Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2016 r. w Gdańsku

sprawy B. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wysokość świadczenia

na skutek apelacji B. G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 września 2015 r., sygn. akt VI U 294/15

oddala apelację.

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Barbara Mazur SSA Iwona Krzeczowska - Lasoń

Sygn. akt III AUa 1979/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 stycznia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przeliczył emeryturę B. G. za okres 3 lat wstecz licząc od miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku, tj. od dnia 01 października 2009 r.

Decyzją z dnia 18 stycznia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. dokonał przeliczenia renty z tytułu choroby zawodowej ubezpieczonej za okres 3 lat wstecz licząc od miesiąca poprzedzającego wniosek, tj. od dnia 01 października 2012 r.

Decyzjami z dnia 25 stycznia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przeliczył wysokość: emerytury oraz renty z tytułu choroby zawodowej należnych wnioskodawczyni w związku ze zmianą stażu, zaś decyzjami z dnia 20 lipca 2012 roku przeliczył od dnia 01 sierpnia 2012 r. z urzędu świadczenie emerytalne oraz rentowe ubezpieczonej w związku z dopatrzeniem się błędu w ustalonym stażu pracy.

Od powyższych decyzji odwołanie złożyła ubezpieczona domagając się ich zmiany i wyliczenia świadczeń o prawidłowej wysokości.

W odpowiedzi na powyższe odwołanie organ rentowy wniósł o ich oddalenie podnosząc, że wysokość świadczeń jest ustalona prawidłowo.

Wyrokiem z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie VI U 1343/12 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołania od powyższych decyzji.

Wyrok ten został zaskarżony do Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, który wyrokiem z dnia 17 grudnia 2014 r. w sprawie III AUa 725/14 uchylił wyrok Sądu Okręgowego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd Apelacyjny uznał, że Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy, a w szczególności nie rozpoznał jej aspektu materialno-prawnego i nie odniósł się do wszystkich zarzutów merytorycznych, a w szczególności do decyzji o przeliczeniu emerytury z dnia 18 stycznia 2012 r. Nadto brak było rozstrzygnięcia o pozostałych decyzjach, które były przedmiotem połączenia spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, tak z punktu widzenia poprawności waloryzacji świadczeń, jak również ich wysokości, z uwagi na zastosowaną kwotę bazową w części stażowej.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 15 września 2015 r. umorzył postępowanie z odwołań od decyzji: z dnia 18 stycznia 2012 r. Nr (...), z dnia 25 stycznia 2012 r. Nr (...) i z dnia 20 lipca 2012 r. Nr (...) (pkt 1) i oddalił odwołania od decyzji: z dnia 18 stycznia 2012 r. Nr (...), z dnia 25 stycznia 2012 r. Nr (...) i z dnia 20 lipca 2012 r. Nr (...)

Sąd ustalił, że B. G. uprawniona była do renty inwalidzkiej od dnia 14 listopada 1987 r. Jako podstawę wymiaru świadczenia przyjęto wynagrodzenie z 12 miesięcy, tj. od listopada 1986 r. do października 1987 r. Wskaźnik wysokości wynagrodzenia przyjęty do rewaloryzacji oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosił 68,26 %.

Decyzją z dnia 20 października 1995 r. przeliczone zostało świadczenie rentowe ubezpieczonej od dnia 01 lipca 1995 r. Do wyliczenia wysokości wskaźnika podstawy wymiaru przyjęte zostało wynagrodzenie z trzech lat kalendarzowych od dnia 01 stycznia 1978 r. do dnia 31 grudnia 1980 r., który wskaźnik podstawy wymiaru renty wyniósł 86,79 %.

W dniu 07 lutego 2000 r. wpłynął do organu rentowego wniosek ubezpieczonej o przywrócenie renty z tytułu choroby zawodowej i takie świadczenie zostało jej przyznane na mocy decyzji z dnia 20 marca 2000 r. od dnia 01 lutego 2000 r. Do ustalenia jej wysokości przyjęto dotychczasowy wskaźnik podstawy wymiaru, tj. 86,79 %.

W dniu 31 marca 2000 r. ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę.

Decyzją z dnia 25 kwietnia 2000 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonej wyrównanie do emerytury poczynając od dnia 01 marca 2000 r. Wysokość świadczenia została ustalona według kwoty bazowej 666,96 zł zarówno w części socjalnej, jak i stażowej oraz wskaźnika wysokości podstawy wymiaru dotychczas wypłaconej renty, tj. 86,79 %. Z uwagi na to, że ubezpieczona była uprawniona również do renty z tytułu choroby zawodowej podjęto wypłatę półtora świadczenia, tj. całej emerytury i ½ renty.

W dniu 24 maja 2000 r. wydano decyzję waloryzacyjną, którą zwaloryzowano świadczenie odwołującej wskaźnikiem waloryzacyjnym wynoszącym 104,30 % od dnia 01 czerwca 2000 r.

Zgodnie z decyzją z dnia 01 marca 2007 r. ponownie ustalono wysokość świadczenia poprzez doliczenie emerytury od kwoty bazowej podwyższonej do 94,5 % przeciętnego wynagrodzenia.

Kwota bazowa: 677,72 x 72 x 86,79 = 588,19

24% x 677,72 = 162,65

347 x 1,3 : 12 x 588,19 = 221,11

14 x 0,7 : 12 x 588,19 = 4,80

388,56x115,2/x102,8/x105,2/x102,2x105,2/x105,25/x105,25/x108,70/x104,3/x112,7/x100,5/x103,7/x101,8/x106,2/= 830,00.

Zgodnie z decyzja z dnia 01 marca 2008 r. ponowne ustalenie podstawy wymiaru polegało na obliczeniu emerytury do kwoty bazowej podwyższonej do 100 % przeciętnego wynagrodzenia.

Kwota bazowa: 717,16 x 86,79 = 622,42

24% x 717,72 = 162,65

347 x 1,3/: 12 x 622,42 = 233,97

14 x 0,7 %/: 12 x 622,42 = 5,17

411,26 x Wal.

411,26x115,20%x115,2%x102,8%x105,2%x102,2%x105,2%x105,25%x105,25%x103,70%x104,3%x112,7%x1000,5%x103,7%x101,6%x106,2%=878,50+ WALORYZACJA 01 marca 2008 r. x 106,35,43

- 935,43

od dnia 01 marca 2009 r. x 106,1 %

- 992,49

od dnia 01 marca 2010 r. x 104,62 %

- 1.038,34

od dnia 01 marca 2011 r. x 103,10 %

- 1.070,53

Sąd zważył, że jak wynika z wyliczeń kwota 878,50 zł, o której pisze ubezpieczona, obowiązywała od dnia 01 marca 2008 r. po podwyższeniu do 100 % kwoty bazowej.

