Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

J. L. został oskarżony o to, że:

I.  w nieokreślonym dniu w okresie od dnia 31 marca 2014 roku do dnia 15 kwietnia 2014 roku w B., w województwie (...), działając wspólnie i w porozumieniu z innym sprawcą, z wnętrza otwartego budynku przepompowni wody, zabrał w celu przywłaszczenia dwa silniki pomp wodnych o mocy 75 kW o wartości 25.000 zł, czym działał na szkodę W. G., tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.,

II.  w okresie od dnia 25 kwietnia 2014 roku do dnia 26 kwietnia 2014 roku w G. w województwie (...), działając wspólnie i w porozumieniu z innym sprawcą, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, z terenu byłej mleczarni zabrał w celu przywłaszczenia różne elementy metalowe o łącznej wartości 12.000zł szkodę K. Z., tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

III.  W dniu 28 kwietnia 2014 roku w S. w województwie (...), wbrew przepisom ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii, posiadał substancję psychotropową w postaci amfetaminy o wadze netto 0,17 g umieszczonej w wykazie substancji psychotropowych z grupy II-P, stanowiącym załącznik nr 2 do wyżej cytowanej ustawy, przy czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi, tj. o przestępstwo z art. 62 ust. 1 w zw. z art. 62 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2012 roku, Nr 124, ze zm.)

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 8 września 2014 roku, oskarżonego uznano za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów, modyfikując wartość skradzionego mienia i wymierzono mu kary jednostkowe: za pierwszy z czynów - 1 roku pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. karę 50 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 złotych, za drugi z czynów - 4 miesięcy pozbawienia wolności i na podstawie art. 33 § 2 k.k. karę 50 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 złotych oraz za trzeci z czynów – karę 4 miesięcy pozbawienia wolności. Jednostkowe kary pozbawienia wolności i kary grzywny Sąd następnie objął karą łączną w wymiarze 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności oraz 80 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 złotych. Wykonanie orzeczonej kry łącznej Sąd na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił na okres 3 lat próby i na podstawie art. 72 § 2 k.k. zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem w części poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego W. G. kwoty 2.500 złotych w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku. Sąd orzekł również przepadek na rzecz Skarbu Państwa zabezpieczonych dowodów rzeczowych poprzez ich zniszczenie oraz zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa łącznie kwotę 1.143,93 złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku na podstawie art. 425 k.p.k. i art. 444 k.p.k. wniósł obrońca oskarżonego M. L. (1) zaskarżając orzeczenie w całości i na podstawie art. 439 § 1 pkt 11 k.p.k. i art. 438 § 2 k.p.k. zarzucił:

1.  rażące naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 376 § 2 k.p.k. i art. 374 § 1 k.p.k. poprzez rozpoznanie sprawy w trybie zwyczajnym pod nieobecność oskarżonego M. L. (1), którego obecność była obowiązkowa, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 11 k.p.k.,

2.  naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 79 § 1 pkt 3 k.p.k. poprzez rozpoznanie sprawy oskarżonego M. L. (1) pod nieobecność obrońcy w postępowaniu przed Sądem I instancji w sytuacji gdy z materiału dowodowego wynika, że oskarżony był leczony odwykowo oraz ukończył jedynie 5 klas specjalnej szkoły podstawowej, co jednoznacznie wzbudza wątpliwości co do jego poczytalności.

W konkluzji obrońca na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. i art. 439 § 1 k.p.k. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w stosunku od oskarżonego M. L. (1) i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Skierniewicach.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy okazała się zasadna, skutkując koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Analiza akt sprawy potwierdziła zasadność zarzutów postawionych we wniesionej apelacji.

