Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 stycznia 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 stycznia 2016r. w S.

odwołania R. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 24 października 2014 r. Nr (...)

w sprawie R. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że ubezpieczonemu R. M. przysługuje prawo do emerytury od dnia 01 października 2014r.;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz R. M. kwotę 60 (sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 1319/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 października 2014 r. Nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, odmówił R. M. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999 r. osiągnął 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Do pracy w szczególnych warunkach zaliczono następujące okresy zatrudnienia w (...) S.A. w S.: 10.12.1975r. - 06.04.1990r., 22.06.1992r. - 01.07.1992r., 19.03.1998r. - 09.04.1998r., tj. 14 lat i 5 miesięcy (decyzja, k. 14 akt emerytalnych).

Odwołanie od w/w decyzji złożył R. M., wnosząc o zaliczenie do stażu pracy w szczególnych warunkach całego okresu zatrudnienia w (...), która odpowiada rodzajowo pracy wskazanej w pkt 12 Dziale XIV Zarządzenia Nr 8 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych wydanego na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Wskazano, że wnioskodawca wykonywał czynności wśród stanowisk spawalniczych na hali, wydając niezbędne elementy, w bezpośrednim kontakcie ze stanowiskami spawalniczymi (k. 1-2 akt sprawy). Na rozprawie w dniu 1 października 2015 r. pełnomocnik ubezpieczonego wnosił o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu 1990-1998 jako zatrudnienia w (...) w charakterze rozdzielcy robót, a także okresu od 1969 r. do 1975 r. w Fabryce (...) w O. na stanowisku spawacza elektrycznego (k. 12-12v akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie, k. 3-4 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony R. M. w dniu 18 stycznia 2013 r. ukończył 60-ty rok życia. W dniu 16 października 2014 r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 29 lat, 3 miesięcy i 23 dni, w tym 29 lat i 28 dni okresów składkowych oraz 2 miesiące i 25 dni okresów nieskładkowych. Ponadto organ rentowy ustalił, że do dnia 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat i 5 miesięcy, tj. następujące okresy zatrudnienia w (...) S.A. w S.: 10.12.1975r. - 06.04.1990r., 22.06.1992r. - 01.07.1992r., 19.03.1998r. - 09.04.1998r. Z uwagi na brak wymaganego przepisami stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze co najmniej 15 lat decyzją z 24 października 2014 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury (decyzja z 24.10.2014 r., k. 14 akt emerytalnych).

W okresie od 2 września 1969 r. do 30 listopada 1975 r. ubezpieczony był zatrudniony w Fabryce (...) w O.. Fabryka zajmowała się produkcją żurawi, wysięgników do żurawi, dźwigów, koparek, walców, osprzętu do maszyn. Początkowo w okresie od 2 września 1969 r. wnioskodawca był uczniem i odbywał w w/w przedsiębiorstwie praktyki w ramach nauki zawodu. Jak wynika z § 5 umowy o przyuczenie do zawodu czas pracy ucznia wynosił 6 godzin na dobę i 36 godzin tygodniowo, później zaś - 8 godzin dziennie i 6 godzin w soboty. Umowa o przyuczenie do zawodu została zawarta na okres trzech lat i obejmowała naukę zawodu mechanika. W tym czasie ubezpieczony uczęszczał do przyzakładowej szkoły zawodowej. Praktyki odbywały się trzy razy w tygodniu, na wszystkich wydziałach na wszystkich stanowiskach. Następnie od 1 lipca 1972 r. R. M. uzyskał angaż na stanowisko ślusarza w wydziale W-31, a później także na stanowisko ślusarza-układacza. Pomimo takiego angażu ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę spawacza elektrycznego, wykonując wstępne spawanie elementów zestawionych przez ślusarza czy też ślusarza-układacza. Ubezpieczony zajmował się spawaniem elementów, które mógł wykonywać bez uprawnień. Innej pracy wówczas nie wykonywał. W dniu 22 maja 1975 r. ubezpieczony ukończył Technikum Mechaniczne dla Pracujących w O., uzyskując prawo używania tytułu technik mechanik o specjalności obróbka skrawaniem (dokumenty zgromadzone w aktach osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w Fabryce (...) w O.; zeznania świadka J. A., k. 13v-14 i k.22v-23 akt sprawy; zeznania świadka A. N., k. 14 i k.23-24 akt sprawy; zeznania ubezpieczonego, k. 19v-20 akt sprawy).

Ubezpieczony, będąc zatrudnionym w (...) S.A. w S. na stanowisku rozdzielcy robót na wydziale spawalniczym, przygotowywał detale do spawania, przywoził wózkiem czy też suwnicą na poszczególne stanowiska niezbędne elementy do spawania, a następnie odwoził już gotowe po zespawaniu do kontroli jakości. Było to stanowisko pomocnicze dla spawacza. R. robót kompletował detale i materiały spawalnicze według otrzymanych rysunków (dokumenty zgromadzone w aktach osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...) S.A.; zeznania świadka J. J., k. 12v-13 akt sprawy; zeznania świadka T. R., k. 13-13v akt sprawy; zeznania ubezpieczonego k. 19v-20 akt sprawy).

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (okoliczność bezsporna, nadto: wniosek, k. 2 akt emerytalnych; raport z analizy konta, k. 12 akt emerytalnych).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego R. M. zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j.t.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999 r., osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl powołanego wyżej art. 32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art. 27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku, jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało ustalenia, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy uznał ubezpieczonemu staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat i 5 miesięcy, zatem ubezpieczonemu do w/w okresu brakowało jedynie 7 miesięcy pracy w szczególnych warunkach. Poza sporem pozostawało, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz spełnił przesłankę „ogólnego” stażu pracy, wykazując 29 lat, 3 miesiące i 23 dni.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony wnosił o doliczenie do pracy w szczególnych warunkach pozostałego okresu zatrudnienia w (...) S.A. do 31.12.1998r. Ponadto na etapie postępowania przed Sądem ubezpieczony wnosił o uwzględnienie jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Fabryce (...) w O., gdzie – jak wskazał – pracował jako spawacz.

Dokonując analizy pozostałego okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) S.A., Sąd uznał, że praca na stanowisku rozdzielcy robót nie stanowi pracy w szczególnych warunkach, bowiem nie jest to praca wymieniona w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Brak jest podstaw do zakwalifikowania takiego rodzaju pracy do pracy w szczególnych warunkach wymienionej w Wykazie A dziale XIV poz. 12 stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia. Praca ubezpieczonego w charakterze rozdzielcy robót polegała na dostarczaniu na poszczególne stanowiska spawalnicze niezbędnych elementów do spawania zgodnie z otrzymanym rysunkiem, a następnie po zespawaniu na przewiezieniu gotowych detali we wskazane miejsce do kontroli jakości. W ocenie Sądu powyższa praca nie może być zakwalifikowana jako praca w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych. Nawet praca pomocnika spawacza – zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego – nie jest kwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych, zatem tym bardziej praca rozdzielcy robót nie może stanowić takiego rodzaju pracy. Co za tym idzie, Sąd nie zaliczył pracy ubezpieczonego na stanowisku rozdzielcy robót do pracy w szczególnych warunkach.

Sąd uznał natomiast jako pracę w szczególnych warunkach okres zatrudnienia ubezpieczonego w Fabryce (...) w O. od dnia 1 lipca 1972 r. do 30 listopada 1975 r.

