Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 marca 2016 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku J. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o wcześniejszą emeryturę z tytułu opieki nad dzieckiem

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 8 maja 2015 r. sygn. akt IV U 225/15

oddala apelację

Uzasadnienie
wyroku z dnia 2 marca 2016 r.

W dniu 27 maja 2014 r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.wniosek J. C.o ponowne ustalenie - z miesiącem złożenia niniejszego wniosku - prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem ,z powodu – jak to ujął wnioskujący –„ wystąpienia w orzecznictwie nowych dowodów i ujawnienia okoliczności , które mają wpływ na prawo do tego świadczenia”. W uzasadnieniu tak wyrażonego żądania wnioskujący naprowadzał, że pobierał dochodzone świadczenie emerytalne w okresie od 1 lipca 2001 r. do 1 października 2002 r. , po czym organ rentowy wydał decyzję odmawiającą mu prawa do emerytury, której prawidłowość potwierdzona została prawomocnymi wyrokami sądowymi. Tymczasem w późniejszym okresie orzecznictwo Sądu Najwyższego ,
w szczególności uwzględniające wyrok ETPCz w sprawie M.z 2009 r., jak również wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 lutego 2012 r. K 5/11 ukształtowały pogląd , że weryfikując uprawnienia emerytalne tej kategorii świadczeniobiorców organ rentowy nie był uprawniony do ponownej oceny dowodów (zaświadczeń lekarskich o stanie zdrowia dziecka dołączanych do wniosków emerytalnych) , niezależnie od tego ,że tego rodzaju ingerencja w prawo własności jednostki każdorazowo wymagała analizy konkretnego przypadku w aspekcie proporcjonalności skutku tej ingerencji. W odniesieniu zaś do wnioskującego ,w dniu 2 października 2012 r., zapadł wyrok ETPCz ( skarga nr 5744/05) w którym wprost potwierdzone zostało ,że wyżej wskazana zasada proporcjonalności skutku została w jego przypadku naruszona ( art. 1 Protokołu nr 1 Konwencji), co skutkowało też przyznaniem stosownego zadośćuczynienia pieniężnego w kwocie 12 tys. EUR . W świetle więc powyższego , oraz mając na względzie , że wykonanie wyroku ETPCz polega nie tylko na zaprzestaniu naruszeń Konwencji , ale i na przywróceniu stanu poprzedniego – zdaniem wnioskującego zaistniały przesłanki do przywrócenia mu prawa do świadczenia emerytalnego , którego bezprawnie został pozbawiony jeszcze w 2002 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. , w odniesieniu do tak określonego wniosku J. C. – decyzją z dnia 8 lipca 2014 r. zwrócił wniosek w/w , uznając się niewłaściwym do jego rozpoznania , z jednoczesnym wskazaniem na sąd powszechny jako jedynie ewentualnie w tym względzie kompetentny ,przy powołaniu w podstawie prawnej decyzji art. 66 § 3 k.p.a. i art.180 k.p.a. oraz art. 405 k.p.c. w zw. z art. 83 ust. 2 i art. 83 b ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ,oraz art. 124 ustawy emerytalno – rentowej.

Wniesione od decyzji tej odwołanie J. C. skutkowało zaś wydaniem przez Sąd Okręgowy w Rzeszowie w dniu 7 października 2014 r.( sygn. akt IV U 1748/14 ) prawomocnego wyroku, w którym – zmieniając zaskarżoną decyzję - nakazano organowi rentowemu rozpoznanie wniosku odwołującego w trybie art. 114 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej.

Wykonując powyższy wyrok, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. – po uprzednim wezwaniu wnioskującego o przedłożenie w zakreślonym terminie wszelkich dowodów mogących stanowić podstawę do ponownego rozpoznania jego prawa do emerytury ( przy równoczesnym złożeniu przez J. C.tłumaczonego na język polski wydanego w jego sprawie wyroku ETPCz z dnia 2 października 2012r. ( skarga nr 5744/05)- decyzją z dnia 28 listopada 2014 r. odmówił wnioskodawcy ponownego ustalenia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem. Powołując podstawie prawnej decyzji art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) ,oraz ogólnie przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz. U. Nr 28, poz.49 ), organ rentowy stwierdził ,że brak jest faktyczno-prawnych przesłanek do ponownego ustalenia prawa J. C.do dochodzonego świadczenia emerytalnego. W szczególności bowiem wnioskujący nie przedłożył żadnych nowych dowodów istniejących przed wydaniem decyzji ( dokumentacji medycznej) odnoszących się do stanu zdrowia dziecka , zaś orzecznictwo sądowe ,
a nawet wyrok ETPCz który zapadł w sprawie wnioskodawcy nie tylko takich dowodów nie stanowią , ale też nie mogą być uznane za ujawnienie okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczenia.

