Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2016 r. w Gdańsku

sprawy R. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o ustalenie kapitału początkowego i prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 lipca 2015 r., sygn. akt IV U 228/15

oddala apelację.

SSA Daria Stanek SSA Lucyna Ramlo SSA Grażyna Czyżak

Sygn. akt III AUa 1698/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 09 stycznia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ustalił R. B. kapitał początkowy na dzień 01 stycznia 1999 roku nie uwzględniając okresów: od dnia 05 maja 1973 r. do dnia 15 września 1975 r. oraz od dnia 16 czerwca 1979 r. do dnia 31 grudnia 1998 r.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł R. B. kwestionując wysokość ustalonego tą decyzją kapitału początkowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą IV U 228/15.

Decyzją z dnia 24 lutego 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., powołując się na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 758 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił ustalenia R. B. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach stwierdzając, że nie wykazał on na dzień 01 stycznia 1999 r. wymaganego co najmniej 15-letnego stażu pracy w warunkach szczególnych i 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a jedynie 10 lat, 2 miesiące i 14 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł R. B. kwestionując przyjęcie, że nie spełnia łącznie wszystkich ustawowych przesłanek ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym oraz domagając się zmiany tej decyzji poprzez przyznanie mu tej emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą IV U 433/15.

Postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2015 r. w sprawie IV U 433/15 Sąd Okręgowy w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych połączył sprawę IV U 433/15 ze sprawą IV U 228/15 do dalszego łącznego prowadzenia pod sygnaturą IV U 228/15.

Decyzją z dnia 28 maja 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., powołując się na art. 184 ustawy emerytalnej oraz § 4 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, po uwzględnieniu nowych dowodów, odmówił ustalenia R. B. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach wskazując, że na dzień 01 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił 24 lata, 1 miesiąc i 27 dni okresów składkowych i nieskładkowych wobec wymaganego na 01 stycznia 1999 r. co najmniej 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Ponadto organ rentowy, że ubezpieczony nie wykazał na dzień 01 stycznia 1999 r. co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł R. B. kwestionując przyjęcie w postępowaniu administracyjnym, że nie spełnia łącznie wszystkich ustawowych przesłanek ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym oraz domagając się zmiany tej decyzji i przyznanie mu tej emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko wyrażone w uzasadnieniu decyzji z dnia 28 maja 2015 r.

Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą IV U 1421/15.

Postanowieniem z dnia 16 lipca 2015 r. w sprawie IV U 228/15 Sąd Okręgowy w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sąd połączył sprawy IV U 228/15 ze sprawą IV U 1241/15 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygnaturą IV U 228/15.

Wyrokiem z dnia 16 lipca 2015 r. w sprawie IV U 228/15 Sąd Okręgowy w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych:

I.  zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 09 stycznia 2015 r. w ten sposób, że zobowiązał organ rentowy do obliczenia wysokości kapitału początkowego R. B. z uwzględnieniem jako okresów składkowych okresów pracy wnioskodawcy:

- od dnia 05 maja 1973 r. do dnia 15 września 1975 r. w M. M. w C.,

- od dnia 16 czerwca 1979 r. do dnia 30 czerwca 1992 r. w S. R. w C.,

II.  zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 24 lutego 2015 r. i z dnia 28 maja 2015 r. oraz ustalił R. B. prawo do emerytury poczynając od dnia 02 lutego 2015 r.,

III.  nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

R. B. urodził się w dniu (...)

Decyzją z dnia 09 stycznia 2015 r. nr (...)-2014 organ rentowy ustalił R. B. kapitał początkowy na dzień 01 stycznia 1999 r.

W dniu 02 lutego 2015 r. R. B. wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury. Ubezpieczony złożył wniosek o wykreślenie z funduszu i przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa.

W dniu 24 lutego 2015 r. i w dniu 28 maja 2015 r. organ rentowy wydal zaskarżone decyzje odmawiające ubezpieczonemu prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony ma prawo jazdy kategorii T od dnia 01 września 1972 r., kategorii B od dnia 21 kwietnia 1973 r., a kategorii C od dnia 07 lipca 1977 r.

W toku aktywności zawodowej ubezpieczony w pełnym wymiarze czasu pracy pracował od dnia 05 maja 1973 r. do dnia 15 września 1975 r. w K. M. M. C. oraz od dnia 16 czerwca 1979 r. do dnia 30 czerwca 1992 r. w S. R. w C. na stanowisku traktorzysty. Wykonywał on na tym stanowisku różne prace rolnicze wymagające użycia traktora - orkę, nawożenie, kopanie ziemniaków, żniwa, opryski, a także wykonywał prace transportowe (wapno, szlaka, buraki cukrowe, ziemniaki), a zimą także odśnieżanie. W okresie żniw pracował okazjonalnie także jako kombajnista. W trakcie zatrudnienia w(...) C. kilka razy jeździł samochodem dostawczym marki Ż., przywożąc nim części zamienne. W trakcie zatrudnienia w (...) w C. ubezpieczony niekiedy pracował jako operator koparki marki (...).

