Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 31 lipca 2015 r. w Gliwicach

sprawy J. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o ustalenie odpowiedzialności osób trzecich za składki

na skutek odwołania J. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 27 lutego 2015 r. nr 16a/2015

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od odwołującego J. Z. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. kwotę 2 400 zł (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 644/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 lutego 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. stwierdził, że J. Z. jako osoba trzecia tj. wspólnik (...) Ł. D., (...) spółki jawnej odpowiada solidarnie z pozostałym wspólnikiem Ł. D. za zaległości spółki powstałe w wyniku nieopłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zaległości obejmują okres od czerwca 2014r. do grudnia 2014r. ZUS objął decyzją należności z tytułu odsetek naliczonych na dzień wydania zaskarżonej decyzji, a także koszty egzekucyjne.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że spółka jawna nie regulowała należności za okres objęty decyzją i wspólnicy odpowiadają za zadłużenie solidarnie.

Analogiczna decyzja z tej samej daty została wydana co do zobowiązań Ł. D..

W odwołaniu od decyzji J. Z. wniósł o jej uchylenie i stwierdzenie braku odpowiedzialności osoby trzeciej. W uzasadnieniu odwołujący powołał się na przepis art. 115 Ordynacji podatkowej i stwierdził, że odpowiedzialność wspólników spółki jawnej jest subsydiarna. W pierwszej kolejności odpowiada spółka, a dopiero gdy egzekucja okaże się bezskuteczna odpowiadają wspólnicy.

Ł. D. nie odwołał się od decyzji organu rentowego.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o oddalenie odwołania i podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

Zaskarżona decyzja została adresowana do J. Z.. W związku z powyższym postanowieniem z dnia 8 czerwca 2015 roku sąd zawiadomił E. Ł. D. , (...) Spółkę Jawną w R. oraz Ł. D. o toczącym się postępowaniu i o możliwości przystąpienia do sprawy w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia zawiadomienia w charakterze zainteresowanych – na podstawie art. 477 ¹¹ § 2 k.p.c. Zawiadomieni nie przystąpili do sprawy i nie zajęli stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ł. D. i J. Z. umową z dnia 24 lipca 2009r. zawarli spółkę jawną. Umowa została zawarta na czas nieograniczony. Zgodnie z umową spółka prowadzona jest pod nazwą (...) Ł. D., (...) spółka jawna. Od dnia 16 listopada 2009r. spółka zatrudnia pracowników, co implikuje obowiązek opłacania z tego tytułu należnych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W okresie od czerwca 2014r. spółka przestała się należycie wywiązywać z powyższego obowiązku. W związku z powyższym do czasu wydania zaskarżonej decyzji należne składki na:

-

ubezpieczenia społeczne, za okres od czerwca 2014r. do stycznia 2015r. wyniosły 10.167,61 zł, plus należne odsetki liczone na dzień 27 lutego 2015r. w kwocie 283,00 zł, a także koszty upomnień w kwocie 11,60 zł i koszty egzekucyjne w kwocie 322,70 zł,

-

ubezpieczenie zdrowotne, za okres od czerwca 2014r. do stycznia 2015r. wyniosły 2.483,71 zł, plus należne odsetki liczone na dzień 27 lutego 2015r.
w kwocie 59,00 zł, a także koszty upomnień w kwocie 11,60 zł i koszty egzekucyjne w kwocie 79,10 zł,

-

Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, za okres od czerwca 2014r. do stycznia 2015r. wyniosły 815,59 zł, plus koszty upomnień w kwocie 11,60 zł i koszty egzekucyjne w kwocie 26,00 zł.

Łącznie powyższe zadłużenie osiągnęło kwotę 14.271,51 zł.

Równocześnie organ rentowy objął należności za okres od czerwca do września 2014r. przymusowym dochodzeniem w trybie egzekucji administracyjnej z rachunku bankowego spółki, prowadzonej przez Dyrektora (...) Oddział w C., jednak do dnia wydania zaskarżonej decyzji, nie ściągnięto żadnej kwoty na zaspokojenie należności objętej tytułami wykonawczymi.