Wnioskodawca J. C. odwołał się od w/w decyzji ZUS do Sądu Okręgowego w Rzeszowie. W odwołaniu z dnia 20 stycznia 2015 r., wnosząc
o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przywrócenie prawa do emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem ,począwszy od miesiąca złożenia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy , wnioskodawca zarzucił ,że wbrew stanowisku ZUS zaistniały przewidziane w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalno- rentowej przesłanki do ponownej oceny jego uprawnienia do dochodzonego świadczenia emerytalnego. Podtrzymując w tym względzie swoją obszerną argumentację zawartą we wniosku z dnia 27 maja 2014 r. inicjującym niniejsze postępowanie , odwołujący w szczególności akcentował, że
w jego przypadku podstawę tą stanowią ujawnione okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji , które to pojęcie nie jest ściśle w powołanym wyżej przepisie definiowane i może obejmować nie tylko okoliczności faktyczne ale też wszelkie inne okoliczności , które w tym wypadku dotyczą ujawnionego wadliwego procedowania organu rentowego, kiedy ten pozbawiał go prawa do pobieranej wcześniej emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 13 lutego 2015 r. pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o oddalenie żądania wnioskodawcy , podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko o braku przewidzianych w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej przesłanek do ponownego ustalenia prawa J. C. do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem . Jednocześnie pozwany organ rentowy zauważał , że nie każdy wyrok ETPCz może prowadzić do pełnej restytucji poprzedniego stanu rzeczy ,a z tego też względu wnioskujący ,wyrokiem ETPCz z dnia 2 października 2012 r. , uzyskał dodatkowo stosowne zadośćuczynienie pieniężne z tytułu utraconego świadczenia emerytalnego. W końcu organ rentowy podnosił , że nawet gdyby uznać że wyrok ETPCz jest nowym dowodem czy okolicznością w rozumieniu powołanego wyżej przepisu , to nie istniał on przed wydaniem decyzji a niezależnie od tego należałoby przyjąć, ,że i tak ostatecznie pozostaje on bez wpływu na prawo wnioskodawcy do dochodzonego świadczenia.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie, po rozpoznaniu odwołania wnioskodawcy J. C., wyrokiem z dnia 8 maja 2015 r. (sygn. akt IV U 225/15) oddalił odwołanie. Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca J. C. ur. (...)nabył prawo do emerytury z tytułu opieki nad córką A. ur. (...)na mocy decyzji ZUS Oddziału w R.z dnia 18 maja 2001 r. Początkowo wypłata świadczenia była zawieszona z uwagi na kontynuowanie przez wnioskodawcę zatrudnienia,
a następnie – po rozwiązaniu stosunku pracy – decyzją ZUS z dnia 9 lipca 2001 r. podjęto wypłatę emerytury, począwszy od dnia 1 lipca 2001 r. Wypłata świadczenia była kontynuowana do 1 października 2002 r., bowiem decyzją z dnia 6 września 2002 r. ZUS Oddział w R.wznowił postępowanie i odmówił przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury , aby kolejną decyzją z dnia 18 września 2002r. wstrzymać wypłatę świadczenia od 1 października 2002 r. Sąd Okręgowy w Rzeszowie, po rozpoznaniu odwołania J. C.od w/w decyzji ZUS z 6 września 2002 r., wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2003 r. ( sygn. akt IV U 2722/02) oddalił odwołanie, zaś Sąd Apelacyjny w Rzeszowie ,wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2004 r. (sygn. akt III AUa 541/03) , oddalił apelację wnioskodawcy od w/w wyroku Sądu Okręgowego. Z kolei Sąd Najwyższy ,postanowieniem z dnia 8 lipca 2004 r. (sygn. akt III UK 139/04) ,odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej J. C.. Tym samym prawomocnie przesądzono , że stan zdrowia córki odwołującego nie uzasadniał przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury. W dniu 2 października 2012 r. ETPCz- po rozpoznaniu skargi J. C.( nr 5744/05)- w częściowym jej uwzględnieniu , stwierdził (podobnie jak w szeregu innych tego rodzaju sprawach zapoczątkowanych wyrokiem z dnia 15 września 2009r. w sprawie M.przeciwko Polsce –skarga nr10373/05) naruszenie art. 1 Protokołu nr 1 Konwencji ,przez pozbawienie wnioskodawcy prawa do otrzymywanej emerytury , będące równoznaczne z ingerencją w jego mienie ,przy naruszeniu zasady proporcjonalności dla realizowanego celu, przyznając jednocześnie wnioskodawcy zadośćuczynienie w kwocie 12 tys. EUR. W dniu 27 maja 2014 r. ,powołując się m.in. na powyższą okoliczność ,J. C.wystąpił do pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.z wnioskiem o ponowne ustalenie prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem , nie przedkładając jednocześnie żadnych nowych dowodów związanych ze stanem zdrowia dziecka. W efekcie powyższego wystąpienia organ rentowy wydał zaś ostatecznie – zaskarżoną w niniejszym postępowaniu –decyzję
