Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marcin Wojciechowski

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania J. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 26 marca 2014r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. R. prawo do emerytury od dnia 18 marca 2014 roku ;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy J. R. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 4546/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 marca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy J. R. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że nie zaliczył ubezpieczonemu ani jednego okresu zatrudnienia do pracy w warunkach szczególnych, gdyż wskazane w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach stanowisko ślusarza w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych nie znajduje się
w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W odwołaniu z dnia 28 kwietnia 2014 roku pełnomocnik wnioskodawcy J. R. odwołał się od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury oraz o zasądzenie kosztów postępowania,
w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepianych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Na rozprawach w dniu 4 listopada 2014 roku oraz 22 lutego 2016 roku pełnomocnik wnioskodawcy popierał odwołanie, natomiast pełnomocnik organu rentowego wnosił o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

J. R., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 18 marca 2014 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

( dowód: wniosek o emeryturę k. 1 – 4v akt o emeryturę)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca udowodnił staż pracy wynoszący 29 lat, 3 miesiące i 17 dni. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zaliczył J. R. do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Fabryce (...) S.A. w P. od dnia 17 września 1969 roku do dnia 20 kwietnia 1971 roku oraz od dnia 2 maja 1973 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku.

( dowód: decyzja ZUS z dnia 26 marca 2014 roku k. 11-11v akt o emeryturę)

Ubezpieczony od 1966 roku do 1969 roku kształcił się w Zespole Szkół Zawodowych Nr (...) w P. w zawodzie ślusarza.

(okoliczności bezsporne)

Wnioskodawca od dnia 17 września 1969 roku do dnia 31 sierpnia 2000 roku był zatrudniony na stanowisku ślusarza w Fabryce (...) S.A. w P..

(dowód: podanie o pracę w aktach osobowych oraz świadectwo pracy z dnia 31 sierpnia 2000 roku k. 5-5v akt kapitałowych oraz w aktach osobowych)

Od dnia 22 kwietnia 1971 roku do dnia 12 kwietnia 1973 roku wnioskodawca odbywał służbę wojskową.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 31 sierpnia 2000 roku k. 5-5v akt kapitałowych oraz w aktach osobowych)

Wnioskodawca od dnia 17 września 1969 roku do dnia 20 kwietnia 1971 roku oraz od dnia 2 maja 1973 roku do dnia 31 sierpnia 2000 roku pełnił obowiązki ślusarza w Fabryce (...) S.A. w P.. Początkowo J. R. pracę wykonywał na oddziale (...). W dniu 1 marca 1977 roku wnioskodawca został przeniesiony na oddział (...). Natomiast od dnia 16 lutego 1980 roku J. R. świadczył pracę na stanowisku ślusarza na oddziale (...), a od dnia 1 stycznia 1984 roku na oddziale (...). W powyższym okresie wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu zajmował się spawaniem składanych elementów. Jego praca polegała na przygotowaniu elementów przez sczepienie, czyli od wstępnego spawania do ostatecznego spawania i wykończenia. Poza spawarką skarżący w pracy posługiwał się również szlifierka pneumatyczną, młotkiem pneumatycznym oraz palnikiem acetylenowo-tlenowym. Stanowisko pracy wnioskodawcy znajdowało się w niewielkiej odległości od stanowisk pracy spawaczy i było oddzielone od nich jedynie osłoną z blachy o wysokości 1 metra. Pracę wnioskodawca wykonywał na wysokości powyżej 1 metra.

(dowód: zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 4 listopada 2014 roku od minuty 1:19 do minuty 8:43 – k. 21 w związku z protokołem z rozprawy z dnia 22 lutego 2016 roku od minuty 2:19 do minuty 6:44 – k. 127-127v; zeznania świadka M. Z. od minuty 11:17 do minuty 19:06 – k. 21v-22, zeznania świadka E. W. od minuty 19:06 do minuty 32:11 – k. 21v-22 )

Wnioskodawca od dnia 17 lipca 1978 roku do dnia 16 sierpnia 1978 roku oraz od 19 lipca 1982 roku, aż do rozwiązania stosunku pracy pełnił obowiązki brygadzisty ślusarza w Fabryce (...) S.A. w P..

