Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2016r.

Sąd Rejonowy w Słupsku V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Marzena Hop

Protokolant: Anna Lewicka

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2016r. w Słupsku

sprawy z powództwa D. K.

przeciwko : (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w D.

o ustalenie wypadku przy pracy

1.  ustala, że zdarzenie z dnia 18 kwietnia 2013r., w którym śmierć poniósł mąż powódki R. K. stanowi wypadek przy pracy,

2.  zasądza od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w D. na rzecz powódki D. K. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt V P 317/13

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 10 października 2013 roku ( data wpływu do Sądu) powódka D. K. wniosła o ustalenie, iż zdarzenie z dnia 18 kwietnia 2013 roku, w wyniku którego śmierć poniósł jej mąż – R. K., stanowiło wypadek przy pracy. Wskazała, że do ww. zdarzenia doszło w czasie i w związku z pracą wykonywaną przez R. K., na terenie zakładu pracy, tj. przedsiębiorstwa działającego pod firmą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D..

Nadto, wniosła o zasądzenie od pozwanej kosztów postępowania wraz z wyodrębnioną kwotą kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.

Wykazując interes prawny D. K. wskazała, że przyjęcie przez pozwaną, że zdarzenie w wyniku, którego zmarł R. K. nie stanowiło wypadku przy pracy, uniemożliwia powódce uzyskanie świadczenia określonego w art. 13 ustawy wypadkowej i bez ustalenia powyższego przez Sąd, powódka nie może skutecznie dochodzić od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należnego świadczenia.

Argumentując powyższe D. K. podała, że R. K. był pracownikiem pozwanej spółki od dnia 13 kwietnia 2004 roku na stanowisku elektromonter. Wskazała, że w dniu zdarzenia widziany był na terenie zakładu pracy, natomiast bezpośrednio przed wypadkiem musiał wejść po drabinie na wysokość ok. 5 metrów w wieży ciśnień, aby dokonać napraw i regulacji w urządzeniach elektrycznych, co było zgodne z zakresem prac, jakie świadczył na rzecz pozwanej spółki. Podała również, że wykonując czynności naprawcze zmarły musiał stać na górnych stopniach drabiny lub na obrzeżu zbiornika, który nie był zabezpieczony kratownicą lub innym środkiem uniemożliwiającym upadek do znajdującej się w nim wody. Powódka podała, że nie stwierdzono, aby w zbiorniku znajdowała się drabinka, która umożliwiałaby wyjście z cieczy po ewentualnym upadku do wody, zaś dostęp do lustra wody był otwarty – brak zabezpieczeń.

W treści uzasadnienia pozwu D. K. podniosła, że oględziny oraz otwarcie zwłok wskazały, że przyczyną śmierci denata było utonięcie, przy czym zmarły w chwili odnalezienia był ubrany w strój roboczy: koszulę roboczą, spodnie robocze, bluzę i buty robocze. Podała, że nie stwierdzono, aby zmarły był w chwili śmierci pod wpływem alkoholu.

Powódka wskazała nadto, że podczas kontroli przeprowadzonej przez Państwową Inspekcje Pracy stwierdzono liczne nieprawidłowości, m.in. fakt, że drabinki metalowe prowadzące do zbiornika nie były stabilne, zaś na końcu tunelu w wieży nie było barierek ochronnych.

Powołała się również na wnioski i zalecenia profilaktyczne zawarte w protokole nr (...) – ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.

D. K. podniosła, że R. K. w swoim przekonaniu działał na rzecz pracodawcy, zabezpieczał jego interesy, jednakże w następstwie tych działań uległ śmiertelnemu wypadkowi przy pracy.

Pozwane przedsiębiorstwo działające pod firmą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. w odpowiedzi na pozew wniosło o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.

Uzasadniając ww. stanowisko pozwana Spółka podniosła, że śmierć R. K. nie była zdarzeniem, do którego doszło w związku z jego pracą. Wskazała na brak potrzeby wejścia do wieży ciśnień w dniu śmierci R. K. oraz że wieża ciśnień nie jest wykorzystywana jako budynek służący na co dzień jako miejsce świadczenia pracy przez pracowników Spółki. Pozwana podniosła nadto, że nikt nie zgłaszał R. K. konieczności wymiany żarówki, co m.in. potwierdza fakt, że żadna z poszukujących go osób nie spodziewała się odnalezienia go właśnie w tym miejscu.

Pozwana zaprzeczyła, że w chwili śmierci R. K. dokonywał prac na jej rzecz, w szczególności dokonywał w wieży ciśnień wymiany żarówki i zamknięcia klosza zabezpieczającego żarówkę przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz czynnikami zewnętrznymi.

W dalszej części uzasadnienia pozwana Spółka wskazała, że R. K. pracował w Spółce ponad 9 lat, co oznacza, że znał procedury oraz sposoby dokonywania napraw w wieży ciśnień. Podała przy tym, że dokonywanie napraw poza warsztatem remontowym wymagało polecenia bezpośredniego przełożonego R. K.. Pozwana odwołała się również do zapisów Regulaminu Pracy obowiązującego w Spółce, zgodnie z którymi zabrania się samowolnego usuwania zabezpieczeń, czyszczenia i naprawiania urządzeń i instalacji elektrycznych będących pod napięciem.

Pozwana podniosła również fakt, iż brak zabrania przez R. K. narzędzi potwierdza brak zamiaru dokonywania jakichkolwiek napraw w wieży ciśnień.

Wskazała, że w jej ocenie, śmierć R. K. nie została wywołana przyczyną zewnętrzną, która byłaby związana z pracą, przy czym cel, w jakim zmarły udał się na wieżę ciśnień nie jest znany.

Pozwana podała, że w kontekście trudnej sytuacji rodzinnej i finansowej R. K., zeznania świadków wskazują na możliwość popełnienia przez zmarłego samobójstwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. K. na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 13 kwietnia 2004 roku został zatrudniony w przedsiębiorstwie działającym pod firmą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. na okres próbny od dnia 13.04.2004 roku do dnia 12.07.2004 roku na stanowisku elektromonter, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Bezsporne, a nadto dowód: umowa o pracę nr (...) z dnia 13.04.2004 roku – k. 1 akt osobowych R. K..

R. K. na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 13 kwietnia 2004 roku został zatrudniony w przedsiębiorstwie działającym pod firmą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. na okres próbny od dnia 13.04.2004 roku do dnia 12.07.2004 roku na stanowisku elektromonter, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Bezsporne, a nadto dowód: umowa o pracę nr (...) z dnia 13.04.2004 roku – k. 1 akt osobowych R. K..

W dniu 13 kwietnia 2004 roku R. K. udzielono instruktażu stanowiskowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Bezsporne, a nadto dowód: zaświadczenie z dnia 13.04.2004 roku – k. 4 akt osobowych.

R. K. na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 13 lipca 2004 roku został zatrudniony w przedsiębiorstwie działającym pod firmą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. na czas nie określony, na stanowisku elektromonter, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Bezsporne, a nadto dowód: umowa o pracę nr (...) z dnia 13.07.2004 roku – k. 5 akt osobowych R. K..

R. K. obowiązywała dobowa norma czasu pracy wynosząca 8 godzin, natomiast tygodniowa norma czasu pracy wynosiła przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Dowód: informacja o warunkach zatrudnienia i uprawnieniach pracowniczych z dnia 01.09.2006 roku – k. 13 akt osobowych.

R. K. był słuchaczem kursu podstawowego pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w okresie od dnia 12.07.2004 roku do dnia 14.07.2004 roku. Celem kursu było uzyskanie wiedzy i umiejętności w zakresie bezpiecznej pracy.

Bezsporne, a nadto dowód: zaświadczenie o ukończeniu kursu z dnia 12.07.2004 roku – k. 6 akt osobowych.

W okresie od dnia 15.06.2005 roku do dnia 04.07.2005 roku R. K. był słuchaczem kursu obsługi dźwigów osobowo-towarowych, którego celem było zdobycie wiedzy w zakresie obsługi tego rodzaju dźwigów.

