Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 18 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w VIII Wydziale Cywilnym

w składzie: przewodniczący: SSR Bartek Męcina

protokolant: sekr. sąd. Ewa Ławniczak

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2016 roku w Łodzi

sprawy z powództwa (...) Wierzytelności Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.

przeciwko J. K.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt VIII C 3627/15

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 14 września 2015 roku w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód (...) Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wniósł o zasądzenie od pozwanego J. K. kwoty 3.704,51 zł. z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności kredytu lombardowego NBP w skali roku od kwoty 3.614,20 zł. od dnia 14 września 2015 r. do dnia zapłaty oraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 90,31 zł. od dnia 14 września 2015 r. do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu powód wskazał, że dochodzona wierzytelność wynika z umowy pożyczki gotówkowej zawartej przez pozwanego z (...) Bank S.A. w dniu 18 sierpnia 2010 r. Z uwagi na niewywiązywanie się przez pozwanego z obowiązku zapłaty, umowa została wypowiedziana. Następnie pierwotny wierzyciel wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, a po uzyskaniu klauzuli wykonalności złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, które nie doprowadziło do wyegzekwowania całości zadłużenia. W dniu 4 marca 2015 r. powód nabył wierzytelność wobec pozwanego. Powód podał, że na dochodzoną pozwem kwotę składa się należność główna w wysokości 3.614,20 zł. oraz odsetki karne w wysokości czterokrotności kredytu lombardowego NBP w skali roku od dnia 26 lutego 2015 r. do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu.

(pozew- k. 2-5)

Postanowieniem z dnia 2 listopada 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie przekazał sprawę tutejszemu Sądowi do rozpoznania.

(postanowienie k. 5 v.).

Na rozprawie w dniu 18 kwietnia 2016 r. pełnomocnik powoda oraz pozwany nie stawili się.

(protokół rozprawy - k. 82)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 sierpnia 2010 r. (...) Bank S.A. w W. zawarł z J. K. umowę prostej pożyczki gotówkowej nr (...), na podstawie której udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 5.574,91 zł. na zasadach określonych w umowie, na okres od 18 sierpnia 2010 r. do 19 sierpnia 2013 r.

(umowa pożyczki gotówkowej k. 66- 72).

Pismem z dnia 19 marca 2012 r. (...) Bank S.A. w W. wypowiedział umowę nr (...) z uwagi na powstanie zalęgłości w spłacie kredytu, z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia.

(wypowiedzenie umowy k. 74)

W dniu 26 września 2013 r. (...) Bank S.A. w W. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), zgodnie z którym zobowiązanie J. K. z tytułu umowy nr (...) na dzień wystawienia wynosiło 5.039,77 zł.

(bankowy tytuł egzekucyjny k. 75)

W dniu 17 października 2013 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi Widzewa w Łodzi nadał w sprawie II 1 Co 7701/13 klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) wystawionemu przez (...) Bank S.A. w W. przeciwko J. K..

(postanowienie k. 77)

(...) Bank S.A. w W. sporządził wniosek z dnia 6 listopada 2013 r. skierowany do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi Widzewa w Łodzi o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko J. K., do którego załączył tytuł wykonawczy wydany w sprawie II 1 Co 7701/13.

(wniosek egzekucyjny k. 78)

W dniu 4 marca 2015 r. powód (...) Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. zawarł z (...) spółka z o.o. s.k.a. w W. umowę przeniesienia portfela.

(umowa przeniesienia portfela k. 23- 26)

W dniu 20 marca 2015 r. powód (...) Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. zawarł z (...) spółka z o.o. s.k.a. w W. aneks nr (...) do umowy przeniesienia portfela.

(aneks do umowy przeniesienia portfela k. 27- 28, wykaz wierzytelności k. 30)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie powołanych wyżej dowodów w postaci dokumentów, których wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

W przedmiotowej sprawie powód (...) Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. nie wykazał swojej legitymacji czynnej do występowania w przedmiotowym procesie. Powód w żaden sposób nie udowodnił, że przysługuje mu wierzytelność w stosunku do J. K. wynikająca z zawartej przez pozwanego z (...) Bank S.A. w K. umowy prostej pożyczki gotówkowej nr (...) w wysokości dochodzonej przedmiotowym powództwem. Powód nie wykazał bowiem, że skutecznie nabył wierzytelność względem pozwanego od pierwotnego wierzyciela.