B. S. była zatrudniona w (...) C. i (...) w C. w okresie od dnia 01 kwietnia 1973 r. do dnia 31 marca 1992 r. na stanowisku księgowej.

H. C. był zatrudniony w (...) C. i w (...) w C. w latach 1968-1978 na stanowiskach: traktorzysty, mechanika i brygadzisty.

S. B. był zatrudniony w (...) C. i w (...) w C. w okresie od dnia 01 kwietnia 1976 r. do dnia 10 listopada 1992 r. na stanowisku traktorzysty.

Wyrokiem z dnia 22 października 2014 r. w sprawie IV U 951/14 Sąd Okręgowy w Toruniu przyznał świadkowi S. B. prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, uwzględniając mu - jako okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach - okres zatrudnienia w (...) w C. od dnia 01 kwietnia 1976 r. do dnia 10 listopada 1992 r. na stanowisku traktorzysty

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sądowych, w tym w aktach organu rentowego i osobowych wnioskodawcy, a także zeznań świadków: B. S., H. C. i S. B. oraz dowodu z przesłuchania ubezpieczonego.

Sąd ten dał wiarę dowodom z dokumentów wskazując, że były jasne, pełne, rzetelne, a nadto żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności i mocy dowodowej i nie budziły one także jego wątpliwości. Miał na uwadze, że zachowało się tylko kilka dokumentów z akt osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w (...) C. i nie można na ich podstawie ustalić, do kiedy ubezpieczony tam pracował, a jedynie że jego ostatni angaż na stanowisko traktorzysty wydany został w dniu 01 kwietnia 1974 r.

Tym niemniej Sąd I instancji miał na uwadze, że w aktach osobowych z (...) - zakładu pracy, w którym ubezpieczony pracował bezpośrednio po (...) C., ubezpieczony zarówno w życiorysie, jak i w kwestionariuszu osobowym wskazał, iż w (...) C. pracował do dnia 15 września 1975 r. W ocenie tego Sądu ubezpieczony wówczas nie miał żadnego powodu do podawania fałszywych informacji dotyczących długości jego zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, gdyż czyniąc tak mógł narazić się co najmniej na odpowiedzialność dyscyplinarną, zwłaszcza ze zakład pracy miał wówczas możliwości weryfikowania tych faktów w odpowiednich urzędach, czy u poprzedniego pracodawcy, nie mówiąc już o tym, że odpowiednie adnotacje znajdowały się w dowodzie osobistym i legitymacji ubezpieczeniowej. Zapewne wówczas ubezpieczony dysponował też świadectwem pracy z (...) C.. To wszystko, w ocenie Sądu Okręgowego, pozwoliło na ustalenie, że ubezpieczony pracował w (...) C. do dnia 15 września 1975 r.

Sąd ten dał wiarę zeznaniom świadków: B. S., H. C. i S. B. oraz przesłuchaniu wnioskodawcy, co do charakteru wykonywanych przez niego czynności w (...) C. i (...) w C. uznając, że zeznania te i przesłuchanie były spontaniczne, szczere, wzajemnie zgodne i spójne. Stwierdził, że stanowiły miarodajny środek dowodowy do ustalenia faktycznych warunków zatrudnienia wnioskodawcy w spornych okresach.

Sąd I instancji miał na uwadze, że świadkowie pracowali razem z ubezpieczonym w (...) C. i w (...) w C., a zatem mieli niekwestionowane rozeznanie w zakresie obowiązków wykonywanych przez ubezpieczonego.

W myśl przepisu art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 758 ze zm.) kapitał początkowy ustala się na zasadach zbliżonych do zasad określonych dla ustalania prawa do emerytury, przyjmując przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6, i okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. Za okresy zaś składkowe - zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a i 13 lit. a ustawy emerytalnej uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego – w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową oraz okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu takiej umowy objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki.

