Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 października 2013 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. stwierdził, że J. Ś. w okresach: od 4 kwietnia 2011 r. do 28 kwietnia 2011 r., od 2 czerwca 2011 r. do 29 czerwca 2011 r., od 8 marca 2012 r. do 29 marca 2012 r., od 13 kwietnia 2012 r. do 30 kwietnia 2012 r., od 4 maja 2012 r. do 28 maja 2012 r., od 4 czerwca 2012 r. do 27 czerwca 2012 r., od 3 maja 2012 r. do 26 lipca 2012 r., od 6 sierpnia 2012 r. do 30 sierpnia 2012 r. oraz od 4 września 2012 r. do 27 września 2012 r. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy o świadczenie usług na rzecz płatnika składek firmy (...) w S.. Jednocześnie Zakład określił miesięczne podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za miesiące od maja 2011 r. do października 2012 r. (decyzja k. 1- 7 akt ZUS dotyczących J. Ś.)

Decyzją z dnia 16 października 2013 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. stwierdził, że G. P. w okresach: od 4 maja 2012 r. do 28 maja 2012 r. oraz od 4 czerwca 2012 r. do 27 czerwca 2012 r. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy o świadczenie usług na rzecz płatnika składek firmy (...) w S.. Jednocześnie Zakład określił miesięczne podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za miesiące od czerwca 2012 r. do lipca 2012 r. (decyzja k. 1- 7 akt ZUS dotyczących G. P.)

Decyzją z dnia 16 października 2013 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. stwierdził, że M. D. w okresach: od 2 czerwca 2011 r. do 29 czerwca 2011 r., od 1 lipca 2011 r. do 29 lipca 2011 r., od 6 lutego 2012 r. do 28 lutego 2012 r., od 3 lipca 2012 r. do 26 lipca 2012 r., od 6 sierpnia 2012 r. do 30 sierpnia 2012 r., od 4 września 2012 r. do 27 września 2012 r., od 4 października 2012 r. do 29 października 2012 r., od 5 listopada 2012 r. do 27 listopada 2012 r. oraz od 3 grudnia 2012 r. do 28 grudnia 2012 r. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy o świadczenie usług na rzecz płatnika składek firmy (...) w S.. Jednocześnie Zakład określił miesięczne podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za miesiące od lipca 2011 r. do stycznia 2013 r. (decyzja k. 1- 7 akt ZUS dotyczących M. D.)

Decyzją z dnia 16 października 2013 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. stwierdził, że M. T. w okresie od 4 maja 2012 r. do 28 maja 2012 r. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy o świadczenie usług na rzecz płatnika składek firmy (...) w S.. Jednocześnie ZUS określił miesięczne podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za czerwiec 2012 r. (decyzja k. 1- 7 akt ZUS dotyczących M. T.)

Decyzją z dnia 16 października 2013 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. stwierdził, że J. W. w okresach: od 4 maja 2012 r. do 28 maja 2012 r., od 4 czerwca 2012 r. do 27 czerwca 2012 r., od 3 lipiec 2012 r. do 26 lipca 2012 r., od 6 sierpnia 2012 r. do 30 sierpnia 2012 r., od 4 września 2012 r. do 27 września 2012 r., od 5 listopada 2012 r. do 27 listopada 2012 r. oraz od 3 grudnia 2012 r. do 28 grudnia 2012 r. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy o świadczenie usług na rzecz płatnika składek firmy (...) w S.. Jednocześnie Zakład określił miesięczne podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za miesiące od czerwca 2012 r. do stycznia 2013 r. (decyzja k. 1- 7 akt ZUS dotyczących J. W.)

W uzasadnieniu ww. decyzji organ rentowy wskazał, że w okresie od 27 maja 2013 r. do 8 lipca 2013 r. przeprowadził u płatnika składek (...) Nadzór (...) Praca Tymczasowa kontrolę w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. W trakcie kontroli przedłożone zostały umowy nazwane umowami o dzieło, których przedmiotem było przygotowanie gruntu rolnego pod uprawę, przygotowanie warzyw (marchwi i ziemniaków) do sprzedaży, konfekcjonowanie warzyw, przygotowanie gruntu rolnego pod warunki zimowe, konfekcjonowanie roślin uprawnych, przygotowanie gruntu rolnego pod sadzonki, zbiór warzyw sezonowych oraz przygotowanie roślin uprawnych do sprzedaży, przygotowanie gruntu rolnego pod uprawy oraz przygotowanie warzyw na sprzedaż, sortowanie i konfekcjonowanie warzyw. Podczas kontroli ustalono, że umowy takie zostały zawarte m.in. z J. Ś., G. P., M. D., M. T., J. W.. W ocenie organu rentowego wymienione umowy, ze względu na określony w nich przedmiot, pomimo nazwania ich umowami o dzieło, są umowami o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia i które stanowią podstawę do dokonania zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego oraz rozliczenia należnych składek z tego tytułu. Zakład stwierdził, że umowy o dzieło są umowami rezultatu a umowy zlecenia umowami starannego działania, podniósł fakt cykliczności zawierania umów na podobne czynności, z których to nie wynikał konkretny rezultat, co więcej, w wyniku podpisywania umowy strony nie uzgadniały produktu finalnego, nie określiły nawet jakiej „wskazanej” powierzchni przygotowanie gruntu rolnego miałoby dotyczyć, czyli nie określiły dzieła, określały natomiast rodzaj czynności i czas ich trwania. Ponadto, wykonywanie powyżej wymienionych czynności było jedynie czynnością powtarzalną. Pracę mógł wykonywać ktokolwiek, niezależnie od posiadanych kwalifikacji.