(dowód: angaż z dnia 31 lipca 1978 roku oraz angaż z dnia 19 lipca 1982 roku - w aktach osobowych)

Fabryka (...) S.A. w P. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym stwierdziła, że pracował on w szczególnych warunkach w okresach od dnia 17 września 1969 roku do dnia 20 kwietnia 1971 roku oraz od dnia 2 maja 1973 roku do dnia 31 sierpnia 2000 roku wykonując stale i w pełnym wymiarze czasu prace na stanowisku ślusarza (pracownika zatrudnionego w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych – stała praca w warunkach, w których nie są zachowane higieniczne normy pracy) – Dział XIV, poz. 12, pkt 18 wykazu stanowiącego Załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 roku w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których wykonywane są prace w warunkach szczególnych.

(dowód: świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 31 sierpnia 2000 roku k. 5 akt o emeryturę oraz w aktach osobowych)

Decyzją z dnia 22 grudnia 2010 roku Zakład ubezpieczeń Społecznych w T. odmówił wnioskodawcy J. R. prawa do emerytury. W związku ze złożonym przez wnioskodawcę odwołaniem, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, wyrokiem z dnia 23 marca 2011 roku, sygn. akt V U 173/11, oddalił przedmiotowe odwołanie.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 22 grudnia 2010 roku k. 101 akt o emeryturę, odwołanie wnioskodawcy z dnia 24 stycznia 2011 roku k. 111 akt o emeryturę, wyrok SO w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 23 marca 2011 roku, sygn. akt VU 173/11 – k. 130 akt o emeryturę)

Opinią z dnia 22 czerwca 2015 roku biegły z zakresu BHP (budownictwa powszechnego i komunalnego oraz budownictwa przemysłowego) J. C. potwierdził, iż w spornych okresach zatrudnienia, tj. od dnia 17 września 1969 roku do dnia 20 kwietnia 1971 roku oraz od dnia 2 maja 1973 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, wnioskodawca w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku ślusarza wykonywał stale:

- prace spawalnicze – w szczególności w warunkach przy pracach określonych w wykazie A: dział XIV, prace różne, poz. 12 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 18.02.1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.),

- prace ślusarskie – w szczególnych warunkach przy pracach określonych w wykazie A: Dział III w hutnictwie i przemyśle metalowym poz. 78 oraz w dziale XIV prace różne poz. 18 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 18.02.1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.).

Ponadto biegły podkreślił, iż J. R. w okresie od dnia 19 lipca 1982 roku do dnia 30 marca 2000 roku wykonywał równolegle prace dozoru technicznego na oddziale, w którym jako podstawowe były wykonywane prace wymienione w wykazie A, w/w rozporządzenia i były określone jako prace w szczególnych warunkach tego wykazu - dział XIV prace różne, poz. 24 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 18.02.1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.)

(dowód: opinia biegłego J. C. – k. 34-70)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Art. 32 ust. 4 wyżej wymienionej ustawy stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest jednak dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., a tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Sąd, a także organ rentowy, są zatem uprawnione do weryfikacji danych zawartych w świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych, wystawionym przez pracodawcę. Jeżeli świadectwo to zawiera dane, które nie są zgodne z prawdą, nie mogą na jego podstawie dokonać ustaleń, od których uzależnione jest prawo do świadczeń emerytalnych. To samo dotyczy ujawnienia okoliczności, że wskazane w zaświadczeniu pracodawcy stanowisko pracy wykonywanej w szczególnych warunkach nie figuruje w wykazie powołanym w tym zaświadczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 roku w sprawie o sygn. akt I UK 15/04, OSNP 2005/11/161).

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany piętnastoletni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, a w dniu (...) 2011 roku ukończył 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez skarżącego w okresach od dnia 17 września 1969 roku do dnia 20 kwietnia 1971 roku oraz od dnia 2 maja 1973 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku Sąd oparł się na dokumentach zawartych w aktach sprawy, opinii biegłego oraz na treści zeznań przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków jak i samego ubezpieczonego. Powyższe dokumenty nie były kwestionowane przez żadną ze stron i nie budziły wątpliwości w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

W ocenie Sądu Okręgowego zeznania przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków jak i zeznania ubezpieczonego zasługują na wiarę. Ich treść jest spójna, logiczna i koresponduje z pozostałymi dowodami zebranymi w sprawie. Podkreślić przy tym należy, iż organ rentowy nie przedstawił w toku postępowania żadnych dowodów, które pozwoliłyby na podważenie wiarygodności wskazanych wyżej dowodów. Nie budziła również wątpliwości opinia sporządzona przez biegłego z zakresu BHP J. C.. W ocenie Sądu opinia ta była jasna, pełna, logiczna i należycie uzasadniona.