W niniejszej sprawie postępowanie sądowe podlegało przepisom postępowania sprzed nowelizacji kodeksu postępowania karnego obowiązującej od dnia 1 lipca 2015 roku. Zostało ono rozpoczęte w dniu 17 listopada 2014 r. w trybie uproszczonym, w którym zgodnie z treścią art. 479 § 1 k.p.k. Sąd może prowadzić postępowanie bez udziału oskarżonego, który nie stawił się na rozprawę główną, pomimo iż doręczono mu wezwanie na tę rozprawę. W tym dniu odczytane zostały wyjaśnienia oskarżonego M. L. złożone w postępowaniu przygotowawczym i przesłuchano czterech świadków. Ze względu na konieczność odroczenia rozprawy, postępowanie prowadzono w dalszej części w trybie zwykłym, w którym obecność oskarżonego na rozprawie głównej jest co do zasady obowiązkowa (art. 374 § 1 k.p.k.). M. L. (1) nie stawił się na żaden z dwóch kolejnych terminów rozprawy i do zamknięcia przewodu sądowego nie złożył wyjaśnień przed sądem, w związku z czym nie miały do niego zastosowania przepisy art. 376 § 1 i § 2 k.p.k., które zezwalają na prowadzenie sprawy pod nieobecność oskarżonego w trybie zwyczajnym. Zgodnie z poglądem utrwalonym w orzecznictwie, zarówno na gruncie art. 376 § 1 k.p.k. jak i art. 376 § 2 k.p.k., pod pojęciem złożenia wyjaśnień rozumie się bowiem złożenie wyjaśnień przed sądem, a nie uprzednie odczytanie wyjaśnień oskarżonego z postępowania przygotowawczego z uwagi na jego nieobecność na rozprawie rozpoczętej w trybie uproszczonym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2015 r., V KK 410/14, LEX nr 1660676, Prok.i Pr.-wkł. 2015/6/13, KZS 2015/6/30, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2014 r. V KK 172/14, LEX nr 1539483).

Sąd meriti nie mógł również zastosować przepisu art. 377 § 3 k.k., ponieważ przewiduje on możliwość prowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonego wyłącznie wtedy, gdy został on osobiście zawiadomiony o jej terminie. Z akt sprawy wynika, że każdorazowo wezwanie na rozprawę dla M. L. (1) odbierała matka oskarżonego lub współoskarżony J. L., tak więc nie został spełniony warunek osobistego odebrania wezwania przez oskarżonego. Podkreślenia wymaga, że przez cały czas trwania postępowania, za wyjątkiem daty ogłoszenia wyroku, oskarżony M. L. (1) przebywał na wolności.

Trafnie zatem skarżący zarzucił, że sprawa została rozpoznana pomimo nieobecności oskarżonego, którego obecność na rozprawie była obowiązkowa. W ten sposób Sąd Rejonowy dopuścił się uchybienia, stanowiącego zgodnie z art. 439 pkt. 11 k.p.k. bezwzględną przyczynę odwoławczą, powodującą konieczność uchylenia zaskarżonego orzeczenia niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia.

Odnosząc się już tylko skrótowo do drugiego z postawionych zarzutów, należało także przyznać rację skarżącemu, że z uwagi na fakt ukończenia przez oskarżonego jedynie pięciu klas szkoły podstawowej specjalnej (co wynika z protokołów k. 117 i 238) w powiązaniu z jego uprzednim leczeniem odwykowym - występowały w sprawie okoliczności uzasadniające powołanie biegłych do oceny stanu zdrowia psychicznego oskarżonego, jego możliwości rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem oraz - co nie mniej istotne - ustalenia, czy jest on zdolny do podjęcia samodzielnej obrony. W żadnej mierze nie można przy tym uznać za wystarczające oparcia się na opinii psychiatrycznej wydanej w innej sprawie, jak również na fakcie, że w żadnym z wcześniejszych postępowań nie stwierdzono, aby M. L. (1) działał w warunkach ograniczonej poczytalności (art. 31 § 2 k.k.).

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w części dyspozytywnej.

Jednocześnie Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu kwotę 516,60 zł tytułem nieopłaconego wynagrodzenia za postępowanie odwoławcze (uwzględniając przy tym podatek VAT) – na podstawie § 14 ustęp 2 punkt 4 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 163 z 2002 r. poz. 1348 z późn. zm.)