Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt.

VIII Ga 184/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący

Sędzia

Sędzia

SSO Marek Tauer (spr.)

SO Wiesław Łukaszewski

SR del. Eliza Grzybowska

Protokolant

Karolina Glazik

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2015r. w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko: (...) Spółce Akcyjnej w Ł.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 16 stycznia 2015r. sygn. akt VIII GC 1710/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 90 zł (dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania za instancję odwoławczą.

Wiesław Łukaszewski Marek Tauer Eliza Grzybowska

Sygn. akt VIII Ga 184/15

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 25 lipca 2014 r. powódka (...) Sp. z o.o. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. kwoty 1377,60 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty. Nadto powódka wniosła o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej za udzielone pełnomocnictwo procesowe. W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że w dniu 11 stycznia 2014 r. doszło do kolizji drogowej pojazdu marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...) użytkowanego przez Z. G. i G. G. (2). Szkoda została zgłoszona pozwanemu z tytułu ubezpieczenia OC sprawcy kolizji. Poszkodowani zlecili naprawę uszkodzonego pojazdu w firmie (...) Sp. z o.o., a na czas naprawy wynajęli pojazd zastępczy, który został wynajęty bez kaucji, bezgotówkowo i bez limitu przejechanych kilometrów w cenie 160 zł netto za każdy rozpoczęty dzień najmu. Za usługę najmu pojazdu zastępczego została wystawiona w dniu 27 lutego 2014 r. faktura nr (...) na kwotę 1377,60 zł za 7 dni najmu. Na całkowity czas przestoju pojazdu w związku z jego naprawą składają się: przestój z powodu oczekiwania na części zamienne – 2 dni, przestój z powodu fizycznej naprawy i czasu potrzebnego na przyjęcie i zdanie pojazdu po naprawie – 3 dni i przestój z powodu dni wolnych od pracy – 2 dni. Poszkodowani w dniu 17 lutego 2014 r. zawarli umowę o przelew wierzytelności z (...) Sp. z o.o., która z kolei w dniu 27 lutego 2014 r. zawarła umowę o powierniczy przelew wierzytelności z powódką. Wobec braku zapłaty powódka w dniu 24 kwietnia 2014 r. wezwała pozwanego do zapłaty należnego odszkodowania. Poszkodowani nie są uprawnieni do odliczenia podatku VAT i w związku z tym kwota wierzytelności powódki względem pozwanego wynosi 1377,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 12 sierpnia 2014 r., sygn. akt VIII GNc 4431/14, Sąd Rejonowy w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany w sprzeciwie domagał się oddalenia powództwa i zasądzenia kosztów według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, że dochodzone przez powoda roszczenie ma charakter sporny i było kwestionowane w toku likwidacji. Brak jest, zdaniem skarżącego, podstaw faktycznych i prawnych do dochodzenia roszczeń o najem pojazdu zastępczego w wymiarze 7 dni z uwagi na niewykazanie przez powoda konieczności, celowości i ekonomicznego uzasadnienia najmu pojazdu zastępczego przy uwzględnieniu czasu technologicznego naprawy pojazdu w wymiarze około 9 roboczogodzin. Skarżący zarzucił ponadto, że poszkodowani faktycznie nie ponieśli z tytułu najmu żadnych kosztów, gdyż nie zapłacili na rzecz wynajmującego należności wynikającej z faktury za najem pojazdu. Warunkiem dochodzenia zwrotu kosztów najmu jest ich faktyczne poniesienie i szkoda w mieniu poszkodowanych nie wystąpiła. Brak jest również podstaw, w ocenie pozwanego, do dochodzenia odsetek ustawowych od dnia 25 kwietnia 2014 r., albowiem pozwany nie pozostawał w opóźnieniu w refundacji odszkodowania w sytuacji, gdy należność z faktury za najem pojazdu nie została zapłacona przez poszkodowanych.