Powyższy stan faktyczny ustalił Sąd na podstawie dowodów z akt organu rentowego. Na dowodach tych oparł się w całości uznając je za wiarygodne.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Zaskarżona decyzja została wydana na podstawie przepisów art. 107 § 1 i 2 pkt 2 i 4, art. 108 § 1 i art. 115 § 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U.
z 2015r., poz. 613) w zw. z art. 31 i 32 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 121). Przepisy te zostały prawidłowo zastosowane. W niniejszej sprawie z mocy art. 31 ustawy o s.u.s. zastosowanie znajdzie przepis art. 115 ustawy Ordynacja podatkowa, który w § 1 stanowi, że wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką
i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki.

Z kolei zgodnie z § 2 tego artykułu, przepis § 1 stosuje się również do odpowiedzialności byłego wspólnika za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie, gdy był on wspólnikiem, oraz zaległości wymienione
w art. 52 powstałe w czasie, gdy był on wspólnikiem. Za zobowiązania podatkowe powstałe, na podstawie odrębnych przepisów, po rozwiązaniu spółki odpowiadają osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki.

Natomiast w myśl § 4 tego przepisu, orzeczenie o odpowiedzialności, o której mowa w § 1, za zaległości podatkowe spółki z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych
w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 1 nie wymaga uprzedniego wydania decyzji,
o których mowa w art. 108 § 2 pkt 2. W tym przypadku określenie wysokości zobowiązań podatkowych spółki, orzeczenie o odpowiedzialności płatnika (inkasenta), zwrocie zaliczki na naliczony podatek od towarów i usług lub określenie wysokości należnych odsetek za zwłokę następuje w decyzji, o której mowa w art. 108 § 1.

W ocenie Sądu powołany powyżej przepis został zastosowany przez organ rentowy prawidłowo.

Odwołujący powoływał się na okoliczność, że odpowiedzialność wspólników spółki jawnej jest subsydiarna ze spółką i powinna zostać wydana decyzja przeciwko spółce
i dopiero po bezskuteczności egzekucji można wydać decyzję przeciwko wspólnikom. Twierdzenie to byłoby zasadne gdyby chodziło o należności cywilne, a nie z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zobowiązanymi do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych są wspólnicy spółki jawnej jako osoby prowadzące działalność gospodarczą, a nie spółka jawna. Zagadnienie to wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 czerwca 2012r., II UK 272/11,
w uzasadnieniu którego stwierdził, że „Spółki osobowe prawa handlowego mogą we własnym imieniu nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane (art. 8 k.s.h.), są więc podmiotami prawa określonymi w art. 331 k.c. jako jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, i do których stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.

Na podstawie organizacyjnego i majątkowego wyodrębnienia od wspólników, spółki (nie wspólnicy) prowadzą przedsiębiorstwo (pod własną firmą), więc spółki, a nie wspólnicy są przedsiębiorcami w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447). Odpowiedzialność wspólników spółki jawnej za dług spółki powstaje ex lege w stosunku do każdego ze wspólników oddzielnie.

Na podstawie art. 22 § 2 k.s.h. każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, decyzja wydana na podstawie art. 115 § 1 Ordynacji podatkowej ma więc wobec wspólników spółki jawnej charakter deklaratywny.