Wobec powyższego zaskarżoną decyzją z dnia 18 stycznia 2012 r. organ rentowy przeliczył ponownie wysokość emerytury według wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty, tj. 86,79 % jednocześnie korygując dotychczasowy błąd w wyliczeniu wysokości świadczenia poprzez przyjęcie w części socjalnej kwoty bazowej obowiązującej w dniu złożenia wniosku o emeryturę, tj. na dzień 01 marca 2000 r. w kwocie 1.327,44 zł w miejsce nieprawidłowo przyjętej kwoty 666,96 zł, przyznając jednocześnie spłatę różnicy świadczenia za okres 3 lat poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przeliczenie świadczenia błędnie wskazując na datę 01 października 2009 r.

W odrębnej decyzji z tej samej daty ustalono wysokość renty.

Decyzje tą zakwestionowała ubezpieczona. Jednakże w toku procesu organ rentowy wydał ponowną decyzję z dnia 21 marca 2012 r. przyznając spłatę świadczenia za okres od dnia 01 października 2008 r.

Sąd wskazał, że po uchyleniu wyroku Sądu Okręgowego z dnia 27 lutego 2014 r. ubezpieczona na rozprawie w dniu 14 lipca 2015 r. wycofała swoje odwołanie od decyzji: z dnia 18 stycznia 2012 r., z dnia 25 stycznia 2012 r. oraz z dnia 20 lipca 2012 r. w przedmiocie ustalenia renty oraz wniosek o wyliczenie świadczenia przy przyjęciu podstawy wymiaru z 20 najkorzystniejszych lat z całego okresu ubezpieczenia i związane wnioski dowodowe wnosząc o ustalenie wysokości emerytury przy uwzględnieniu podstawy wymiaru renty i wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 68,79 % oraz kwoty bazowej w części socjalnej obowiązującej w dniu łożenia wniosku o emeryturę, tj. w dniu 01 marca 2000 r. w kwocie 1.327,44 zł. Domagała się równocześnie waloryzacji tej kwoty poczynając od dnia 01 czerwca 2000 r. wskaźnikami waloryzacji.

Sąd zaznaczył w tym miejscu, że wysokość wskaźników waloryzacji nie była pomiędzy stronami sporna. Poza sporem pozostaje też waloryzacja do wyliczenia wysokości renty w części stażowej wobec przyjęcia kwoty bazowej.

Rozstrzygając spór Sąd odniósł się do ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 ze zm.), która wprowadzała pojęcie kwoty bazowej i ustaliła jej wysokość na 100 % przeciętnego wynagrodzenia z kwartału poprzedzającego termin waloryzacji.

Na skutek zmian tej ustawy wysokość tej kwoty została obniżona w 1993 r. do 91 % przeciętnego wynagrodzenia, a poczynając od terminu drugiej waloryzacji w roku 1994 wysokość tej kwoty ustalono na 93 % przeciętnego wynagrodzenia. Od dnia 01 września 1996 r. wymiar kwoty bazowej został podwyższony do 94 %, a następnie w kolejnych terminach waloryzacji podlegał podwyższeniu o 1 punkt procentowy, tj. 95 % od dnia 01 marca 1997 r., 96 % od dnia 01 września 1997 r., 97 % od dnia 01 marca 1998 r. i 98 % od dnia 01 marca 1998 r.

Zgodnie z art. 194 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych był zobowiązany do ponownego ustalenia wysokości emerytur i rent, które obliczone zostały od kwoty bazowej niższej aniżeli 100 % przeciętnego wynagrodzenia.

W związku z tym unormowaniem od dnia 01 marca 2007 r. świadczenia osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1929 r. zostały ustalone od 94,5 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia wysokości świadczenia w dacie przyznania emerytury lub renty.

Natomiast na mocy ustawy z dnia 07 września 2007 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 191, poz. 1368) emerytury i renty przysługujące osobom urodzonym po dniu 31 grudnia 1929 r., które pobierały te świadczenia obliczone z zastosowaniem kwoty bazowej niższej niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia podlegały jednorazowemu podwyższeniu od dnia 01 marca 2008 roku w oparciu o kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia wysokości świadczenia w dniu jego przyznania, a świadczenie tak wyliczone winno zostać podwyższone w ramach wszystkich waloryzacji przypadających od dnia ich przyznania do dnia 29 lutego 2008 r.

Zdaniem Sądu analiza decyzji ustalających wysokość renty i emerytury ubezpieczonej pozwala na wyprowadzenie wniosku, że świadczenia te były waloryzowane zgodnie z opisanymi zasadami zarówno w części stażowej, jak i w części socjalnej. Sąd ten zauważył jednak, że do wyliczenia emerytury ubezpieczonej przyznanej w 2000 r. przyjęto zarówno w części socjalnej, jak i stażowej kwotę bazową mniejszą niż 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Korygując błąd w decyzji pierwszorazowej przyznającej emeryturę poprzez przyjęcie do części socjalnej kwoty w prawidłowej wysokości obowiązującej w dniu złożenia wniosku o emeryturę spowodowało, ze zasadom podwyższenia świadczenia zgodnie z ustawą z dnia 07 września 2007 r. w terminie podlegała jedynie część stażowa, albowiem do jej wyliczenia przyjęto kwotę bazową niższą niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia.

W przypadku bowiem, gdy część socjalna świadczenia oraz część zależna od podstawy wymiaru i przebytych okresów składkowych i nieskładkowych zostały obliczone od różnych kwot (co dotyczy świadczenia emerytalnego ubezpieczonej ustalonego w zaskarżonych decyzjach), od dnia 01 marca 2008 r. przelicza się tylko tą część emerytury (lub renty), która została obliczona przy zastosowaniu kwoty bazowej niższej niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia.

Część socjalna natomiast podlega waloryzacji wskaźnikami wynoszącymi:

- od dnia 01 czerwca 2000 r. – 104,30 %,

- od dnia 01 czerwca 2001 r. – 112,70 %,

- od dnia 01 czerwca 2002 r. – 100,50 %,

- od dnia 01 marca 2003 r. – 103,70 %,

- od dnia 01 marca 2004 r. – 101,80 %,

- od dnia 01 marca 2006 r. – 106,20 %,

- od dnia 01 marca 2008 r. – 106,50 %,

- od dnia 01 marca 2009 r. – 106,10 %,

- od dnia 01 marca 2010 r. – 104,62 %,

- od dnia 01 marca 2011 r. – 103,10 %,

- od dnia 01 marca 2012 r. – 71,00 zł.

W latach: 2005 i 2007 świadczenia emerytalne i rentowe nie były waloryzowane.