Wyrokiem z dnia 16 stycznia 2015 r. Sąd Rejonowy oddalił powództwo i obciążył powoda kosztami procesu w kwocie 197 zł (sygn. akt VIII GC 1710/14). Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie. W dniu 11 stycznia 2014 r. stanowiący współwłasność Z. G. i G. G. (2) pojazd marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...) został uszkodzony przez kierowcę ubezpieczonego w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody spowodowane ruchem pojazdów u pozwanego. Poszkodowani zlecili naprawę uszkodzonego pojazdu w firmie (...) Sp. z o.o. Poszkodowani na czas naprawy wynajęli pojazd zastępczy. Zgodnie z § 3 umowy najmu pojazdu zastępczego zawartej przez poszkodowanych z (...) Sp. z o.o. w dniu 17 lutego 2014 r. zapłata za wynajem pojazdu zastępczego miała nastąpić w formie bezgotówkowej poprzez cesję wierzytelności przysługującej najemcy z tytułu szkody komunikacyjnej w zakresie najmu pojazdu zastępczego. Tego samego dnia poszkodowani zawarli z (...) Sp. z o.o. umowę o przelew wierzytelności z polisy OC sprawcy w celu pokrycia całkowitego kosztu najmu pojazdu zastępczego. Za usługę najmu pojazdu zastępczego przez okres 7 dni została wystawiona przez wynajmującą w dniu 27 lutego 2014 r. faktura na kwotę 1377,60 zł. Także w dniu 27 lutego 2014 r. (...) Sp. z o.o. zawarł z powódką umowę o powierniczy przelew wierzytelności z tytułu odszkodowania z polisy OC sprawy za szkodę komunikacyjną z dnia 11 stycznia 2014 r. w przedmiotowym pojeździe marki S. (...). W dniu 24 kwietnia 2014 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 1377,60 zł tytułem odszkodowania za szkodę komunikacyjną pojazdu marki S. (...) z dnia 11 stycznia 2014 r. w terminie do 4 maja 2014 r.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o dowody z dokumentów prywatnych, których prawdziwość, autentyczność i moc dowodowa nie budziły jego wątpliwości, jak i nie były one kwestionowane przez strony. Sąd I instancji powołał się na regulację art. 822 k.c i art. 509 k.c. Podkreślono, że przedmiotem przelewu jest wierzytelność, tj. prawo podmiotowe wierzyciela do żądania od dłużnika świadczenia. Ponieważ warunkiem skutecznej cesji wierzytelności jest istnienie tego prawa - przelew wierzytelności przyszłej pełny skutek wywiera dopiero z chwilą powstania wierzytelności. W dacie przelewu cedent przenosi na cesjonariusza jedynie ekspektatywę przyszłego prawa. Pełny skutek umowy cesji wierzytelności przyszłej należy łączyć z powstaniem wierzytelności określonej w umowie cesji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2002 r., sygn. III CKN 346/01, Lex nr 345523 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2003 r., sygn. V CKN 345/2001). Przedmiotem umowy o przelew wierzytelności przyszłej nie jest więc wierzytelność, lecz jej ekspektatywa (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2005 r., sygn. IV CK 157/05, Lex nr 346081). Sąd I instancji podkreślił, że roszczenie o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego ma inny charakter niż roszczenie o zwrot kosztów naprawy pojazdu. W tym drugim przypadku poszkodowany ponosi szkodę już w momencie zaistnienia zdarzenia i powstania uszkodzeń, w tym bowiem momencie powstaje uszczerbek w jego majątku. W przypadku zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego sprawa ma się o tyle inaczej, że szkoda powstaje nie w momencie zaistnienia szkody, lecz dopiero wówczas, gdy poszkodowany koszty te już poniesie. Szkodę w tym wypadku można wiązać jedynie z wydatkami poniesionymi przez poszkodowanego na najem, a nie z samym faktem, że jest on pozbawiony możliwości korzystania z rzeczy. Wynagrodzenie za przejściową utratę możliwości korzystania z rzeczy oznaczałoby w istocie nieprzewidywane prawem zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w postaci odczucia przykrości i dyskomfortu. Ta dolegliwość nie stanowi szkody majątkowej albowiem nie prowadzi do zmniejszenia majątku właściciela uszkodzonego pojazdu. W konsekwencji z chwilą dokonania cesji wierzytelności przyszłej nie następuje więc przejście wierzytelności na cesjonariusza, wierzytelność ta bowiem jeszcze nie istnieje w chwili zbycia. Wynikająca z takiej umowy oznaczona wierzytelność zostaje przeniesiona na cesjonariusza dopiero z chwilą jej powstania, zatem skutek rozporządzający nie następuje w chwili zawarcia umowy cesji (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 września 1997 r., sygn. III CZP 45/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2002 r., sygn. III CKN 346/01, niepubl. i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2005 r., sygn. IV CK 157/05, Lex nr 346081). Sąd Rejonowy odwołał się do treści uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. sygn. III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28, Lex nr 1011468, w której wyrażone zostało stanowisko, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. Odszkodowanie za wynajem pojazdu zastępczego przysługuje zatem poszkodowanemu jedynie w przypadku, gdy poniesie on wydatki związane z tym wynajmem. Wydatki tego rodzaju należy uznać za wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodowego, które by nie powstały bez tego zdarzenia, prowadzące do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. (tak również uzasadnienie wyżej cytowanej uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. akt III CZP 5/11). Podkreślono, że Sąd Najwyższy konsekwentnie wyklucza, by szkodę majątkową stanowiła sama utrata możliwości korzystania z pojazdu. Fakt braku możliwości korzystania z pojazdu mechanicznego może być źródłem szkody o charakterze majątkowym wówczas, gdy spowoduje po stronie poszkodowanego poniesienie kosztów najmu pojazdu zastępczego. (zob. uchwałę wraz z uzasadnieniem Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r., sygn. III CZP 76/13, Lex nr 1392609). W przedmiotowej sprawie poszkodowani Z. G. i G. G. (2) nie zapłacili (...) Sp. z o.o. czynszu za najem pojazdu zastępczego, więc w ich majątku nie powstał uszczerbek z tytułu poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego, co stanowiłoby normalny skutek szkody (por. wyrok i uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 8 września 2004 r., sygn. IV CK 672/03). W konsekwencji, w ocenie Sądu Rejonowego, po stronie poszkodowanych nie powstała wierzytelność, którą poszkodowani mogliby zbyć na rzecz (...) Sp. z o.o. lub innej osoby trzeciej. Wobec tego nie można oczywiście mówić również, w ocenie Sądu Rejonowego, o skutecznym nabyciu przez powódkę wierzytelności od (...) Sp. z o.o. na podstawie w/w umowy o powierniczy przelew wierzytelności. Wobec powyższego powódka nie posiadała nawet legitymacji procesowej do wystąpienia przeciwko pozwanemu w niniejszej sprawie. W tym stanie sprawy Sąd Rejonowy powództwo w całości oddalił, o kosztach orzekając na podstawie art. 98 i 99 k.p.c., stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu.