z dnia 28 listopada 2014 r. odmawiającą ponownego ustalenia prawa J. C.do emerytury ,z braku przesłanek przewidzianych w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej. W świetle powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Rzeszowie – dokonując oceny prawnej sprawy –w zupełności podzielił stanowisko pozwanego organu rentowego o braku okoliczności faktyczno-prawnych mogących skutkować ponowną oceną uprawnienia wnioskodawcy do dochodzonego świadczenia emerytalnego. Cytując bowiem brzmienie art. 114 ust.1 ustawy emerytalno-rentowej i przywołując stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z dnia 15 maja 2014 r.III UK 150/13 LEX nr 1458793 Sąd Okręgowy zauważał, że nie ma podstaw do ponownego ustalenia emerytury jeżeli zainteresowany nie przedstawi dokumentów lub okoliczności zmieniających jego sytuację. W ocenie zaś Sądu I instancji takich dowodów wnioskodawca nie zaoferował jak też nie wystąpiły okoliczności mogące zmienić jego sytuację w zakresie zabezpieczenia społecznego, bowiem okolicznością tą nie może być wyrok ETPCz , skoro Trybunał nie pełni funkcji sądu odwoławczego od orzeczeń sądów krajowych i tym samym nie może orzeczeń tych unieważniać lub zmieniać. Tak więc wyrok ETPCz z dnia 2 października 2012r. jaki zapadł w związku ze skargą J. C., jako nie dotyczący restytucji emerytury nie może być postrzegany jako nowy dowód bądź nowa okoliczność w sprawie. W podstawie prawnej wyroku powołany także został art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 8 maja 2015 r. zaskarżony został przez wnioskodawcę J. C.. W obszernej apelacji z dnia 22 czerwca 2015 r. jak też w późniejszym piśmie procesowym z dnia 1 grudnia 2015 r. wnioskodawca -domagając się zmiany zaskarżonego wyroku jak też poprzedzającej go decyzji ZUS i orzeczenia co do istoty sporu , poprzez przyznanie mu prawa do emerytury
z tytułu opieki nad dzieckiem od miesiąca złożenia wniosku o ponowne ustalenie prawa do tego świadczenia- zarzucił, że wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie wydany został z naruszeniem prawa materialnego tj. art. 114 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej przez bezzasadne przyjęcie, że w okolicznościach faktycznych sprawy nie występują przesłanki do przywrócenia prawa do emerytury. W uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego skarżący zwracał w szczególności uwagę ,że orzecznictwo sądów okręgowych w tego rodzaju sprawach nie jest jednolite ,bowiem choćby w wyroku z dnia 26 maja 2015 r. sygn. akt IV U 268/15 Sąd Okręgowy
w R. przyjął, że w analogicznym stanie faktycznym orzeczenie ETPCz stanowi ujawnienie nowej okoliczności w rozumieniu artykuł z 114 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej ,które winno być brane pod uwagę przy ponownym ustalaniu prawa do świadczenia. Tego rodzaju rozstrzygnięcia miały też zapadać przed Sądem Okręgowym w Tarnobrzegu ,czego przykłady miał być powoływane przez apelującego wyroki z dnia 13 października 2015 r. III U 390/15 i 15 października 2013 r. sygn. akt III U 337/15, w których Sąd Okręgowy -powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2013 r. I UK 190/13 OSNP 2015/2/28 -miał stwierdzić ,że przewidziane
w powołanym przepisie „ ujawnienie nowych okoliczności „ należy rozumieć także jako uchybienie norm prawa procesowego lub materialnego przez organ rentowy wpływające potencjalnie na na wykonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną zainteresowanego. Wnioskodawca przy tym raz jeszcze akcentował , że krajowy porządek prawny musi uwzględniać ostateczne orzeczenia ETPCz , a wykonanie wyroków Trybunału stwierdzających naruszenie przepisów Konwencji prowadzić winno do pełnej restytucji poprzedniego stanu rzeczy.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł
o oddalenie apelacji wnioskodawcy (oświadczenie pełnomocnika ZUS złożone na rozprawie apelacyjnej.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie , rozpoznając apelację wnioskodawcy J. C. ,zważył co następuje;