W tym miejscu koniecznym jest podkreślenie, iż jak słusznie wywiódł Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 7 października 2009 roku w sprawie III CZP 65/09 (LEX nr 522989, Biul. SN 2009/10/6), domniemanie zgodności z prawdą treści dokumentu w postaci wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego nie obejmuje faktu istnienia wierzytelności nabytej przez fundusz sekurytyzacyjny w drodze przelewu. W przepisie art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.) mowa jest o trzech kategoriach dokumentów, mianowicie księgach rachunkowych funduszu, wyciągach z tychże ksiąg oraz określonej treści oświadczeniach, sporządzonych według takich samych zasad, jak wyciągi z ksiąg rachunkowych. Wskazanym księgom, wyciągom oraz oświadczeniom przepis art. 194 u.f.i. przyznaje moc prawną dokumentów urzędowych i postanawia, że mogą one stanowić podstawę wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych. Przepis art. 194 u.f.i. nie wymienia dokumentów urzędowych, lecz dokumenty, którym przysługuje moc prawna dokumentu urzędowego, co należy rozumieć w ten sposób, że w zakresie mocy dowodowej ze sporządzeniem dokumentu określonego w art. 194 u.f.i. łączyć należy te same skutki, jakie system prawny wiąże ze sporządzeniem dokumentu urzędowego (art. 244 k.p.c.), niemniej jednak ustawodawca rozróżnia dokumenty urzędowe od dokumentów mających moc prawną dokumentów urzędowych. Stąd też dokumenty, o których mowa w art. 194 u.f.i. nie stanowią podstawy do wydania nakazu zapłaty w oparciu o art. 485 § 1 pkt 1 k.p.c. W uchwale III CZP 101/07, odnosząc się do kwestii, czy wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu wykazuje przejście uprawnień na fundusz w ramach art. 788 § 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjął, że nie sposób przesądzić tej kwestii w sposób abstrakcyjny - konieczne jest zbadanie treści konkretnego wyciągu i ustalenie, czy wynika z niego przejście uprawnień o którym mowa w art. 788 § 1 k.p.c.

To samo należy odnieść do problemu zakresu domniemania zgodności z prawdą treści wyciągu z ksiąg funduszy sekurytyzacyjnych. Treść takiego wyciągu, co do zasady powinna odzwierciedlać treść wpisów dokonywanych w księgach funduszu. Zasady prowadzenia rachunkowości przez fundusze inwestycyjne, w tym fundusze sekurytyzacyjne, regulowane są przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tj.: Dz. U. 2002, Nr 76, poz. 694) oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 8 października 2004 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych (Dz. U. Nr 231, poz. 2318). Zgodnie z § 6 ust. 3 rozporządzenia w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy o rachunkowości, księgi rachunkowe funduszu obejmują m.in. dziennik, księgę główną i księgi pomocnicze. Dziennik zawiera chronologiczne ujęcie zdarzeń, jakie nastąpiły w okresie sprawozdawczym, a jego treść, zgodnie z zasadą podwójnego zapisu, powinna odpowiadać treści księgi głównej (art. 14 ust. 1 w zw. z art. 15 ustawy o rachunkowości). Uszczegółowieniem księgi głównej są księgi pomocnicze, prowadzone m.in. dla operacji zakupu (art. 17 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Zapisów w księgach dokonuje się na podstawie dowodów księgowych, które powinny zawierać m.in. określenie stron dokonujących operacji gospodarczej, opis operacji, jej wartość i datę dokonania (art. 21 ustawy o rachunkowości). Ponadto, według § 12 rozporządzenia, w księgach rachunkowych funduszu inwestycyjnego ujmuje się nabyte składniki lokat, za które w przypadku funduszu sekurytyzacyjnego należałoby uznać nabywane wierzytelności.

Nie wnikając głębiej w materię rachunkowości, należy uznać, że transakcja nabycia przez fundusz sekurytyzacyjny puli wierzytelności na zabezpieczenie emisji certyfikatów inwestycyjnych niewątpliwie powinna znaleźć odzwierciedlenie
w księgach rachunkowych (po stronie aktywów, jak i - zakładając odpłatność tej transakcji - również pasywów). Nie przesądza to jednak jeszcze, że konkretna wierzytelność faktycznie istnieje. W ramach kontroli rachunkowej nie jest, bowiem oceniana strona prawna konkretnej transakcji i jej skuteczność w świetle prawa cywilnego. Celem prowadzenia ksiąg rachunkowych funduszu jest jedynie wykazanie dokonywanych operacji zakupu, lub sprzedaży w celach finansowych.