W zaskarżonej decyzji z dnia 09 stycznia 2015 r. organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu jako okresów składkowych okresów zatrudnienia w (...) C. oraz w (...) w C.. Tymczasem w toku postępowania w sprawie o emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych w dniu 28 maja 2015 r. organ rentowy wydał decyzję, w której zaliczył ubezpieczonemu do okresów składkowych okresy zatrudnienia: w (...) C. od dnia 05 maja 1973 r. do dnia 01 kwietnia 1974 r. oraz w (...) C. od dnia 16 czerwca 1979 r. do dnia 30 czerwca 1992 r.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy uznał, że bezspornym jest, że w/w okresy należało uwzględnić ubezpieczonemu także przy ustalaniu wysokości jego kapitału początkowego, jako okresy składkowe.

Sąd ten wskazał, że spornym pozostawał jedynie okres zatrudnienia w (...) C. od dnia 02 kwietnia 1974 r. do dnia 15 września 1975 r.

Uznał, że także ten okres należało uwzględnić ubezpieczonemu jako okres składkowy z przyczyn, które zostały opisane powyżej.

Dlatego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd I instancji orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

Prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych reguluje art. 184 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku - w przypadku mężczyzn - 60 lat, jeżeli w dniu 01 stycznia 1999 r. spełnili łącznie niżej wymienione warunki:

- osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat,

- posiadają co najmniej 15 - letni okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a nadto:

- nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego, a w przypadku przystąpienia złożyli wniosek o wykreślenie z funduszu i przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa.

Stosowne regulacje w przedmiocie wieku emerytalnego, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury znajdują się w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Natomiast wykazy prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zostały zawarte w wykazach A i B, stanowiących załączniki do ww. rozporządzenia.

Nadto w § 1 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego w przedmiocie sprecyzowania stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, ustawodawca odsyła do odpowiednich przepisów resortowych.

Istotny w niniejszej sprawie jest również § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, w myśl którego okresami pracy uzasadniającymi prawo do wcześniejszej emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest wykonywana stałe i w pełnym wymiarze czasu pracy, ustalonym dla danego stanowiska. Pod pojęciem pracy wykonywanej stale należy rozumieć pracę wykonywaną na danym stanowisku pracy, zgodnie z rozkładem czasu pracy i w pełnym wymiarze czasu pracy, ustalonym dla danego stanowiska. W związku z powyższym nie będzie uznawana za taką pracę praca wykonywana, np. w połowie wymiaru czasu pracy lub tylko kilka lub kilkanaście dni w miesiącu.

Sąd Okręgowy zważył, że w sprawie poza sporem była okoliczność, iż R. B. osiągnął z dniem (...). przewidziany przepisami prawa wiek emerytalny.

Organ rentowy nie kwestionował także faktu, że ubezpieczony złożył wniosek o wykreślenie z funduszu i przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa.

Sąd ten wskazał, że istota sporu w niniejszym postępowaniu koncentrowała się natomiast wokół ustalenia, czy ubezpieczony w ogóle pracował w (...) C. w okresie od dnia 02 kwietnia 1974 r. do dnia 15 września 1975 r. oraz czy praca świadczona przez R. B. w okresach zatrudnienia: od dnia 05 maja 1973 r. do dnia 15 września 1975 r. w (...) C. i od dnia 16 czerwca 1979 r. do dnia 30 czerwca 1992 r. w (...) w C. była pracą w szczególnych warunkach, a w konsekwencji, czy wnioskodawca spełnił ostatnią przesłankę do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury.

Zgodnie z § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego okresy pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Organ rentowy, rozpoznając wniosek w sprawie prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach, może uwzględnić wyłącznie te okresy pracy w szczególnych warunkach, które zostały uwodnione na podstawie powyższego dokumentu, bądź zaświadczenia stwierdzającego charakter i stanowisko pracy w warunkach szczególnych w określonych okresach. Dokumenty te są dla organu rentowego wiążące nie tylko w pozytywnym, ale i w negatywnym tego słowa znaczeniu. Oznacza to, że z jednej strony przedłożone zaświadczenie jest dowodem na fakt wykonywania przez zainteresowanego pracy w szczególnych warunkach, a z drugiej strony brak takiego zaświadczenia, czy nieprawidłowo wypełnione, uniemożliwia ustalenie tej okoliczności za pomocą innych środków dowodowych.

Niemniej w powyższym wypadku - braku bądź zakwestionowania przez organ rentowy powyższych środków dowodowych - zainteresowany może dochodzić ustalenia tych okoliczności w postępowaniu sądowym, w którym w myśl art. 472 i 473 k.p.c. powyższe obostrzenia nie obowiązują. Sąd nie jest bowiem związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. W postępowaniu o świadczenie emerytalno - rentowe dopuszczalne jest - jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r. w sprawie III UZP 5/85 - przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia. Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika (umowy o pracę, świadectwa pracy, angaży, innych dokumentów). Zaliczenie nieudokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga przy tym dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych.

