakwalifikowania go pod względem prawnym przez przypisanie mu cech konkretnego deliktu wskazanego w Rozdziale 2. ZNKU (Czyny nieuczciwej konkurencji - art. 5-17) lub deliktu tam nieujętego ale odpowiadającego hipotezie art. 3 ust. 1. Czyny konkurencyjne powinny być badane przede wszystkim w świetle przesłanek określonych w przepisach art. 5-17 ZNKU i dopiero gdy nie mieszczą się w dyspozycji któregokolwiek z tych przepisów, podlegają ocenie według klauzuli generalnej z art. 3. (tak Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 30 IX 1998 r. I ACa 281/98Apel.-Lub.1999/1/1).

Mając na uwadze stypizowanie przez powoda zarzucanych pozwanemu czynów na 3 kategorie Sąd podzielił również rozważania mając na uwadze dokonany podział tych czynów.

Powódka zarzuca pozwanej dopuszczenie się czynu nieuczciwej konkurencji stypizowanego w:

1) art. 15 ust. 1 pkt. 5 i ust. 2 pkt. 1) ZNKU w zw. z art. 57 ustawy Pt;

2) art. 3 ust. 1 ZNKU w zw. art. 385 ³ pkt. 10 i 20 k.c.;

3) art. 60 a ust. 1 pkt. 1 i ust. 2 i art. 61 ust. 5 i 6 Pt. oraz art. 3 ust. 1 ZNKU i art. 18 ust. 1 pkt. 1 ZNKU.

Art. 15 ZNKU stanowi w ust.1. pkt 5 i ust. 2, że czynem nieuczciwej jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez działanie mające na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających podmiotom trzecim wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego przedsiębiorcy. Czyn, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, może polegać w szczególności na:

1) ograniczeniu w istotny sposób lub wyłączeniu możliwości dokonywania przez klienta zakupu u innego przedsiębiorcy;

2) stworzeniu sytuacji powodujących pośrednio lub bezpośrednio narzucenie klientom przez podmioty trzecie konieczności dokonania zakupu u danego przedsiębiorcy lub u przedsiębiorcy, z którym dany przedsiębiorca pozostaje w związku gospodarczym;

3) emisji, oferowaniu oraz realizacji znaków legitymacyjnych podlegających wymianie na towary lub usługi oferowane przez jednego przedsiębiorcę lub grupę przedsiębiorców pozostających w związku gospodarczym, w okolicznościach wskazanych w pkt 1 lub 2.

Sąd podkreślił, że zgodnie z art. 3 ust. 2 i art. 15 ZNKU szczególnym przypadkiem działania sprzecznego z prawem lub dobrymi obyczajami, które zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy (art. 3 ust. 1 ZNKU) może być tzw. utrudnianie dostępu do rynku. Owo „utrudnianie” odniósł ustawodawca do znanej w ekonomii kategorii „dostęp do rynku” ; z całą pewnością miał przy tym na myśli dostęp do rynku sensu largo, czyli swobodę nie tylko wejścia na dany rynek (podjęcia określonej działalności gospodarczej) oraz wyjścia z tego rynku (zaniechania tej działalności), ale także oferowania na nim swoich towarów lub usług (prowadzenia działalności gospodarczej). Zakres przedmiotowy „dostępu do rynku”, będącego punktem odniesienia „utrudniania”, o którym mowa w art. 15 ZNKU, nie różni się więc od zakresu przedmiotowego „wolności gospodarczej” w rozumieniu art. 22 Konstytucji RP, a więc obejmuje wolność „podejmowania i prowadzenia” działalności gospodarczej w rozumieniu art. 6 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Normatywny kształt „utrudniania dostępu do rynku” jako czynu nieuczciwej konkurencji jest bardzo ubogi, zawiera liczne odesłania pozasystemowe oraz wiele tzw. pojęć niedookreślonych.

Po pierwsze, generalna przesłanka przedmiotowa tego czynu została wyrażona terminem „utrudnianie”, którego ustawodawca nie zdefiniował. Brak legalnej definicji „utrudniania dostępu do rynku” oznacza, że powinno ono być interpretowane przez adresatów tego przepisu i sądy bezpośrednio na gruncie dorobku nauk ekonomicznych.

Normatywną wskazówką zakresu zastosowania art. 15 ZNKU jest wymienienie w nim przykładowych form nadużywania nieuczciwego dostępu do rynku. Z uwagi na zmienność stosunków gospodarczych i nieograniczoną pomysłowość ludzką, ich wyczerpujące wyliczenie nie jest możliwe. Ustawodawca wymienił więc przykładowo te, które występują najczęściej. Tym samym umożliwił sądom uznawanie za czyny nieuczciwego utrudniania dostępu do rynku także inne działania (zachowania) w działalności gospodarczej. Jest to możliwe dzięki funkcji uzupełniającej klauzuli generalnej art. 3 ust. 1 (por. wyr. SN z 26.11.1998 r., I CKN 904/97, OSP 1995, Nr 5, poz. 91). Równocześnie jednak Sąd Najwyższy podkreśla, że choć wyliczenie zachowań stanowiących czyn nieuczciwej konkurencji w postaci utrudniania dostępu do rynku ma charakter przykładowy, to pozwala wskazać, jaki rodzaj zachowań przedsiębiorcy mieści się w zakresie analizowanego czynu.

Gdy chodzi o przykładowe wyliczenie form nielegalnego utrudniania dostępu do rynku, Sąd zauważył, że w pierwotnej ZNKU za „utrudnianie dostępu do rynku” ustawodawca uznał tylko zaniżanie cen (art. 15 ust. 1 pkt 1 ZNKU), bojkot (art. 15 ust. 1 pkt 2 ZNKU) i dyskryminację (art. 15 ust. 1 pkt 3 ZNKU).