Powód w apelacji zaskarżył w/w wyrok w całości, zarzucając:

1/ naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności:

- naruszenie przepisu art. 233 par. 1 kpc w zw. z art. 245 kpc poprzez nadużycie zasady swobodnej oceny dowodów przy ocenie dowodu z dokumentów prywatnych w postaci: umowy najmu pojazdu zastępczego klasy B z dnia 17 lutego 2014 roku, umowy o przelew wierzytelności z polisy OC sprawcy w celu pokrycia całkowitego kosztu najmu pojazdu zastępczego z dnia 17 lutego 2014 roku oraz faktury Vat nr (...) z dnia 27 lutego 2014 roku poprzez odmowę uznania w odniesieniu do ww. dokumentów waloru dokumentów potwierdzających fakt poniesienia przez poszkodowanych G. i Z. G. wydatków związanych z najmem pojazdu zastępczego, a w konsekwencji faktu powstania wierzytelności z tego tytułu,

2/ naruszenie prawa materialnego poprzez:

-

naruszenie przepisu art. 509 § 1 k.c. w zw. art. 822 k.p.c. w zw. z art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 392 ze zm.) poprzez ich niezastosowanie oraz uznanie, iż nie powstała wierzytelność, którą mogłaby skutecznie nabyć powódka i dochodzić z tego tytułu roszczeń przeciwko pozwanemu zakładowi ubezpieczeń w niniejszym procesie w sytuacji, gdy spełnione zostały wszelkie przesłanki tak skutecznego i ważnego przelewu wierzytelności, jak i odpowiedzialności pozwanego zakładu ubezpieczeń, którego powinnością na mocy umowy ubezpieczenia zawartej ze sprawcą szkody z dnia 11 stycznia 2014 roku była zapłata na rzecz powódki (jako następczyni prawnej poszkodowanych G. i Z. G.) odpowiedniej sumy pieniężnej rekompensującej powstałą szkodę majątkową z tytułu najmu pojazdu zastępczego,

-

naruszenie przepisu art. 361 i 363 k.c. poprzez błędną wykładnię na skutek wadliwego założenia, iż poszkodowani nie ponieśli szkody z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego i - w konsekwencji - przyjęcia, iż odszkodowanie ubezpieczeniowe nie musi kompensować uszczerbku powstałego w majątku poszkodowanych w wyniku zaistniałego zdarzenia ubezpieczeniowego, za które pozwany zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność.