Szczegółowe wyliczenie wysokości emerytury ubezpieczonej przy uwzględnieniu prawidłowych kwot bazowych, tj. zarówno w części stażowej w wysokości 717,16 zł oraz socjalnej w wysokości 1.327,44 zostało przedstawione w piśmie procesowym organu rentowego z dnia 08 lipca 2015 r. i to wyliczenie, w ocenie Sądu Okręgowego, zostało dokonane w sposób prawidłowy.

Sąd ten zgodził się zatem z organem rentowym, że sposób wyliczenia świadczenia emerytalnego w części socjalnej przedstawiony przez ubezpieczoną w piśmie procesowym z dnia 01 czerwca 2015 r. i wcześniejszych pismach nie ma uzasadnienia w obowiązujących przepisach i prowadzi do zawyżenia świadczenia.

Wobec uznając odwołania od decyzji ustalającej wysokość emerytury: z dnia 18 stycznia 2012 r., z dnia 25 stycznia 2012 r. i z dnia 20 lipca 2012 r. za bezzasadne, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd orzekł jak w pkt 2 sentencji.

W zakresie postępowania wszczętego z odwołań od decyzji: z dnia 18 stycznia 2012 roku, z dnia 25 stycznia 2012 r. i z dnia 20 lipca 2012 r., ustalających wysokość renty, na podstawie art. 355 § 1 k.p.c., Sąd ten orzekł jak w pkt 1 sentencji.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła B. G. zaskarżając ten wyrok „w całości” i zarzucając mu:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego polegające na ich niezastosowaniu i nie uwzględnieniu kwoty bazowej dla części socjalnej należnego jej świadczenia emerytalnego z dnia, kiedy przechodziła na emeryturę,

2) nierozpoznanie istoty sprawy poprzez uczynienie ustaleń dotyczących zmian w wysokości kwoty bazowej dla części socjalnej, podczas gdy wartość ta powinna zostać określona na dzień, kiedy przechodziła na świadczenie emerytalne, a wprowadzone później przepisy nie mogą wpłynąć na pogorszenie jej sytuacji jako ubezpieczonej,

3) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a polegający na tym, że:

a) wyliczając po raz pierwszy emeryturę w 2000 r. do obliczenia części socjalnej Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął kwotę bazową inną, niż obowiązująca na dzień złożenia wniosku o emeryturę,

b) przeliczając emeryturę w 2007 r., z zastosowaniem podwyższonej kwoty bazowej do 94,5 % przeciętnego wynagrodzenia, ZUS nie skorygował błędnie przyjętej kwoty bazowej do obliczenia części socjalnej emerytury,

c) przeliczając emeryturę w 2008 r., z zastosowaniem podwyższonej kwoty bazowej do 100 % przeciętnego wynagrodzenia ZUS nadal nie skorygował błędu, przyjął do obliczenia części socjalnej emerytury kwotę bazową inną, niż obowiązująca na dzień złożenia wniosku o emeryturę,

d) przyjęcie przez ZUS do obliczenia części socjalnej emerytury kwoty bazowej innej, niż obowiązująca na dzień złożenia wniosku o emeryturę, skutkuje zaniżeniem wyliczonego świadczenia emerytalnego,

4) sprzeczność wewnętrzną uzasadnienia wyroku polegającą na tym, że:

a) Sąd Okręgowy w Bydgoszczy na str. 5 wykazał, że błąd w decyzji pierwszorazowej przyznającej ubezpieczonej emeryturę skorygowano poprzez przyjęcie do części socjalnej kwoty w prawidłowej wysokości obowiązującej w dniu złożenia wniosku o emeryturę spowodowało, że przeliczeniu podlegała tylko część stażowa, natomiast na str. 2 przedstawia wyliczenie świadczenia emerytalnego - decyzja z dnia 01 marca 2007 r., z którego wynika, że przyjęta do obliczenia części socjalnej emerytury kwota bazowa jest inna niż obowiązująca w dniu złożenia wniosku o emeryturę,

b) wykazane na str. 2-3 wyliczenie emerytury w 2008 r. potwierdza, że do obliczenia części socjalnej emerytury również przyjęto kwotę bazową inną, niż obowiązująca na dzień złożenia wniosku o emeryturę.

W konkluzji apelacji skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i poprzedzających go decyzji, ewentualnie o zmianę zaskarżonej decyzji przyznającej jej emeryturę poprzez uwzględnienie kwoty bazowej obowiązującej w części socjalnej w dniu przejścia na emeryturę.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja B. G. nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu pierwszej instancji.

Z treści apelacji ubezpieczonej wynika, że w istocie zaskarżyła ona pkt 2 wyroku z dnia 15 września 2015 r. tj. w zakresie oddalającym jej odwołania od decyzji ZUS/Oddziału w B. ustalających wysokość jej emerytury: z dnia 18 stycznia 2012 r., z dnia 25 stycznia 2012 r. i z dnia 20 lipca 2012 r. W związku z powyższym, wobec nie wniesienia apelacji od pkt 1 tego wyroku, w tym zakresie wyrok ten uprawomocnił się i nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu apelacyjnym w niniejszej sprawie.

Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie, wyznaczonym granicami zaskarżenia jest treść decyzji ZUS/Oddziału w B.: z dnia 18 stycznia 2012 r. Nr (...) z dnia 25 stycznia 2012 r. Nr (...) i z dnia 20 lipca 2012 r. Nr (...), ustalającej wysokość świadczenia ubezpieczonej.

W tym zakresie Sąd pierwszej instancji w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił też istotnych uchybień w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, uzasadniających ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia. Sąd Okręgowy ponownie rozpoznający sprawę procedował zgodnie ze wskazaniami co do dalszego postępowania wyznaczonymi sądowi pierwszej instancji w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji. W konsekwencji Sąd odwoławczy podzielił dokonane ustalenia faktyczne i przyjął je za własne, uzupełniając je jedynie w zakresie obrazującym sposób wyliczenia przez organ rentowy świadczeń należnych ubezpieczonej i ich wysokość.