Bezsporne, a nadto dowód: zaświadczenie ukończenia kursu z dnia 04.07.2005 roku – k. 8 akt osobowych.

R. K. był słuchaczem kursu okresowego pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w okresie od dnia 08.09.2005 roku do dnia 16.09.2005 roku. Celem kursu była aktualizacja i uzyskanie wiedzy oraz umiejętności w zakresie bezpiecznej i higienicznej pracy, zagrożeń, postępowania w razie wypadku przy pracy.

Bezsporne, a nadto dowód: zaświadczenie o ukończeniu kursu z dnia 16.09.2005 roku oznaczone nr (...) – k. 9 akt osobowych.

W dniu 19 marca 2008 roku R. K. uzyskał świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci na stanowisku eksploatacji – w zakresie: obsługi, konserwacji, remontów, montażu, kontrolno-pomiarowym dla urządzeń, instalacji i sieci o napięciu nie większym niż 1 kV.

Dowód: świadectwo kwalifikacyjne nr (...)z dnia 19.03.2008 roku – akta osobowe.

W okresie od dnia 16.09.2009 roku do dnia 19.09.2009 roku R. K. ukończył kurs: operator wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia; wymiana butli gazowych w wózkach jezdniowych. Uzyskał zezwolenie na użytkowanie ww. urządzeń i wymianę butli gazowych w wózkach jezdnych.

Dowód: zaświadczenie z dnia 20.09.2009 roku, nr (...) - akta osobowe; zezwolenie na użytkowanie z dnia 28.09.2009 roku – akta osobowe.

W okresie od dnia 29.10.2011 roku do dnia 30.10.2011 roku R. K. ukończył szkolenie okresowe bhp dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych.

Dowód: zaświadczenie nr (...) z dnia 30.10.2011 roku – akta osobowe.

W dniu 28.02.2013 roku R. K. uzyskał świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci na stanowisku eksploatacji – w zakresie: obsługi, konserwacji, remontów, montażu, kontrolno-pomiarowym dla urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych o napięciu nie większym niż 1 kV.

Świadectwo jest ważne do dnia 27.02.2018 roku.

Dowód: świadectwo kwalifikacyjne nr (...) z dnia 28.02.2013 roku – akta osobowe.

W efekcie przeprowadzonych pracowniczych badań okresowych R. K. zatrudnionego na stanowisku elektromonter, lekarz orzecznik stwierdził brak przeciwwskazań zdrowotnych (zdolność) do wykonywania przez niego pracy na ww. stanowisku. Termin następnego badania okresowego wyznaczony został na dzień 11.05.2013 roku.

Dowód: zaświadczenie lekarskie nr (...) z dnia 11.05.2012 roku – k. 63 akt sprawy.

Do dnia 18 kwietnia 2013 roku R. K. był jedynym pracownikiem Spółki (...) posiadającym uprawnienia elektryczne.

Dowód: zeznania świadka K. C. podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 370-370v.; zeznania świadka G. K. podczas rozprawy w dniu 18.12.2014 roku – k. 402v.

Bezpośrednim przełożonym R. K. był L. B..

Dowód: zeznania świadka K. C. podczas przesłuchania w dniu 19.04.2013 roku – k. 12-13 akt sprawy (...) Prokuratury Rejonowej w S.; zeznania świadka K. C. podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 370-370v.

R. K. najczęściej wykonywał prace związane z elektryką (również w maszynach). Takie prace wykonywał na polecenie przełożonego. Drobne naprawy R. K. wykonywał samodzielnie. Bez polecenia przełożonego R. K. wymieniał żarówki, czy bezpiecznik, który się spalił.

Dowód: zeznania świadka K. W. złożone podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 219v.; zeznania świadka B. P. podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 221; wydruk nr 31 – odczyt rejestracji czasu pracy R. K. – k. 307 akt sprawy; zeznania świadka M. D. złożone podczas rozprawy w dniu 18.12.2014 roku – k. 401v.-402.

Kiedy w trakcie pracy R. K. zamierzał dokonać wyłącznie wymiany żarówki na terenie zakładu, wówczas udawał się tam bez skrzynki narzędziowej.

Dowód: zeznania świadka M. D. złożone podczas rozprawy w dniu 18.12.2014 roku – k. 401v.-402.

R. K. był wieloletnim ratownikiem.

Dowód: zeznania świadka K. W. złożone podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 219v.; zeznania świadka D. D. złożone podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 374-375v.

R. K. nie zawsze wykonywał swe obowiązki pracownicze bezzwłocznie. Miały miejsce sytuacje, że prośbę (polecenie) należało kilkukrotnie mu powtórzyć.

Dowód: zeznania świadka G. K. podczas rozprawy w dniu 18.12.2014 roku – k. 402v.

Na terenie (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. znajduje się wieża ciśnień, w której wnętrzu jest usytuowany zbiornik podający wodę do procesów technologicznych w przedsiębiorstwie.

Dowód: zeznania świadka K. M. złożone podczas rozprawy w dniu 24.07.2014 roku – k. 333; zeznania świadka K. C. podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 370-370v.

Wieża ciśnień do dnia 19 kwietnia 2013 roku nie była zamykana na klucz. Był do niej wolny, swobodny dostęp.

Bezsporne, a nadto dowód: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 21.05.2013 roku – k. 17-26 akt sprawy; zeznania świadka K. C. podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 370-370v.

Lustro wody wewnątrz zbiornika w wieży ciśnień w dniu 18 kwietnia 2013 roku nie było zabezpieczone siatką, ani kratką.

Dowód: zeznania świadka K. C. podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 370-370v.; protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 21.05.2013 roku – k. 17-26 akt sprawy.

Wejście na górę wieży ciśnień (w szczególności najwyższą część) jest skomplikowane i trudne dla osoby nieposiadającej w tym zakresie kwalifikacji.

Dowód: protokół z wizji lokalnej z dnia 16.10.2014 roku – k. 386-387v.

Drabinki metalowe prowadzące do zbiornika nie były stabilne. Otwory w stropach na poszczególnych piętrach wieży ciśnień nie były zakryte.

Dowód: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 21.05.2013 roku – k. 17-26 akt sprawy.

Drabina znajdująca się wewnątrz wieży ciśnień prowadzi do samej góry. Idąc drabiną jest możliwość wejścia na sam brzeg zbiornika, który się tam znajdował. Istnieje teoretyczna możliwość, że osoba która wejdzie na tą wysokość drabiny, w wyniku zachwiania równowagi, wpadnie do wnętrza zbiornika.

Dowód: zeznania świadka K. M. złożone podczas rozprawy w dniu 24.07.2014 roku – k. 333.

R. K. w dniu 18 kwietnia 2013 roku do pracy stawił się o godzinie 05:45. Rozpoczął pracę o godz. 6:00 i miał pracować do godz. 14:00. Inni pracownicy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. widzieli go na terenie zakładu, na placu i w okolicy wieży ciśnień w godzinach 12:30-13:40.

Dowód: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 21.05.2013 roku – k. 17-26 akt sprawy; zeznania świadka K. C. podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 372.

W dniu 18 kwietnia 2013 roku ok. godz. 7-8 rano, na terenie zakładu pracy R. K. spotkał G. K., któremu opowiadał, że jest zadowolony, gdyż wygrał 10 zł w grę Totalizatora Sportowego.

Ok. godz. 10 o wygranej opowiadał z radością K. W..

Dowód: zeznania świadka G. K. złożone podczas rozprawy w dniu 18.12.2014 roku – k. 402v.; zeznania świadka K. W. złożone podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 221v.

W dniu 18 kwietnia 2013 roku B. P. około godz. 13-14 widziała idącego energicznie R. K. na terenie zakładu pracy.