Zakład zwrócił uwagę, że brak jest dokumentów potwierdzających odbiór finalnego dzieła. Brak też dokumentów świadczących o rozliczeniu się przez wykonawców z otrzymanych materiałów i narzędzi. Dodatkowo, za wykonanie stale powtarzających się czynności objętych umową osoby otrzymywały co miesiąc kwotowe wynagrodzenie na podstawie rachunków. ( decyzje k. 1- 7 akt ZUS dotyczących J. Ś., G. P., M. D., M. T., J. W.)

Odwołania od powyższych decyzji w dniu 21 listopada 2013 r. złożył płatnik składek M. K. (...) Nadzór (...) Praca Tymczasowa reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika.

Skarżący wniósł o zmianę decyzji poprzez stwierdzenie, że J. Ś., G. P., M. D., M. T., J. W. nie podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z uwagi na fakt, że zawarły i wykonywały umowę o dzieło, ewentualnie o uchylenie zaskarżonych decyzji w całości i przekazanie sprawy ZUS w celu rozpoznania istoty sprawy i rozstrzygnięcia merytorycznego oraz zasądzenie od ZUS kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie swojego stanowiska wskazał, że sporne umowy zawierały charakterystyczną cechę umowy o dzieło, jaką jest możność powierzenia wykonania przedmiotu niniejszej umowy osobie trzeciej. Wskazano także, że ze względu na pokrewieństwo między inspektor I. S. a dwiema spośród osób, które zawierały umowy o dzieło z płatnikiem składek M. K., czyli T. S. oraz Z. S. oraz ze względu na fakt, iż zaskarżona decyzja ma pozytywny wpływ na sytuację krewnej inspektora, zgodnie z treścią art.92 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, inspektor kontroli Zakładu podlega wyłączeniu. Stwierdzono, że w jednym okresie przedmiot dzieła jest inny, niż w następnym, co wzmacnia argumenty za uznaniem ich za umowy o dzieło. Ponadto w ocenie odwołującej rezultat prac jest w spornych umowach precyzyjnie określony i opiewa na przygotowanie konkretnych produktów do sprzedaży albo przygotowanie gruntu rolnego pod uprawy. Między stronami umowy o dzieło nie występuje jakikolwiek stosunek zależności ani podporządkowania, co ma miejsce w przypadku umowy zlecenia, a żadna z kwestionowanych umów nie została zawarta na okres równego miesiąca, w związku z czym nie można mówić o wypłacaniu wynagrodzenia co miesiąc, a wynagrodzenie za poszczególne dzieła objęte umową za każdym razem było ustalane w innej wysokości. Skarżąca podniosła również, że nawet brak sporządzenia protokołu odbioru robót nie stanowi przeszkody do uznania, że odbiór dzieła nastąpił, co potwierdza teza wyrażona w orzeczeniu Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 29 maja 2013 r., o sygn. akt I ACa 368/13. (odwołanie k. 2-5, odwołanie k. 2-5 akt o sygn. VIII U 6952/13, odwołanie k. 2-6 akt o sygn. VIII U 6953/13, odwołanie k. 2-6 akt o sygn. VIII U 6954/13 , odwołanie k. 2-5 akt o sygn. VIII U 6955/13)

W dniu 23 grudnia 2013 r. organ rentowy w odpowiedziach na odwołania wniósł o ich oddalenie. W uzasadnieniu organ powtórzył argumenty przedstawione w decyzji oraz przedstawił nowe, odnosząc się do zarzutów zawartych w odwołaniu. ZUS, odpowiadając na zarzut naruszenia przez organ rentowy przepisów proceduralnych i bezstronności inspektora kontroli, stwierdził, że przedmiotem kontroli była prawidłowość i rzetelność obliczania składek przez płatnika, a nie osób zawierających umowy. Ponadto kwestia wad decyzji spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego pozostaje poza przedmiotem postępowania z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych. ZUS podniósł, że zarówno w toku postępowania przed organem rentowym jak i w samym odwołaniu nie ujawniono nawet jednego przypadku powierzenia wykonywania przedmiotu umowy osobie trzeciej. Poza tym, przepisy dotyczące umowy zlecenia również przewidują możliwość powierzenia wykonania zlecenia osobie trzeciej. Odnośnie postawionej w odwołaniu tezy, że rezultat prac jest w umowach precyzyjnie określony, organ rentowy wskazał, że przedmiotem spornych umów nie było przygotowanie konkretnych produktów do sprzedaży albo przygotowanie konkretnego gruntu rolnego pod uprawy, lecz same czynności przygotowania. Organ rentowy nie zgodził się również, że cykliczne kwotowe wynagrodzenie jest zasadą wynagrodzenia za wykonanie dzieła. ZUS podkreślił też, że nazwa umowy z wyeksponowaniem terminologii służącej podkreśleniu wybitnie charakteru umowy jako umowy o dzieło, nie jest elementem decydującym samodzielnie o rodzaju zobowiązania, w oderwaniu od oceny rzeczywistego przedmiotu tej umowy i sposobu oraz okoliczności jej wykonywania. Organ rentowy nadmienił, że zaskarżona decyzja została wydana w indywidualnej sprawie, ale nie dotyczy odosobnionego przypadku, gdyż analogiczne ustalenia dokonane na podstawie protokołu kontroli przeprowadzonej u odwołującego dotyczą 34 ubezpieczonych. (odpowiedź na odwołanie k.7-11, odpowiedź na odwołanie k. 8-12 akt o sygn. VIII U 6952/13, odpowiedź na odwołanie k. 9-13 akt o sygn. VIII U 6953/13, odpowiedź na odwołanie k. 9-13 akt o sygn. VIII U 6954/13, odpowiedź na odwołanie k.8-12 akt o sygn. VIII U 6955/13).