W ramach odpowiedzialności cywilnej egzekucja wobec wspólnika nie może być prowadzona zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (art. 31 § 1 k.s.h.),
w czym wyraża się subsydiarność tej odpowiedzialności. Dotyczy ona wspólników, a nie spółki, która jest dłużnikiem pierwotnym i nie może być traktowana jako osoba trzecia
w rozumieniu art. 107 w związku z art. 115 Ordynacji Podatkowej. Ma to ten skutek, że wskazywanie spółki jawnej (płatnika składek) w decyzji dotyczącej odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej jako podmiotu odpowiedzialnego subsydiarnie nie jest konieczne (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2009 r.,
I UZP 3/09). Łatwo zresztą można zakwestionować subsydiarność odpowiedzialności wspólników spółki jawnej z punktu widzenia podmiotu zobowiązanego pierwotnie do opłacania składek. Zgodnie z art. 4 pkt 2 lit. d, płatnikiem składek nie jest spółka jawna, lecz wspólnik jako ubezpieczony zobowiązany do opłacenia składek na własne ubezpieczenia społeczne ustanowione jako obowiązkowe wobec wspólników spółek handlowych w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej od dnia 1 stycznia 2003 r. ustawą z dnia 18 grudnia 2002r.
o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 241, poz. 2074 z późn. zm.;). Reasumując, mimo umiejscowienia art. 115 Ordynacji podatkowej w rozdziale regulującym odpowiedzialność osób trzecich, nasuwającego sugestię, że odpowiedzialność za zobowiązania wspólników spółki jawnej należy traktować tak, jakby wspólnicy byli "osobami trzecimi" wobec dłużnika (płatnika)
w rozumieniu art. 108 § 4 tej ustawy, tymczasem podstawa ich odpowiedzialności jest
w rzeczywistości inna, pierwotna, na co wskazuje także art. 108 § 4 Ordynacji podatkowej, stwierdzający, że orzeczenie o ich odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 1 nie wymaga uprzedniego wydania decyzji, o których mowa w art. 108 § 2 pkt 2”.

Odwołujący nie podnosił innych okoliczności, w szczególności zarzutów co do wysokości zaległości.

Mając powyższe na uwadze odwołanie oddalono na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W punkcie drugim orzeczenia, na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. (Dz. U. z dnia 3 października 2002r., Nr 163, poz. 1349 ze zm.), Sąd zasądził od odwołującego na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Z. kwotę 2.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Ustalając wysokość stawki należnej tytułem kosztów zastępstwa procesowego, Sąd przyjął stawkę zgodnie z treścią § 6 pkt 5 powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r., biorąc pod uwagę, wartość przedmiotu sporu wskazaną przez organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie.

Nadto Sąd miał na uwadze, że ustalenie wynagrodzenia pełnomocnika procesowego
w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, dotyczącej ustalenia odpowiedzialności wspólnika spółki jawnej za zobowiązania z tytułu należnych składek nie może nastąpić
w oparciu o § 11 ust. 2 omawianego rozporządzenia, gdyż przepis ten (o charakterze przepisu szczególnego) odnosi się wyłącznie do spraw dotyczących świadczeń
z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego i nie obejmuje spraw dotyczących składek na to ubezpieczenie. Takie stanowisko zajął także Sąd Najwyższy w postanowieniu
z dnia 5 czerwca 2009r. ( I UZP 1/09, LEX nr 518062) oraz uchwale z dnia 9 marca 1993r.
(II UZP 5/93, OSNC 1993/11/194).

Sytuacja majątkowa i osobista odwołującego nie uzasadniała odstąpienia od obciążania do kosztami zastępstwa procesowego, które jest możliwe w sytuacjach szczególnych i wyjątkowych. Odwołujący utrzymuje się z prowadzonej działalności gospodarczej, która przynosi średni miesięczny dochód w kwocie 3.000 zł. Odwołujący prowadzi gospodarstwo domowe z żoną, która także prowadzi działalność gospodarczą oraz z dwojgiem dzieci w wieku szkolnym. Odwołujący zamieszkuje w mieszkaniu teściów, a jego miesięczne wydatki związane z utrzymaniem mieszkania wynoszą 600 zł. Odwołujący ponadto posiada oszczędności w kwocie 250.000 zł pochodzące ze sprzedaży domu.

(-) SSO Patrycja Bogacińska – Piątek