Dowód: zeznania świadka B. P. złożone podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 221

W dniu 18 kwietnia 2013 roku ok. godz. 14 L. B., pracujący na stanowisku mistrza w Spółce (...), przyszedł do dyżurki ochrony obiektu z zapytaniem, czy R. K. opuścił już zakład pracy. Jego karta pracownicza nie została bowiem tego dnia jeszcze odbita na koniec pracy. W związku z uzyskaniem odpowiedzi negatywnej, L. B. polecił R. B. rozpoczęcie poszukiwania R. K. na terenie zakładu.

Dowód: zeznania W. M. złożone podczas rozprawy w dniu 05 czerwca 2014 roku – k. 218v.; zeznania L. B. złożone podczas rozprawy w dniu 05 czerwca 2014 roku – k. 221v.

R. B. jest zatrudniony jako mechanik w przedsiębiorstwie działającym pod firmą (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D..

W dniu 18 kwietnia 2013 roku, po godzinie 14:00 na telefoniczne polecenie mistrza, R. B. na terenie zakładu pracy podjął poszukiwanie R. K. wraz z W. M..

Z uwagi na bezskuteczność podjętych działań, ww. osoby podjęły próbę nawiązania telefonicznego kontaktu z R. K.. Pod koniec poszukiwań udały się jeszcze do wieży ciśnień. Po otwarciu drzwi od wieży ciśnień osoby te usłyszały sygnał telefonu dobiegający z góry. Weszły do wnętrza wieży i tam na wyższym piętrze spostrzegły leżące w ściennej wnęce opakowanie papierosów oraz komórkowy aparat telefoniczny marki N. (...) – należące do R. K..

Ww. nie ustalili wówczas, aby ktokolwiek znajdował się w wieży ciśnień.

O powyższym poinformowali dyrektora Spółki w osobie K. C., która wezwała patrol Policji. Na miejsce wezwana została również Ochotnicza Straż Pożarna w D. oraz Straż Pożarna ze S., która wypompowała wodę ze zbiornika znajdującego się w wieży ciśnień.

Dowód: zeznania R. B. złożone na rozprawie w dniu 05.06.2014 roku – k. 217v.; protokół oględzin miejsca z dnia 18.04.2013 roku – k. 8 akt sprawy o sygn. (...) Prokuratury Rejonowej w (...); zeznania świadka K. C. podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 370-370v.

Po wypompowaniu części wody ze zbiornika stwierdzono, że znajduje się tam zanurzone ciało R. K.. Na miejsce wezwana została także karetka Pogotowia (...).

Dowód: zeznania świadka W. M. złożone podczas rozprawy w dniu 05 czerwca 2014 roku – k. 218v.; notatka urzędowa z dnia 18.04.2013 roku – k. 1 akt sprawy o sygn. (...) Prokuratury Rejonowej w (...); zeznania świadka K. C. podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 370-370v.

Przybyły na miejsce zdarzenia lekarz pogotowia stwierdził zgon pracownika (przyczyna nieznana).

Dowód: zgłoszenie wypadku śmiertelnego z dnia 19.04.2013 roku; odpis skrócony aktu zgonu R. K. z dnia 22.04.2013 roku (zgodny z treścią aktu zgonu nr (...)– akta osobowe R. K.; zaświadczenie lekarskie z dnia 18.04.2013 roku – k. 2 akt sprawy o sygn. (...) Prokuratury Rejonowej w (...)

Zmiany przemawiające za utonięciem, przy braku obrażeń zewnętrznych na ciele i wewnętrznych oraz braku schorzeń, który mogłyby być przyczyną śmierci R. K., a także doniesienie o wydobyciu zwłok z wody, pozwalają przyjąć, że przyczyną śmierci denata było utonięcie.

Dowód: protokół oględzin i otwarcia zwłok R. K. z dnia 19.04.2013 roku, akta sprawy (...) Prokuratury Rejonowej w (...) – k. 47-52.

Kierownik Posterunku Policji w D. w dniu 19 kwietnia 2013 roku telefonicznie powiadomił organa inspekcji pracy o wypadku śmiertelnym z dnia 18 kwietnia 2013 roku, które miało miejsce w Spółce (...) z siedzibą w D..

Dowód: notatka urzędowa z dnia 19.04.2013 roku – k. 3 akt sprawy o sygn. (...) Prokuratury Rejonowej w (...)

Zespół powypadkowy (powołany w zakładzie pracy) dokonał w dniach od 19.04.2013 roku do dnia 07.05.2013 roku ustaleń dotyczących okoliczności i przyczyn wypadku, jakiemu w dniu 18.04.2013 roku uległ R. K. – pracownik (...) Sp. z o.o. z siedzibą w D.. Ww. zespół stwierdził, że zdarzenie, któremu uległ R. K. było zdarzeniem nagłym, wywołanym przyczyną zewnętrzną powodującą śmierć, które nie nastąpiło w związku z pracą.

Ustalono, że związek zdarzenia z pracą został zerwany, ponieważ pracownik w czasie przeznaczonym na pracę przedsięwziął czynności (wejście do zbiornika wodnego), które nie wynikały z potrzeby, ani poleceń przełożonego. Zespół powypadkowy wskazał nadto, że było to zachowanie niewłaściwe i spowodowane bezprawnym zachowaniem się pracownika.

Dowód: uwierzytelniona kserokopia protokołu z dnia 07.05.2013 roku, nr (...) ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy – k. 85 akt sprawy.

W dniu 17 maja 2013 roku Zespół (...) Sp. z o.o. z siedzibą w D. na bazie nowych faktów, które wyniknęły z dodatkowych przesłuchań świadków przeprowadzonych w dniach 17.05.2013r., 22.05.2013r., 23.05.2013r., 27.05.2013r., sporządził informację uzupełniającą do protokołu nr (...) roku.

W treści ww. informacji uzupełniającej wskazano, że R. K. przeżywał od dłuższego czasu bardzo poważne problemy rodzinne i finansowe; zmagał się z problemami wychowawczymi, których przysparzał mu adoptowany syn S. K.. Zespół powypadkowy ustalił również, że R. K. przez współpracowników był postrzegany jako człowiek przygnębiony, smutny, zobojętniały, a nawet sfrustrowany.

Informację uzupełniającą Zespół powypadkowy sporządził po uprzednim ponownym przesłuchaniu świadków, ale też przesłuchaniu nowych świadków.

Dowód: informacja uzupełniająca do protokołu nr (...) z dnia 17.05.2013r. – k. 130-130v. akt sprawy; zeznania świadka B. B. (1) złożone podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 223 akt sprawy.

Badanie próbki krwi pobranej ze zwłok R. K. w dniu 19 kwietnia 2013 roku nie wykazało obecności alkoholu etylowego.

Dowód: sprawozdanie z dnia 26.04.2013 roku z badań na zawartość alkoholu etylowego – k. 84 akt sprawy.

W dniu 19.04.2013 roku na samej górze wieży elektryczna lampa oświetleniowa miała odchylony klosz. Na posadzce pod drabiną prowadzącą na ostatni poziom wieży leżała rozbita żarówka, zaś osobno leżał klosz oraz metalowy gwint. Podczas podejmowanych wewnątrz wieży czynności strażacy umieścili ww. rozbitą żarówkę do wiadra stojącego obok.

W momencie wypadku dwa odizolowane przewody elektryczne zasilające lampę oświetleniową i czujnik pływaka, będące pod napięciem, luźno odstawały, nie były wpięte.

Dowód: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 21.05.2013 roku – k. 17-26 akt sprawy; notatka urzędowa z dnia 19.04.2013 roku – k. 3 akt sprawy o sygn.(...) Prokuratury Rejonowej w S..

Inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy – Okręgowego Inspektoratu Pracy w S., w dniach 19.04.2013 roku, 24.04.2013 roku oraz 21.05.2013 roku, przeprowadzili kontrolę w celu zbadania okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy R. K. z dnia 18.04.2013 roku oraz w celu sprawdzenia przestrzegania wybranych przepisów prawa pracy.

Dowód: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 21.05.2013 roku – k. 17-26 akt sprawy; zeznania świadka K. M. złożone podczas rozprawy w dniu 24.07.2014 roku – k. 333.