Na podstawie art. 219 k.p.c. Sąd Okręgowy w Łodzi połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy o sygn. akt VIII U 6952/13 , VIII U 6953/13, VIII U 6954/13 i VIII U 6955/13, oraz postanowił prowadzić je dalej pod sygn. akt VIII U 6951/13. (okoliczność bezsporna)

Zainteresowani J. Ś., M. D., M. T., J. W. nie zajęli stanowiska w sprawie .( protokół rozprawy z dnia 22 lipca 2014 r.)

Na rozprawie w dniu 23 czerwca 2015 r. pełnomocnik wnioskodawczyni popierał odwołanie oraz wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. (min.00:01:56 – 00:05:22 protokołu rozprawy z dnia 23 czerwca 2015 r.)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawczyni M. K. prowadziła agencję pracy (...) i z tego tytułu była płatnikiem składek. M. K. na potrzebę innych firm zatrudniała pracowników zawierając z nimi osobiście umowy. (niesporne, zeznania wnioskodawczyni min.00:04:44 – 00:10:29 protokołu rozprawy z dnia 10 kwietnia 2015 r.)

Kontrahentem wnioskodawczyni był Rolniczy Zakład (...) w Żelaznej im. prof. A. S. .

Rolniczy Zakład (...) w Żelaznej im. prof. A. S. nie uzyskał korzyści ze współpracy z firmą wnioskodawczyni, gdyż oprócz pracowników wynagrodzenie otrzymywał także Zakład (...). W fakturze wystawianej przez firmę (...) zawarte było wynagrodzenie pracowników oraz wynagrodzenie M. K.. (zeznania świadka E. P. k.139 odwrót –k.140)

Pomiędzy wnioskodawczynią M. K. reprezentującą (...) Nadzór (...) Praca Tymczasowa, a zainteresowanym J. Ś. zostało zawartych 9 umów wykonywania usług na rzecz Rolniczego Zakładu (...) w Żelaznej im prof. A. S., nazwanych umowami o dzieło na następujące okresy: od 4 kwietnia 2011 r. do 28 kwietnia 2011 r., od 2 czerwca 2011 r. do 29 czerwca 2011 r., od 8 marca 2012 r. do 29 marca 2012 r., od 13 kwietnia 2012 r. do 30 kwietnia 2012 r., od 4 maja 2012 r. do 28 maja 2012 r., od 4 czerwca 2012 r. do 27 czerwca 2012 r., od 3 maja 2012 r. do 26 lipca 2012 r., od 6 sierpnia 2012 r. do 30 sierpnia 2012 r. oraz od 4 września 2012 r. do 27 września 2012 r. (umowy w aktach ZUS dotyczących J. Ś.)

Przedmiotem wynikającym z paragrafu 1 wskazanych wyżej umów nazwanych „umowami o dzieło” zawartych z J. Ś. wraz z ustalonym za czynności wynagrodzeniem określonym w paragrafie 5 i 7 było:

-

przygotowanie gruntu rolnego pod uprawę, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.386,50 zł,

-

przygotowanie warzyw (marchwi) do sprzedaży, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 556 zł,

-

przygotowanie gruntu rolnego pod uprawę, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 761 zł,

-

sadzenie roślin uprawnych, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.104 zł,

-

konfekcjonowanie roślin uprawnych, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 2.094 zł,

-

przygotowanie gruntu rolnego pod sadzonki, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.807 zł,

-

konfekcjonowanie warzyw, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 2.143 zł,

-

zbiór warzyw sezonowych oraz przygotowanie roślin uprawnych do sprzedaży, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 2.404 zł,

-

konfekcjonowanie roślin uprawnych, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 2.437 zł. (umowy w aktach ZUS dotyczących J. Ś.)