Sąd I instancji zwrócił także uwagę na treść § 19 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, który stanowi, że przy ustalaniu okresów pracy, o których mowa w § 2, uwzględnia się również okresy takiej pracy (służby), wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. Zgodnie zaś z przepisem § 19 ust. 2 tego rozporządzenia prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 04 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz. U. z 1979 r. Nr 13, poz. 86 i z 1981 r. Nr 32, poz. 186) uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w § 4.

Sąd ten zważył, że przepisy te mają znaczenie w sytuacji pracy wykonywanej w szczególnych warunkach przez dniem wejścia wżycie rozporządzenia, co miało miejsce w niniejszej sprawie, gdyż wnioskodawca twierdził, iż pracował w szczególnych warunkach już od dnia 05 maja 1973 r.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania prawne stwierdził, że praca traktorzysty i kombajnisty należy do stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach.

Są one wymienione pod poz. 3 „Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych”, działu VIII „W transporcie i łączności”, wykazu A, stanowiącego załącznik nr 1 do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Ponadto są one wymienione w pkt 1, poz. 3, działu VIII, wykazu B, stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministerstwa Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. Urz. MRiRW z 1988 r. Nr 4, poz. 2).

Również stanowisko pracy operatora koparki należy do stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach. Jest ono wymienione pod poz. 3 „Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych”, działu V „Prace w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Ponadto jest ono wymienione w pkt 1 „maszyniści koparek i ładowarek jednonaczyniowych i wielonaczyniowych”, poz. 3 , działu V, wykazu B, stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia resortowego.

Sąd Okręgowy zważył, że w niniejszej sprawie bezspornym było, że w spornych okresach ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę traktorzysty, a jedynie okazjonalnie wykonywał pracę operatora koparki Białoruś oraz kombajnisty.

Sąd ten miał na uwadze, że w wyroku z dnia 03 grudnia 2013 r. w sprawie I UK 172/13 Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, iż praca traktorzysty może był uznana za pracę w warunkach szczególnych tylko wtedy, gdy pracownik wykonywał tylko prace transportowe, a nie prace rolnicze, jako że to stanowisko pracy zostało umieszczone w dziele „W transporcie i łączności”. Tym niemniej nie podzielił w niniejszej sprawie tego poglądu uznając, że prowadzi on do tego, iż w zasadzie praca żadnego traktorzysty nie mogłaby zostać uznana za pracę w szczególnych warunkach, a z pewnością nie taka była intencja ustawodawcy, gdyż gdyby tak było, to z pewnością w ogóle nie umieściłby on stanowiska pracy „kierowcy ciągników” w treści rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Sąd I instancji miał bowiem na uwadze, że praktycznie wszyscy traktorzyści zatrudnieni w jednostkach gospodarki uspołecznionej wykonywali przede wszystkim dwa rodzaje prac: polowe i transportowe, jedynie okazjonalnie zajmując się innymi pracami jak np. odśnieżanie dróg. Wynikało to z chęci jak najbardziej racjonalnego wykorzystania zatrudnionych na tych stanowiskach pracowników i użytkowanego przez nich sprzętu. Oczywistym jest bowiem, że traktor jest maszyną rolniczą, przystosowaną do wykonywania różnorodnych prac polowych, za pomocą różnorakich maszyn rolniczych przyczepianych do niego. Pojazd ten charakteryzuje się bardzo dużą mocą silnika i niewielką prędkością maksymalną, co automatycznie powoduje, że kiepsko sprawdza się w transporcie i wykorzystywanie go w takim charakterze jest co do zasady nieekonomiczne. O ile jeszcze, jeżeli chodzi o transport na krótkie dystanse, korzystanie z tego typu maszyn może być uzasadnione, to w przypadku tras dłuższych już nie. Traktor jest nieekonomicznym środkiem transportu, gdyż z jednej strony nieefektywnie wykorzystywany jest czas kierowcy, który zamiast kilku kursów, wykonuje zaledwie jeden, a z drugiej zaś strony zużycie paliwa jest większe niż w przypadku samochodu ciężarowego, co jest konsekwencją bardzo dużej mocy silnika traktora. Tym niemniej w realiach gospodarki realnego socjalizmu wykorzystywanie ciągników do transportu było racjonalne, gdyż po pierwsze dzięki temu traktorzyści także w okresach, gdy nie było prac rolnych (przede wszystkim chodzi o okres zimowy) mieli zajęcie, a po drugie często była to jedyna możliwość wykonania określonych usług transportowych na rzecz wsi, jako że przedsiębiorstwa świadczące tego typu usług na rzecz terenów wiejskich, dysponowały dalece niewystarczającą ilością samochodów ciężarowych. Natomiast kwestia, czy taki transport był racjonalny z punktu widzenia ekonomii, w ramach ówczesnego ustroju gospodarczego nikogo przesadnie nie interesowała.