Wniesiony przez wnioskodawcę środek zaskarżenia nie może odnieść pożądanego skutku. Wbrew bowiem zarzutom apelacji wyrok Sądu Okręgowego
w R. z dnia 8 maja 2015 r. uznany być musi w swym ostatecznym wyniku za trafny i odpowiadający prawu , pomimo niezupełności użytej argumentacji prawnej dla przyjętego w nim rozstrzygnięcia ,co jednak może być w pełni konwalidowane przez Sąd II instancji , który w obecnym modelu „apelacji pełnej ” jest sądem merytorycznym rozpoznającym sprawę niejako na nowo ( por. m. innymi wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2015 r. III CSK 203/14 LEX nr 1678964). Podzielając więc co do zasady wyrażone na tle bezspornego stanu faktycznego sprawy zarówno przez pozwany organ rentowy w jak i Sąd Okręgowy w Rzeszowie stanowisko ,że wniosek J. C. o ponowne ustalenie prawa do emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem
z dnia 27 maja 2014 r. nie opiera się na przewidzianych w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalno -rentowej przesłankach do ponownego rozpoznania sprawy ,Sąd Apelacyjny - w uzupełnieniu dokonanej w tym względzie przez Sąd I instancji oceny prawnej -chciałby w szczególności zauważyć ,że;

1/Określone w art.114 ust.1 FUS „ nowe okoliczności i dowody „ odnoszą się przede wszystkim do materialno-prawnych przesłanek nabycia prawa do określonego świadczenia , w tym więc wypadku do tych przewidzianych w przepisach- obowiązującego nadto jedynie do dnia 31 grudnia 1998 r. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki ( Dz.U. Nr 28, poz. 149) tj. stanu zdrowia dziecka , statusu pracowniczego rodzica, czy w końcu stażu ubezpieczeniowego ubiegającego się o to świadczenie, co dla ponownego ustalenia prawa do emerytury J. C. oznaczało konieczność wykazania przez niego wystąpienia w tym zakresie i to najdalej do dnia 31 grudnia 1998 r. – nowych okoliczności i dowodów. Tymczasem- co jest w sprawie bezsporne - żadnych tego rodzaju „nowości „ w tym w szczególności w zakresie stanu zdrowia córki A. wnioskujący nie naprowadził.

2/ Tymczasem wskazywane przez J. C.na uzasadnienie wniosku
z dnia 27 maja 2014 r. o ponowne ustalenie prawa do emerytury- orzecznictwo Sądu Najwyższego , wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 lutego 2012 r.
K 5/11 , czy w końcu dotyczący go bezpośrednio wyrok ETPCz z dnia 2 października 2012 r. (skarga nr 5744/05) odnoszą się wyłącznie do wykładni art.114 ust.1 FUS czy – jak w przypadku w/w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 lutego 2012r. nie dotyczącego wnioskodawcy - ust 1 a tego przepisu , przy czym zapoczątkowane w sprawie M.orzecznictwo ETPCz ( wyrok
z dnia 15 września 2009 r. - skarga nr 10373/05) wyraźnie przyznawało państwu polskiemu prawo do weryfikowania przyznawanych tego rodzaju świadczeń emerytalnych na zasadach przyjętych w prawie krajowym , co więcej przy stwierdzeniu ,że ingerencja ta była w konkretnym przypadku uzasadniona .Tak więc i w sprawie wnioskodawcy zakończonej prawomocnym wyrokiem tut. Sądu z dnia 22 kwietnia 2004r. sygn. akt III AUa 541/03 wyrok ETPCz z dnia 2 października 2012 r. dotyczący skargi J. C.nie podważył trafności poczynionego w w/w sprawie ustalenia , że stan zdrowia dziecka nie wymagał nad nim opieki . Stwierdzone zaś przez ETPCz naruszenie art.1 Protokołu Nr 1 do Konwencji polegać miało wyłącznie na nieproporcjonalnym obciążeniu praw majątkowych wnioskodawcy skutkami decyzji weryfikacyjnej ZUS z dnia 6 września 2002r. będącej przedmiotem kontroli sądowej w w/w sprawie.

3/ Nie można też zapominać ,że omawiana instytucja „ ponownego ustalania prawa „ ma prowadzić do kontynuacji poprzedniego postępowania w którym odmówiono prawa do określonego świadczenia, ale w sytuacji wnioskującego prowadzić by to musiało do swoistego wznowienia postępowania już uprzednio wznowionego decyzją ZUS z dnia 6 września 2002 r. ,co w świetle treści omawianego przepisu wydaje się niedopuszczalne. Tym samym – w ocenie tut. Sądu w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę - aby móc zapewnić odwołującemu pełną restytucję poprzedniego stanu rzeczy –jako skutku wydanego na skutek jego skargi ostatecznego wyroku ETPCz z dnia 2 października 2012r. (skarga nr 5744/05)- musiałaby istnieć ku temu odpowiednia podstawa prawna do kontytuowania uprzedniego postępowania „ wznowieniowego”. Takiej jednak podstawy nie znajdujemy i to zarówno w przepisach samej Konwencji jak
i przepisach prawa krajowego w tym w szczególności przepisach Kodeksu postępowania cywilnego ( por. bliżej na ten temat w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2010 r. III CZP 16/10 OSNC 2011/4/38 ). Nawet mając na względzie stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 września 2015 r. SK 21/14 OTK-A 2015/8/122 o dopuszczalności wznowienia postepowania cywilnego po ostatecznym wyroku ETPCz w sytuacji gdy stwierdzone w nim naruszenie można zakwalifikować jako jedną z ustawowych podstaw wznowienia , podstawy tej w przedmiotowej sprawie nie znajdziemy , bo stwierdzone w tym wypadku przez ETPCz naruszenie postanowień Konwencji (art.1 Protokołu Nr 1 prawa własności ) nie wyczerpuje przewidzianych w art.401- 403 k.p.c. przesłanek do wznowienia postępowania. W tym miejscu właściwe będzie też przywołanie stanowiska samego ETPCz , który w sprawie skargi H.E. przeciwko Republice Federalnej Niemiec (skarga nr 12866/87)wyraził pogląd ,że stwierdzenie jego wyrokiem naruszenia postanowień Konwencji ( w tym wypadku był to art.6 ust 1) nie stanowi „nowego faktu „uzasadniającego w świetle prawa krajowego wznowienie postępowania . Już zupełnie marginalnie przyjdzie też zauważyć ,że gdyby mimo wszystko przypadek wnioskodawcy chcieć kwalifikować pod kątem przesłanek restytucyjnych z art.403 § 2 k.p.c. to nie zachowany został 3 miesięczny termin do złożenia skargi z art.407 §1 k.p.c. , skoro wyrok ETPCz zapadł jeszcze
w dniu 2 października 2012 r. , a wniosek J. C.pochodzi dopiero z dnia
27 maja 2014 r. ( niewątpliwe zaś odwołujący musiał powziąć wiadomość o treści tego wyroku znacznie wcześniej niż 3 miesiące przed w/w datą złożenia wniosku
o ponowne ustalenie prawa do emerytury - por. przywołane w uzasadnieniu w/w wyroku Trybunału Konstytucyjnego postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2011r. V CZ 104/10 LEX nr 78594 odnoszące się do sposobu liczenia w/w terminu) .