J. Ś. obowiązki wynikające z ww. umów wykonywał w różnych godzinach i nie posługiwał się zastępcą. Zainteresowany obsługiwał sortownię ziemniaków i warzyw, wysypywał ziemniaki z przyczepy i pilnował taśm, którymi były dostarczane ziemniaki na stół z segregacją. Na zbiórce przed pracą kierownik C. W. (zatrudniony przez (...)) wyjaśniał co mają wykonać poszczególne osoby. J. Ś. umowy zawierał zawsze na okres jednego miesiąca. W rozpatrywanym okresie J. Ś. posiadał ubezpieczenie ze szkoły. (zeznania zainteresowanego J. Ś. k.92 w zw. z k.90 – 90 odwrót)

Pomiędzy wnioskodawczynią M. K. reprezentującą (...) Nadzór (...) Praca Tymczasowa, a zainteresowanym G. P. zostały zawarte 2 umowy na rzecz Rolniczego Zakładu (...) w Żelaznej im prof. A. S., nazwane umowami o dzieło na następujące okresy: od 4 maja 2012 r. do 28 maja 2012 r. oraz od 4 czerwca 2012 r. do 27 czerwca 2012 r. (umowy w aktach ZUS dotyczących G. P.)

Przedmiotem wynikającym z paragrafu 1 wskazanych wyżej umów nazwanych „umowami o dzieło” zawartych z G. P. wraz z ustalonym za czynności wynagrodzeniem określonym w paragrafie 5 i 7 było:

-

konfekcjonowanie roślin uprawnych, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 344 zł,

-

przygotowanie gruntu rolnego pod sadzonki, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 262 zł. (umowy w aktach ZUS dotyczących G. P.)

Pomiędzy wnioskodawczynią M. K. reprezentującą (...) Nadzór (...) Praca Tymczasowa, a zainteresowaną M. D. zostało zawartych 9 umów na rzecz Rolniczego Zakładu (...) w Żelaznej im prof. A. S., nazwanych umowami o dzieło na następujące okresy: od 2 czerwca 2011 r. do 29 czerwca 2011 r., od 1 lipca 2011 r. do 29 lipca 2011 r., od 6 lutego 2012 r. do 28 lutego 2012 r., od 3 lipca 2012 r. do 26 lipca 2012 r., od 6 sierpnia 2012 r. do 30 sierpnia 2012 r., od 4 września 2012 r. do 27 września 2012 r., od 4 października 2012 r. do 29 października 2012 r., od 5 listopada 2012 r. do 27 listopada 2012 r. oraz od 3 grudnia 2012 r. do 28 grudnia 2012 r. (umowy w aktach ZUS dotyczących M. D.)

Przedmiotem wynikającym z paragrafu 1 wskazanych wyżej umów nazwanych „umowami o dzieło” zawartych z M. D. wraz z ustalonym za czynności wynagrodzeniem określonym w paragrafie 5 i 7 było:

-

przygotowanie warzyw (marchwi) do sprzedaży, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 179 zł,

-

przygotowanie warzyw (ziemniaków) do sprzedaży, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 213 zł,

-

przygotowanie gruntu rolnego pod warunki zimowe, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.407 zł,

-

konfekcjonowanie warzyw, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 826 zł,

-

zbiór warzyw sezonowych oraz przygotowanie roślin uprawnych do sprzedaży, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.439 zł,

-

konfekcjonowanie roślin uprawnych, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.554 zł,

-

przygotowywanie gruntu rolnego pod uprawy oraz przygotowanie warzyw na sprzedaż, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.578 zł,

-

sortowanie i konfekcjonowanie warzyw, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.317 zł,

-

konfekcjonowanie warzyw, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.349 zł. (umowy w aktach ZUS dotyczących M. D.)

M. D. wykonując ww. umowy zajmowała się sortowaniem ziemniaków oraz przygotowywaniem posiłków na stołówce. W pracach wykonywanych na terenie Rolniczego Zakładu (...) w Żelaznej zainteresowana nie była zastępowana przez inne osoby. Wynagrodzenie zainteresowanej było określane w stawkach godzinowych. (zeznania zainteresowanej M. D. k.92 w zw. z k.90 odwrót – k.91)

M. D. podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników od 2 lipca 1994 r. do 6 sierpnia 2011 r. oraz podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników od 1 lutego 2012 r. (zaświadczenie k.21)

Pomiędzy wnioskodawczynią M. K. reprezentującą (...) Nadzór (...) Praca Tymczasowa a zainteresowanym M. T. została zawarta umowa o dzieło na rzecz Rolniczego Zakładu (...) w Żelaznej im prof. A. S. w okresie od 4 maja 2012 r. do 28 maja 2012 r. ( umowa w aktach ZUS dotyczących M. T.)

Przedmiotem wynikającym z paragrafu 1 wskazanej wyżej umowy nazwanej „umową o dzieło” wraz z ustalonym za czynności wynagrodzeniem określonym w paragrafie 5 i 7 było konfekcjonowanie roślin uprawnych, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.458 zł. (umowa w aktach ZUS dotyczących M. T.)