Decyzją z dnia 25 stycznia 2012 r.: Nr (...), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 18 października 2011 r., od dnia 01 października 2011 r. ZUS/Oddział w B. przeliczył emeryturę ubezpieczonej przyjmując do ustalenia podstawy wymiaru tej emerytury iloczyn wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 86,79 % oraz kwoty bazowej 717,16 zł obowiązującej na dzień 31 sierpnia 1996 r., tj. 622,42 zł. Podstawa wymiaru po waloryzacji wyniosła: od dnia 01 marca 2000 r. – 1.003,90 zł, zaś od dnia 01 marca 2011 r. – 1.620,53 zł. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił 28 lat i 11 miesięcy okresów składkowych, tj. 347 miesięcy oraz 1 rok i 8 miesięcy okresów nieskładkowych, tj. 20 miesięcy. Wysokość emerytury przysługującą od dnia 01 października 2011 r., tj. od dnia nabycia prawa do zmiany stażu pracy, po uwzględnieniu waloryzacji obowiązującej w okresie od nabycia prawa do emerytury ustalono na 1.142,30 zł (decyzja z dnia 25 stycznia 2012 r. Nr (...) k. 111 akt ZUS). W załączniku do tej decyzji organ rentowy poinformował, że decyzją tą doliczono do stażu pracy, do okresu nieskładkowego okres od dnia 08 listopada 1997 r. do dnia 07 maja 1998 r. Jednocześnie organ ten poinformował, że emerytura jest wypłacana obecnie w najkorzystniejszym wariancie. Po przeliczeniu emerytury od kwoty bazowej obowiązującej w dniu jej przyznania, tj. 1.327,44 zł i wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 74,78 % (wskaźnika z 20 lat wybranych z całego okresu zatrudnienia) świadczenie to wynosiłoby 1.135,34 zł. Wobec powyższego wskazał, że nadal będzie wypłacana emerytura z podstawą wymiaru z renty z tytułu niezdolności do pracy oraz częścią socjalną od kwoty bazowej 1.327,44 zł.

Korygując decyzję z dnia 18 stycznia 2012 r. Nr (...) decyzją z dnia 23 marca 2012 r. Nr (...) ZUS/Oddział w B., po rozpoznaniu wniosku z dnia 18 października 2011 r. przeliczył wysokość emerytury wnioskodawczyni od dnia 01 października 2008 r., tj. za okres trzech lat wstecz, licząc od miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku wskazując, że należne wyrównanie za okres od dnia 01 października 2008 r. do dnia 30 kwietnia 2012 r. w kwocie brutto 725,85 zł po potrąceniu podatku 75 zł oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne 65,33 zł zostanie przekazane w kwocie 585,52 zł łącznie ze świadczeniem za maj 2012 r. (decyzja z dnia 23 marca 2012 r. Nr (...) k. 120 akt ZUS).

Decyzją z dnia 20 lipca 2012 r.: Nr (...) wobec stwierdzenia, że w wymiarze dotychczas wypłacanego świadczenia B. G. błędnie ustalono staż pracy ZUS/Oddział w B. z urzędu przeliczył od dnia 01 sierpnia 2012 roku jej emeryturę przyjmując do ustalenia podstawy wymiaru tej emerytury iloczyn wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 86,79 % oraz kwoty bazowej 717,16 zł obowiązującej na dzień 31 sierpnia 1996 r., tj. 622,42 zł. Podstawa wymiaru po waloryzacji wynosi: od dnia 01 marca 2000 r. – 1.003,90 zł, zaś od dnia 01 marca 2012 r. – 1.721,33 zł. Do ustalenia wysokości renty organ rentowy uwzględnił 28 lat i 11 miesięcy okresów składkowych, tj. 347 miesięcy oraz 1 rok i 8 miesięcy okresów nieskładkowych, tj. 20 miesięcy. Wysokość emerytury przysługującą od dnia 01 sierpnia 2012 r., tj. od dnia zmiany stażu pracy, po uwzględnieniu waloryzacji obowiązującej w okresie od nabycia prawa do emerytury ustalono na 1.213,35 zł (decyzja z dnia 20 lipca 2012 r. Nr (...) k. 126 akt ZUS).

Odnosząc się do podniesionych przez skarżącą zarzutów naruszenia prawa procesowego, a w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, a w konsekwencji poczynienie błędnych ustaleń faktycznych dotyczących kwoty bazowej przyjętej do obliczenia części socjalnej emerytury wnioskodawczyni, Sąd zważył.

Skuteczne postawienie zarzutu sprzeczności istotnych ustaleń ze zgromadzonymi dowodami lub naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, lub nie uwzględnił wszystkich przeprowadzonych w sprawie dowodów, jedynie to bowiem może być przeciwstawione uprawnieniu do dokonywania swobodnej oceny dowodów (por. wyrok S.N. z dnia 13 października 2004 r., III CK 245/04, LEX 174185).

Apelująca nie wykazał wadliwości rozumowania Sądu Okręgowego z punktu widzenia zaprezentowanych powyżej kryteriów, co niezasadnymi czyni wynikające z apelacji zarzuty: naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. oraz sprzeczności istotnych ustaleń ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym za bezzasadne.

Wbrew stanowisku apelującej Sąd I instancji zbadał podstawę merytoryczną dochodzonego roszczenia, a zatem za niezasadny uznać należy zarzut nierozpoznania przez ten Sąd istoty sprawy (por. postanowienie S.N. z dnia 23 kwietnia 2014 r., I PZ 4/14, LEX nr 1504550).

Przechodząc do oceny prawa materialnego, Sąd Apelacyjny zważył.

Na wstępie wyjaśnić należy, że kwota bazowa wprowadzona została w 1991 r. ustawą z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 ze zm.), a jej wysokość ustalono na 100 % przeciętnego wynagrodzenia z kwartału poprze­dzającego termin waloryzacji.

Liczne kolejne akty prawne w okresie od 25 lutego 1993 r. (tj. od dnia wejścia w życie ustawy budżetowej na rok 1993) do 31 grudnia 1998 r. powodowały przyjmowanie różnych kwot bazowych stosowanych przy ustalaniu wysokości świadczeń emerytalno-rentowych. W związku z tym osoby, które nabywały prawa do emerytur i rent w różnych okresach, uzyskiwały świadczenia o różnej wysokości, przy czym obowiązujące regulacje nie zapewniały zrównania świadczeń przyznawanych wcześniej ze świadczeniami przyznawanymi później. Świadczenia ustalone wcześniej pomimo przeprowadzanych okresowo waloryzacji były niższe niż świadczenia ustalane później. Ogólnie rzecz biorąc, im później świadczenie zostało ustalone, tym było wyższe.

Pojęcie kwoty bazowej, wprowadzone cytowaną ustawą z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw ulegało pewnym zmianom, choć zawsze była to kwota odnoszona do kwoty przeciętnego wynagrodzenia. Według pierwotnej wersji art. 7 ust. 5 pkt 4 ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, kwotą bazową była kwota przeciętnego wynagrodzenia stanowiąca podstawę ostatnio przeprowadzonej waloryzacji.