Wnioskodawca będąc zatrudnionym w Fabryce (...) S.A. w P. w spornym okresie, tj. od dnia 17 września 1969 roku do dnia 20 kwietnia 1971 roku oraz od dnia 2 maja 1973 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku pracował na stanowisku ślusarza, a do jego obowiązków należało przygotowanie elementów składanych przez sczepienie, czyli od wstępnego spawania do ostatecznego spawania i wykończenia. Poza spawarką skarżący w pracy posługiwał się również szlifierka pneumatyczną, młotkiem pneumatycznym oraz palnikiem acetylenowo-tlenowego.

Mając powyższe na względzie, Sąd podzielił stanowisko biegłego i uznał, że wnioskodawca wykonywał w spornych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu prace wymienione w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 18.02.1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.) w wykazie A: działu XIV prace różne poz. 12 (prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym), działu III w hutnictwie i przemyśle metalowym poz. 78 (szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne) oraz działu XIV prace różne poz. 18 (obsługa urządzeń i narzędzi wibracyjnych lub udarowych). Nadto uznać należało również, iż wnioskodawca w okresie od dnia 19 lipca 1982 roku do dnia 30 marca 2000 roku wykonywał równolegle prace dozoru technicznego, tj. prace wymienione w wykazie A w/w rozporządzenia - dział XIV prace różne, poz. 24 (kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-technicznych na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie). Wszystkie te prace, jak zostało wyżej wskazane, są pracami w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu Okręgowego bez wpływu na powyższe pozostaje fakt, że stanowisko ślusarza nie jest wymienione w wykazie A i B do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Nie powinno bowiem budzić wątpliwości, że o zakwalifikowaniu danej pracy do prac wykonywanych w warunkach szczególnych decyduje nie nazwa stanowiska pracy, a rodzaj wykonywanych czynności (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 roku w sprawie o sygn. akt I UK 393/10, LEX Nr 950426). Z analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika jednoznacznie, że wszystkie prace wykonywane przez wnioskodawcę w spornych okresach, mimo formalnie zajmowanego przez niego stanowiska ślusarza, były pracami w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy, dokonując ustaleń w zakresie faktycznie wykonywanych przez wnioskodawcę w spornym okresie czynności, wziął również pod uwagę wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 kwietnia 2015 roku sygn. akt III AUa 858/14, który został wydany w sprawie o zbliżonym stanie faktycznym do niniejszego postępowania. Sąd Apelacyjny stwierdził, że pracownik, który u jednego pracodawcy w tym samym czasie (okresie) wykonywał różne rodzaje pracy w szczególnych warunkach (wymienione w załączniku do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 - wykaz A), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie powinien być pozbawiony uprawnienia do zaliczenia tego okresu do zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego do emerytury na podstawie art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy o emeryturach i rentach.

Mając powyższe na uwadze należało zatem przyjąć, że wnioskodawca w okresie od dnia 17 września 1969 roku do dnia 20 kwietnia 1971 roku oraz od dnia 2 maja 1973 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku wykonywał w spornych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu prace wymienione w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 18.02.1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.) w wykazie A: działu XIV prace różne poz. 12, działu III w hutnictwie i przemyśle metalowym poz. 78 oraz działu XIV prace różne poz. 18. Nadto w okresie od dnia 19 lipca 1982 roku do dnia 30 marca 2000 roku wykonywał równolegle prace dozoru technicznego, tj. prace wymienione w wykazie A w/w rozporządzenia - dział XIV prace różne, poz. 24.

W związku z tym, że wykazane przez J. R. okresy pracy w warunkach szczególnych wynoszą więcej niż 15 lat, stwierdzić należało, iż spełnia on wszystkie wymagane prawem warunki do uzyskania prawa do emerytury, zgodnie z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w punkcie I sentencji wyroku zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając J. R. prawo do emerytury poczynając od dnia 18 marca 2014 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik, zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz J. R. kwotę 180 złotych, na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.).