W obszernej noweli do ZNKU z 5.07.2002 r. (ustawa z 5.7.2002 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz.U. Nr 126, poz. 1071) ustawodawca rozszerzył listę czynów nieuczciwego utrudniania dostępu do rynku m.in. o: działanie mające na celu wymuszanie na klientach wyboru jako kontrahenta określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających podmiotom trzecim wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego przedsiębiorcy (art. 15 ust. 1 pkt 5 ZNKU), które może polegać w szczególności na ograniczaniu w istotny sposób lub wyłączaniu możliwości dokonywania przez klientów zakupu u innego przedsiębiorcy (art. 15 ust. 2 pkt 1 ZNKU), stworzeniu sytuacji powodujących pośrednie lub bezpośrednie narzucanie klientom przez podmioty trzecie konieczności dokonywania zakupu u danego przedsiębiorcy lub u przedsiębiorcy, z którym dany przedsiębiorca pozostaje w związku gospodarczym (art. 15 ust. 2 pkt 2 ZNKU) lub emisji, oferowaniu oraz realizacji znaków legitymacyjnych podlegających wymianie na towary lub usługi oferowane przez jednego przedsiębiorcę lub grupę przedsiębiorców pozostających w związku gospodarczym, w okolicznościach wskazanych w pkt 1 i 2 (art. 15 ust. 2 pkt 3 ZNKU);

Natomiast zgodnie z art. 57 ust. 5 Pt warunki umowy o świadczenie publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, w tym o zapewnienie przyłączenia do sieci, nie mogą uniemożliwiać lub utrudniać abonentowi korzystania z prawa do zmiany dostawcy usług świadczącego publicznie dostępne usługi telekomunikacyjne.

Zakaz stosowania warunków uniemożliwiających lub utrudniających abonentowi korzystanie z prawa do zmiany dostawcy usług dotyczy przede wszystkim umownych zasad rozwiązywania przez abonentów umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Przepis ust. 5 dotyczy kształtowania treści umów, nie zaś działań dostawcy usług, podejmowanych w przypadku naruszenia przez abonenta warunków umowy dotyczących jej rozwiązania. Egzekwowanie zobowiązań abonenta w przypadku naruszenia warunków dotyczących rozwiązania umowy nie podlega ograniczeniom wynikającym z omawianego przepisu. Przepis ma na celu ochronę interesów abonentów usług telekomunikacyjnych oraz promowanie konkurencji na rynku usług telekomunikacyjnych. Utrudnienia mogą mieć charakter finansowy, organizacyjny, informacyjny, a także dotyczyć różnych interesów abonentów, od których uzależniają oni wybór operatora świadczącego usługi telekomunikacyjne. Przeciwdziałanie stosowaniu takich warunków następuje głównie poprzez badanie regulaminów świadczenia usług oraz wzorów umów stosowanych przez dostawców usług. Stosowanie zachęt do przedłużenia umowy i oferowanie warunków promocyjnych aktualnym klientom dostawcy usług nie oznacza utrudniania zmiany dostawcy usług. Nie jest takim utrudnieniem oferowanie umów na czas określony, w granicach określonych ustawą, zawieranych z ulgą przyznaną abonentowi.

Natomiast zgodnie z art. 57 ust 6 Pt w przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, w tym o zapewnienie przyłączenia do publicznej sieci telekomunikacyjnej, związanego z ulgą przyznaną abonentowi, wysokość roszczenia z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania.

Ulga powinna być jednak określona w związku z zawarciem umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, co powoduje że świadczenie (towar) uzyskiwane na ulgowych warunkach należy określić w takiej umowie. Wymagane jest „przyznanie ulgi”, a zatem dostawca musi wyraźnie wskazać różnicę między standardową i obniżoną ceną określonego świadczenia, która stanowi ulgę. W umowie konieczne jest wyraźne powiązanie przyznania ulgi z faktem zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz obowiązku zwrotu ulgi we właściwej wysokości z faktem rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta. Przepis art. 56 ust. 3 pkt 21 Pt, nakazuje określić w umowie wszelkie opłaty należne w momencie rozwiązania umowy, a zatem również opłatę związaną ze zwrotem ulgi. Wysokość opłaty może być określona przez wskazanie sposobu jej wyliczenia.

Wobec powyższego, zdaniem Sądu Okręgowego, zaoferowany materiał dowodowy nie uzasadnia stawianego pozwanemu zarzutu dopuszczenia się czynu nieuczciwej konkurencji stypizowanego w art. 15 ust.1 pkt. 5 i ust.2 . ZNKU w zw. z art. 57 ust. 5 i 6 Pt.

W konsekwencji w ocenie Sądu pozwana nie dopuściła się czynu nieuczciwej konkurencji. Dla zakwalifikowania wskazanego przez powódkę czynu jako czynu nieuczciwej konkurencji konieczne jest, aby jednocześnie utrudniał on innym przedsiębiorstwom wykonywanie działalności gospodarczej i był realizowany za pomocą przymusu rynkowego. Nadto czyn ten będzie mógł być popełniony jedynie z winy umyślnej. Zachowania tego typu musiałoby polegać m. in. na pośrednim bądź bezpośrednim narzucaniu albo ograniczaniu lub wyłączeniu wyboru przedsiębiorcy przez klienta.

W ocenie Sądu mechanizm zastosowany przez pozwaną nie ogranicza ani nie wyłącza wyboru operatora przez klienta ani zasad związania z pozwaną jako operatorem. Sąd Okręgowy wskazał, że powódka stawiając pozwanej zarzuty pominęła kilka istotnych zapisów. Przemawia za tym ustalony przez Sąd stan faktyczny, który oparty jest przede wszystkim na treści Regulaminów Promocji oraz Regulaminów Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych.

Wbrew twierdzeniom powódki abonent ma prawo do rozwiązania umowy poprzez złożenie w dowolnym terminie przed upływem danego okresu lojalnościowego oświadczenia o wypowiedzeniu Umowy. Z chwilą bezskutecznego upływu okresu na wypowiedzenie umowy lojalnościowej pojawia się nowy 6 - miesięczny okres lojalnościowy i abonament uzyskuje nową ulgę.

