Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3.06.2015 roku w sprawie o sygn. akt XIII GC 704/14 Sąd Rejonowy dla Łodzi — Śródmieścia w Łodzi zasądził od G. G. (1) na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. kwotę 14265,05 zł. /czternaście tysięcy dwieście sześćdziesiąt pięć złotych pięć groszy/ z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 18.06.2012 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 731 zł. /siedemset trzydzieści jeden złotych/ tytułem zwrotu kosztów procesu oraz oddalił powództwo w pozostałej części.

Powyższe orzeczenie zapadło na podstawie poniższych ustaleń faktycznych:

W dniu 12.03.2012 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. sprzedała przedsiębiorcy G. G. (2) brykiet z łuski słonecznika za kwotę 14265,05 złotych, która według wystawionej przez sprzedawcę faktury VAT o numerze (...) podlegała zapłacie w terminie do dnia 19.03.2012 roku. Objęty transakcją towar został wydany kupującemu wraz z dokumentem w/z, natomiast faktura obciążająca została wysłana w okresie późniejszym pocztą. Umowa sprzedaży została nawiązana za pośrednictwem A. Z., reprezentującego zbywcę, który nie posiadał umocowania do odbioru od nabywcy środków pieniężnych stanowiących cenę zapłaty.

Po otrzymaniu przedmiotowej faktury G. G. (1) zwrócił ją kontrahentowi z adnotacją informującą o przekazaniu gotówką części ceny w kwocie 11597,60 złotych oraz zawierającą żądanie poprawienia tej faktury do kwoty 2667,45 złotych. Mimo kolejnych wezwań do zapłaty kwoty 14265,05 złotych kierowanych do nabywcy przez spółkę (...) w dniach 08.06.2012 roku, 13.04.2013 roku i 13.07.2013 roku oraz, G. G. (1) nadal odmawiał ich uwzględnienia w jakiejkolwiek części i do chwili obecnej nie przekazał tych środków sprzedawcy, Nabywca nie przedstawił również kontrahentowi żądanego przez niego pokwitowania przyjęcia kwoty 11597,60 złotych przez A. Z..

Ustalając powyższy stan faktyczny, Sąd Rejonowy odmówił wiarygodności zeznaniom pozwanego w części dotyczącej przekazania A. Z. kwoty 11597,60 złotych tytułem części ceny za towar kupiony od strony powodowej opisany w fakturze VAT numer (...), a także w części określającej A. Z. jako osobę upoważnioną przez sprzedawcę do odbioru wskazanej sumy. Wynikało to z faktu, iż przedstawiciel spółki (...) zaprzeczył obydwu w/w okolicznością, zaś powód, wbrew obowiązkowi wynikającemu z art.6 k.c., nie przedstawił żadnych obiektywnych dowodów w tym w szczególności pisemnych, potwierdzających wskazane fakty.

Ponadto Sąd Rejonowy oddalił wszystkie wnioski dowodowe pozwanego zgłoszone w toku rozprawy z dnia 27.05.2015 roku, uznając je za spóźnione w rozumieniu art.207 § 6 k.p.c., zwłaszcza że wnioskujący nie wskazał, ani nawet nie powołał się na jakiekolwiek okoliczności, które uniemożliwiły mu podjęcie stosownej inicjatywy dowodowej w terminie wynikają zarządzenia o doręczeniu pozwu.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo jest uzasadnione niemal w całości. Z dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych wynika i strony postępowania zawarły umowę sprzedaży w rozumieniu art.535 k.c., której przedmiotem pozostawał brykiet z łuski słonecznika w cenie oznaczonej w fakt wrze (...). Przedmiotowa umowa została zrealizowana przez stronę powodowa która wydała towar kontrahentowi, jednakże pozwany do chwili obecnej nie uregulowała w części kwoty 14265.05 złotych, stanowiącej równowartość zakupionego asortymentu, zaś zdaniem Sądu Rejonowego, twierdzenia strony powodowej o zaspokojeniu interesu majątkowej sprzedawcy w zakresie dotyczącym kwoty 11597.60 złotych, są nieudowodnione. To samo dotyczy twierdzeń, aby A. Z. pozostawał osobą upoważnioną przez nabywcę do odbioru w/w świadczenia.