Czynności wynikające z ww. umowy polegały na przygotowaniu gruntu, zasianiu, dokonaniu zbiorów oraz posortowaniu. (zeznania M. T. k.92 w zw. z k.91)

M. T. urodził się (...), a w okresie 1 października 2009 r. do 28 czerwca 2013 r. był studentem Wydziału (...) i Biologii Szkoły Głównej Gospodarstwa (...) w W. . (zaświadczenie k.249)

Pomiędzy wnioskodawczynią M. K. reprezentującą (...) Nadzór (...) Praca Tymczasowa a zainteresowanym J. W. zostało zawartych 7 umów na rzecz Rolniczego Zakładu (...) w Żelaznej im prof. A. S., nazwanych umowami o dzieło na następujące okresy: od 4 maja 2012 r. do 28 maja 2012 r., od 4 czerwca 2012 r. do 27 czerwca 2012 r., od 3 lipiec 2012 r. do 26 lipca 2012 r., od 6 sierpnia 2012 r. do 30 sierpnia 2012 r., od 4 września 2012 r. do 27 września 2012 r., od 5 listopada 2012 r. do 27 listopada 2012 r. oraz od 3 grudnia 2012 r. do 28 grudnia 2012 r. (umowy w aktach ZUS dotyczących J. W. )

Przedmiotem wynikającym z paragrafu 1 wskazanych wyżej umów nazwanych „umowami o dzieło” zawartych z J. W. wraz z ustalonym za czynności wynagrodzeniem określonym w paragrafie 5 i 7 było:

-

konfekcjonowanie roślin uprawnych, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 2.150 zł,

-

przygotowanie gruntu rolnego pod sadzonki, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 965 zł,

-

konfekcjonowanie warzyw, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.595 zł,

-

zbiór warzyw sezonowych oraz przygotowanie roślin uprawnych do sprzedaży, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.120 zł,

-

konfekcjonowanie roślin uprawnych, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 1.505 zł,

-

sortowanie i konfekcjonowanie warzyw, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 491 zł,

-

konfekcjonowanie warzyw, a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 561 zł. (umowy w aktach ZUS dotyczących J. W.)

Obowiązki wykonywane przez J. W. sprowadzały się do uprawy ziemi za pomocą ciągnika. Zainteresowany woził ziemniaki do sadzenia, bronował pole, odwoził zboże od kombajnów. Ponadto J. W. zajmował się oczyszczaniem stawów przy pomocy koparki. Do 1 maja 2012 r. J. W. był pracownikiem Rolniczego Zakładu (...) w Żelaznej im prof. A. S., a wskazane umowy wykonywał już jako emeryt .(zeznania zainteresowanego J. W. k.92 w zw. k.91 – 91 odwrót)

M. K. wystawiała faktury po otrzymaniu informacji od kierownika, że wykonano daną pracę . Zainteresowani byli rozliczani z godzin. (zeznania M. K. min.00:04:44 – 00:10:29 protokołu rozprawy z dnia 10 kwietnia 2015 r.)

Spośród osób zatrudnianych przez M. K. najwyższą stawkę godzinową posiadał R. K., gdyż otrzymywał 10 zł. Pozostałe osoby otrzymywały stawkę w wysokości 7 zł. M. K. zawierała umowy na okres 20-27 dni. (zeznania M. K. min.00:12:09 – 00:18:10 protokołu rozprawy z dnia 10 kwietnia 2015 r.)

W dniach od 27 maja 2013 r. do 8 lipca 2013 r. przeprowadził u płatnika składek (...) Nadzór (...) Praca Tymczasowa kontrolę w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. ( okoliczności niesporne)

Płatnik składek nie naliczył składek na ubezpieczenia społeczne: emerytalne z podstawą wymiaru 19,52%, rentowe z podstawą wymiaru 6% i wypadkowe z podstawą wymiaru 0,93%. (okoliczności niesporne)

Powyższych stan faktyczny był niesporny między stronami. Istotne w sprawie okoliczności zostały ustalone na podstawie spójnych dowodów z ww. dokumentów zeznań zainteresowanych i wnioskodawczyni.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z treścią art.6 ust.1 punkt 4 i art.12 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Z mocy art.13 punkt 2 zleceniobiorcy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Stosownie do art.36 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązkiem płatnika składek – z mocy art.46 ust.1 i art.47 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – jest obliczanie, rozliczanie i opłacanie należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy oraz przesyłanie w wyznaczonym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacanie składek za dany miesiąc.

Zgodnie z art.18 ust. 1 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, stanowi przychód, o którym mowa w art.4 pkt 9 (to jest przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia), jeżeli w umowie określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Jest rzeczą nie budzącą wątpliwości, że przepis art.83 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych daje organowi rentowemu podstawy do prowadzenia postępowania administracyjnego w przedmiocie prawidłowości zgłaszania i przebiegu ubezpieczeń społecznych. Powyższe, sprowadza się jednoznacznie do przyznania organowi rentowemu uprawnienia do badania rzeczywistej treści tytułów podlegania ubezpieczeniom (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 października 2012 r. III AUa 1559/11, Lex nr 1236171).