Ustawa o zmianie niektórych ustaw dotyczących zaopatrzenia emerytalnego z dnia 10 grudnia 1993 r. (Dz. U. Nr 129 z 1993 r., poz. 602) zmieniła treść art. 17 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw. Zgodnie z uwzględniającymi tę zmianę regulacjami zawartymi w art. 17 ustępie drugim ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, ustalenie wysokości zwaloryzowanej emerytury i renty następowało przez jej obliczenie od kwoty bazowej wynoszącej od dnia 1 stycznia 1994 r. 91 % przeciętnego wynagrodzenia, a od terminu drugiej waloryzacji w 1994 r. – 93 % tego wynagrodzenia w kwartale kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji przy zastosowaniu wskaźnika wysokości świadczenia. Ustalenie wysokości emerytury następowało więc – stosownie do regulacji zawartych w powyższym artykule – przez pomnożenie kwoty przeciętnego wynagrodzenia w kwartale poprzedzającym waloryzację (od 1 stycznia 1994 r. kwoty wynoszącej 91 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kwartale poprzedzającym termin waloryzacji, a od terminu drugiej waloryzacji w roku 1994 – 93 %) przez wskaźnik wysokości świadczenia (procentowy stosunek kwoty świadczenia do kwoty bazowej; zob. wyrok Sądu Najwyższego – Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 3 marca 2005 r., I UK 205/2004, OSNP 2005/20 poz. 322).

Na mocy art. 1 ustawy z 6 lipca 1995 r. o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 95 z 1995 r., poz. 473), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1996 r., wprowadzony został do art. 17 ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw ustęp 3-ci, zgodnie z którym procentowy wskaźnik przeciętnego wynagrodzenia ulegał podwyższeniu o jeden punkt procentowy w każdym terminie waloryzacji aż do osiągnięcia 100 % przeciętnego wynagrodzenia.

Na mocy zaś art. 1 pkt 1 podpunkt b ustawy z dnia 29 września 1995 r. o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 138 z 1995 r., poz. 681) z dniem 1 stycznia 1996 r. dodany został do art. 7 ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw ustęp 9 i 10, zgodnie z którymi kwota bazowa miała wynosić 93 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kwartale kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji, podwyższenie kwoty bazowej miało zaś następować od pierwszego dnia miesiąca, w którym jest przeprowadzana waloryzacja. Poczynając zaś od pierwszej waloryzacji w 1996 r. powyższy wskaźnik procentowy ulegać miał podwyższeniu o jeden punkt procentowy w każdym terminie waloryzacji, aż do osiągnięcia kwoty bazowej równej 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Począwszy od pierwszej waloryzacji w 1996 r. w każdym kolejnym terminie waloryzacji wskaźnik procentowy kwoty bazowej podlegał wzrostowi (od 1 września 1996 r. – 94 %, od 1 marca 1997 r. – 95 %, od 1 września 1997 r. – 96 %, od 1 marca 1998 r. – 97 %, od 1 września 1998 r. – 98 % przeciętnego wynagrodzenia).

Na podstawie zaś art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 września 1995 r. o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 138 z 1995 r., poz. 681) z dniem 1 stycznia 1996 r. dodane zostały do ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw artykuły 17 ¹ i art. 17 ² . Zgodnie z art. 17 ¹ ust. 1 powyższej ustawy, w 1996 r. emerytury i renty podlegały waloryzacji poprzez podwyższenie kwoty świadczenia przysługującego w dniu 31 sierpnia 1996 r. wskaźnikiem waloryzacji określonym w ustawie budżetowej na 1996 r. Jak stanowił zaś art. 17 ² cytowanej ustawy, w zakresie uregulowanym w art. 17 ¹ nie stosowało się w 1996 r. przepisów cytowanego wcześniej art. 17 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw. Zgodnie z obowiązującymi od dnia 1 stycznia 1996 r. przepisami zawartymi w art. 17 ¹ i 17 ² ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, kwota bazowa nie dotyczyła już waloryzacji świadczeń, albowiem waloryzacja emerytur dokonywana była poprzez podwyższenie kwoty świadczenia przysługującego w dniu 31 sierpnia 1996 r. wskaźnikiem waloryzacji określonym w ustawie budżetowej na 1996 r. Kwota bazowa stosowana zaś była przy obliczaniu wysokości nowo przyznawanych emerytur i rent.

Powyższe przepisy dotyczące waloryzacji emerytur uchyliła z dniem 1 stycznia 1998 r. ustawa z dnia 25 października 1996 r. o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 136 z 1996 r., poz. 636), w art. 10 pkt 7 tej ustawy. Ustawa ta wprowadziła szczegółowe zasady waloryzacji w odniesieniu do wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem. Uchyliła też dotyczący wysokości emerytury art. 10 ust. 3 ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, zgodnie z którym po obliczeniu wysokości świadczenia ustala się wskaźnik wysokości świadczenia w relacji do kwoty bazowej, od której świadczenie zostało obliczone – wyrażony w procentach z zaokrągleniem do setnych części procentu. Zgodnie z art. 12 ust. 1 tej ustawy obowiązującym od 31 grudnia 1996 r., w 1997 r. emerytury i renty podlegały podwyższeniu w ramach waloryzacji w taki sposób, by realny wzrost przeciętnej emerytury i renty brutto w 1997 r., ustalony na podstawie prognozowanego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, wyniósł co najmniej 1,5 % w porównaniu z 1996 r. Jak wskazywał to zaś jego ustęp 2-gi waloryzacja emerytur i rent polegała na podwyższeniu wskaźnikiem waloryzacji kwoty świadczenia przysługującego w dniu poprzedzającym dzień określony jako termin waloryzacji i obejmuje świadczenia przyznane przed tym dniem. Zgodnie z ust. 5-tym art. 12 cytowanej ustawy równocześnie z podwyższeniem emerytury i renty w ramach waloryzacji następowało podwyższenie podstawy jej wymiaru wskaźnikiem waloryzacji przewidzianym w ustawie budżetowej.

Z dniem 1 stycznia 1999 r. nastąpiła zmiana dotychczasowego stanu prawnego w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: z 2015 r. poz. 748 zm. ; dalej: ustawa o emeryturach i rentach z FUS). Od 1 stycznia 1999 r., na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, kwota bazowa jest równa 100 % przeciętnego wynagrodzenia, pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne. Ustawa ta uchyliła szereg obowiązujących dotychczas aktów ustawodawczych określających zasady nabywania świadczeń emerytalno-rentowych oraz ustalania ich wysokości. Ustawa ta uchyliła m.in. ustawę z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, a także wskazaną również wyżej ustawę z dnia 25 października 1996 r. o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw wprowadzając w ich miejsce własne regulacje prawne. W konsekwencji z powyższą chwilą wzrost świadczeń emerytalnych dokonuje się w ramach rozwiązań systemowych uregulowanych w przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. Wprowadzona niniejszą ustawą reforma ubezpieczeń społecznych uzasadniała modyfikacje uprawnień ubezpieczonych. Wprowadzono nowe rozwiązania, przy czym nowa regulacja dotycząca uprawnień emerytalno-rentowych nie była jednolita. Ustawodawca zróżnicował sytuację prawną ubezpieczonych w zależności od kategorii zawodowej, od daty urodzenia, a także w zależności od tego, czy dana osoba nabyła już prawo do świadczeń emerytalno-rentowych na gruncie dotychczas obowiązujących przepisów. Waloryzacja świadczeń emerytalnych następować miała stosownie do przepisów zawartych w art. 88-94 tej ustawy. Dodatkowo jedynie wskazać należy, że art. 90-92 tej ustawy uchylone z dniem 16 września 2004 r. na podstawie art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 191 z 2004 r., poz. 1954).