W wyniku kontroli przeprowadzonej przez inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy – Okręgowego Inspektoratu Pracy w S., ustalono, że przyczynami zewnętrznymi ww. wypadku są:

-

brak zabezpieczenia na najwyższym poziomie wieży ciśnień przed możliwością wpadnięcia osób do wody;

-

brak instrukcji – procedur wykonywania prac w wieży ciśnień;

-

możliwość swobodnego wejścia do wieży ciśnień, wieża nie była zamykana „na klucz”;

-

brak orzeczenia lekarskiego dopuszczającego do pracy na wysokości R. K.;

-

brak przeszkolenia w zakresie wykonywania prac na wysokości.

Dowód: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 21.05.2013 roku – k. 17-26 akt sprawy.

Wśród decyzji ustnych wydanych podczas kontroli Państwowej Inspekcji pracy podano, iż zalecono przeprowadzenie badania i pomiarów skuteczności działania ochrony przeciwporażeniowej przy uszkodzeniu dla instalacji elektrycznej w wieży ciśnień i budynku biurowca, oraz że wieża ciśnień winna zostać zabezpieczona przed dostępem osób nieupoważnionych, jak również, żeby zabezpieczyć otwory w poszczególnych stropach w wieży ciśnień.

Dowód: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 21.05.2013 roku – wykaz decyzji ustnych wydanych w czasie kontroli k. 25-26.

B. B. (1) zatrudniony w Spółce (...) na stanowisku starszego inspektora ds. bhp, opracowując ocenę ryzyka zawodowego dla poszczególnych grup pracowników nie brał pod uwagę możliwości wejścia jakiegokolwiek pracownika na najwyższe piętro wieży ciśnień. Nie wskazywał żadnych zagrożeń w związku z podjęciem takiej czynności.

Dowód: zeznania świadka B. B. (1) złożone podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 224.

Starszy Inspektor Pracy - w konsekwencji ustaleń poczynionych podczas przeprowadzanej kontroli w Spółce (...) – w dniu 21 maja 2013 roku nałożył na L. D. mandat karny kredytowany seria (...) w kwocie 2.000 zł za popełnienie wykroczenia z art. 283 § 1 kp. (brak procedur pracy dostępu do pomieszczeń pracy, w tym wieży).

Dowód: mandat karny kredytowany – odpis – seria (...) z dnia 21.05.2013 roku – k. 315

Starszy Inspektor Pracy - w konsekwencji ustaleń poczynionych podczas przeprowadzanej kontroli w Spółce (...) – w dniu 21 maja 2013 roku nałożył na K. C. mandat karny kredytowany seria (...) w kwocie 2.000 zł za popełnienie wykroczenia z art. 283 § 1 kp. (zatrudnianie pracownika bez opracowania oceny ryzyka zawodowego na stanowisku elektryk).

Dowód: mandat karny kredytowany – odpis – seria (...) z dnia 21.05.2013 roku – k. 316

Na mocy postanowienia Prokuratora Prokuratury Rejonowej w (...) z dnia 30 sierpnia 2013 roku umorzone zostało śledztwo w sprawie mającego miejsce w dniu 18 kwietnia 2013 roku na terenie firmy (...) Sp. z o.o. przy ul. (...) w D. nie dopełnienia obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i narażenie przez to pracownika R. K. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia i doprowadzenia przez to do nieumyślnego spowodowania śmierci wymienionego, tj. o czyn z art. 220 § 1 k.k. i art. 155 k.k. przy zast. art. 11 § 2 k.k. – wobec stwierdzenia, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego, na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k.

Bezsporne, a nadto dowód: postanowienie z dnia 30 sierpnia 2013 roku w przedmiocie umorzenia śledztwa w sprawie sygn. akt 2 Ds. (...).

R. K. nigdy nie był leczony psychiatrycznie. Nie korzystał też z pomocy psychologa. Nigdy nie wspominał o możliwości popełnienia samobójstwa.

Bezsporne, a nadto dowód: wyjaśnienia D. K. złożone podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 216v.; zeznania świadka S. K. złożone podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 373v.

D. K. była żoną R. K.. W latach 2006-2009 borykała się z poważnymi problemami zdrowotnymi, albowiem zdiagnozowano u niej tętniaka mózgu. Po powrocie ze szpitala (...) bardzo opiekował się żoną.

Bezsporne, a nadto dowód: wyjaśnienia D. K. złożone podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 216v.; zeznania świadka S. K. złożone podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 373-373v.; zeznania świadka A. W. złożone podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 278v.; zeznania D. K. przesłuchiwanej w charakterze strony podczas rozprawy w dniu 16.07.2015 roku – k. 441v.-442., zapis nagrania rozprawy: 00:10:27; 00:12:05.

R. K. oraz D. K. mieli jedno dziecko, syna – S. K., którego adoptowali, kiedy miał ok. 9 miesięcy. Aktualnie ma 26 lat, zarobkowo pracuje na terenie Niemiec.

Bezsporne, a nadto dowód: zeznania świadka A. W. złożone podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 278v.

W okresie dorastania S. K. buntował się przeciwko rodzicom, był nieposłuszny. Kiedy miał kilkanaście lat sprawiał im problemy wychowawcze i nie był pomocny.

Bezsporne.

Po ukończeniu 18 roku życia S. K. popadł w konflikty z prawem – m. in. za popełnione czyny został skazany na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, natomiast w innej sprawie na karę grzywny, którą z uwagi na niewykonanie zamieniono na karę aresztu.

R. K. nie posiadał wiedzy o powyższych kłopotach syna. D. K. pomagała S. K. w uporaniu się z problemami.

Dowód: zeznania świadka S. K. złożone podczas rozprawy w dniu 02.10.2014 roku – k. 373v.; zeznania D. K. przesłuchiwanej w charakterze strony podczas rozprawy w dniu 16.07.2015 roku – k. 441v.-442., zapis nagrania rozprawy: 00:14:49; 00:15:11.

S. K. po wyjeździe poza granice kraju i podjęciu pracy zarobkowej, utrzymywał regularny kontakt telefoniczny ze swymi rodzicami w Polsce. Miał pozytywne relacje z matką oraz z ojcem. Nadal kontaktuje się z matką.

Dowód: zeznania D. K. przesłuchiwanej w charakterze strony podczas rozprawy w dniu 16.07.2015 roku – k. 441v.-442., wyjaśnienia informacyjne złożone przez D. K. podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 216v.-217.

Ok. 3 lat przed śmiercią R. K. zakończyły się problemy związane z zachowaniem i postępowaniem S. K..

Dowód: zeznania D. K. przesłuchiwanej w charakterze strony podczas rozprawy w dniu 16.07.2015 roku – k. 441v.-442., zapis nagrania rozprawy: 00:15:38.

Do śmierci R. K. nie doszło w wyniku samobójstwa. R. K. zostawił telefon komórkowy oraz papierosy (w ścianie wieży ciśnień), aby po wykonanej pracy wrócić po nie i zabrać ze sobą. Uczynił to również w trosce, aby przedmioty te nie zamoczyły się i były zdatne do użytku po wykonaniu pracy.

W rozmowach z innymi ludźmi R. K. narzekał na zwykłe problemy dnia codziennego.

Dowód: pisemna opinia sądowo-psychologiczna z dnia 14.08.2015 roku sporządzona przez biegłą sądową z zakresu psychologii – E. K. – k. 447-450 akt sprawy; aneks z dnia 06.11.2015 roku sporządzony do opinii z dnia 14.08.2015 roku – k. 474-475.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo D. K. w ocenie Sądu jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie rozważyć należało kwestię interesu prawnego powódki w zakresie przedmiotowego żądania.

Zgodnie art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez Sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Jak wskazał SN w wyroku z dnia I PZP 2/2005 na sądzie orzekającym w sprawie o ustalenie spoczywa obowiązek oceny, czy w konkretnej sprawie zachodzą obydwie przesłanki wymienione w art. 189 kpc, w szczególności, czy nie można wytoczyć powództwa o świadczenie, czy powództwo zmierza do ustalenia prawa lub stosunku prawnego między stronami, czy do ustalenia faktów, czy istnieje obiektywna (a nie subiektywna) potrzeba ochrony prawnej, czy też celem powództwa jest uzyskanie dowodów mających znaczenie w innym postępowaniu.

Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, że powództwo o ustalenie wypadku przy pracy lub sprostowanie treści protokołu powypadkowego jest dopuszczalne na podstawie art. 189 k.p.c.

W judykaturze ustalił się pogląd o istnieniu interesu prawnego w sprostowaniu protokołu powypadkowego na podstawie art. 189 k.p.c., który w ocenie składu orzekającego w przedmiotowej sprawie nie ogranicza się do sytuacji, gdy ustalenia te decydują o prawach lub roszczeniach majątkowych, których rodzaju lub rozmiaru nie można określić lub przewidzieć w chwili wniesienia powództwa (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 1994 r., II PZP 1/94, OSNAPiUS 1994 nr 6, poz. 96). Przepisy prawa materialnego wyjątkowo przewidują expresiss verbis powództwo o ustalenie, o jego dopuszczalności decyduje z reguły norma generalna określona w art. 189 k.p.c. Ogólnie wskazuje się, że interes prawny w ustaleniu występuje zawsze, gdy istnieje samoistna niepewność co do stanu prawnego lub prawa. Jest to szczególnie istotne w sprawach o ustalenie wypadku przy pracy czy ustalenie treści protokołu powypadkowego, ponieważ pozytywne uznanie określonego zdarzenia za wypadek przy pracy kreuje następczo uprawnienia pracownika z zakresu prawa pracy lub prawa ubezpieczeń społecznych.

Jeżeli określone wypadkowe zdarzenie prawotwórcze może kreować odpowiedzialność różnych podmiotów z odmiennych rodzajowo stosunków prawnych, to celowe jest dopuszczenie ustalenia wypadku przy pracy czy ustalenia treści protokołu powypadkowego w postępowaniu przed sądem pracy, które może przesądzić albo wyeliminować lub zapobiec (w razie negatywnego ustalenia) ponownemu ustaleniu w tym zakresie w kolejnych procesach o zasądzenie roszczeń odszkodowawczych z tytułu następstw zdarzenia, uznanego za wypadek przy pracy (wyrok SN z dnia 27.01.1998r., II UKN 471/97, OSNP 1999/2/75).

Sąd uznał zatem, że powódka wytaczając powództwo miała w tym interes prawny, gdyż od wyniku niniejszego postępowania zależą jej dalsze uprawnienia.

W niniejszej sprawie spornym było, czy R. K. uległ wypadkowi przy pracy. Zespół (...), a za nim pozwany (pracodawca) nie uznał zdarzenia z dnia 18 kwietnia 2013 r. za wypadek przy pracy, wskazując na brak związku tego zdarzenia z pracą – podnosząc, iż związek zdarzenia z pracą został zerwany ponieważ pracownik w czasie przeznaczonym na pracę przedsięwziął czynności (wejście do zbiornika wodnego), które nie wynikały z potrzeby, ani z poleceń przełożonego, a nadto było to zachowanie niewłaściwe i spowodowane bezprawnym zachowaniem się pracownika.

W okolicznościach sprawy należało zatem ustalić i rozstrzygnąć, czy zdarzenie powodujące śmierć R. K., stanowiło wypadek przy pracy, w myśl definicji zawartej w treści przepisu art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. 2009r., Nr 167, poz. 1322) – zwanej dalej „ustawą wypadkową”.

Jak bowiem stanowi przepis art. 3 ust. 1 powyżej cytowanej ustawy, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1)podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2)podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3)w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Zarówno w doktrynie, jak i w judykaturze utrwalony jest przy tym pogląd, że dla ustalenia związku zdarzenia z pracą wystarcza stwierdzenie, iż pozostawało ono z pracą w związku czasowym, miejscowym lub funkcjonalnym. Czasowy i miejscowy związek zdarzenia z pracą oznacza, że pracownik doznał uszczerbku na zdrowiu, bądź poniósł śmierć w czasie i w miejscu, w którym pozostawał w sferze interesów pracodawcy. Jeżeli natomiast przyczyna zewnętrzna zadziałała poza czasem i miejscem wykonywania normalnych czynności pracowniczych, wówczas niezbędne jest stwierdzenie funkcjonalnego związku z pracą, tzn. takiego, w ramach którego praca musi być nie tylko jednym z czynników prowadzących do zdarzenia, ale musi ona także wywrzeć wpływ na zaistniały skutek. Związek funkcjonalny nie jest bowiem pojęciem wymiernym i obiektywnym - jak czas i miejsce - i leży często w sferze psychiki poszkodowanego pracownika. Wyłączenie tego związku następuje zaś w sytuacji, w której pracownik przez istotę, sposób, a zwłaszcza czas trwania swej czynności i sposób zachowania daje do zrozumienia, że chce poświęcić się innym czynnościom o celach obcych pracodawcy, niezwiązanych z zatrudnieniem. Związek zdarzenia z pracą nie ma zatem charakteru absolutnego i może zostać zerwany1.

W opinii Sądu Najwyższego związek miejscowy i czasowy wypadku z pracą sprowadza się do czasowego (zdarzenie wystąpiło w czasie pracy w znaczeniu prawnym) bądź miejscowego (zdarzenie nastąpiło w miejscu zakreślonym strefą zagrożenia stwarzanego przez pracę) powiązania przyczyny zewnętrznej doznanego uszczerbku na zdrowiu z faktem wykonywania przez pracownika określonych czynności2.

Zaznaczyć przy tym należy, iż w opinii Z. Salwy nagłe zdarzenie powodujące uraz lub śmierć pracownika nie musi nastąpić w czasie pracy i w miejscu pracy, lecz może mieć miejsce w dowolnym czasie i miejscu, jednak pod warunkiem, że pozostaje w związku z rodzajem pełnionej przez pracownika pracy, a także czynności podejmowanych przez pracownika w interesie pracodawcy, choćby nie zostały one wyliczone wśród obowiązków pracownika3.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy podkreślić należy, iż zdarzenie, któremu w dniu 18 kwietnia 2013 roku uległ R. K. z całą pewnością pozostawało zarówno w miejscowym, jak i w czasowym związku z pracą. Do przedmiotowego zdarzenia doszło bowiem na terenie zakładu pracy R. K. oraz w czasie, w którym wykonywał on swe zwykłe obowiązki pracownicze (w wyznaczonym dla niego czasie pracy). Na podstawie ustalonego w sprawie stanu faktycznego stwierdzić należy, że R. K. nie zerwał ww. związku. Zgromadzony w niniejszej sprawie obszerny materiał dowodowy pozwolił na jednoznaczne ustalenie, iż R. K. swe obowiązki pracownicze wykonywał (realizował) aż do chwili, w której nastąpiło nagłe zdarzenie skutkujące jego zatopieniem w zbiorniku z cieczą, a w konsekwencji – jego utonięcie. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że instalacja w miejscu zdarzenia nie działała, niezbędna była interwencja elektryka, zaś R. K. do dnia 18 kwietnia 2013 roku był jedynym pracownikiem w pozwanej Spółce posiadającym stosowne i wymagane uprawnienia elektryczne.

Podnieść należy przeto, że jak wynika z bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz literatury przedmiotu, brak polecenia służbowego nie świadczy o tym, by pracownik nie wykonywał obowiązku w interesie pracodawcy. Być może wykonał właśnie tą czynność, która już dawno była odkładana (świadkowie zeznali bowiem, że czasami konieczne było nawet kilkukrotne powtórzenie czy przypomnienie R. K. polecenia). Udając się w wyznaczonych dla niego godzinach pracy do wieży ciśnień w pozwanej Spółce, dokonując czynności przy instalacji elektrycznej, R. K. z pewnością działał w interesie swego pracodawcy. Nadto, przedmiotowa wieża ciśnień znajduje się na terenie zakładu pracy (pozwanej Spółki). Nie sposób bowiem przypisać mu podjęcie działań dla celów prywatnych.