Zgodnie z art.353 ¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

W rozpoznawanej spór dotyczył kwalifikacji prawnej umów nazwanych „umowami o dzieło” jakie odwołujący się płatnik M. K., prowadząca działalność pod nazwą (...) Nadzór (...) Praca Tymczasowa, zawarła z zainteresowanymi: J. Ś., M. D., M. T., J. W. oraz G. P. w okresie objętym przez organ rentowy postępowaniem kontrolnym. Kwestią sporną było to, czy strony istotnie zawarły umowy o dzieło nieskutkujące obowiązkiem ubezpieczenia społecznego czy też zawarły umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, a które stanowią tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Odnosząc się do powyższej spornej kwestii wskazać należy, iż stosownie do art.734§1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie, przy czym do umowy o świadczenie usług stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu (art.750 k.c.). W doktrynie panuje pogląd, że przedmiotem umowy o świadczenie usług jest dokonanie określonej czynności faktycznej, która nie musi prowadzić do osiągnięcia indywidualnie oznaczonego rezultatu. Chodzi tu zatem o umowy zobowiązujące do dokonania jednej lub wielu czynności faktycznych (także stałego ich dokonywania).

Zgodnie zaś z treścią art.627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Nie ulega wątpliwości, że przepisy o zleceniu nie mają zastosowania do czynności będących przedmiotem umowy o dzieło, bowiem wykonanie dzieła, zgodnie z prezentowanym w doktrynie poglądem, nie mieści się w pojęciu usługi w rozumieniu art.750 k.c.

Umowę o dzieło zalicza się do kategorii „umów rezultatu” i przeciwstawia umowie zlecenia - jako „umowie o staranne wykonanie usługi”. W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Tymczasem umowa zlecenia takiego rezultatu - jako koniecznego do osiągnięcia - nie akcentuje. Elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia nie jest zatem wynik, lecz starania podejmowane w celu osiągnięcia tego wyniku ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 21 grudnia 1993 r. sygn. III AUr 357/93, Lex nr 13794; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 26 stycznia 2006 r. sygn. III AUa 1700/05, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych rok 2008, Nr 3, poz. 5, str. 55; wyrok Sądu Najwyższego z 13 marca 1967 r. sygn. I CR 500/66; Legalis nr 104542).

Dokonując kwalifikacji konkretnej umowy należy w pierwszej kolejności badać, czy świadczenie będące przedmiotem zobowiązania ma cechy dzieła. Dzieło stanowi zawsze zjawisko przyszłe, jest czymś, co w chwili zawarcia umowy nie istnieje, lecz ma dopiero powstać w jakiejś określonej przyszłości. Rezultat, o jaki umawiają się strony, musi być z góry określony, i może przyjmować zarówno postać materialną jak i niematerialną. Cechą konstytutywną umowy o dzieło jest aby rezultat ten był obiektywnie osiągalny i w konkretnych warunkach pewny. Dzieło musi mieć indywidualny charakter i odpowiadać osobistym potrzebom zamawiającego. Podkreślenia także wymaga, że celem umowy o dzieło nie jest czynność (samo działanie lub zaniechanie), która przy zachowaniu należytej staranności prowadzić ma do określonego w umowie rezultatu, lecz samo osiągnięcie tego rezultatu. W umowie o dzieło chodzi zawsze o osiągnięcie umówionego rezultatu, niezależnie od rodzaju i intensywności świadczonej w tym celu pracy i staranności. Tymczasem umowa o świadczenie usług jest umową starannego działania, jej celem jest wykonywanie określonych czynności, które nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu. Kolejną cechą umowy o dzieło jest brak stosunku zależności lub podporządkowania pomiędzy zamawiającym a przyjmującym zamówienie. Sposób wykonania dzieła pozostawiony jest w zasadzie uznaniu przyjmującego zamówienie, byleby dzieło miało przymioty ustalone w umowie lub wynikające z charakteru danego dzieła. Przyjmujący zamówienie nie ma także, co do zasady, obowiązku osobistego wykonania dzieła, chyba że wynika to z umowy lub charakteru dzieła (np. dzieło artystyczne). Ryzyko nieosiągnięcia rezultatu zawsze obciąża przyjmującego zamówienie. Przy czym odpowiedzialność przyjmującego zamówienie w wypadku nieosiągnięcia celu umowy jest odpowiedzialnością za nieosiągnięcie określonego rezultatu, a nie za brak należytej staranności ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2000 r. sygn. II UKN 386/99, Lex nr 42386).

Należy zwrócić uwagę, iż w niniejszej sprawie, ze względu na świadczenie pracy za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej, występuje specyficzny stosunek trójstronny. Zgodnie z art.1 i 2 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych pracownik tymczasowy (zainteresowani) zatrudniani przez agencję pracy tymczasową (wnioskodawczyni) wykonuje faktycznie pracę na rzecz pracodawcy użytkownika ( Rolniczy Zakład (...) w Żelaznej im prof. A. S.). Z istoty tej umowy wynika, że faktycznie pracownik tymczasowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy użytkownika. W trakcie pracy podlega faktycznie także kierownictwu pracodawcy użytkownika.