W tej sytuacji skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku w całości poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 1.377,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 kwietnia 2014 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztów
zastępstwa procesowego za I instancję wedle norm przepisanych. Ewentualnie skarżący domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości oraz przekazania sprawy Sądowi I
instancji do ponownego rozpoznania. Ponadto, skarżący wniósł o przyznanie zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie zasługiwała na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, ustalenia faktyczne stanowiące podstawę rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego uznać należy za prawidłowe, wymagają one jednak uzupełnienia poprzez wskazanie istotnej dla rozstrzygnięcia okoliczności, iż w § 3 umowy z dnia 17 lutego 2014 r. o przelew wierzytelności z polisy OC sprawcy – zawartej celem pokrycia całkowitego kosztu najmu pojazdu zastępczego przez Z. G. i G. G. (2) na rzecz (...) sp. z o.o. – strony tej umowy zgodnie odroczyły termin wymagalności roszczeń o pokrycie ww. kosztów do dnia następującego po dniu, w którym uprawomocni się orzeczenie kończące postępowanie prowadzone przeciwko zakładowi ubezpieczeń. Jednocześnie w § 2 ust. 3 tej umowy zgodnie postanowiono, że w przypadku braku potwierdzenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w prawomocnie zakończonym postępowaniu sądowym, jak również w razie zasądzenia w takim postępowaniu odszkodowania w wysokości niepokrywającej w pełni kosztów najmu pojazdu zastępczego cedent (poszkodowany) zobowiązany będzie do natychmiastowego pokrycia całkowitych kosztów z tego tytułu ( zob. umowa o przelew – k. 30).

Nie ulega wątpliwości, że szkodę należy rozpatrywać jako różnicę pomiędzy stanem majątku poszkodowanego, który powstał po nastąpieniu zdarzenia sprawczego, a stanem, który by istniał bez tego zdarzenia (zob. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 1 września 1970 r., III CR 371/70, OSNCP 1971, nr 5, poz. 93, z dnia 3 lutego 1971 r., III CRN 450/70, OSNCP 1971, nr 11, poz. 205, z dnia 20 lutego 1981 r., I CR 17/81, OSNCP 1981, nr 10, poz. 199, z dnia 13 grudnia 1988 r., I CR 280/88, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 1989, nr 7-8, s. 32, z dnia 19 października 2001 r., III CZP 57/01, OSNC 2002, nr 5, poz. 57, z dnia 20 lutego 2002 r., V CKN 903/00, OSNC 2003, nr 1, poz. 15 oraz z dnia 15 października 2010 r., V CSK 78/10, LEX nr 677911).

Zgodnie z poglądem doktryny pojęcie szkody w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. obejmuje także powstanie nowych lub zwiększenie się istniejących zobowiązań (pasywów), przy czym szkoda zwykle jest rozumiana jako uszczerbek w majątku danej osoby, który zachodzi bez jej woli i prawnego usprawiedliwienia. „Majątkiem” zgodnie z treścią art. 44 k.c. jest ogół praw i obowiązków majątkowych danego podmiotu (majątek sensu lagro), albo też ogół praw majątkowych (majątek w rozumieniu wąskim). Należy jednocześnie zwrócić uwagę, że część doktryny prawa cywilnego opowiada się za przyjęciem, że majątkiem w znaczeniu ekonomicznym są tylko aktywa. Mając na względzie zasadę zakazu bogacenia się poszkodowanego na własnej szkodzie, podkreśla się, że uznanie skuteczności roszczenia w przypadku, gdy nie doszło jeszcze do powstania czy też wykonania zobowiązania na rzecz osoby trzeciej, prowadzić może do wynagrodzenia szkody abstrakcyjnej po stronie poszkodowanego. Nie ma bowiem pewności, czy osoba trzecia będzie dochodzić wierzytelności względem poszkodowanego, gdyby zaś do tego nie doszło to wówczas przyznanie odszkodowania na rzecz dłużnika okazałoby się, już po wydaniu wyroku, sprzeczne z zasadą restytucji. Niezależnie jednak od powyższego w orzecznictwie dominuje pogląd – który podziela także Sąd Okręgowy w składzie orzekającym w niniejszej sprawie – że pojęcie straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. może także obejmować wymagalne zobowiązanie poszkodowanego wobec osoby trzeciej. Zgodzić się należy, że zaciągnięcie zobowiązania i powstanie długu oznacza wprawdzie „zarezerwowanie” w majątku dłużnika określonych aktywów na poczet świadczenia, jednak jego spełnienie staje się bezwzględnie konieczne dopiero w terminie wymagalności (zob. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2008 r. III CZP 62/08, OSNC 2009, Nr 7-8, poz. 106).