Podnieść w tym miejscu należy również na ustalone przez organa Państwowej Inspekcji Pracy (podczas przeprowadzanej kontroli mającej na celu ustalenie okoliczności i przyczyn przedmiotowego zdarzenia) przyczyny zewnętrzne tegoż wypadku. Otóż ustalono, że przyczynami zewnętrznymi ww. wypadku są:

-

brak zabezpieczenia na najwyższym poziomie wieży ciśnień przed możliwością wpadnięcia osób do wody;

-

brak instrukcji – procedur wykonywania prac w wieży ciśnień;

-

Możliwość swobodnego wejścia do wieży ciśnień, wieża nie była zamykana „na klucz”;

-

brak orzeczenia lekarskiego dopuszczającego do pracy na wysokości R. K.;

-

brak przeszkolenia w zakresie wykonywania prac na wysokości.

(vide: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 21.05.2013 roku – k. 17-26 akt sprawy).

Na kanwie powyższych uchybień pracodawcy zważyć należy na fakt, iż wejście na górę wieży ciśnień (w szczególności najwyższą część) jest skomplikowane i trudne dla osoby nieposiadającej w tym zakresie kwalifikacji. Będąc na samym szczycie tunelu wieży, aby mieć wolne ręce i zachować równowagę należałoby usiąść na krawędzi zbiornika. Jest tam bardzo ciemno. Powyższe wnioski zostały sformułowane podczas przeprowadzonej przez Sąd w dniu 16.10.2014 roku wizji lokalnej na terenie zakładu (...) (vide: protokół z wizji lokalnej z dnia 16.10.2014 roku – k. 386-387v.).

Nadto, na uwagę zasługuje fakt, że wśród decyzji ustnych wydanych podczas kontroli Państwowej Inspekcji Pracy wskazano, iż zalecono przeprowadzenie badania i pomiarów skuteczności działania ochrony przeciwporażeniowej przy uszkodzeniu dla instalacji elektrycznej w wieży ciśnień i budynku biurowca, oraz że wieża ciśnień winna zostać zabezpieczona przed dostępem osób nieupoważnionych, jak również, żeby zabezpieczyć otwory w poszczególnych stropach w wieży ciśnień (vide: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 21.05.2013 roku – wykaz decyzji ustnych wydanych w czasie kontroli k. 25-26).

W tym miejscu podnieść należy, iż w trakcie postępowania pozwana Spółka wywodziła, że nie było konieczności zabezpieczenia ewentualnego wpadnięcia osób do wody, albowiem zasadniczo żaden z pracowników pozwanej nie powinien tam przebywać. Nie sposób powyższe twierdzenia uznać jako zasadne i logiczne, albowiem przesłuchani w sprawie świadkowie wskazywali, że niezbędne były sporadyczne czynności podejmowane w wieży ciśnień, głównie związane z włączeniem ogrzewania czy usuwaniem zaistniałych awarii, gdy takowe miały miejsce.

W trakcie postępowania pozwana wskazywała również na fakt, iż samo usytuowanie żarówki na górze wieży ciśnień powoduje, że podczas wykonywania czynności wymiany żarówki, bardzo trudno byłoby wpaść przy tym do zbiornika z wodą. Zważyć należy przy tym, że skoro byłoby to bardzo trudne, nie oznacza tym samym, że jest niemożliwe czy wręcz wykluczone. Powyższe rozpatrywać należy na kanwie wielu różnych okoliczności, w tym niedogodnego posadowienia tej żarówki, wymuszonej zatem pozycji ciała przy jej wymianie, towarzyszącej z pewnością obawy poślizgnięcia się, a nawet wpadnięcia do zbiornika, braku dostatecznego oświetlenia tamże (skoro czynności dotyczą wymiany żarówki, czy naprawy usterki instalacji elektrycznej).

Zmierzając do zgodnego z prawdą ustalenia podstawy faktycznej, Sąd przeprowadził obszerne i wnikliwe postępowanie dowodowe, rozważając wszelkie argumenty oraz zarzuty podnoszone przez obie strony procesu.

W trakcie przedmiotowego postępowania pozwana Spółka artykułowała m.in. zarzut, iż zerwany został związek z pracą, gdyż pracownik udał się z niewyjaśnionych przyczyn do wieży ciśnień, która nie była jego miejscem pracy. Odnosząc się do ww. zarzutów podkreślić należy, iż w opinii Sądu Najwyższego zerwanie związku z pracą może nastąpić przez pracownika w miejscu i czasie pracy, gdy pracownik w przeznaczonym na pracę czasie wykonywał np. czynności dla celów prywatnych, w czasie gdy uległ wypadkowi4.

Nadto, pozwana wskazywała na fakt, iż R. K. nie zmierzał do wieży ciśnień celem wykonywania zadań pracowniczych, albowiem nie zabrał ze sobą narzędzi. Podnieść jednak należy, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci zeznań świadków jednoznacznie wskazuje, że R. K. udając się w konkretne miejsce zakładu pracy w celu wymiany żarówki, nie zabierał ze sobą wspomnianej skrzynki z narzędziami. Potwierdza to m.in. dowód z zeznań świadka w osobie M. D. złożone podczas rozprawy w dniu 18.12.2014 roku – k. 401v.-402.

Co się zaś tyczy zarzutu pozwanej, iż nikt z pracowników, ani tym bardziej przełożonych R. K., nie wydawał mu polecenia, czy nie zwracał się z próbą w sprawie dokonania wymiany żarówki wewnątrz wieży ciśnień, podnieść należy, iż postępowanie wykazało, że R. K. najczęściej wykonywał prace związane z elektryką (również w maszynach). Takie prace wykonywał na polecenie przełożonego, jednakże drobne naprawy R. K. wykonywał samodzielnie - bez polecenia przełożonego R. K. wymieniał żarówki, czy bezpiecznik, który się spalił. Taką praktykę stosowaną w pozwanej Spółce potwierdzili świadkowie w osobach: K. W. zeznającego podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 219v.; B. P. zeznającej podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 221; M. D. zeznającej podczas rozprawy w dniu 18.12.2014 roku – k. 401v.-402.

W ocenie Sądu fakt, iż zdecydowana większość świadków (którzy obecnie są pracownikami Spółki (...)) zeznając w sposób zdecydowany zaprzeczała, aby ktokolwiek wydał R. K. ww. polecenie wymiany żarówki, jest wyłącznie przejawem stronniczości tychże osób. Dbały one bowiem, aby treścią swych zeznań nie pogorszyć sytuacji procesowej ich aktualnego pracodawcy. Co znamienne – wszystkie te osoby wskazywały, a wręcz podkreślały fakt braku polecenia służbowego. Zeznając nie przejawiały przy tym wahania, ani też momentów zastanowienia, pomimo, iż wiele z tych osób nie mogło mieć wiedzy w tym zakresie, albowiem nie byli bezpośrednio współpracującymi z R. K.. Z tych też przyczyn Sąd zeznaniom tych świadków przyznał walor wiarygodności wyłącznie w zakresie, w którym zeznania te korelują z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, któremu Sąd dał wiarę.

Zważyć przy tym należy również, iż gdyby nawet przyjąć twierdzenie pozwanej, iż polecenia wymiany żarówki nikt nie wydał R. K., to z całą pewnością (również w oparciu o przedstawione powyżej orzecznictwo Sądu Najwyższego) nie sposób uznać, że dokonując tej czynności nie wykonywał jej w interesie swego pracodawcy.

Po wtóre, Sąd pochylił się również nad podnoszoną przez stronę pozwaną kwestią ewentualnego czynu samobójczego, którego miał się dopuścić R. K.. To zaś wykluczało – w ocenie strony pozwanej – możliwość uznania przedmiotowego zdarzenia za wypadek przy pracy z uwagi na ewentualność zerwania związku z pracą. W opinii wyrażonej przez stronę pozwaną, to niezwykle trudna sytuacja finansowa oraz rodzinna R. K. była przyczyną ewentualnego popełnienia przez niego samobójstwa. Strona pozwana odwołała się tym samym do sfery psychiki pracownika.