Z tych też względów Sąd Rejonowy uznał ostatecznie, że kwota 14265,05 złotych, stanowiące nie uiszczoną cenę za towary sprzedane pozwanemu, jest wymagalna i podlega zasądzeniu na rzecz strony powodowej.

O ustawowych odsetkach za opóźnienie Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art.481 § 1 i 2 k.c. uwzględniając treść zgłoszonego w tym zakresie żądania oraz termin wymagalności. Ponieważ z treści pism powoda z dnia 18.06.2012 roku wynika, że we wskazanej dacie strona wiedziała już o treści wcześniejszej adnotacji pozwanego zawartej fakturze załączonej do pozwu, zaistniały podstawy do przyjęcia, iż G. G. (1) nie później niż w tym dniu pozostawał już w stanie opóźnienia uzasadniającym obciążenie obowiązki zapłaty stosownych odsetek i z tych też względów w pozostałej części Sąd Rejonowy powództwo oddalił.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie zwrotu kosztów procesu oparte zostało na zasadzie odpowiedzialności za jego wynik, ujętej w art.98 § 1 i 3 k.p.c., skutkując obciążeniem pozwanego obowiązkiem zapłaty z tego tytułu na rzecz strony powodowej kwoty

Od powyższego wyroku apelację wniósł pozwany, który powyższy wyrok zaskarżył w całości zarzucając mu.

1. naruszenie przepisów prawa procesowego tj.:

a.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wyciągnięcie przez Sąd ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wniosków sprzecznych z zasadami logiki, skutkujących bezpodstawnym przyjęciem, że pozwany nie zapłacił stronie powodowej za sprzedany towar w postaci brykietu z łuski słonecznika, co miało wpływ na treść rozstrzygnięcia i skutkowało uwzględnieniem żądania pozwu,

b.  art. 207§6 k.p.c. poprzez pominięcie wniosków dowodowych strony pozwanej zgłoszonych na rozprawie w dniu 27 maja 2015 roku, o zwrócenie się do Prokuratury celem nadesłanie akt postępowania przygotowawczego prowadzonego w sprawie przyjęcia przez A. Z. środków pieniężnych od pozwanego oraz wezwanie w/w osoby w charakterze świadka pomimo, iż strona pozwana wskazała dlaczego tego dowodu nie mogła zgłosić wcześniej, co miało wpływ na treść rozstrzygnięcia i skutkowało uwzględnieniem żądania pozwu,

2. naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

a.  art. 462 k.c. w zw. z art. 463 k.c. poprzez bezpodstawne pominięcie zarzutu wstrzymania się ze spełnieniem przez powoda świadczenia w części dotyczącej kwoty 2.667,45 złotych, pomimo odmowy wydania przez stronę powodową pokwitowania zapłaty pozwanemu,

Wskazując na powyższe uchybienia apelujący wniósł o:

–

zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie

–

uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia - przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Ponadto apelujący wniósł na podstawie art. 380 k.p.c. o rozpoznanie wniosków dowodowych strony pozwanej oddalonych przez Sąd I instancji z powołaniem się na art. 207§6 k.p.c. oraz zwrócenie się do Prokuratury Rejonowej w Z. i Prokuratury Okręgowej w Ł. o udostępnienie akt sprawy z zawiadomienia spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. dotyczącego przywłaszczenia kwoty 11597,60 złotych i po nadejściu akt wezwanie na termin i przesłuchanie w charakterze świadka A. Z. na okoliczność pobrania gotówki od pozwanego i posiadania w tym zakresie stosownego upoważnienia od powoda.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

W pierwszej kolejności rozważenia wymagają zarzuty dotyczące naruszenia przepisów kodeksu postępowania cywilnego, gdyż poprawność zastosowania przepisów prawa materialnego może być oceniana jedynie w odniesieniu do stanu faktycznego ustalonego zgodnie z zasadami procedury cywilnej (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 2.07.2004 roku II CK 409/03, Lex nr 148384). Z kolei w tym zakresie w pierwszej kolejności przedmiotem oceny winny być zarzuty dotyczące prawidłowości oddalenia wniosków dowodowych przez Sąd Rejonowy. Dopiero po przeprowadzeniu powyższej oceny będzie można dokonać oceny zarzutu w zakresie oceny dowodów.