Zgodnie z treścią umów, jakie wnioskodawczyni M. K. zawarła z zainteresowanymi w okresach objętych skarżoną decyzją, przedmiotem tychże umów było m.in. przygotowanie gruntu rolnego pod uprawę, przygotowanie warzyw (marchwi i ziemniaków) do sprzedaży, konfekcjonowanie warzyw, przygotowanie gruntu rolnego pod warunki zimowe, konfekcjonowanie roślin uprawnych, przygotowanie gruntu rolnego pod sadzonki, zbiór warzyw sezonowych oraz przygotowanie roślin uprawnych do sprzedaży, przygotowanie gruntu rolnego pod uprawy oraz przygotowanie warzyw na sprzedaż, sortowanie i konfekcjonowanie warzyw.

Tymczasem zainteresowani w praktyce, co wynika w sposób nie budzący wątpliwości z ich zeznań zbierali warzywa sezonowe, przygotowywali rośliny uprawne do sprzedaży czy też uprawiali ziemię. Z tak określonego przedmiotu umowy, potwierdzonego zeznaniami zainteresowanych w ocenie Sądu Okręgowego wynika wprost, że kwestionowane umowy były umowami starannego działania, a nie umowami rezultatu. Za uznaniem kwestionowanych umów za takie umowy – czyli starannego działania – przemawia również, podnoszona przez obie strony, cykliczność ich zawierania. Skoro umowy opiewały ogólnie na przygotowanie warzyw do sprzedaży i były one zawierane cyklicznie, to nie wynikał z nich konkretny rezultat.

Na podstawie zeznań zainteresowanych i wnioskodawczyni Sąd ustalił, że zlecone zainteresowanym czynności były przez nich wykonywane w miejscu prowadzenia działalności przez kontrahenta wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni, prowadząc agencję pracy tymczasowej, wynajmowała pracowników dla Rolniczego Zakładu (...) w Żelaznej. Praca świadczona na podstawie zawartych umów była prosta i nie wymagała kwalifikacji. Polegała na przygotowywaniu warzyw do sprzedaży, sortowaniu ich, uprawianiu ziemi. Wypłata zależała od ilości przepracowanych godzin. Pracę nadzorował kierownik. Jako że z istoty stosunku pracy tymczasowej wynika wykonywanie pracy przez pracownika tymczasowego na rzecz pracodawcy użytkownika, to kwestię podporządkowania zainteresowanych należy ocenić na płaszczyźnie ich stosunku z Rolniczym Zakładem (...) w Żelaznej im. prof. A. S.. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę zeznania zainteresowanych, występowanie kierownika, który oceniał pracę i wydawał polecenia, nie ulega wątpliwości, że występował przy wykonywaniu kwestionowanych umów stosunek podporządkowania, zależności. A zatem nie można przychylić się do argumentu wnioskodawczyni o braku stosunku zależności, który miałby świadczyć o występowaniu w przedmiotowej sprawie umów o dzieło.

Cechą charakterystyczną umowy o dzieło jest fakt, że powstałe dzieło powinno mieć charakter indywidualny. Nie musi być to wyłącznie dzieło artystyczne. Jednak nie ulega wątpliwości, że prosta, powtarzalna praca świadczona na podstawie kwestionowanych umów nie posiada charakteru zindywidualizowanego. Mógł ją wykonać każdy. Tym bardziej, niemożliwe jest wskazanie elementu kreatywności występującego po stronie wykonawcy. W wyniku wykonywania powtarzających się czynności nie powstawał nowy wytwór, dzieło.

Odnosząc brak wymaganych kwalifikacji i umiejętności do argumentu wnioskodawczyni, że wykonanie dzieła wymaga określonych kwalifikacji i umiejętności, Sąd wysnuł wniosek, że nie została spełniona kolejna cecha umowy o dzieło.

Nawet gdyby przyjąć brak nadzoru płatnika, to zdaniem Sądu nadzór ten nie był konieczny, gdyż wykonywane przez zainteresowanych prace nie należały do skomplikowanych.

Wynagrodzenie było płacone po wykonaniu danej umowy. Należy podkreślić, że jeśli wysokość wynagrodzenia była uzależniona od ilości przepracowanych godzin, a tak zeznała wnioskodawczyni, to nie była ona uzależniona od konkretnego rezultatu – dzieła. A zatem nie był oceniany sam rezultat działań wykonawcy, lecz świadczona przez niego praca, czyli jego staranne działanie – jak przy umowie zlecenia.

W niniejszej sprawie zainteresowani nie odpowiadali za rezultat wykonanej pracy. Nie przeczy temu fakt oceniania wykonanej pracy przez kierownika. Odpowiedzialność za źle wykonaną pracę ponosił wyłącznie Rolniczy Zakład (...) w Żelaznej, który m.in. sprzedawał zebrane warzywa.

Należy zauważyć, że wnioskodawczyni naruszyła zasadę swobody umów. Nazwanie umowy zlecenia „umową o dzieło” dla uniknięcia ponoszenia ciężarów opłacenia składek jest obejściem prawa i z tego powodu nie zasługuje na ochronę prawną.