Syntetyzując jedynie powyższe uwagi w celu łatwiejszego zrozumienia powyższych zmian w prawie, Sąd drugiej instancji wskazuje, że wysokość kwoty bazowej została obniżona w 1993 r. do 91 % przeciętne­go wynagrodzenia. Począwszy od terminu drugiej waloryzacji w 1994 r. wysokość kwoty bazowej ustala­no jako 93 % przeciętnego wynagrodzenia, przy czym wysokość tej kwoty zmieniała się każdorazowo w terminach waloryzacji. Kwota bazowa obowiązującą na dzień 31 sierpnia 1996 r. wynosiła 666,96 zł i stanowiła 93 % przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu nabycia prawa do renty, zgodnie z ówczesnymi przepisami. Od 1 września 1996 r. wymiar kwoty bazowej został podniesiony do 94 %, a następnie w kolejnych termi­nach waloryzacji podlegał podwyższeniu o 1 punkt procentowy. Tak więc, począwszy od pierwszej waloryzacji w 1996 r., wysokość świadczeń była obliczana: od 1 września 1996 r. od kwoty bazowej 804,03 zł - co stanowiło 94 % przeciętnego wynagrodzenia za II kwartał 1996 r., wynoszącego 855,35 zł; od 1 marca 1997 r. od kwoty bazowej 936,05 zł - co stanowiło 95 % przeciętnego wynagrodzenia za IV kwartał 1996 r., wynoszącego 985,32 zł; od 1 września 1997 r. od kwoty bazowej 1.001,51 zł - co stanowiło 96 % przeciętnego wynagrodzenia za II kwartał 1997 r., wynoszącego 1043,24 zł; od 1 marca 1998 r. od kwoty bazowej 1147,29 zł - co stanowiło 97 % przeciętnego wynagrodzenia za IV kwartał 1997 r., wynoszącego 1.182,77 z; od 1 września 1998 r. od kwoty bazowej 1.196,47 zł - co stanowiło 98 % przeciętnego wynagrodzenia za II kwartał 1998 r., wynoszącego 1.220,89 zł. Od 1 stycznia 1999 r. wysokość emerytur i rent obliczana jest od kwoty bazowej stanowiącej 100 % prze­ciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym, pomniejszonego o potrącone od ubezpie­czonych składki na ubezpieczenia społeczne, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecz­nych. Kwotę bazową podnoszono zatem systematycznie co roku, tak że w 1999 r. z powrotem osiągnęła 100 procent.

Ustawa o emeryturach i rentach z FUS uregulowała sposób wygaszania dotychczasowych uprawnień z uwzględnieniem zasad łagodnej ewolucji. Wyrazem tego jest przepis art. 194a tej ustawy dodany na mocy ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 191 z 2004 r., poz. 1954) – zmieniony następnie ustawą z dnia 7 września 2007 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 191 z 2007 r., poz. 1368) – który wprowadził mechanizm stopniowego, tj. rozłożonego na lata 2005-2010 podwyższania wysokości świadczeń emerytalno-rentowych przyznanych w latach 1993-1998 przy zastosowaniu niższej niż 100 % kwoty bazowej (likwidacja tzw. „starego portfela”). W pierwszej kolejności przeliczenie emerytur, rent z tytułu niezdolności do pracy oraz rent rodzinnych dotyczyć miało osób w wieku 75 lat i starszych (podwyżki w latach 2005-2006), następnie zaś młodszych świadczeniobiorców (podwyżki w latach 2007-2010). Jednocześnie ustawodawca przyjął zasadę, że powyższe świadczenia zostaną w odpowiednim czasie przeliczone z urzędu. Artykuł 194a ustawy o emeryturach i rentach z FUS uregulował zaś w sposób wyczerpujący sporną między stronami kwestię przeliczenia emerytury ustalonej wcześniej w oparciu o mniejszą niż 100 procent kwotę bazową. Zgodnie z regulacjami zawartymi w art. 194a ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS emerytury i renty przysługujące na podstawie ustawy, które zostały obliczone od kwoty bazowej stanowiącej mniej niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia, podlegają przeliczeniu. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 194a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zobowiązany jest zatem do ponownego ustale­nia wysokości emerytur i rent obliczonych od kwoty bazowej stanowiącej mniej niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia. Dokonano już podwyższenia świadczeń przysługujących osobom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1930 r. oraz rent rodzinnych przysługujących po tych osobach, przy czym podwyżka została przeprowa­dzona dwuetapowo, tj. od: 1 marca 2005 r., kiedy to świadczenia przeliczono od kwoty bazowej podwyższonej do 96,5% przecięt­nego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia ich wysokości; oraz 1 marca 2006 r. - gdy emerytury i renty przeliczono od kwoty stanowiącej 100 % tego wynagrodzenia. W dalszej kolejności – od 1 marca 2007 r. – przeliczone zostały emerytury i renty przysługujące oso­bom urodzonym po dniu 31 grudnia 1929 r., z tym, że zrealizowany został pierwszy etap podwyżki, przewidujący przeliczenie tych świadczeń od kwoty bazowej podwyższonej do 94,5% przeciętnego wyna­grodzenia. Zgodnie z art. 194a ust. 5 cytowanej kolejne podwyżki przewidziane były na następne lata, a ostateczne obli­czenie wysokości świadczeń od kwoty bazowej stanowiącej 100 % przeciętnego wynagrodzenia - na ter­min 1 marca 2010 r. Ustawą z dnia 7 września 2007 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 191 z 2007 r., poz. 1368) wprowadzony został przepis zmieniający art. 194a ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z tym przepisem, od dnia 1 marca 2008 r. – dla świadczeń przysługujących emerytom i renci­stom urodzonym po dniu 31 grudnia 1929 r., kwotę bazową podwyższa się do 100 % przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia wysokości świadczenia w dniu jego przyznania. Zgodnie zaś z ustępem 6 cytowanego artykułu, przeliczona emerytura i renta podlega podwyższeniu w ramach waloryzacji przypadających do dnia, od którego przysługuje prawo do świadczenia w przeliczonej wysokości, a jeżeli wypłata była wstrzymana – z uwzględnieniem waloryzacji przypadających w okresie do dnia jej wznowienia. Dodać należy, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 30 października 2007 r., sygn. P 36/06 (OTK-A 2007/9/110) uznał wskazany w art. 194a sposób przeliczenia emerytur i renty, które zostały obliczone od kwoty bazowej stanowiącej mniej niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia za zgodny z Konstytucją RP. W uzasadnieniu orzeczenia TK podniósł m.in., że ów przepis ma charakter czasowy i ma na celu usunięcie pro futuro (na przyszłość) wprowadzonych zróżnicowań, służy zatem lepszej realizacji zasady równości w dłuższej perspektywie czasowej. Nie ma natomiast na celu wyrównania negatywnych skutków zróżnicowań powstałych w przeszłości. Tym samym podkreślić należy, że przepis art. 194a ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie stanowi podstawy do weryfikacji wysokości świadczeń za okres wsteczny, od daty obniżenia ich wysokości poprzez zaniżenie kwoty bazowej, a jedynie do ponownego ich przeliczenia na bieżąco, w pierwszym etapie - od dnia 1 marca 2007 r., a w drugim etapie - ponownego przeliczenia od dnia 1 marca 2008 r.