Oznacza to, że sam fakt dokonania zapisu w księgach funduszu o istnieniu wierzytelności nie wiąże się z domniemaniem prawnym, że wierzytelność taka istnieje. Brak, bowiem jakiegokolwiek sposobu kontroli prawidłowości podstaw dokonywanych wpisów, poza ich prawidłowością formalną. Organy funduszu nie mają wystarczających kompetencji do zbadania, czy nabywana wierzytelność faktycznie istnieje. Należy pamiętać, że fundusze mogą nabywać wierzytelności od różnych podmiotów, a nie tylko od banków krajowych, których pozycja w zakresie wiarygodności wystawianych dokumentów jest wyższa. Nadmierne rozszerzenie domniemania wynikającego z art. 194 u.f.i. prowadziłoby do pogorszenia sytuacji dłużników (lub domniemanych dłużników) względem funduszy. Regulacja przewidziana w art. 194 u.f.i. stanowi wyjątek od zasady swobodnej oceny dowodów i podlega ścisłej wykładni.

Zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c., ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. W przedmiotowej sprawie to powód winien udowodnić, że nabył ze skutkiem prawnym wierzytelność względem pozwanego wynikającą z umowy wskazanej w treści pozwu, i że pozwany powinien zapłacić mu należność w opisanej pozwem wysokości. Stosownie bowiem do treści art. 232 k.p.c. to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Wskazać przy tym należy, że obowiązujące przepisy (art. 207 § 6 k.p.c.) nakazują stronom postępowania przytaczanie okoliczności faktycznych i dowodów, co do zasady wraz z pierwszym pismem, w którym zajmuje stanowisko w sprawie (pozwie, odpowiedzi na pozew, sprzeciwie). Już zatem w treści pozwu powód winien niezwłocznie przedstawić wszelkie wnioski dowodowe i dowody na uzasadnienie swoich twierdzeń faktycznych (B. K., Rozważania o "braku zwłoki" jako podstawie uwzględnienia spóźnionego materiału procesowego na gruncie art. 207 § 6 oraz 217 § 2 k.p.c. Artykuł. S. P.. (...)-148), a nie zrobił tego. Wskazać bowiem należy, że § 2 art. 217 k.p.c. jasno wskazuje, że fakty i dowody winny być przytaczane „we właściwym czasie” pod rygorem ich pominięcia jako spóźnionych (por. Komentarz do art. 217 Kodeksu postępowania karnego: P. Telenga i inni, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. WKP, 2012; T. Żyznowski i inni, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1-366. Lex, 2013; B. Karolczyk, Rozważania o "braku zwłoki" jako podstawie uwzględnienia spóźnionego materiału procesowego na gruncie art. 207 § 6 oraz 217 § 2 k.p.c. Artykuł. St.Prawn. 2012/1/123-148).

Powód przede wszystkim nie przedstawił umowy nabycia wierzytelności od pierwotnego wierzyciela, czyli od (...) Bank S.A. w W.. Zamiast umowy cesji wierzytelności zawartej (...) Bank S.A. w W., powód załączył do pozwu umowę przeniesienia portfela z dnia 4 marca 2015 r. zawartą z (...) spółka z o.o. s.k.a. w W. oraz zawarty pomiędzy tymi samymi stronami w dniu 20 marca 2015 r. aneks nr (...) do umowy przeniesienia portfela. Co prawda powód przedstawił zawiadomienie o przeniesieniu wierzytelności skierowane do M. P., a sporządzone w dniu 4 marca 2015 r. i podpisane przez kierownika zespołu sprzedaży wierzytelności (...) Bank S.A. w W.. Jednak nie ulega wątpliwości, że powyższy dokument prywatny nie jest wystarczający do wykazania przeniesienia wierzytelności na powoda, gdyż nie zawiera oświadczenia osób wskazanych w odpisie z KRS, jako uprawnionych do reprezentacji (...) Bank S.A. w W..