Z powyższych względów - jako że zdecydowana większość traktorów była wykorzystywana w rolnictwie - niemal wszyscy traktorzyści pracowali wykonując przede wszystkim prace polowe, a jedynie w okresach niewykonywania prac polowych, prace transportowe. Dlatego też gdyby podzielić pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w w/w wyroku należałoby uznać, że praktycznie żaden traktorzysta nie pracował w szczególnych warunkach, skoro nie wykonywał wyłącznie prac transportowych.

W tym miejscu Sąd Okręgowy zauważył, że w wykazie A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, w dziale VIII „W transporcie i łączności”, pod poz. 3 wymienione są „Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych”. Sąd ten wywodził dalej, że można sobie wyobrazić, że istniał jakiś traktorzysta, który wykonywał wyłącznie prace transportowe, gdyż zajmował się np. przewozem kruszywa w kamieniołomie za pomocą ciągnika z przyczepą i którego zgodnie z ww. poglądem można by uznać za osobę pracująca w szczególnych warunkach. Tym niemniej jeżeli chodzi o kolejne stanowisko pracy wymienione w tym przepisie - „kierowca kombajnów”, to tutaj taki proces myślowy jest niemożliwy. Bowiem nie sposób sobie wyobrazić osoby wykonującej wyłącznie prace transportowe za pomocą tego urządzenia, gdyż kombajn ze swej natury nie nadaje się do wykonywania innych czynności poza zbieraniem określonych kategorii płodów rolniczych z pola. To z kolei prowadzi do wniosku, że nie można wąsko uzależniać możliwości zaliczenia pracy na danym stanowisku od tego, czy jej charakter pokrywa się z nazwą działu czy też nie, gdyż jak widać chociażby na powyższych przykładach, umiejscawianie niektórych stanowisk w treści rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego miało charakter arbitralny, gdyż nie sposób ustalić, dlaczego praca kombajnisty została umieszczona w dziale VIII „W transporcie i łączności”, skoro kombajnista nie zajmuje się ani transportem, ani łącznością.

Zdaniem Sądu I instancji samo łączenie w ramach jednego działu „transportu” i „łączności”, które to branże nie mają ze sobą absolutnie nic wspólnego, świadczy o daleko posuniętej dowolności odnośnie projektowania struktury tego aktu. Choć w ocenie tego Sądu z drugiej strony można uznać, że ustawodawca umieścił prace traktorzysty w dziale dotyczącym transportu, mając na uwadze okoliczność, że traktorzysta wykonywać może zarówno prace transportowe, jak i rolnicze, a umieszczenie tego samego stanowiska w dwóch różnych działach, byłoby sprzeczne z zasadami techniki prawodawczej.

Sąd I instancji zauważył w tym miejscu, że gdyby istotnie ustawodawca chciał uznać za pracę w warunkach szczególnych jedynie pracę traktorzystów pracujących wyłącznie w transporcie, to z pewnością stanowisko to nie zostałoby ono umieszczone w treści zarządzenia nr 16 Ministerstwa Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. Urz. MRiRW z 1988 Nr 4, poz. 2), gdyż nie ulega wątpliwości, że w zakładach pracy podlegających temu ministrowi, wszyscy traktorzyści wykonywali przede wszystkim prace rolnicze.

Na takim samym stanowisku stanął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 czerwca 2014 roku w sprawie II UK 368/13.

Poza tym Sąd Okręgowy wskazał, że szkodliwość pracy traktorzysty w żaden sposób nie jest uzależniona od tego, czy wykonywał on prace rolnicze, czy transportowe. Praca traktorzysty dlatego jest szkodliwa dla zdrowia - i to było powodem uznania jej za pracę w warunkach szczególnych - gdyż traktorzysta w trakcie jej wykonywania, jest poddawany przez cały czas pracy silnika bardzo silnym wibracjom, które w dłuższej perspektywie czasowej mają niewątpliwie negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Poza tym ówczesne ciągniki nie dysponowały klimatyzacją (i nie zawsze ogrzewaniem), a ich kabiny bardzo nierzadko bywały nieszczelne (o ile w ogóle je miały), przez co traktorzysta był narażony na upał latem i chłód zimą, a w razie braku kabiny nie był chroniony nawet przed opadami, czy kontaktem z kurzem i pyłem. Można wręcz zaryzykować twierdzenie, że wykonywanie prac polowych było bardziej szkodliwe dla traktorzysty, niż wykonywanie prac transportowych, gdyż w ich ramach zajmował się także opryskami, co również należy uznać za czynność niebezpieczną i szkodliwą dla zdrowia.