W ramach przeliczenia świadczeń od 1 marca 2008 r. zarówno podstawa wymiaru emerytury lub renty, jak i wysokość świadczenia ustalane były od kwoty bazowej podwyższonej do 100 % przeciętnego wynagrodzenia. Po obliczeniu emerytury lub renty jej wysokość była podwyższona w ramach wszystkich waloryzacji przypadających od dnia jej przyznania do dnia 29 lutego 2008 r. Przy przeliczeniu świadczeń od kwoty bazowej podwyższonej do 100 % przeciętnego wynagrodzenia należało uwzględnić wymiar okresów składkowych i nieskładkowych, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru oraz przysługującą część składkową za okresy rolne i zwiększenie za okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników, według stanu obowiązującego w dniu 29 lutego 2008 r. Oznacza to, m.in., że przy dokonywaniu przeliczenia należało uwzględnić okresy składkowe i nieskładkowe przebyte również po ustaleniu emerytury od kwoty bazowej niższej niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia. Również w przypadku, gdy emeryt lub rencista – już po przyznaniu świadczenia – przeliczył podstawę wymiaru świadczenia od kwoty bazowej stanowiącej mniej niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia, przy przeliczaniu świadczenia uwzględnić należało aktualny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru. Przeliczenie od 1 marca 2008 r. objęło emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinne przysługujące na podstawie ustawy emerytalnej oraz renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinne przyznane na podstawie ustawy wypadkowej, których wysokość obliczono od kwoty bazowej stanowiącej mniej niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia. Przeliczenie obejmuje emerytury i renty z tytułu niezdolności do pracy przysługujące osobom urodzonym po dniu 31 grudnia 1929 r. Tak przeliczone świadczenia ulegały podwyższeniu w ra­mach przewidywanej waloryzacji. Z art. 194 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jednoznacznie wynika, że emerytura lub renta w podwyższonej wysokości przysłu­gują od dnia 1 marca 2008 r. Z tytułu przeliczenia świadczeń od kwoty bazowej podwyższonej do 100 % przeciętnego wynagrodzenia nie przysługuje wyrównanie. Przy przeliczaniu świadczenia przyjmuje się parametry ustalone na dzień 29 lutego 2008 r. Ozna­cza to, że uwzględnia się wymiar okresów składkowych i nieskładkowych oraz wskaźnik wysokości pod­stawy wymiaru ustalone na ten dzień, a nie w dacie przyznania emerytury lub renty. Jeżeli więc już po przyznaniu świadczenia obliczonego od kwoty bazowej niższej niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia emeryt lub rencista pracował zarobkowo i odprowadzał składki na ubezpieczenie społeczne (przed 1999 r.) lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe (począwszy od 1 stycznia 1999 r.) i doliczył okres składkowy (nieskładkowy) – przy przeliczaniu świadczenia zostaną uwzględnione wszystkie udowodnione okresy, łącznie z tymi, które zostały przebyte po przyznaniu emerytury lub renty. Również w przypadku, gdy emeryt lub rencista, już po przyznaniu świadczenia, przeliczył podstawę wymiaru świadczenia od kwoty bazowej stanowiącej mniej niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia przy przeliczaniu świadczenia zostanie uwzględniony aktualny wskaźnik wysokości podstawy wymia­ru. W celu obliczenia emerytury lub renty od kwoty bazowej podwyższonej do 100 % przeciętnego wynagro­dzenia konieczne jest obliczenie świadczenia: albo od daty jego przyznania, albo od daty ostatniego przeliczenia. W pierwszej kolejności konieczne jest ustalenie, która kwota bazowa została przyjęta do obliczenia wy­sokości świadczenia, a co za tym idzie – czy świadczenie podlega odpowiedniemu przeliczeniu. Po ustaleniu kwoty bazowej, którą ostatnio zastosowano do obliczenia emerytury lub renty i stwierdze­niu, że była ona niższa niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia organ rentowy obliczy wysokość świad­czenia na dzień jego przyznania (przeliczenia od obniżonej kwoty bazowej) z uwzględnieniem tej kwoty po jej podwyższeniu do 100 % przeciętnego wynagrodzenia. Tak obliczone świadczenie waloryzuje się następnie we wszystkich terminach ustawowych podwyżek, jakie miały miejsce od dnia przyznania (ostatniego ustalenia wysokości) świadczenia do dnia przeli­czenia emerytury lub renty, tj. do 1 marca 2008 r. Podkreślić szczególnie należy, że w przypadku, gdy tzw. część socjalna emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy oraz część zależna od podstawy wymiaru i przebytych okresów zostały obliczone od różnych kwot bazowych – prze­liczeniu od podwyższonej kwoty bazowej podlega tylko ta część emerytury, która została obliczona od obniżonej kwoty bazowej.