W ocenie Sądu Okręgowego z takim zobowiązaniem nie mamy jednak do czynienia w niniejszej sprawie. Podnieść trzeba, że strony umowy najmu pojazdu zastępczego z dnia 17 lutego 2014 r., w § 3 umowy z dnia o przelew wierzytelności – odroczyły termin wymagalności roszczeń o pokrycie całkowitych kosztów takiego najmu ( zob. k. 30 akt sprawy). Zatem chociaż co do zasady nie można kwestionować istnienia zobowiązania z tego tytułu, to jednak nie można uznać aby w dacie orzekania było ono wymagalne. Sąd zaś obowiązany jest wydać wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, a zasada ta obowiązuje także w postępowaniu apelacyjnym (art. 316 § 1 w zw. z art. 391 k.p.c.)

W ocenie Sądu Okręgowego, podzielić należy pogląd, że chociaż istnieje możliwość refundacji wydatków za najem pojazdu zastępczego poniesionych przez poszkodowanego, to podlegać jej mogą wyłącznie wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem. Taki pogląd wyrażony został w uzasadnieniu uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11 (OSNC 2012, nr 3, poz. 28), natomiast w uzasadnieniu uchwały z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 76/13 (OSNC 2014, nr 9, poz. 85) Sąd ten wyjaśnił, że niemożność korzystania z pojazdu może być źródłem szkody o charakterze majątkowym tylko wtedy gdy spowoduje wydatki posiadacza uszkodzonego pojazdu na najem pojazdu zastępczego. Stratą w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. będą w tym przypadku wyłącznie wydatki służące ograniczeniu negatywnych następstw zdarzenia.

Nie można również zgodzić się ze stanowiskiem powódki, zgodnie z którym dokonanie w niniejszej sprawie przez poszkodowanych przelewu wierzytelności przysługującej im względem pozwanego zakładu ubezpieczeń z tytułu najmu pojazdu zastępczego (a właściwie – zgodnie z treścią umowy przelewu – wierzytelności z polisy OC sprawcy – zob. k. 32) było równoznaczne z zapłatą za ten najem w formie bezgotówkowej. Jak bowiem słusznie zwrócił na to uwagę Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 17 października 2008 r., I CSK 100/08 (OSNC-ZD 2009, nr 3, poz. 63) przelew przez dłużnika na wierzyciela „dla rozliczenia się” wierzytelności przysługującej temu dłużnikowi względem osoby trzeciej może wprawdzie stanowić świadczenie w miejsce wykonania w rozumieniu art. 453 k.c. ( cessio in solutum) i powodować wygaśnięcie zobowiązania dłużnika już w chwili dokonania przelewu, jednak stanie się tak tylko w razie wyrażenia przez strony umowy przelewu niewątpliwej i bezwarunkowej woli jego umorzenia w drodze jego zastępczego wykonania. Cesjonariusz w miejsce wierzytelności umorzonej nabędzie wówczas definitywnie nową (inną) wierzytelność wobec dłużnika cedenta i z tym momentem nastąpi skutek zapłaty w formie innej niż w pieniądzu.

Zasadą jest jednak, że jeśli dłużnik przelewa na wierzyciela swoją wierzytelność wobec osoby trzeciej w celu zapłaty ( cessio solutionis causa) to jego zobowiązanie wygaśnie dopiero w chwili spełnienia świadczenia przez dłużnika przelanej wierzytelności. Dopóki zatem dłużnik przelanej wierzytelności nie spełni świadczenia na rzecz cesjonariusza, dopóty cesjonariuszowi przysługuje zarówno wierzytelność nabyta, jak i wynikająca z zobowiązania, w celu zapłaty którego przelew nastąpił (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2006 r., V CSK 253/06, OSNC 2007, nr 9, poz. 141). W niniejszej sprawie jednak w umowie przelewu z dnia 17 lutego 2014 r. w istocie rzeczy chodzi o tą samą wierzytelność (przelew wierzytelności z polisy OC sprawcy m.in. z tytułu najmu pojazdu zastępczego miałby służyć „zapłacie” wierzytelności z tego samego tytułu), wyraźnie zaznaczono ponadto, że termin wymagalności roszczeń o pokrycie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego został odroczony, a pełne ich zaspokojenie miało nastąpić w pierwszej kolejności poprzez ich dochodzenie przez cesjonariusza od zakładu ubezpieczeń, dopiero w dalszej zaś (przy niekorzystnym dla cesjonariusza rozstrzygnięcia sądu) od samego poszkodowanego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił apelację strony powodowej na podstawie art. 385 k.p.c, uznając ją za nieuzasadnioną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na mocy art. 98 kpc.

Marek Tauer Wiesław Łukaszewski Eliza Grzybowska