W tym przedmiocie należy wskazać, iż Sąd Rejonowy oddalił wnioski dowodowe z powołaniem się na przepis art. 207§6 kpc. Zgodnie z treścią tego przepisu Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

Tym samym strona zgłaszając nowy dowód nie wskazany w pierwszych pismach procesowych winna wykazać, czy strona z uwagi na naturalny przebieg procesu powinna była powołać twierdzenie lub dowód wcześniej ze względu na jego łączność z materiałem poprzednio zaprezentowanym, jeżeli tak uprawdopodobnić, iż nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy. Jeżeli tego nie uczyni, dopuszczenie dowodu jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Nie budzi żadnych wątpliwości, iż kwestia wpłaty do rąk A. Z. oraz uprawnienia do odbioru świadczenia była kluczowa z punktu widzenia obrony pozwanego. Co więcej z treści pism przedprocesowych wynika jednoznacznie, iż powód nie otrzymał przedmiotowych kwot jak również kwestionował umocowanie do odbioru powyższej kwoty. W tych okolicznościach oczywistym jest, iż wszelkie wnioski dowodowe na okoliczność odbioru powyższej kwoty przez A. Z., jak również jego umocowania, winny się znaleźć w odpowiedzi na pozew, do której pozwany został zresztą zobowiązany w trybie art. 207§2 kpc.

Nie budzi w ocenie Sądu Okręgowego także fakt, iż strona nie uprawdopodobniła faktu nie zgłoszenia wskazanych dowodów bez swojej winy. Trzeba pamiętać, iż uprawdopodobnienie zgodnie z treścią art. 243 kpc jest środkiem zastępczym dowodu w znaczeniu ścisłym, nie dającym pewności, lecz tylko wiarygodność (prawdopodobieństwo) twierdzenia o jakimś fakcie. Jest to środek zwolniony od ścisłych formalności dowodowych, pozwalający na przyspieszenie postępowania. Tym samym strony w celu uprawdopodobnienia mogą posługiwać się zarówno środkami właściwymi dla zwykłego postępowania dowodowego (np. dokumentami, zeznaniami świadków lub opiniami biegłych), jak i środkami nieuznawanymi przez kodeks postępowania cywilnego za dowody (np. pisemne oświadczenia osób trzecich, surogaty dokumentów czy tzw. opinie prywatne) – wyrok SA w Szczecinie z dnia 25.03.2014 roku I ACa 755/13 LEX nr 1466945). Tym czasem strona pozwana ograniczyła się jedynie do kwestii wykazania braku konieczności zgłoszenia powyższych wniosków w odpowiedzi na pozew.

Nie budzi także wątpliwości, że uwzględnienie tego wniosku spowodowałoby zwłokę w rozpoznaniu sprawy, co również uniemożliwiało uwzględnienie tego wniosku. Przy ocenie wpływu spóźnionego powołania na możliwość przewleczenia postępowania istotny jest stan postępowania istniejący w momencie zgłaszania danego twierdzenia lub dowodu. Jeżeli postępowanie prowadzone po uwzględnieniu spóźnionego materiału procesowego trwałoby dłużej niż postępowanie, w którym materiał ten zostałby pominięty, to sąd takich twierdzeń i dowodów uwzględnić nie może (zob. wyrok SA w Łodzi - I Wydział Cywilny z dnia 27.02.2015 roku, I ACa 909/14 Opubl: www.orzeczenia.ms.gov.pl, K. Weitz: System koncentracji materiału procesowego według projektu zmian Kodeksu postępowania cywilnego, Reforma postępowania cywilnego w świetle projektów komisji kodyfikacyjnej Wydawnictwo: C.H.BECK s. 30). W przypadku niniejszej sprawy wnioski dowodowe zostały zgłoszone dopiero na rozprawie, a tym samym koniecznym w przypadku ich uwzględnienia byłoby odroczenie rozprawy celem ustalenia adresu świadka, a następnie wyznaczenie terminu celem wezwania świadka, to samo dotyczy wniosku dotyczącego załączenia innych faktur, jak również zwrócenia się o akta, przy czym w tym ostatnim przypadku tak sformułowany przez fachowego pełnomocnika wniosek dowodowy był także niedopuszczalny z innych przyczyn formalnych. Przyjmuje się bowiem, iż dowodem w sprawie nie mogą być akta innej sprawy, a jedynie znajdujące się w nich dokumenty (zob np; wyroki Sądu Najwyższego z 14 stycznia 1997 r. I CKN 42/96, i z 13 stycznia 2011 r. III CSK 94/10). Tym samym wniosek o dopuszczenie dowodu z akt sprawy bez sprecyzowania z jakich dokumentów ma być przeprowadzony dowód nie mógł być uwzględniony, tym bardziej, iż został on sformułowany przez fachowego pełnomocnika.

Na marginesie należy przypomnieć, iż pełnomocnik pozwanego powyższe wnioski dowodowe złożył dopiero na rozprawie, mimo iż nie było żadnych przeszkód do złożenia pisma procesowego zawierającego sam wniosek dowody. Pismo takie nie wymaga zgody Sądu na jego złożenie – art. 207§3 kpc. Okoliczność tym bardziej istotna, gdyż pełnomocnik ustanowił się w dniu 10.12.2014 roku, zaś termin rozprawy był dopiero w dniu 27.05.2015 roku. Gdyby taki wniosek pełnomocnik złożył w odpowiednim terminie, tj. umożliwiającym wydanie odpowiednich zarządzeń przed terminem rozprawy, niewątpliwie nawet przy założeniu że był on spóźniony jego uwzględnienie nie spowodowałoby zwłoki w rozpoznaniu sprawy.

Z tych wszystkich względów Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, iż wnioski dowodowe pozwanego były niewątpliwie spóźnione, zaś jego uwzględnienie spowodowałoby zwłokę, a w konsekwencji je pominął. Zgodnie bowiem z treścią art. 217§2 kpc Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Jednocześnie nie pojawiły się żadne wyjątkowe okoliczności uzasadniające uwzględnienie powyższych wniosków, tym bardziej, iż na takowe nie wskazywał pełnomocnik pozwanego. W tych okolicznościach brak podstaw do uwzględnienia wniosków dowodowych zawartych w apelacji poddanych kontroli w trybie art. 380 kpc.

Za bezzasadny uznać należy także, zawarty w apelacji, zarzut przekroczenia przez Sąd I instancji granicy swobodnej oceny dowodów. Skuteczna bowiem obrona stanowiska skarżącego w tym zakresie wymagałaby wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego oraz brak jest wszechstronnej oceny wszystkich istotnych dowodów tj. że w sposób oczywiście wadliwy z punktu zasad widzenia zasad logiki i doświadczenia życiowego Sąd dał wiarę określonym dowodom, względnie uznał określone dowody za niewiarygodne. Niezbędne jest więc powołanie się na argumenty natury jurydycznej oraz wskazanie konkretnych przyczyn, z powodu których ocena dowodów w zaskarżonym orzeczeniu stanowi naruszenia prawa (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1998 r. II UKN 151/98 - OSNAPiUS 1999/15/492; z 4 lutego 1999 r. II UKN 459/98 - OSNAPiUS 2000/6/252; z 5 stycznia 1999 r. II UKN 76/99 - OSNAPiUS 2000/19/732). Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 KPC) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00).

Tym czasem pełnomocnik w apelacji ogranicza się do przedstawienia własnej oceny dowodów zgromadzonych w sprawie i wpływu oddalonych wniosków dowodowych na prawidłowe ustalenia, nie wskazując przy tym jakie uchybienia przy ocenie dowodów Sąd Rejonowy poczynił. Już z tego względu zarzut ten nie mógł być uwzględniony. Jednocześnie należy wskazać, iż podstawą uwzględnienia powództwa, był fakt nieudowodnienia przez pozwanego twierdzeń o zapłacie kwoty 11.597,60 zł, a przede wszystkim braku wykazania przez pozwanego umocowania A. Z. do odbioru zapłaty. Wymagało to zatem w pierwszej kolejności wykazania naruszenia powyższych zasad oceny dowodów przez Sąd Rejonowy przy odmowie uznania wiarygodności zeznań pozwanego, czego brak w apelacji. Na marginesie w tym miejscu należy wskazać, iż podstawą uznania braku wykazania powyższych faktów był brak obiektywnych dowodów potwierdzających zeznania pozwanego. Stanowisko Sądu Rejonowego jest prawidłowe, albowiem dowód z przesłuchania strony ma - jak wskazuje art. 299 kpc - jedynie charakter uzupełniający i co do zasady nie może stanowić samoistnie podstawy do uwzględnienia jej powództwa. Jak wskazuje się w judykaturze, samo gołosłowne twierdzenie strony, w sposób naturalny i oczywisty zainteresowanej korzystnym dla niej wynikiem sprawy, a dotyczące okoliczności istotnych dla sprawy nie stanowi dowodu, lecz wymaga udowodnienia innymi środkami dowodowymi (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r., sygn. akt I PKN 660/00, Wokanda rok 2002, nr 7-8, poz. 44). W niniejszej sprawie jest to tym bardziej istotne, gdyż pozwany korzystał z pomocy zawodowego pełnomocnika i miał sporą ilość czasu, aby rzetelnie przygotować się do niniejszego procesu, jak również możliwość skutecznego zgłoszenia wniosków dowodowych, o czym wcześniej wspomniano. Jednocześnie przepisy art. 6 kc i art. 232 kpc wyraźnie obarczają skutkami braku podjęcia właściwej inicjatywy dowodowej stronę, która z danych okoliczności, które miałyby zostać udowodnione, wywodzi skutki prawne (zob. uzasadnienie wyroku SA w Szczecinie z dnia 22.01.2014 roku I ACa 717/13).

Bezzasadny jest także zarzut naruszenia przepisów art. 462 kc w zw. z art. 463 kc. Istota tego zarzutu sprowadza się do uznania, iż roszczenie w zakresie kwoty 2.667,45 zł jest niewymagalne, gdyż powód odmówił wydania pokwitowania zapłaty pozwanemu. Zgodnie z treścią art. 463 kc jeżeli wierzyciel odmawia pokwitowania, dłużnik może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia albo złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego. Oznacza to, iż wierzyciel - otrzymujący świadczenie - powinien, jeżeli tylko tego żąda dłużnik, wystawić mu pokwitowanie (zob. wyrok SN z dnia 15.09.1999 roku III CKN 606/99 Opubl: Legalis, wyrok SN z dnia 9.02.2005 roku, II CK 433/04 Opubl: Legalis). Odnosząc to do okoliczności niniejszej sprawy należy wskazać, iż pozwany nigdy nie oferował powodowi zapłaty kwoty 2.667,45 zł, jak również nie domagał się pokwitowania na tę kwotę. Z treści adnotacji na fakturze wyraźnie wynika, iż do zapłaty pozostaje ta kwota, zaś powód domaga się zmiany faktury poprzez zmianę sposobu płatności z przelewu na płatność gotówką oraz potwierdzenie otrzymania kwoty 11.597,60 zł. Z tych też względów zarzut naruszenia art. 462 i 463 kc z oczywistych względów jest bezzasadny.

Z tych też wszystkich względów, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono apelację.