W ocenie Sądu zapisy Regulaminu Promocji są w tym zakresie czytelne i jasne. Przedłużenie umowy o dalszy okres lojalnościowy jest wolą abonenta. Nie można traktować praktyk pozwanej jako praktyki niedozwolonej. W ocenie Sądu działania pozwanej są czystym współzawodnictwem gospodarczym z pozostałymi operatorami, które wiąże się w jakimś zakresie z „utrudnieniem dostępu do rynku”, ale zgodnie z zasadami wolnorynkowymi. Sąd podkreślił, że proste działanie abonenta może doprowadzić do nieprzedłużania okresu lojalnościowego bez żadnych konsekwencji finansowych dla abonenta. Abonent zatem może zgodnie ze swoją wolą współpracować z dowolnie wybranym przez siebie operatorem. Dopiero brak złożenia przez abonenta oświadczenia o wypowiedzeniu umowy abonenckiej powoduje w istocie powstanie nowego 6-miesięcznego Okresu Zobowiązania i związanej z tym nowej ulgi. Każdy z Regulaminów w § 4 ust. 3 stanowi, że preferencyjne Opłaty Abonamentowe - tj. opłaty z uwzględnieniem ulgi obowiązują w okresie kolejnych 6 miesięcznych Okresów Zobowiązania, a więc traktuje te okresy, jako odrębne okresy lojalnościowe i każdorazowo przyznaje na każdy z nich nową ulgę. Mechanizm ten pozwala utrzymać preferencyjne warunki bez konieczności podejmowania nowych działań (konieczności zawierania aneksów), a nowe okresy lojalnościowe są stosunkowo krótkie. Wcześniejsze rozwiązanie Umowy przez Abonenta obliguje go do zwrotu udzielonych ulg za każdy okres związania. Jednakże wbrew twierdzeniom powódki zwrot udzielonych ulg dotyczy każdorazowego nowej umowy a nie sumy Okresów Zobowiązania. W ocenie Sądu Okręgowego restrykcje te są uzasadnione, gdyż podyktowane preferencyjnymi warunkami Umowy Abonenckiej. Każdorazowe przedłużenie Umowy przewiduje związanie Abonenta z operatorem na warunkach korzystniejszych niż wynika to z aktualnego cennika. Abonentowi również po upływie okresu 24 miesięcznego okresu Zobowiązania przysługuje prawo do korzystania z wybranego zestawu usług na zasadach określonych w aktualnym cenniku Dostawy Usług dla Usługi Dostęp do Internetu i Usług dostarczania programów telewizyjnych w wybranych pakietach bez 6 miesięcznego Okresu Zobowiązania.

Odnośnie do zarzutu naruszenia art. 57 ust. 6 Pt Sąd Okręgowy wskazał, że zawarcie kolejnej umowy i powstanie nowego 6-miesięcznego Okresu Zobowiązania jest zgodne z jego dyspozycją. Umowa ta jest nową umową przyznającą kolejną ulgę na zasadach wskazanych w Regulaminie Promocji. Operator przyznaje abonentowi ulgę w zamian za lojalność wobec niego. Brak takiej lojalności uzasadnia karę umowną.

Również zarzut naruszenia przez pozwaną klauzul abuzywnych jest, zdaniem Sądu, bezpodstawny. Wbrew twierdzeniom powódki zapisy w Regulaminach (§ 7 pkt 2 i 6 regulaminu promocji (...); § 8 pkt 2 i 6 regulaminu promocji (...) i (...)) nie naruszają przepisów Prawa Telekomunikacyjnego, kodeksu cywilnego ani nie są tożsame z klauzulami abuzywnymi wpisanymi do Rejestru Klauzul Niedozwolonych.

Zgodnie z art. 60 a ust 1 pkt 1 i ust. 2 Pt dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych doręcza na piśmie abonentowi będącemu stroną umowy zawartej w formie pisemnej lub elektronicznej treść każdej proponowanej zmiany warunków umowy, w tym określonych w regulaminie świadczenia publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, chyba że abonent złożył żądanie określone w ust. 1b. W razie skorzystania z prawa wypowiedzenia umowy, o którym mowa w ust. 1, dostawcy publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych nie przysługuje zwrot ulgi, o której mowa w art. 57 ust. 6, o czym abonent powinien zostać także poinformowany.

Natomiast zgodnie z art. 61 ust. 5 i 6 Pt dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych doręcza na piśmie abonentowi, który udostępnił swoje dane, o których mowa w art. 60a ust. 1a Pt, chyba że abonent złożył żądanie określone w ust. 5a, oraz podaje do publicznej wiadomości treść każdej proponowanej zmiany w cenniku, z wyprzedzeniem co najmniej jednego miesiąca przed wprowadzeniem tych zmian w życie. Okres ten może być krótszy, jeśli publikacja aktu prawnego, z którego wynika konieczność wprowadzenia zmian następuje z wyprzedzeniem krótszym niż miesiąc przed jego wejściem w życie lub okres taki wynika z decyzji Prezesa UKE. Jednocześnie abonent powinien zostać poinformowany o prawie wypowiedzenia umowy w przypadku braku akceptacji zmiany w cenniku, przy czym termin na realizację tego prawa nie może być krótszy niż do dnia wejścia tej zmiany w życie. W przypadku, o którym mowa w ust. 5 i 5a, abonent powinien zostać poinformowany także o tym, że w razie skorzystania z prawa wypowiedzenia umowy w przypadku braku akceptacji podwyższenia cen dostawcy publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych nie przysługuje zwrot ulgi, o której mowa w art. 57 ust. 6.

Postanowienia spornych regulaminów stosowanych u pozwaną nie zawierają postanowień sprzecznych z powołanymi przepisami ustawy Prawo Telekomunikacyjne. W § 5 pkt. 8 Regulaminu (...) oraz w § 5 pkt. 7 dwóch pozostałych regulaminów pozwanej, przewidziano zresztą, że obowiązek zwrotu ulg nie dotyczy przypadków, w których przepisy prawa uprawniają abonenta do rozwiązania umowy bez obowiązku zwrotu ulgi przyznanej w związku z zawarciem umowy. W zakresie, w którym brak szczegółowych uregulowań, regulaminy promocji odsyłają natomiast do postanowień Regulaminu Świadczeń Usług Telekomunikacyjnych Pozwanego, co wynika wprost z postanowień końcowych (§ 7 i § 8 Regulaminów Promocji). Powódka nie wykazała aby w Regulaminach nie zawarto stosownych postanowień wynikających z bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa telekomunikacyjnego w wypadku zmiany warunków umowy.