W okresie od 2 września 1969 r. do 30 czerwca 1972 r. ubezpieczony był uczeniem zawodu i odbywał wówczas praktyki w ramach nauki zawodu w w/w zakładzie pracy. Z zeznań świadków J. A. i A. N., jak również z zeznań ubezpieczonego, wynika, że w trakcie przyuczenia do zawodu ubezpieczony przechodził wszystkie wydziały funkcjonujące w przedsiębiorstwie, wykonując czynności na wszystkich stanowiskach. Praktyki odbywały się trzy razy w tygodniu, a wymiar czasu pracy początkowo wynosił 6 godzin na dobę, zaś później 8 godzin dzienne i 6 godzin w soboty. Wobec powyższego nie można uznać, by ubezpieczony w tym okresie pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, stale wykonując czynności spawacza. Jak wskazuje się w orzecznictwie, do prac wykonywanych w szczególnych warunkach nie zalicza się okresów pracy wykonywanej przez młodocianych zatrudnionych w celu nauki zawodu odbywanej przed dniem 1 stycznia 1975 r. ze względu na fakt, że praca taka nie miała charakteru stałego i nie była wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy (zob. wyrok SN z dnia 24 kwietnia 2009 r., II UK 334/08, OSNP 2010/23-24/294; wyrok SN z dnia 23 stycznia 2012 r., II UK 96/11, LEX nr 1215433; wyrok SN z dnia 22 sierpnia 2012 r., I UK 130/12, LEX nr 1265553; postanowienie SN z dnia 9 stycznia 2012 r., I UK 262/11, LEX nr 1215775). Okres nauki zawodu odbywanej przed dniem 1 stycznia 1975 r. w ramach umowy zawartej na podstawie przepisów ustawy z 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy był w rozumieniu prawa ubezpieczeń społecznych okresem zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Nie jest to jednak wystarczające do uznania tych okresów za okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach w myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (zob. wyrok SA w Lublinie z dnia 9 maja 2013 r., III AUa 280/13, LEX nr 1314810).

Od dnia 1 lipca 1972 r. ubezpieczony został zatrudniony na wydziale W-31, według angażu na stanowisku ślusarza, i pracę tę wykonywał do 30 listopada 1975 r., kiedy to doszło do rozwiązania stosunku pracy. Z zeznań świadków wynika, że mimo takiego angażu ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy świadczył pracę spawacza elektrycznego, wykonując wstępne spawanie elementów zestawionych przez ślusarza czy też ślusarza-układacza, do których nie były wymagane uprawnienia spawalnicze. Choć z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonego wynika, że w w/w zakładzie pracy posiadał angaż na ślusarza i ślusarza-układacza, to przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło jednoznacznie ustalić, że R. M. w spornym okresie nigdy nie pracował jako ślusarz czy też ślusarz-układacz. Podkreślenia wymaga, że o zakwalifikowaniu pracy do pracy w warunkach szczególnych nie decyduje nazwa stanowiska, czy też angaż, lecz faktycznie wykonywane przez ubezpieczonego czynności pracownicze. Sąd w całości obdarzył wiarygodnością zeznania świadków i ubezpieczonego, uznając, że od 1 lipca 1972 r. ubezpieczony wykonywał pracę spawacza. Zeznania są spójne, logiczne i korespondują ze sobą. Wobec powyższego okres zatrudnienia ubezpieczonego od 1 lipca 1972 do 30 listopada 1975 r. zakwalifikowano jako prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A dziale XIV poz. 12 stanowiącym załącznik do powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., tj. prace przy spawaniu elektrycznym.

Nie budzi zatem wątpliwości, że po doliczeniu w/w okresu zatrudnienia (3 lata i 5 miesięcy) do stażu pracy w szczególnych warunkach uznanego dotychczas przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. (14 lat i 5 miesięcy) ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pozostałe przesłanki do uzyskania prawa do emerytury zostały spełnione przez ubezpieczonego w chwili złożenia wniosku, czego organ rentowy nie kwestionował.

Wobec powyższego Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie i dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że R. M. przysługuje prawo do emerytury od dnia 1 października 2014 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku o emeryturę.

O kosztach Sąd orzekł, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art.98 § 1 i 3 kpc w zw. z art.99 kpc i § 11 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013r. poz.490 ze zm.). Z uwagi, iż sprawa została wszczęta przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tj. przed dniem 1 sierpnia 2015 r.), jak również przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. przed dniem 1 stycznia 2016 r.), do określenia wysokości kosztów zastępstwa procesowego zastosowano przepisy dotychczasowe.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji wyroku.