Z powyższego wynika również, że ubezpieczony w spornych okresach wykonywał prace na różnych stanowiskach - traktorzysty, kombajnisty i operatora koparki - ale nie wyklucza to możliwości spełnienia wymogu wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przewidzianym dla danego stanowiska.

Z prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach mogą korzystać wyłącznie pracownicy, którzy byli zatrudnieni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szkodliwych warunkach. Wobec tego dopuszczalne jest uwzględnienie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej zmiany oraz prac, które oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika i zostały zaliczone do prac w szczególnych warunkach w wykazie A załącznika do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego (por. wyrok S.N. z dnia 04 czerwca 2008 r., II UK 306/07, OSNP 2009/21-22/290).

W ocenie Sądu I instancji ubezpieczony wykonywał prace traktorzysty, kombajnisty i operatora koparki stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy.

Sąd ten uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na ustalenie, iż R. B. pracował w K. M. M. C. także w okresie od dnia 02 kwietnia 1974 r. do dnia 15 września 1975 r. (1 rok, 5 miesięcy i 14 dni), co oznacza, że w połączeniu z okresem 24 lat, 1 miesiąca i 27 dni uwzględnionych przez organ rentowy ubezpieczony udowodnił łącznie 25 lat, 7 miesięcy i 11 dni okresów składkowych i nieskładkowych, a zatem spełnił warunek do przyznania emerytury z art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej.

Zdaniem Sądu Okręgowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił również ustalić, że w okresach zatrudnienia: w M. M. w C. od dnia 05 maja 1973 r. do dnia 15 września 1975 r. (2 lat, 4 miesiące i 11 dni) oraz w (...) w C. w okresie od dnia 16 czerwca 1979 r. do dnia 30 czerwca 1992 r. (13 lat i 15 dni) wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę traktorzysty, a także okazjonalnie prace: kombajnisty i operatora koparki, które były pracami w warunkach szczególnych.

Sąd ten uznał, że okoliczność, iż ubezpieczony w trakcie zatrudnienia w (...) C. kilka razy jeździł samochodem dostawczym marki Ż. nie ma znaczenia dla sprawy, właśnie z uwagi na epizodyczność tego typu zajęć i nie przeszkadza ona w uznaniu, że także w tym okresie ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W ocenie Sądu I instancji ubezpieczony wykazał łącznie 15 lat, 4 miesiące i 26 dni pracy w warunkach szczególnych, zgodnie z art. 32 ust. 1 lit. a pkt 1 ustawy emerytalnej, a zatem spełnił ostatnią przesłankę do przyznania mu emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach i jego odwołanie należało uwzględnić.

Stąd też, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, Sąd ten orzekł jak w pkt II sentencji wyroku.

W przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, na podstawie art. 118 ust. l lit. a ustawy emerytalnej, orzekł jak w pkt III sentencji wyroku, mając na uwadze, że ustalenie faktycznych warunków pracy mogło zostać poczynione dopiero na etapie postępowania sądowego na podstawie dowodów, którymi organ rentowy nie dysponował.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. zaskarżając ten wyrok w części, w zakresie jego pkt II i zarzucając mu błędną wykładnię art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015, poz. 748 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) poprzez ustalenie R. B. prawa do emerytury od dnia 02 lutego 2015 r. mimo braku wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy dokonał streszczenia postępowań: administracyjnego i sądowego pierwszo-instancyjnego w niniejszej sprawie oraz kwestionował dokonaną przez Sąd I instancji kwalifikację prawną prac wykonywanych w okresach zatrudnienia R. B. wK. – M. M. C. od dnia 05 maja 1973 r. do dnia 15 września 1975 r. oraz w S. R. C.n od dnia 16 czerwca 1979 r. do dnia 30 czerwca 1992 r. jako prac w szczególnych warunkach.

Organ ten wskazał, że ustawodawca stanowisko kierowca ciągnika wymienił w dziale VIII załącznika do rozporządzenia z dnia 07 lutego 1983 r. - w transporcie i łączność, a nie w dziale X - w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym. Nie można natomiast przyjmować, że ustawodawca - tworząc wykaz prac na poszczególnych stanowiskach według określonych branż - zdał się tu na przypadek lub pozostawił kwestię zaliczenia pracy na określonym stanowisku do dowolnej oceny organu rentowego lub Sądu. Przeczyłoby to założeniu racjonalności ustawodawcy. Dlatego nie można przyjąć, że praca kierowcy ciągnika wykonywana w zakładach pracy spoza resortów transportu lub łączności (np. w rolnictwie lub chemii) była pracą w szczególnych warunkach uprawniającą do wcześniejszej emerytury.