Natomiast zgodnie z art. 385 ³ pkt 10 i 20 k.c. w razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które w szczególności uprawniają kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie; przewidują uprawnienie kontrahenta konsumenta do określenia lub podwyższenia ceny lub wynagrodzenia po zawarciu umowy bez przyznania konsumentowi prawa odstąpienia od umowy. ]

Sąd Okręgowy wskazał, że podwyższenie opłat za usługi było możliwe wyłącznie z przyczyn określonych w pkt 12.7 Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych, a więc wyłącznie z powodu wzrostu kosztów działalności gospodarczej pozwanej, wzrostu cen towarów i usług (inflacja), wzrostu obciążeń, wynikających ze zmiany przepisów prawa obowiązujących pozwaną (tym samym zostały wskazane ważne przyczyny przez pozwaną). Natomiast punkt 12.9 tego Regulaminu daje abonentowi prawo do rozwiązania umowy abonenckiej za wypowiedzeniem w wypadku zmian wysokości opłat abonamentowych bez konieczności zapłaty jakiegokolwiek odszkodowania pozwanemu (tym samym przyznają Abonentowi prawo odstąpienia), a więc stanowi bezpośrednio implementację art. 61 ust. 5 Pt. Brak tych zapisów w danym Regulaminach nie oznacza, że nie stanowią one części umowy na mocy odpowiedniego zastosowania Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych lub bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa (w szczególności art. 59 ust. 2 oraz art. 61 ust.5 i 6 ustawy Prawo telekomunikacyjne z dnia 16 lipca 2004 r.

Zarzut istnienia podobnych klauzul w rejestrze jest, zdaniem Sądu Okręgowego, bezpodstawny. Zgodnie z klauzulą numer 399, wyrok z dnia 19 stycznia 2005 r. Operator zastrzega sobie prawo do zmiany programów wchodzących w skład poszczególnych pakietów (przyczyną wpisu tej klauzuli do rejestru jest zastrzeżenie przez Operatora zmiany oferty programowej bez wskazania ważnych przyczyn). Natomiast zgodnie z klauzulą nr 681 wyrok z dnia 23 lutego 2005 r. (...) zastrzega sobie prawo zmiany wysokości opłaty miesięcznej za korzystanie z sieci telewizji kablowej (przyczyną tego wpisu jest zastrzeżenie przez (...) prawa do zmiany wysokości opłaty miesięcznej bez wskazania możliwości odstąpienia od umowy, co narusza prawa konsumenta).

Żadna z klauzul, którym powódka zarzuca abuzywnosć, nie jest podobna do klauzul ujawnionych w Rejestrze, a w szczególności do powołanych przez powódkę: klauzuli nr 399 (ważne przyczyny zostały wskazane wprost w Regulaminie Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych pkt 12.7) lub do klauzuli nr 681 (możliwość odstąpienia od umowy abonenckiej została wskazana wprost w Regulaminie Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych pkt 12.9).

Ponadto Sąd wskazał, że sama powódka powołując się na własne regulaminy promocji, które jakoby przewidują możliwość wypowiedzenia umowy po zakończeniu okresu promocji bez konieczności zwrotu części przyznanej ulgi, przedłożyła dowód w postaci regulaminów promocji (...) oraz (...), w których brak jest w ogóle odniesień do kwestii przedłużenia umowy po okresie zobowiązania promocją. W regulaminach promocji (...), nie zawarto informacji o zasadach i trybie ewentualnych zmiany warunków umowy określonych w przepisach Prawa Telekomunikacyjnego. Informacje takie zawiera Regulamin Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych przez (...).

Sąd wskazał również, że zgodnie z art. 3 ZNKU czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Jednakże żadne z zachowań, które powódka kwalifikuje jako czyny nieuczciwej konkurencji nie są sprzeczne z prawem. Za sprzeczne z prawem bowiem uznaje się czyny zabronione i zagrożone sankcją karną, czyny zabronione sankcjami dyscyplinarnymi, czyny zakazane przepisami administracyjnymi lub przepisami publicznego prawa gospodarczego, czyny zabronione przepisami o charakterze cywilnym, sprzeczne z nakazami zawartymi w prawie cywilnym lub prawie administracyjnym".

Zdaniem Sądu Okręgowego nie można również uznać postanowień przedmiotowych regulaminów za sprzeczne z dobrymi obyczajami, jak również pozbawiające abonentów prawa do rozwiązania umowy z dotychczasowym dostawcą usług. Pozwana wyraźnie wskazuje możliwość braku zaakceptowania nowych warunków umowy przez abonenta w § 7 ust. 6 Regulaminu . Natomiast obowiązek poinformowania abonenta o możliwości wypowiedzenia umowy w przypadku braku zgody na zmianę jej warunków ciąży na pozwanej i stanowi czynność faktyczną, niemniej obligatoryjną, która dla swojej ważności nie musi znaleźć się w postanowieniach umownych, gdyż jednoznacznie wynika z art. 60 Prawa telekomunikacyjnego.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. W oparciu o art.15 ust.3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd ustalił opłatę ostateczną od pozwu w kwocie 4.000,00 złotych, mając na względzie fakt, iż wartości przedmiotu sprawy nie dało się ustalić, i biorąc pod uwagę społeczną doniosłość rozstrzygnięcia i stopień zawiłości sprawy. Rozstrzygnięcie wymagało szczegółowej analizy regulaminów obu stron oraz wielowątkowego rozważenia podnoszonych przez strony argumentów.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiodła powódka. Zaskarżając wyrok w całości zarzuciła Sądowi Okręgowemu przepisów postępowania:

- art. 227 k.p.c. w zw. z art. 217 § 1 k.p.c. poprzez nieprzeprowadzenie przez Sąd dowodu z dokumentów złożonych przez pełnomocnika powódki na rozprawie w dniu 10 października 2013 r., mimo że przeprowadzenie tego dowodu było istotne dla rozstrzygnięcia sprawy,

- art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. i art. 231 k.p.c. poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego polegające na przyjęciu, że pozwana przyznawała abonentom ulgę w ramach zawarcia z nimi nowej umowy o świadczeniu usług, podczas gdy w istocie pozwana , na podstawie regulaminów promocji rolowała okres obowiązywania ulgi w ramach dotychczasowej umowy,

- art. 230 k.p.c. poprzez pominięcie przez Sąd faktu, niezaprzeczonego przez pozwaną, że pozwana nie informowała abonentów o prawie do rezygnacji z umowy z powodu dokonania podwyżki, uznając, że w takim przypadku prawo to nie przysługuje abonentom.

Ponadto powódka zarzuciła Sądowi Okręgowemu naruszenie prawa materialnego:

- art. 15 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z art. 57 ustawy Prawo telekomunikacyjne poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że działania pozwanej polegające na tzw. rolowaniu okresów zobowiązań w ramach tej samej umowy nie stanowią czynu nieuczciwej konkurencji w postaci utrudniania konkurentom pozwanej dostępu do rynku,

- art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z art. 385 ind. 3 pkt 10 i 12 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że klauzule modyfikacyjne, stosowane przez pozwaną, zezwalające jej na zmianę warunków świadczenia usług, nie są klauzulami niedozwolonymi na gruncie przepisu art. 385 ind. 3 pkt 10 i 20 k.c. oraz klauzul nr 399 i 681 wpisanych do Rejestru Klauzul Niedozwolonych,

- art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz art. 18 tej ustawy poprzez uznanie przez Sąd, że działania pozwanej nie zagrażają interesowi powódki podczas, gdy w istocie polegają one na ograniczeniu abonentom możliwości wyboru kontrahenta.

W konkluzji apelacji powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez nakazanie pozwanej zaniechania stosowania w regulaminach promocji dotyczących świadczenia usług telekomunikacyjnych postanowień przewidujących automatyczne przedłużanie okresu zobowiązania uczestnika promocji do pozostania abonentem dostawcy usług, którego naruszenie wiąże się z zobowiązaniem uczestnika promocji do zwrotu kwot przyznanych mu ulg pomniejszonych o proporcjonalną ich wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania, nakazanie pozwanej zaniechania stosowania w regulaminach promocji dotyczących świadczenia usług telekomunikacyjnych postanowień przewidujących możliwość jednostronnej zmiany przez dostawcę cen lub innych warunków świadczenia usług, bez jednoczesnego przyznania użytkownikom usług możliwości rozwiązania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powódki jako pozbawiona uzasadnionych podstaw prawnych podlega oddaleniu.

Sąd Apelacyjny podziela dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne i przyjmuje je za własne.

Wskazać należy, że podniesiony w apelacji powódki zarzut naruszenia przez sąd pierwszej instancji art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. i art. 231 k.p.c. w istocie rzeczy nie odnosi się do poczynionych przez ten sąd ustaleń faktycznych, lecz do oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego. Przyjęcie bowiem przez Sąd Okręgowy, że pozwana przyznawała abonentom ulgę w ramach zawarcia nowej umowy, podczas gdy w rzeczywistości pozwana rolowała okres obowiązywania ulgi w ramach dotychczasowej umowy, stanowi ocenę zakwestionowanych przez powódkę zapisów regulaminów, o jakich mowa w pozwie.

Sąd Okręgowy uznał , że zapisy regulaminów promocji umożliwiają utrzymanie promocyjnych warunków bez konieczności podejmowania przez strony umowy dodatkowych czynności jak choćby zawarcia aneksów do umowy. Wobec tego, że abonent ma prawo w każdym czasie dokonać wypowiedzenia umowy zawartej na warunkach promocyjnych, niedokonanie tego powoduje przedłużenie umowy o kolejny okres lojalnościowy, zatem w istocie rzeczy dochodzi do zawarcia nowej umowy, w ramach której abonent uzyskuje nową ulgę. Abonentowi przysługiwało uprawnienie do złożenia najpóźniej na miesiąc przed upływem okresu lojalnościowego oświadczenia o rezygnacji z jego przedłużenia, co nie pociągało za sobą żadnych ujemnych skutków dla abonenta. Zatem uznać należy, że to abonent ma prawo kreowania stosunków prawnych z operatorem. Wobec tego, w ocenie Sądu Apelacyjnego powódka przecenia istotność dokonania rozróżnienia, czy nowa ulga udzielana była abonentowi w ramach nowej umowy, czy na zasadach tzw. „rolowania” ulgi w ramach dotychczasowej umowy.

Powódka wskazuje, że Sąd Okręgowy naruszył również przepis art. 57 Prawa telekomunikacyjnego. Nie kwestionuje jednak zgodności z art. 57 ust. 6 powyższej ustawy zapisów zawartych w regulaminach stosowanych przez pozwaną polegających na konieczności zwrotu przez abonenta kwoty przyznanej ulgi w przypadku rozwiązania umowy przez abonenta przed upływem terminu, na jaki została zawarta. Powódka naruszenia tego przepisu upatruje w tym, że pozwana wyjątek przewidziany w przepisie art. 57 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego stosuje w sytuacji, gdy nie dochodzi do zawarcia między nią a abonentem do nowej umowy, a udzielenie nowej ulgi dokonywane jest w ramach tej samej umowy. Powódka twierdzi, że taka praktyka stosowana przez pozwaną stanowi mechanizm pozwalający na trwałe ograniczenie klientom możliwości wyboru konkurencyjnego dostawcy usług. Zdaniem powódki nie zmienia tej oceny fakt, że klienci pozwanej mieli możliwość bezkosztowego wypowiedzenia umowy raz na dwanaście czy raz na sześć miesięcy.

Wskazać jednak należy, że bez względu na to, czy umowa na warunkach promocyjnych zawarta została w ramach przedłużenia poprzedniego okresu lojalnościowego, czy też jako „oddzielna” od poprzedniej umowa, skutki w przypadku rozwiązania jej przez abonenta przed upływem, na jaki została zawarta byłyby takie same jak w przypadku zakwestionowanych zapisów regulaminów, a co zgodne byłoby z treścią art. 57 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego. Podkreślić należy, że powoływane przez powódkę w apelacji orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Warszawie VI A Ca 1256/09 i VI A Ca 422/10 nie przystają do stanu faktycznego niniejszej sprawy. Wskazać trzeba, że w wyroku z dnia 25 maja 2010 r. (VI A Ca 1256/09), Sąd Apelacyjny uznał, że punktem wyjścia do oceny, czy przedmiotowe postanowienie jest niedozwolone, stanowi art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 16.07.2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800, ze zm.), zgodnie z którym w przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, w tym o zapewnienie przyłączenia do sieci, związanego z ulgą przyznaną abonentowi, roszczenie z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu ustalonego w umowie nie może przekroczyć określonej w umowie równowartości ulgi przyznanej abonentowi.

Jak z powyższego wynika, Sąd Apelacyjny nie kwestionuje samego uprawnienia operatora do żądania zwrotu przez abonenta określonej wysokości przyznaną ulgę w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy z przyczyn leżących po stronie abonenta, a jedynie uznaje za niedozwolone żądanie zwrotu w takiej wysokości, która jest niezgodna z treścią art. 57 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego. Tymczasem jak wynika z paragrafu 5 pkt 4 Regulaminu Promocji „Oferta – (...) i „Oferta – (...) stosowanego przez pozwaną w sytuacji wyżej opisanej uczestnik promocji zobowiązany był do zwrotu kwot wynikających z przyznanych mu ulg pomniejszonych o proporcjonalną ich wartość za okres od dnia zawarcia umowy na zasadach tej promocji do dnia jej rozwiązania. Zatem postanowienie to stanowi wierne odzwierciedlenie przepisu ustawy, z czego nie można czynić pozwanej zarzutu.

W konsekwencji należy przyjąć, że pozwana nie stosuje praktyk uniemożliwiających bądź utrudniających abonentom zmianę operatora, nawet jeśli abonent, w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy z przyczyn leżących po jego stronie zobowiązany będzie do zapłaty odpowiedniej części przyznanej ulgi, skoro zgodne jest to z obowiązującymi przepisami. Co za tym idzie taka praktyka nie stanowi również uniemożliwienia lub utrudnienia powódce dotarcia do klientów pozwanej.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, słusznie skonstatował sąd pierwszej instancji, że stosowanie przez operatora ulg, promocji i zachęt do przedłużenia przez klientów umowy z dotychczasowym dostawcą usług jest elementem współzawodnictwa i konkurencji na rynku i nie może być automatycznie uznawane za utrudnianie odbiorcom zmiany dostawcy usług.

Odnośnie do zarzutu naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 227 k.p.c. z zw. z art. 217 § 1 k.p.c. podkreślić należy, że istotnie Sąd Okręgowy nie odniósł się do wniosku zgłoszonego na rozprawie w dniu 10 października 2013 r. Z protokołu rozprawy natomiast nie wynika, na jakie okoliczności wniosek o dopuszczenie dowodu ze złożonych na rozprawie dokumentów został zgłoszony. Zgodnie natomiast z art. 232 k.p.c. to strona ma obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzi skutki prawne, zatem ma obowiązek wskazania, jakie okoliczności mają być wykazane zawnioskowanymi dowodami. Tymczasem powódka dopiero w apelacji okoliczności te wskazała. W ocenie Sądu Apelacyjnego, wobec tego, że powódka reprezentowana była przez profesjonalnego pełnomocnika, sąd pierwszej instancji nie miał obowiązku zobowiązania go do wskazania okoliczności, na jakie miałyby być przeprowadzone zgłoszone dowody. Sąd wydając postanowienie dowodowe zawsze ma obowiązek określenia w nim okoliczności, jakie mają być udowodnione dopuszczonym dowodem. Jeśli zatem dowody dopuszczane są nie z urzędu lecz na wniosek strony, Sąd nie może w postanowieniu tym oznaczyć faktów podlegających stwierdzeniu niezgodnie z wolą wyrażoną we wniosku dowodowym. Wynika z tego, że Sąd Okręgowy dopuszczając zgłoszone dowody musiałby w postanowieniu określić fakty podlegające stwierdzeniu już nawet nie tylko niezgodnie z wolą wnioskodawcy, ale samodzielnie przejmując w istocie rzeczy inicjatywę dowodową za stronę reprezentowaną przez profesjonalnego pełnomocnika w procesie kontradyktoryjnym. Już choćby z tego powodu zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy prawa procesowego tj. art. 227 k.p.c. w zw. z art. 217 § 1 k.p.c. nie może być uznany za uzasadniony.

Abstrahując od powyższego, dowody zgłoszone przez stronę procesu muszą mieć, stosownie do art. 227 k.p.c., istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia. Z apelacji powódki wynika, że regulamin promocji (...) S.A. (...) został złożony na okoliczność stosowania przez pozwaną, już po złożeniu odpowiedzi na pozew innego regulaminu zawierającego mechanizm „rolowania” promocji tożsamy z mechanizmami stosowanymi przez pozwaną w Regulaminach, natomiast regulamin promocji „Internet bez zobowiązań” oferowany przez (...) spółka z o.o. występującego na rynku pod firmą (...) wraz z cennikiem usług złożony został na okoliczność ustalenia, że poza powódką także inni konkurenci pozwanej nie stosują w swoich regulaminach świadczenia usług mechanizmów „rolowania promocji”, a w konsekwencji, że na polskim rynku usług telekomunikacyjnych mechanizmy rolowania promocji stosowane są wyłącznie przez pozwaną.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy wskazać jednak należy, że okoliczności te pozostają bez wpływu na rozstrzygnięcie. Powódka bowiem w pozwie domagała się zakazania pozwanej stosowania automatycznego przedłużania promocji na kolejny oznaczony czas w odniesieniu do konkretnych regulaminów i promocji. Ewentualne zobowiązanie pozwanej zaniechania czynów nieuczciwej konkurencji musi odnosić się czynów popełnionych w wymiernym czasie i przestrzeni. Wobec tego złożenie innych, nie wskazanych w pozwie, regulaminów stosowanych przez pozwaną nie może podlegać ocenie Sądu w kontekście zgłoszonego roszczenia. Podobnie nie stanowią dowodu na okoliczność stosowania przez pozwaną praktyk naruszających konkurencję regulaminy stosowane przez innych operatorów.

Niezależnie od powyższego nie można zgodzić się ze stanowiskiem pozwanej zaprezentowanym w odpowiedzi na apelację, że powódka nie ma możliwości podnoszenia w apelacji zarzutu naruszenia prawa procesowego, w tym wypadku art. 227 k.p.c. w zw. z art. 217 § 2 k.p.c., ponieważ nie zgłosiła w odpowiednim czasie zastrzeżenia do protokołu rozprawy na uchybienie tym przepisom.

Zgodnie z utrwalonym już stanowiskiem orzecznictwa prekluzja przewidziana w art. 162 k.p.c. odnosi się tylko do uchybień popełnionych przez sąd przy podejmowaniu czynności procesowych. Do uchybień takich można by więc zaliczyć pominięcie przez sąd dowodu zgłoszonego przez stronę, jeżeli znalazło to wyraz w wydaniu postanowienia oddalającego wniosek o przeprowadzenie dowodu, gdyż dopiero wówczas możliwe jest zgłoszenie zastrzeżeń, mogących prowadzić do zmiany stanowiska sądu. Zgodnie bowiem z art. 240 § 1 k.p.c., sąd nie jest związany swoim postanowieniem dowodowym i "stosownie do okoliczności" może je uchylić lub zmienić. Inaczej ma się rzecz, jeżeli sąd pomija wniosek dowodowy bez wydania postanowienia, ponieważ w takim wypadku nie dochodzi do ogłoszenia stanowiska sądu, które mogłoby być poddane kontroli i w razie potrzeby zweryfikowane; innymi słowy, nie dochodzi do podjęcia przez sąd czynności procesowej. Gdyby przyjąć, że prekluzja zarzutów odnosi się również do tego rodzaju uchybień, konieczne byłoby wyprzedzające zwracanie uwagi na niepopełnione jeszcze uchybienia, co nie wydaje się rozwiązaniem prawidłowym, a przede wszystkim zgodnym z celem regulacji zawartej w art. 162 k.p.c. (tak Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 3 lutego 2010 r., sygn.. akt II CSK 286/09 i z dnia 17 kwietnia 2013 r., sygn.. akt I CSK 447/12). W przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy nie dokonał czynności procesowej w stosunku do zgłoszonych dowodów, dlatego też powódka nie miała obowiązku zgłoszenia zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c., a co za tym idzie miała możliwość podnoszenia w apelacji zarzutów naruszenia prawa procesowego art. 227 k.p.c. w zw. z art. 217 § 2 k.p.c.

Odnośnie do pozostałych zarzutów naruszenia prawa materialnego, Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, że nie są one trafne.

Zgodnie z art. 385 ind. 3 pkt 10 i 20 w razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które w szczególności uprawniają kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w umowie oraz przewidują uprawnienie kontrahenta konsumenta do określenia lub podwyższenia ceny lub wynagrodzenia po zawarciu umowy bez przyznania konsumentowi prawa odstąpienia od umowy.

Tymczasem jak wynika z punktu 12.7 Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych podwyższenie opłaty za usługi możliwe było wyłącznie z powodu wzrostu kosztów działalności gospodarczej pozwanej, wzrostu cen towarów i usług (inflacja), wzrostu obciążeń wynikających ze zmiany przepisów prawa obowiązujących pozwaną. Należy więc uznać, że pozwana wskazała z tym postanowieniu Regulaminu ważne przyczyny, o jakich mowa w art. 385 ind. 3 pkt 10 k.c. Skoro zatem klauzula wpisana do rejestru klauzul abuzywnych pod numerem 399 została uznana za niedozwoloną z tego powodu, że zastrzeżenie dla operatora uprawnienia do jednostronnej zmiany programów wchodzących w skład poszczególnych pakietów dokonane zostało bez wskazania ważnych przyczyn, to nie można uznać, że klauzula stosowana przez pozwaną jest klauzulą tożsamą do wpisanej. Podobnie należy ocenić postanowienie zawarte w punkcie 12.9 Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych, który przyznaje abonentowi prawo do rozwiązania umowy, w przypadku braku akceptacji dokonanych przez operatora zmian, bez konieczności odszkodowania na rzecz pozwanej. W tym kontekście postanowienie to nie jest również tożsame z klauzulą wpisaną do rejestru pod numerem 681.

Podnieść należy, że regulaminy promocji (...), „Oferta – (...) i (...) w postanowieniach końcowych stanowią, że regulaminy te są regulaminami szczególnymi w stosunku do Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych, jak również odsyłają w sprawach nieuregulowanych poszczególnymi regulaminami promocji do Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych, kodeksu cywilnego i przepisów telekomunikacyjnych. W ocenie Sądu Apelacyjnego poinformowanie konsumenta o treści jego uprawnień poprzez odesłanie do Regulaminu Świadczenia Usług Telekomunikacyjnych jest wystarczające dla oceny zakwestionowanych postanowień regulaminów promocji jako nie spełniających przesłanek z art. 385 ind. 3 pkt 10 i 20 k.c.

W tym kontekście należy podkreślić, że nie jest zasadny podniesiony w apelacji zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 230 k.p.c. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 18 listopada 2014 w sprawie I A Ca 663/14 stwierdził, że niewypowiedzenie się jednej strony co do twierdzeń strony przeciwnej nie może samo przez się stanowić podstawy do uznania faktów za przyznane. Z mocy art. 230 k.p.c. sąd może uznać za przyznane przez stronę nie zaprzeczone twierdzenia strony drugiej tylko w wypadku, gdy takie domniemane przyznanie uzasadnia wszechstronne rozważenie wszystkich okoliczności sprawy. W sytuacji, gdy strona nie wypowie się co do faktów przytoczonych przez stronę przeciwną, sąd nie może tylko z tej przyczyny uznać tych faktów za przyznane, ponieważ zastosowanie przepisu art. 230 k.p.c. jest możliwe tylko wówczas, gdy sąd weźmie pod uwagę wynik całej rozprawy. Oznacza to, że sąd musi powziąć - na podstawie wyniku całej rozprawy, czyli wszystkich okoliczności sprawy, całego materiału procesowego - przekonanie, że strona nie zamierzała i nie zamierza zaprzeczyć istnieniu faktów przytoczonych przez stronę przeciwną. W razie wątpliwości nie można stosować przepisu art. 230 k.p.c.

W przedmiotowej sprawie nie sposób jest dojść do wniosku, że pozwana nie zamierzała zaprzeczyć twierdzeniom powódki. Wniosek taki nie byłby uzasadniony w związku z treścią pism składanych przez pozwaną w toku postepowania, w których pozwana zakwestionowała zasadność wszystkich stawianych jej zarzutów.

Przepis art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji stanowi, że czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 listopada 2011 r. w sprawie I CSK 796/10 wyraził pogląd, że art. 3 u.z.n.k. pełni zarówno funkcję uzupełniającą jak i korygującą. Oznacza to, że czynem nieuczciwej konkurencji jest zachowanie, którego nie można zakwalifikować zgodnie z art. 5 - 17 u.z.n.k., jeżeli jest sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, a ponadto narusza interes przedsiębiorcy lub klienta bądź mu zagraża. Może też być to zachowanie określone w art. 5 - 17 u.z.n.k. (co samo w sobie oznacza sprzeczność z prawem lub dobrymi obyczajami) i które ponadto stanowi zagrożenie bądź naruszenie interesu przedsiębiorcy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy dokonał trafnej oceny zarzucanej pozwanej praktyki jako nie spełniającej przesłanek czynów nieuczciwej konkurencji określonych w art. 15 ust. Pkt 5 i ust. 2 pkt 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Wobec tego należało dokonać oceny stosowanej praktyki z punktu widzenia klauzuli generalnej wskazanej w art. 3 ust. 1 tej ustawy. Uznanie konkretnego czynu za akt nieuczciwej konkurencji wymaga ustalenia, na czym określone działanie polegało oraz odpowiedniej kwalifikacji pod względem prawnym. Aby przyjąć popełnienie czynu nieuczciwej konkurencji niezbędne jest kumulatywne spełnienie przesłanek: związku działania podlegającego ocenie z działalnością gospodarczą, sprzeczności czynu z prawem lub dobrymi obyczajami, zagrożenia lub naruszenia tym działaniem interesu innego przedsiębiorcy lub klienta. Dobre obyczaje to normy moralne i obyczajowe w stosunkach gospodarczych (tzw. uczciwość kupiecka), a więc reguły znajdujące się poza ramami systemu prawa. Wyrażają się pozaprawnymi normami postępowania, którymi powinni kierować się przedsiębiorcy. Ich treści nie da się określić wiążąco w sposób wyczerpujący, ponieważ kształtowane są przez ludzkie postawy uwarunkowane zarówno przyjmowanymi wartościami moralnymi, jak i celami ekonomicznymi i związanymi z tymi praktykami życia gospodarczego.

Ocena określonego zachowania jako naruszającego dobre obyczaje pozostawiona jest orzecznictwu, gdy istotne znaczenie mają tu oceny zorientowane na zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania konkurencji poprzez rzetelne i niezafałszowane współzawodnictwo jakością, ceną i innymi pożądanymi przez klientów cechami oferowanych towarów i usług (wyrok SA w Warszawie z dnia 4 marca 2013 r., I A Ca 923/12, LEX nr 1324807, wyrok SA w Katowicach z dnia 28 czerwca 2007 r., V ACa 371/07, LEX nr 519282). Naruszenie dobrych obyczajów jest tożsame z naruszeniem zasad współżycia społecznego, które ograniczają zasadę swobody umów wyrażoną w art. 353 ¹ k.c. (wyrok SA w Warszawie z dnia 21 stycznia 2010 r., I ACa 1032/09, LEX nr 1120050). Przy ocenie działań konkurencyjnych pod kątem sprzeczności z dobrymi obyczajami dającymi podstawy do kwalifikacji danego zachowania jako uczciwej lub nieuczciwej konkurencji (art. 3 ust. 1 u.z.n.k.) istotne znaczenie ma sposób rywalizacji pomiędzy konkurentami, podlegający weryfikacji w konkretnych okolicznościach przy uwzględnieniu zasługujących na aprobatę w świetle norm moralnych i etycznych zwyczajów, dochodzenia przez przedsiębiorców do osiągania korzyści gospodarczych.

Argumenty podniesione wyżej w sposób oczywisty przemawiają za stanowiskiem, że praktyka stosowana przez pozwaną nie jest praktyką, którą można określić jako praktykę naruszającą konkurencję w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Dodatkowym argumentem, na który zwrócił uwagę Sąd Okręgowy, a do którego powódka w ogóle się nie odniosła, mianowicie stosowania przez nią praktyki polegającej na automatycznym przedłużaniu umowy promocyjnej z abonentami na czas nieoznaczony na warunkach odpowiadających cenom w aktualnym cenniku oraz na niezamieszczeniu przez powódkę w regulaminach postanowień odnośnie do dalszych warunków współpracy z abonentem (k. 244, 245 akt sprawy). Okoliczności te znacznie osłabiają argumentację powódki przytoczoną na poparcie swoich racji. Nie można bowiem uznać, że interes powódki doznaje zagrożenia, jeżeli sama stosuje praktykę podobną do praktyki pozwanej. Wszak celem postępowania o nakazanie zaniechania czynów nieuczciwej konkurencji jest zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania konkurencji poprzez rzetelne i niezafałszowane współzawodnictwo jakością, ceną i innymi pożądanymi przez klientów cechami oferowanych towarów i usług. Sam fakt stosowania przez konkurenta powódki korzystniejszych form promocji swoich usług nie świadczy o stosowaniu przez pozwaną czynów nieuczciwej konkurencji.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku. O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. stosownie do jego wyniku.