Celem rzetelnego ustalenia powyższych, jakże istotnych dla niniejszej sprawy, okoliczności Sąd na mocy postanowienia z dnia 16 lipca 2015 roku dopuścił dowód z opinii biegłej z dziedziny psychologii E. K. na okoliczność sporządzenia obrazu psychologicznego R. K., a w szczególności, czy do jego śmierci mogło dojść w wyniku samobójstwa.

Otóż jak wynika z treści ww. opinii do śmierci R. K. nie doszło w wyniku samobójstwa. Biegła zaznaczyła, że R. K. zostawił telefon komórkowy oraz papierosy (w ścianie wieży ciśnień), aby po wykonanej pracy wrócić po nie i zabrać ze sobą. Uczynił to również w trosce, aby przedmioty te nie zamoczyły się i były zdatne do użytku po wykonaniu pracy. Podała, że w rozmowach z innymi ludźmi R. K. narzekał na zwykłe problemy dnia codziennego.

Biegła podkreśliła przy tym (w odpowiedzi na zarzuty strony pozwanej), że w okresie poprzedzającym śmierć R. K. problemy rodzinne należały już do przeszłości. Nadto, biegła zwróciła również uwagę na fakt, iż przesłuchiwani w sprawie świadkowie będący aktualnie pracownikami pozwanej Spółki w sposób zastanawiąjący powtarzają wszyscy te same fakty i opowiadają o problemach R. K., które w żaden sposób nie dotyczą okresu poprzedzającego jego śmierć, a okresu sprzed lat (vide: pisemna opinia sądowo-psychologiczna z dnia 14.08.2015 roku sporządzona przez biegłą sądową z zakresu psychologii – E. K. – k. 447-450 akt sprawy; aneks z dnia 06.11.2015 roku sporządzony do opinii z dnia 14.08.2015 roku – k. 474-475). Również, w oparciu na ww. spostrzeżenia biegłej – która uczestniczyła w przesłuchiwaniu świadków podczas rozprawy w dniu 18 grudnia 2014 roku, ale także w dniu 02 października 2014 roku, jak też przesłuchaniu samej powódki podczas rozprawy w dniu 16 lipca 2015 roku – Sąd wywiódł wnioski w zakresie oceny zeznań tychże świadków, o czym mowa powyżej.

Nadto, z opinii biegłej wynika, że R. K. w ostatnim okresie nie zmienił się w swoim zachowaniu; tak jak zawsze był pogodny, spokojny, wesoły, łatwo nawiązywał kontakty towarzyskie, był osobą lubianą, uczynną, lubił żartować. Biegła podniosła przy tym, że osoba planująca samobójstwo jest zamyślona, przygnębiona, boi się o los najbliższych, nic już nie planuje, nie ma ochoty na jakiekolwiek żarty, nie cieszy się z drobnej wygranej, nie potrafi skoncentrować się nad pracą, nie chodzi energicznie na kilka chwil przed śmiercią, ale porusza się powoli. Biegła zaznaczyła przy tym, że taka osoba nie myśli o takich nieistotnych rzeczach jak pozostawienie papierosów i telefonu komórkowego na stopniach w wieży ciśnień.

Opinia wydana przez biegłą E. K. (wraz z aneksem) jest zupełna i wyczerpująca – biegła wykonała wszystkie polecenia Sądu; jasna, w czytelny sposób przedstawia tok rozumowania biegłej, co umożliwia Sądowi dokonanie kontroli prawidłowości opinii z punktu widzenia wymagań logiki i zasad doświadczenia życiowego. Sąd nie dopatrzył się w opinii żadnych nieścisłości lub sprzeczności. Reasumując, Sąd ocenił pozytywnie prawidłowość i walory merytoryczne opinii, dlatego oparł na niej ustalenia faktyczne. Sąd nie może nie podzielać merytorycznych poglądów biegłego (biegłych), czy zamiast nich wprowadzać własne stwierdzenia. Stanowisko Sądu w tym zakresie zgodne jest z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 19.12.1990r., I PR 149/90,OSP 1991, nr 11-12,poz. 300.

A zatem na podstawie dowodu z opinii biegłej Sąd wykluczył podnoszoną przez pozwaną możliwość, aby zdarzenie z dnia 18 kwietnia 2013 roku było konsekwencją czynu samobójczego popełnionego przez R. K..

Nadto, ww. opinia nie została skutecznie zakwestionowana przez żadną ze stron postępowania.

Na marginesie jedynie zaznaczyć należy, iż orzecznictwo Sądu Najwyższego nie wyklucza sytuacji, w której zamach samobójczy jest wypadkiem pozostającym w związku z pracą5.

Co się zaś tyczy wskazywanej przez pozwaną fatalnej sytuacji finansowej R. K., podnieść należy, iż gdyby rzeczywiście znajdował się on w takowej, z pewnością ubiegałby się już wielokrotnie o przyznanie zapomogi socjalnej z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, funkcjonującego w pozwanej Spółce. Tego jednak nie uczynił, zaś uprzednio zaciągane z tego funduszu pożyczki zawsze terminowo spłacał (na co wprost wskazała świadek K. C. – k. 372 akt sprawy).

Już tylko na marginesie wspomnieć wypada, że pracownik R. K. był wieloletnim ratownikiem. Potrafił zatem pływać i doskonale orientował się, jakie są reakcje organizmu w sytuacji, gdy człowiek ratuje się przed utonięciem.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie swe ustalenia poczynił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, tj. zarówno dowodów w postaci dokumentów, jak też dowodów osobowych – z zeznań świadków. W ocenie Sądu, zeznania przesłuchiwanych w sprawie świadków w osobach: A. W. (k. 378v.-379) oraz S. K. (k. 372v.-374), R. W. (k. 377-377v.), M. D. (k. 401v.-402), ale też samej powódki D. K. (k. 441-442; wyjaśnienia: k. 216v.-217) noszą wszelkie cechy wypowiedzi prawdziwych, gdyż są one jasne, szczegółowe, konsekwentne, spójne i szczere. Wzajemnie ze sobą korespondując układają, w połączeniu z pozostałym, zebranym w sprawie materiałem dowodowym, omawiane zdarzenie w spójną i logiczną całość. W tym stanie rzeczy Sąd doszedł do wniosku, że brak jest jakichkolwiek podstaw, by zakwestionować wiarygodność powołanych dowodów osobowych.

Zaznaczyć jednak należy, iż Sąd oceniając zeznania świadka: D. D. (k. 374-375v.), B. B. (2) (k. 375v.-376v.), A. D. (k. 376v.-377), A. J. (k. 377v.-378), B. P. (k. 221-221v.), L. B. (k. 221v.-222v.), B. B. (1) (k. 222v.-224), S. S. (1) (k. 224-224v.), K. C. (k. 370-372v.), R. B. (k. 217v.-218), W. M. (k. 218v.-219), K. W. (k. 219v.-220), T. G. (k. 220-220v.), G. K. (k. 402-403v.) zachował dozę znaczną ostrożności, z uwagi na treść opinii biegłej oraz fakt, że ww. świadkowie są aktualnie pracownikami pozwanego i z pewnością ich intencją nie byłoby ewentualne pogorszenie sytuacji procesowej pozwanego, o czym mowa w uprzedniej części uzasadnienia. Co znamienne – świadek S. S. (1) zeznając z całą pewnością wskazał, iż w wieży ciśnień zawsze jest kłódka i w stu procentach jest ona zamykana, lecz nie wie kto miał od niej klucze. Podnieść należy, że zgodnie z prezentowanym w niniejszym postępowaniu stanowiskiem pozwanej, wieża nie musiała być zamykana, gdyż nie była miejscem pracy pracowników, a osoby postronne nie miały do niej dostępu. Powyższe pokazuje, że pracownicy pozwanej ze wszech miar starali się przestawić pracodawcę w jak najlepszym świetle.