4/ W konsekwencji można więc stwierdzić ,że jakkolwiek obowiązkiem państwa na gruncie każdego wyroku stwierdzającego naruszenie Konwencji jest nie tylko wypłata zasądzonego zadośćuczynienia ale także doprowadzenie do zaprzestania naruszenia i usunięcie jegoskutków , to nie zawsze będzie możliwa restytucja stanu sprzed naruszenia ( „ osiągniecia restitutio in integrum” ) , realizowana najpełniejszym w tym względzie środkiem jakim jest wznowienie postępowania. Jak podkreślił to Sąd Najwyższy w powołanej wyżej w uchwale
7 sędziów z dnia 30 listopada 2010 r. III CZP 16/10 w szczególności dotyczyć to będzie wyroków ETPCz stwierdzających naruszenie Konwencji w skutek niewłaściwego ustawodawstwa krajowego , a taka właśnie sytuacja występuje
w przypadku wyroków ETPCz dotyczących weryfikacji świadczeń emerytalnych zapoczątkowanych sprawą M.v. Polska które w istocie wprowadziły pozaustawowe dodatkowe kryteria przy stosowaniu art.114 ust.1 FUS. W tym zaś względzie zauważyć należy ,że dodatkowo po wyroku Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 28 lutego 2012 r. K 5/11 do Sejmu trafił senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw z dnia
21 lutego 2013 r. ( druk sejmowy nr 1187) zawierający m. innymi propozycje zmiany treści art.114 ustawy o FUS , nie mniej jednak prace legislacyjne utknęły w miejscu w dniu 11 lipca 2013r. kiedy to po pierwszym czytaniu w komisji 10 lipca 2013 r. pozyskano stanowisko rządu. Inna rzecz , że art. 41 Konwencji -na podstawie którego przyznano wnioskodawcy zadośćuczynienie w kwocie 12 tys. EUR ( jak wynika z uzasadnienia wydanego w jego sprawie wyroku z dnia 2 października 2012r. w/w zadośćuczynienie uwzględniało główną szkodę w postaci nie wypłacanej emerytury za okres od wstrzymania jej wypłaty do dnia wyrokowania przez ETPCz ) - znajduje swoje zastosowanie właśnie w sytuacji gdy prawo wewnętrzne zainteresowanego państwa nie gwarantuje pełnego usunięcia skutków stwierdzonego naruszenia. Jak słusznie zwrócił na to uwagę Sąd Najwyższy w powoływanej uchwale 7 sędziów z dnia 30 listopada 2010 r. III CZP 16/10 , z prac przygotowawczych do Konwencji wynika ,że regulacja ta podyktowana była okolicznością, iż Konwencja nie uprawnia Trybunału do uchylania orzeczeń sądów krajowych , a jednocześnie mogą istnieć sytuacje, w których –wobec niewzruszalności prawomocnego orzeczenia w danym krajowym systemie prawnym- uzyskanie pełnej restytucji nie będzie możliwe. Tym samym sygnatariusze Konwencji godzili się z takim stanem rzeczy.

5/ W końcu gdyby nawet dopuścić formalną możliwość wznowienia postępowania w sprawie wnioskodawcy , to równocześnie należałoby rozważyć czy oczekiwana przez niego restytucja prawa do emerytury nie będzie stanowić naruszenia wartości Konwencji i to m. innymi także w zakresie objętym
art. 1 Protokołu Nr 1 ( działająca w tym wypadku „w drugą stronę” ocena proporcjonalności skutków restytucji w zakresie praw majątkowych organu rentowego związanych z realizacją uzasadnionego celu jakim jest właściwe tj. zgodne z prawem przeznaczanie środków publicznych na wypłatę świadczeń ), nie mówiąc już o takich wartościach jak zasada pewności prawnej wynikająca ze stabilności orzeczeń sądowych ( por. m. innymi wyrok ETPCz z dnia 30 listopada 2010r. w sprawie H. U.i R. U.v. Polska -skarga nr 23614/08). W tym stanie rzeczy –skoro
z jednej strony organ rentowy będący odpowiedzialny za właściwą dystrybucję świadczeń , przez ponad 13 lat nie realizował na rzecz wnioskodawcy wypłaty emerytury w oparciu o prawomocne orzeczenie sądowe potwierdzające legalność tego postąpienia wskutek braku po stronie w/w przesłanek materialno-prawnych do tego świadczenia ( czemu co do zasady nie zaprzeczył ETPCz w wydanym w sprawie ze skargi J. C.wyroku z dnia 2 października 2012 r.) z drugiej zaś, sam zainteresowany przez cały ten okres ( będąc w chwili utraty prawa do świadczenia zdrowym 46 letnim mężczyzną ) nie podjął żadnego trudu w dostosowaniu się do nowej sytuacji pozostając niezmiennie, aż do chili obecnej , wyłącznie na utrzymaniu żony, zaś jego dorosła córka założyła już własną rodzinę ( v. k- 58v i 70v-okolicznosci przyznane przez wnioskodawcę na rozprawach apelacyjnych) -przywrócenie prawa do emerytury należałoby ocenić jako nie tylko naruszające powołaną na wstępie zasadę proporcjonalności , ale też jako nie dające się w żaden sposób pogodzić z zasadą sprawiedliwości społecznej ( w konsekwencji ew. ocena „nowych okoliczności „ skutkować by musiała uznaniem ich za niemających ostatecznie wpływu na prawo do świadczenia , co uzasadniało przyjętą przez ZUS w zaskarżonej decyzji z dnia 28 listopada 2014r. odmowę ponownego ustalenia prawa wnioskodawcy J. C.do emerytury ).

6/ Odnosząc się zaś do przywoływanych przez skarżącego orzeczeń Sądów Okręgowych , które w analogicznych stanach faktycznych, dopuszczają możliwość ponownego ustalenia prawa do emerytury w trybie art.114 ust 1 FUS – tu .m. innymi prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 26 maja 2015r. sygn. akt IV U 268/15 - Sąd Apelacyjny chciałby zauważyć ,że;
- po pierwsze generalnie bazują one na -bliżej nieodkodowanym w odniesieniu do okoliczności faktycznych sprawy - uznaniu „ujawnienia nowych okoliczności” jako „dotyczycących uchybień norm prawa procesowego lub materialnego przez ZUS „ przy powołaniu ,nieadekwatnego w tym wypadku, wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2013 r. I UK 190/13 OSNP 2015/2/28 - który odnosi się do wadliwego procedowania ZUS wyłącznie w zakresie ustalenia przesłanki materialno –prawnej świadczenia, jaką w tej sprawie była niezdolność do pracy ubezpieczonego,

-po drugie nie zawierają dalszych -koniecznych do przesądzenia o możliwości zastosowaniu art.114 ust 1 FUS – rozważań co do ewentualnego wpływu tych nowych okoliczności na prawo do świadczenia ,

Niezależnie od tego zauważyć należy ,że w omawianych sprawach – wbrew żądaniom odwołań orzeczenia co do istoty sprawy – Sądy uchylają się od powyższego , cedując to na ZUS , co w konsekwencji- jak wykazuje wyżej powołana sprawa IV U 268/15 Sądu Okręgowego w Rzeszowie -prowadzi jedynie do przewlekłości postępowania . W tej bowiem sprawie wydana przez organ rentowy następcza decyzja o braku prawa wnioskodawczyni do emerytury , spotkała się z akceptacją Sądu I instancji , który wyrokiem z dnia 27 stycznia
2016 r. sygn. akt IV U 1472/15 oddalił odwołanie , aby w uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia ostatecznie stwierdzić , że powoływane przez wnioskodawczynię „nowości” pozostawały i tak bez wpływu na prawo do emerytury ( co już
w uprzednim postępowaniu sądowym winno prowadzić do oddalenia odwołania).

Z tych wszystkim więc wyżej naprowadzonych względów i na podstawie art.385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

.