Wnioskodawczyni stwierdziła, że ZUS błędnie zinterpretował przepisy, aby w możliwie największym stopniu wspomóc budżet państwa i jak najbardziej zaszkodzić przedsiębiorcy, który stworzył możliwości zarobkowe kilkudziesięciu osobom. Sąd przychyla się do tezy wnioskodawczyni, iż stworzenie kilkudziesięciu miejsc pracy jest społecznie korzystne. Jednak argument ten nie ma wpływu na ocenę charakteru stosunku prawnego, łączącego zainteresowaną i wnioskodawczynię.

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle tak poczynionych ustaleń faktycznych, umów zawartych pomiędzy odwołującym się płatnikiem a zainteresowanymi nie można ich uznać za umowy o dzieło, jak twierdzi strona odwołująca. W uznaniu Sądu przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że rzeczywistą wolą stron umowy było świadczenie usług a nie wykonanie dzieła, gdyż to nie konkretny wynik, lecz starania w celu osiągnięcia tego wyniku były istotne dla realizacji umowy i z tych też działań zainteresowani byli rozliczani.

Istotą umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego, zindywidualizowanego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej. Umowa o dzieło, w odróżnieniu od umowy zlecenia, wymaga zatem by starania przyjmującego zamówienia doprowadziły do konkretnego, w przyszłości indywidualnie oznaczonego rezultatu. Tymczasem umowa zlecenia tego rezultatu jako koniecznego do osiągnięcia nie akcentuje. Nie wynik zatem (jak w umowie o dzieło), lecz starania w celu osiągnięcia tego wyniku, są elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia tj. przedmiotowo istotnym.

W uznaniu Sądu przedmiotowe umowy, w których zainteresowani zobowiązali się do wykonywania prac polegających na sortowaniu warzyw, przygotowaniu ich do sprzedaży, nawożeniu pola, usuwania kamieni mają cechy umowy zlecenia, a nie umowy o dzieło. Treścią zobowiązania wykonawców nie był bowiem określony wynik odpowiadający pewnym z góry ustalonym warunkom, lecz wykonywanie powtarzalnych i takich samych czynności. Wykonywanie czynności tego rodzaju nie ma charakteru czynności przynoszących konkretny materialny rezultat, podlegający ocenie i ewentualnej odpowiedzialności za wady (art.637 k.c. - uprawnienia z tytułu rękojmi), lecz w istocie czynności tego rodzaju są realizowane w ramach umów starannego działania, mających charakter umów zlecenia (umów o świadczenie usług).

W ocenie Sądu, odnosząc się do zarzutu braku bezstronności inspektora kontroli I. S. i wpływu tego faktu na decyzję ZUS, pokrewieństwo I. S. oraz jednej z zainteresowanych Z. S. nie miało negatywnego wpływu na sytuację wnioskodawczyni - zwłaszcza w niniejszej sprawie. Dowody przedstawione w tym postępowaniu nie tylko z protokołu kontroli, ale również z zeznań zainteresowanych oraz z przedstawionych „umów o dzieło” wskazują bezsprzecznie na zasadność i obiektywność decyzji ZUS.

Wymienione powyżej okoliczności zdaniem Sądu Okręgowego jednoznacznie dowodzą, że pomiędzy odwołującą się a zainteresowanymi zostały zawarte umowy o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednio przepisy o umowie zlecenia.

Z tych względów w odniesieniu do decyzji nr: (...), (...), (...), 332/13 podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 2 sentencji wyroku i oddalił odwołania.

W odniesieniu zaś do decyzji nr (...) dotyczącej M. T. wskazać należy, że wykonywał on umowę (która w świetle zgromadzonego materiału dowodowego okazała się umową o świadczenie usług) w okresie od 4 maja 2012 r. do 28 maja 2012 r. kiedy to nie ukończył 26 roku życia i był studentem. Tym samym zgodnie z treścią art.6 ust.4 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie podlegał on wówczas obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Z tych względów na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W punkcie 3 sentencji wyroku w związku ze zmianą decyzji nr (...) na podstawie art. 98 k.p.c. Sąd zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. na rzecz M. K. kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, ustalając kwotę kosztów w oparciu o treść §12 ust.2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz.U. 2013.461 ze zm.), mając na uwadze treść §2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2015 roku, poz.1079).

W punkcie 4 sentencji wyroku na podstawie art.98 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał wypłacić kwotę po 100 zł zainteresowanym: J. Ś., M. D., M. T., J. W. tytułem zwrotu wydatków ze środków Skarbu Państwa – kasy Sądu Okręgowego w Łodzi. Wskazać należy, że ww. zainteresowani byli wzywani do osobistego obowiązkowego stawiennictwa, a kwoty przez nich wskazane (jakie ponieśli ze swym stawiennictwem nie przekraczają maksymalnych kwot zwrotu kosztów podróży samochodem określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 roku w sprawie warunków ustalania i sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. z 2002 roku, nr 27 poz.271 ze zm.).

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego.

18.04.2016 r.