Zdaniem apelującego brak konkretnego stanowiska w wykazie zawartym w załączniku do rozporządzenia z dnia 07 lutego 1983 r. - w kontekście całokształtu ustaleń poczynionych w postępowaniu dowodowym (tu: pracy w rolnictwie, a nie w transporcie lub łączności) - może stanowić negatywną przesłankę dowodową (por. wyrok S.A. w Katowicach z dnia 17 grudnia 2013 r., III AUa 1984/13).

Powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2007 r. w sprawie I UK 258/06, publik. M.P.Pr 2007/6/316 organ rentowy podkreślił, że wykaz stanowiący załącznik do rozporządzenia, czy też zarządzenia zawiera enumeratywny katalog stanowisk, które można zaliczyć do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Dlatego też nie można stosować go rozszerzająco ani dowolnie, jak również nadinterpretując intencje prawodawcy.

Potwierdzenie swego stanowiska organ ten znalazł również w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 01 czerwca 2010 r. w sprawie II UK 21/10), w którym stwierdzono, że specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia.

W analogicznej sprawie Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie III AUa 731/12 - utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 03 grudnia 2013 r. w sprawie I UK 172/13 - wskazał, że nie zaliczył do prac wykonywanych w szczególnych warunkach prac polowych, przy których był zatrudniony wnioskodawca jako obsługujący ciągniki i spycharko-ładowarki. Dodatkowo Sąd w tymże wyroku wskazał, że o ile można zaliczyć prace transportowe kierowcy ciągnika do prac w transporcie objętych działem VIII poz. 3 wykazu A, mimo że pracował on w spółdzielni rolniczej, a nie w przedsiębiorstwie transportowym, to nie ma żadnych podstaw do potraktowania prac polowych jako prac w transporcie (a tym samym zaliczenia ich do prac w szczególnych warunkach).

W związku z powyższym, w ocenie apelującego, w toku postępowania sądowego nie wykazano, aby wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze pracę kierowcy ciągnika w transporcie lub łączności.

Mając powyższe na uwadze organ rentowy stwierdził, że nie można przyjąć, iż odwołujący wykazał co najmniej 15-letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych, a tym samym spełnił wszystkie przesłanki wymagane do przyznania wcześniejszej emerytury.

W konkluzji apelacji organ ten wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

Sąd II instancji w pełni podziela poczynione przez Sąd Okręgowy w przedmiotowej sprawie ustalenia faktyczne i prawne oraz przyjmuje je za własne, a zatem nie zachodzi potrzeba ich powtarzania w tym uzasadnieniu (por. wyrok S.N. z dnia 11 czerwca 1999 r., II CKN 391/98, LEX nr 523662).

Istota sporu w niniejszym postępowaniu sprowadza się do oceny, czy R. B. spełnia łącznie wszystkie, wynikające z treści art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm., nazywanej dalej ustawą emerytalną), warunki ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, a w szczególności przesłankę w postaci osiągnięcia w dniu wejścia ustawy emerytalnej w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r., wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej).

Nie jest natomiast przedmiotem sporu i nie budzi wątpliwości spełnianie pozostałych przesłanek ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej.

Ocena kwestii spełniania przesłanki z art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej zależy od odpowiedzi na pytanie, czy okresy zatrudnienia ubezpieczonego: od dnia 05 maja 1973 r. do dnia 15 września 1975 r. w M. M.w C. i od dnia 16 czerwca 1979 r. do dnia 30 czerwca 1992 r. w S. R. w C. podlegają zaliczeniu do wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Wprawdzie wskazane wyżej zakłady pracy nie stwierdziły okresów wykonywania przez wnioskodawcę stale i w pełnym wymiarze czasu prac w szczególnych warunkach w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy, lecz w sądowym postępowaniu odwoławczym fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, a do sądu należy ocena ich wiarygodności (por. wyrok S.N. z dnia 02 lutego 1996 r., II URN 3/95, LEX nr 24774).

W związku z powyższym R. B. ma szerokie możliwości udowodnienia faktu świadczenia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach w spornym okresie zatrudnienia, przy zastosowaniu różnorodnych środków dowodowych.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że w niniejszej sprawie nie jest przedmiotem sporu ani nie budzi wątpliwości fakt wykonywania przez wnioskodawcę w spornych okresach zatrudnienia w M. M. w C. i w S. R. w C. prac kierowcy ciągników, a spór koncentruje się na kwestii, czy prace te należy zakwalifikować jako prace w szczególnych warunkach, o których mowa w poz. 3 „Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych”, działu VIII „W transporcie i łączności”, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, skoro nie były one wykonywane w zakładach pracy podlegających ministrowi transportu lub łączności.

Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska zaprezentowanego przez apelującego, zgodnie z którym tylko prace transportowe wykonywane przez kierowców ciągników stanowią prace w szczególnych warunkach wymienione w poz. 3, działu VIII, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Sąd ten w pełni podziela bowiem zapatrywanie, że przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży nie zawsze wynika z funkcjonowania zakładu pracy w określonym resorcie. Może się bowiem zdarzyć, że zakład pracy podległy określonemu ministrowi wykonuje także zadania całkowicie odpowiadające innemu działowi gospodarki, leżącemu w sferze zainteresowania innego ministra (por. wyrok S.N. z dnia 25 marca 2014 r., I UK 337/13, LEX nr 1458817).

Wprawdzie trafnie organ rentowy podnosi, że prace polowe wykonywane przez kierowców ciągników nie stanowią prac w transporcie i łączności, lecz są pracami w rolnictwie, a zatem odpowiadają zupełnie innemu działowi gospodarki, leżącemu w sferze zainteresowania innego ministra, lecz pomija jednocześnie fakt zaliczenia do prac, o których mowa w dziale VIII prac kierowców kombajnów, którzy przede wszystkim wykonują prace polowe (kombajny rolnicze nie służą do transportu).

Przyjmując założenie racjonalności ustawodawcy nie można zatem wyłączyć z zakresu prac wymienionych w poz. 3, działu VIII, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego ani prac polowych kierowców ciągników, ani prac kierowców kombajnów tylko dlatego, że ich prace odpowiadają innemu działowi gospodarki.

W związku z powyższym Sąd II instancji podziela stanowisko Sądu Okręgowego, zgodnie z którym prace polowe kierowców ciągników również należy zaliczyć do prac w szczególnych warunkach wymienionych w poz. 3, działu VIII, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

W świetle przeprowadzonych w niniejszej sprawie dowodów szeroko ujęte prace kierowców ciągników (transportowe i polowe) R. B. w okresach zatrudnienia: od dnia 05 maja 1973 r. do dnia 15 września 1975 r. w M. M. w C. i od dnia 16 czerwca 1979 r. do dnia 30 czerwca 1992 r. w S. R. w C. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a zatem zasadnie Sąd I instancji uznał, że zachodzą przesłanki z § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego do zaliczenia tych okresów do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Podlegające zaliczeniu do wymaganego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach okresy zatrudnienia ubezpieczonego: od dnia 05 maja 1973 r. do dnia 15 września 1975 r. w M. M. w C. (2 lata, 4 miesiące i 12 dni) oraz od dnia 16 czerwca 1979 r. do dnia 30 czerwca 1992 r. w S. R. w C. (13 lat i 15 dni) dają na dzień 01 stycznia 1999 r. łącznie 15 lat, 4 miesiące i 27 dni, a zatem wnioskodawca spełnia sporną przesłankę, wynikającą z art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej.

W niniejszej sprawie nie jest przedmiotem sporu ani nie budzi wątpliwości spełnianie przez R. B. pozostałych ustawowych przesłanek z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej do ustalenia mu praw do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, a zatem zasadne jest przyjęcie, że spełnia on łącznie wszystkie ustawowe przesłanki ustalenia prawa do tego świadczenia.

W konsekwencji za niezasadny uznać należy zarzut naruszenia prawa materialnego, a w szczególności art. 184 w zw. z art. 32 ustawy emerytalnej oraz § 4 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Z treści przepisu art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej wynika, że świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu z uwzględnieniem ust. 2 (który dotyczy renty rodzinnej i nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie).

Wprawdzie ostatnią z ustawowych przesłanek do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wniosek o emeryturę, tj. osiągnięcie wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn ubezpieczony spełnił już w dniu (...)., lecz wniosek o emeryturę zgłosił dopiero w dniu 02 lutego 2015 r. (k. 55 akt em. ZUS), a zatem stosownie do treści art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, Sąd I instancji prawidłowo uznał, że emeryturę tą należy wypłacić wnioskodawcy, poczynając od tego dnia.

Uznając apelację organu rentowego za bezzasadną, na mocy art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.

SSA Daria Stanek SSA Lucyna Ramlo SSA Grażyna Czyżak