Sąd dał wiarę ich zeznaniom jedynie w zakresie odnajdującym potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Znamienny jest bowiem fakt, iż wyłącznie dwoje świadków, tzn. osoby będące niegdyś pracownikami Spółki (...), nie zatrudnione w pozwanej Spółce w dacie składania zeznań, zeznały odmiennie od pozostałych pracowników. Świadek M. D. potwierdziła, że R. K. był osobą zawsze uśmiechniętą, rozmowną, wesołą. Nadto, zważyć należy, że świadek zeznała (k. 402), iż kiedy R. K. miał wymienić żarówkę, wówczas przychodził bez swej skrzynki narzędziowej oraz że w dniu zdarzenia był radosny i żartował. Takie zachowanie – zgodnie z opinią biegłej – nie przystaje do osoby zamierzającej za kilka godzin popełnić samobójstwo. Powyższe okoliczności wskazane przez tych świadków pozostają w całkowitej sprzeczności z zeznaniami pozostałych świadków, będących aktualnie pracownikami pozwanej Spółki.

Dodatkowo odnieść się należy do faktu, na który wskazał świadek R. W. (k. 377v.) zeznając, że w przedmiotowej sprawie składał u byłego pracodawcy wyjaśnienia w sali bhp, w obecności specjalisty od spraw bhp oraz kadrowej, którzy pytali go jakie stosunki miał R. K. ze swym synem – i o te okoliczności najbardziej im chodziło.

Na podstawie materiału zgromadzonego w przedmiotowej sprawie Sąd uznał, iż pracodawca (pozwana Spółka) prowadził niejako dwuetapowo postępowania wyjaśniające, celem ustalenia przyczyn i okoliczności zdarzenia z dnia 18 kwietnia 2013 roku. Podczas drugiego etapu tegoż przesłuchano kilku pracowników po raz pierwszy (jako nowych świadków) oraz pozostałych świadków po raz kolejny (ponownie), mając wyłącznie na celu ustalenie okoliczności i sytuacji rodzinnej, życiowej, finansowej R. K.. Ten drugi etap był wyłącznie nakierowany na tę sferę. To zaś nie przystaje jednak do zwykłego i nakazanego postępowania w takich sprawach. W konsekwencji powyższych czynności, w dniu 17 maja 2013 roku Zespół (...) Sp. z o.o. z siedzibą w D. na bazie faktów, które wyniknęły z dodatkowych przesłuchań świadków przeprowadzonych w dniach 17.05.2013r., 22.05.2013r., 23.05.2013r., 27.05.2013r., sporządził informacje uzupełniającą do protokołu nr (...) roku. W treści ww. informacji uzupełniającej wskazano, że R. K. przeżywał od dłuższego czasu bardzo poważne problemy rodzinne i finansowe; zmagał się z problemami wychowawczymi, których przysparzał mu adoptowany syn S. K.. Zespół powypadkowy ustalił również, że R. K. przez współpracowników był postrzegany jako człowiek przygnębiony, smutny, zobojętniały, a nawet sfrustrowany (vide: informacja uzupełniająca do protokołu nr (...) z dnia 17.05.2013r. – k. 130-130v. akt sprawy; zeznania świadka B. B. (1) złożone podczas rozprawy w dniu 05.06.2014 roku – k. 223 akt sprawy).

Sąd zwrócił uwagę, że pracodawca prowadził ww. postępowanie wyjaśniające zmierzając do uzyskania od pracowników potwierdzenia poglądu, że nie był to wypadek, a zamierzona próba samobójcza.

Ww. ustalenia poczynione przez wspomniany Zespół (...), nie odnajdują jednak żadnego potwierdzenia w materiale dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie, któremu Sąd dał wiarę.

Odnosząc się natomiast do licznych uchybień pracodawcy, wytkniętych przez organa Państwowej Inspekcji Pracy, na skutek przeprowadzonej w Spółce (...) kontroli przyczyn oraz okoliczności przedmiotowego zdarzenia, zauważyć należy, że Starszy Inspektor Pracy – w dniu 21 maja 2013 roku nałożył na L. D. mandat karny kredytowany seria (...) w kwocie 2.000 zł za popełnienie wykroczenia z art. 283 § 1 kp. (brak procedur pracy dostępu do pomieszczeń pracy, w tym wieży) – vide: mandat karny kredytowany – odpis – seria (...) z dnia 21.05.2013 roku – k. 315. Nadto, Starszy Inspektor Pracy w dniu 21 maja 2013 roku nałożył na K. C. mandat karny kredytowany seria (...) w kwocie 2.000 zł za popełnienie wykroczenia z art. 283 § 1 kp. (zatrudnianie pracownika bez opracowania oceny ryzyka zawodowego na stanowisku elektryk) – vide: mandat karny kredytowany – odpis – seria (...) z dnia 21.05.2013 roku – k. 316.

Na uwagę zasługuje również fakt, iż odnośnie okoliczności zdarzenia z dnia 18 kwietnia 2013 roku postępowanie prowadził również Prokurator Prokuratury Rejonowej w Słupsku pod sygnaturą akt (...). Na mocy postanowienia Prokuratora Prokuratury Rejonowej w S. z dnia 30 sierpnia 2013 roku umorzone zostało śledztwo w sprawie mającego miejsce w dniu 18 kwietnia 2013 roku na terenie firmy (...) Sp. z o.o. przy ul. (...) w D. nie dopełnienia obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i narażenie przez to pracownika R. K. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia i doprowadzenia przez to do nieumyślnego spowodowania śmierci wymienionego, tj. o czyn z art. 220 § 1 k.k. i art. 155 k.k. przy zast. art. 11 § 2 k.k. – wobec stwierdzenia, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego, na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k.

Zważyć w tym miejscu należy jednak, iż sąd orzekający w przedmiotowej sprawie nie jest w żaden sposób związany ustaleniami poczynionymi w trakcie powyżej wskazanego postępowania karnego.

W ocenie Sądu zatem postępowanie nie wykazało, aby przedmiotowe zdarzenie nie pozostawało w związku czasowym i miejscowym z pracą. Nie wykazało również, aby pracownik ten związek zerwał oraz aby jego postępowanie skierowane było na popełnienie samobójstwa.

Reasumując, mając na uwadze wnioski płynące z przytoczonych wyżej orzeczeń Sądu Najwyższego, a także opinii biegłego oraz zeznań świadków, jak też dowodów z dokumentów Sąd uznał, że zdarzenie z dnia 18 kwietnia 2013 roku, w którym śmierć poniósł mąż powódki R. K., stanowi wypadek przy pracy w myśl ustawowej definicji z Ustawy wypadkowej. O powyższym orzeczono w punkcie pierwszym części dyspozytywnej wyroku.

W punkcie drugim części dyspozytywnej wyroku Sąd orzekł o kosztach postępowania, zgodnie z zasadą odpowiedzialności finansowej za wynik postępowania (art. 98 § 1 k.p.c.).

Jak stanowi § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

Sąd zasądził od pozwanego przedsiębiorstwa działającego pod firmą (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. na rzecz powódki D. K. kwotę 120 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, a to na podstawie § 11 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163,poz.1349 z późn. zm.).

Sędzia Sądu Rejonowego

1 Uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 roku, który zapadł w sprawie sygn. akt I UK 46/11; LEX nr 1043989

2 Daniel E. Lach, S. Samol, K. Ślebzak; Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Komentarz.; Oficyna 2010; Lex Omega dla Sądów 2015 – nr 55322; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2000 r., który zapadł w sprawie sygn. akt II UKN 708/99, OSNP 2002, z. 6, poz. 145.

3 tamże.

4 Daniel E. Lach, S. Samol, K. Ślebzak; Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Komentarz.; Oficyna 2010; Lex Omega dla Sądów 2015 – nr 55322 cytuje za: J. Loga, Wypadek przy pracy, Warszawa 1981, s. 108; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2000 r., który zapadł w sprawie sygn. akt II UKN 708/99, OSNP 2002, z. 6, poz. 145.

5 tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 1980 roku, który zapadł w sprawie sygn. akt III PR 27/80