Mając na uwadze powyższe uwagi należało przyjąć, że kwota bazowa emerytury skarżącej została podwyższona od 1 marca 2008 r. do 100 % przeciętnego wynagrodzenia i wyniosła 717,16 zł (podwyższenie z 93 % do 100 %) i pomnożona przez wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, tj. 86,79 %, dała wysokość podstawy wymiaru w kwocie 622,42 zł. Otrzymana podstawa wymiaru została następnie przeliczona przy uwzględnieniu kolejnych waloryzacji, jakie miały miejsce w okresie od 1 września 1996 r. do 1 lutego 2000 r., co dało kwotę 1.003,90 zł. Natomiast składnik stały emerytury (socjalny) obliczony wadliwie (nie od kwoty bazowej w dniu nabycia prawa do emerytury, tj. 1.327,44 zł, zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2000 r. III UZP 7/02, OSNP 2003 nr 2, poz. 42) został skorygowany decyzją z dnia 18 stycznia 2012 r. Nr (...) i wyliczony od kwoty bazowej 1.327,44 zł. Kwota bazowa z dnia nabycia prawa do emerytury prawidłowo nie była przyjęta przez organ rentowy do wyliczenia podstawy wymiaru emerytury, a tym samym do wyliczenia części stażowej. Również sposób waloryzacji podstawy wymiaru emerytury, jak waloryzacji emerytury, przedstawiony przez organ rentowy Sądowi Okręgowemu w pismach procesowych nie budzi wątpliwości co jego prawidłowości. Organ rentowy nie ustrzegł się w decyzji z dnia 18 stycznia 2012 r. Nr (...) błędu polegającego na wadliwym przyjęciu daty 1 października 2009 r. jako daty początkowej przeliczenia i początkowej 3-letniego okresu, od której należy się ubezpieczonej wyrównanie świadczenia emerytalnego. Decyzją z dnia 23 marca 2012 r. Nr (...) organ ten uwzględnił w części zarzuty odwołania, tj. w zakresie daty, od której należy przeliczyć i wyrównać emerytury tj. od dnia 01 października 2008 r. zgodnie z art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Emerytura obliczona zgodnie z art. 53 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy przyjęciu powyższej podwyższonej podstawy wymiaru wyniosła na dzień jej przyznania (1 marca 2000 r.) 707, 71 zł. Na kwotę składa tzw. część socjalna w wysokości 318,59 zł ( 24% x kwota bazowa obowiązująca na dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę 1.327,44 zł) i część zależna od przebytych okresów składkowych i nieskładkowych licząc po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych i po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych czyli (347 x 1,3% ) : 12 x 1.003,90 = 377,37 zł + (20 x 0,7% ) : 12 x 1.003,90 = 11,75 zł. Tak otrzymana kwota świadczenia podlegała kolejnym waloryzacjom. Kwota emerytury wskazana w decyzji z dnia 18 stycznia 2012. uwzględniając waloryzację z dnia 1 marca 2011 r. wskaźnikiem 103,10 % wyniosła 1.135,73 zł, a wysokość emerytury po zmianie stażu wyniosła 1142,30 zł (decyzja z dnia 25 stycznia 2012 r. Nr (...)

Wysokość emerytury ubezpieczonej decyzjami z dnia 18 stycznia 2012 r. Nr (...) i z dnia 25 stycznia 2012 r. Nr (...) została zaś obliczona przez organ rentowy przy zastosowaniu dwóch kwot bazowych. Część socjalną obliczono od kwoty bazowej 1.327,44 zł, tj. 100 % przeciętnego wynagrodzenia w dniu nabycia prawa do emerytury, natomiast część zależną od wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych i podstawy wymiaru obliczono od kwoty bazowej 717,16 zł, tj. 100 % przeciętnego wynagrodzenia w dniu przyznania renty (czyli świadczenia, którego postawa wymiaru stała się – na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS – podstawą wymiaru emerytury ubezpieczonej.

Nadto dokonując oceny poprawności wysokości emerytury ubezpieczonej Sąd Apelacyjny miał na uwadze treść art. 112 ust. 1 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym jeżeli emeryt lub rencista zgłosi wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych, kwotę przysługującego świadczenia zwiększa się doliczając:

1) do kwoty emerytury, o której mowa w art. 53, lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy:

a) po 1,3% podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok okresów składkowych, o których mowa w art. 6,

b) po 0,7% podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok okresów nieskładkowych, o których mowa w art. 7.

Decyzją z dnia 25 stycznia 2012 r.: Nr (...), doliczając nieuwzględniony dotychczas w wymiarze emerytury odwołującej okres nieskładkowy od dnia 08 listopada 1997 r. do dnia 07 maja 1998 r., stosownie do art. 112 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy emerytalnej w zw. z art. 53 ustawy emerytalnej, prawidłowo organ rentowy zwiększył kwotę jej świadczenia, doliczając do dotychczas otrzymywanej kwoty emerytury po 0,7 % podstawy jej wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok okresów nieskładkowych, o których mowa w art. 7 (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2005 r., II UK 27/05, OSNP 2005 nr 22, poz. 358).

Wprawdzie w zaskarżonej decyzji z dnia 20 lipca 2012 r. Nr (...) ZUS/Oddział w B. zbędnie ponownie przeliczył emeryturę B. G., ponieważ w decyzji z dnia 25 stycznia 2012 r. Nr (...) (inaczej niż w decyzji z dnia 25 stycznia 2012 r. Nr (...), dotyczącej wysokości renty, gdzie błędnie ustalono staż), staż - 28 lat i 11 miesięcy okresów składkowych, tj. 347 miesięcy oraz 1 rok i 8 miesięcy okresów nieskładkowych, tj. 20 miesięcy - był wyliczony prawidłowo. Przedmiotowa decyzja pozostawała bez wpływu na prawidłowo obliczoną wysokość tego świadczenia.

Tym samym odwołanie od decyzji z dnia 18 stycznia 2012 r. Nr (...) w zakresie w jakim nie zostało uwzględnione przez organ rentowy decyzją z dnia 23 marca 2012 r. Nr (...) oraz odwołania od decyzji z dnia 25 stycznia 2012 r. Nr (...) i z dnia 20 lipca 2012 r. Nr (...) zasadnie zostały przez Sąd Okręgowy oddalone.

Sąd Apelacyjny uznał, że nie istnieją inne, niż zastosowane przez organ emerytalny podstawy przeliczenia świadczenia w związku z podwyższeniem kwoty bazowej, która uprzednio dla celów obliczenia świadczenia stanowiła mniej niż 100 % przeciętnego wynagrodzenia oraz przeliczenia świadczenia w związku ze zmianą stażu, przeto przedstawione przez wnioskodawczynię polegające na wyliczeniu wysokości emerytury przy zastosowaniu kwoty bazowej 1.327,44 zł, tj. do części socjalnej i podstawy wymiaru z renty w wysokości 578, 85 zł do części stażowej, a następnie po zsumowaniu, waloryzacji łącznie całego świadczenia od 1 września 1996 r. nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach i akceptacji Sądu drugiej instancji.

Wobec powyższego, uznając apelację B. G. za bezzasadną, na mocy art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji .

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Barbara Mazur SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń