Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 czerwca 2015 roku w sprawie z powództwa Gminy Ł. – Administracji Zasobów Komunalnych Ł. w Ł. przeciwko pozwanemu D. M. o nakazanie opróżnienia lokalu mieszkalnego Sad Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi nakazał pozwanemu D. M. opróżnienie lokalu mieszkalnego numer (...) położonego przy ulicy (...) w Ł. wraz z rzeczami do niego należącymi (pkt. 1), a nadto orzekł, że pozwanemu D. M. przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego (pkt.2), nakazując wstrzymanie eksmisji pozwanego D. M. z lokalu do czasu złożenia przez Gminę Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego (pkt.3). Ponadto Sąd nie obciąża pozwanego D. M. kosztami procesu oraz nakazał przyznać i wypłacić ze Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi na rzecz adw. K. M. kwotę 147,60 zł tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt. 1 nakazującego pozwanemu D. M. opróżnienie lokalu socjalnego numer (...) położonego w Ł. przy ul. (...) wraz z rzeczami do niego należącymi. Zaskarżonemu w tym zakresie rozstrzygnięciu zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 5 k.c. polegające na jego niezastosowaniu w sytuacji, gdy żądanie opróżnienia lokalu socjalnego przez pozwanego narusza zasady współżycia społecznego, a tym samym wytoczenie powództwa o eksmisję, pomimo trudnej sytuacji życiowej pozwanego stanowi nadużycie prawa. Tym samym pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez nie orzekanie o nakazaniu pozwanemu opróżnienia spornego lokalu, ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania, a nadto zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, wskazując, że koszty te nie zostały zapłacone w całości ani w części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Zaskarżone orzeczenie należało uznać za prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny zebranego materiału dowodowego. Przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku motywy tej oceny nie wykazują nieprawidłowości w rozumowaniu, błędów logicznych bądź też niezgodności z doświadczeniem życiowym. Z tego względu Sąd Okręgowy podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia, a w konsekwencji przyjmuje za swoje, uznając za zbędne powielanie ich w treści niniejszego uzasadnienia. Niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym i z tego względu zgodnie z przepisem art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku tego sądu powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

W ocenie Sądu odwoławczego słusznie Sąd Rejonowy stwierdził, że na skutek utraty przez pozwanego tytułu prawnego do władania lokalem numer (...) położonego w Ł. przy ul. (...), powódce będącej jej właścicielem przysługuje uprawnienie do żądania opróżnienia przez pozwanego wskazanego wyżej lokalu. Prawo to stanowi wystarczające źródło roszczenia dochodzonego w niniejszej sprawie.

Wbrew zgłoszonym przez pozwanych zastrzeżeniom zdaniem Sądu odwoławczego uwzględnieniu roszczenia powodów o opuszczenie wskazanego lokalu nie stoją na przeszkodzie zasady współżycia społecznego, o których mowa w art. 5 k.c. Zgodnie z tym przepisem nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Jak stwierdził Sąd Apelacyjnego w Katowicach w wyroku z dnia 28 października 2004 r., sygn. akt I ACa 628/04, opubl. LEX nr 193666, przepis ten wskazuje klauzule jako normy społeczne ogólne, odnoszące się do wszystkich możliwych przypadków, gdy powoływanie się na prawo podmiotowe nie stanowi jego wykonywania, lecz jego nadużywanie, które nie jest społecznie aprobowane i jako takie nie korzysta z ochrony. Ma on zastosowanie, gdy w innej drodze nie można zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonywaniem prawa podmiotowego drugiej osoby. Klauzule generalne z art. 5 k.c. należy traktować jako normy społeczne, niezawierające ściśle sprecyzowanych elementów wskazujących, co należy rozumieć przez zasady współżycia społecznego, czy też społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa pozwalające na korektę oceny prawnej przypadków wyjątkowych. Istotą i funkcją ich jest możliwość uwzględnienia w ocenie różnego rodzaju, lecz o charakterze wyjątkowym, okoliczności faktycznych. W orzecznictwie zwraca się uwagę, że przy stosowaniu art. 5 k.c. należy mieć na względzie jego szczególny charakter,
a w związku z tym konieczne jest uwzględnienie całokształtu okoliczności rozpoznawanej sprawy, w tym i charakteru oraz przedmiotu roszczenia. Przypomnienia także wymaga, że zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, aprobowaną przez doktrynę w sprawach o wydanie nieruchomości na podstawie art. 222 § 1 k.c., zastosowanie art. 5 k.c. jest co do zasady wyłączone. Wyjątki zaś od tej reguły są dopuszczalne jedynie, gdy znajdują oparcie w ocenie całokształtu okoliczności danego wypadku.

Zgłaszając zarzut naruszenia art. 5 k.c. apelujący podniósł, że nakazanie opróżnienia lokalu socjalnego jest bezcelowe, bowiem pomimo orzeczenia wobec pozwanego uprawnienia do lokalu socjalnego, wstrzymując wykonanie opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez Gminę M. Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego
w praktyce będzie powodować, iż powódka nie będzie mogła wyegzekwować swojego roszczenia i odzyskać lokal socjalny do czasu przyznania pozwanemu kolejnego, może nawet tego samego lokalu socjalnego. Podniósł również, że z uwagi na i tak rażąco niski standard lokalu socjalnego zajmowanego dotychczas przez pozwanego mało prawdopodobna wydaje się możliwość zaproponowania pozwanemu lokalu o niższym standardzie. W tym stanie rzeczy w ocenie apelującego zapadły wyrok nakazujący opróżnienie lokalu socjalnego pozostaje w sprzeczności ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem prawa.

Zdaniem Sądu odwoławczego, powołane wyżej okoliczności nie uzasadniają oceny, że roszczenie powódki należy uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, czy też ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem prawa. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu I instancji wedle którego oddalenie powództwa o eksmisję tylko na tej podstawie, że powódka i tak będzie miała obowiązek dostarczenia pozwanemu lokalu socjalnego byłoby zbyt daleką ingerencją sądu w gospodarowanie przez Gminę – Ł. jej zasobami mieszkaniowymi. Oddalenie powództwa z argumentacją przytoczoną przez apelującego pozbawiłoby praktycznie Gminę jej prawa podmiotowego. Tymczasem zastosowanie art. 5 k.c. nie może unicestwić prawa strony powodowej do dysponowania spornym lokalem. Zaakceptowanie odmiennego rozstrzygnięcia stałoby w sprzeczności z konstytucyjną zasadą ochrony własności (art. 21 Konstytucji RP). Samo wykonywanie uprawnień właściciela nie stanowi nadużycia jego prawa. Domniemywać należy, że jeżeli podmiot korzysta z przyznanych mu przez ustawę uprawnień, to czyni to moralnie, a więc zgodnie z zasadami współżycia społecznego oraz ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2006 r., V CSK 327/06, Lex nr 276335 i z dnia 7 grudnia 1965 r., III CR 278/65, OSNC 1965, nr 7-8, poz. 130). Trudno zgodzić się z apelującym, że z samego faktu, iż powódka i tak będzie miała obowiązek dostarczenia pozwanemu lokalu socjalnego, należy odmówić powódce prawa do korzystania z jej uprawnień właścicielskich. Również to, iż wedle przewidywań pozwanego standard lokalu socjalnego nie może być wiele niższy od standardu zajmowanego obecnie mieszkania, nie może być przeszkodą dla uwzględnienia powództwa. Nadto trudno byłoby określić w jakich okolicznościach, w razie oddalenia powództwa na podstawie art. 5 k.c., powódka mogłaby skutecznie dochodzić swoich uprawnień jako właściciela.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

Zważywszy, że w toku postępowania drugoinstancyjnego pozwany korzystał
z przyznanej z urzędu pomocy (...) Sąd Okręgowy na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (j.t. Dz.U. z 2015.615) przyznał i nakazał wypłacić na rzecz ustanowionego z urzędu pełnomocnika ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łodzi kwotę 73,80 zł, obejmującą podatek VAT w wysokości 23% - § 2 pkt. 3, 10 pkt. 1 w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 461).