Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Jarosław Matuszczak

Protokolant: referent stażysta Magdalena Szczygieł

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2016 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z odwołania A. A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 13 marca 2015 r. nr (...)- (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o ustalenie istnienia bądź nieistnienia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że A. A. z tytułu wykonywania pracy jako pracownik, podlega ubezpieczeniu społecznym (emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu) u płatnika Z. Ł. od dnia 03 września 2014 r.,

II.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. na rzecz ubezpieczonej A. A. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII U 1269/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 marca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, że ubezpieczona A. A. nie podlega z tytułu zatrudnienia u płatnika składek A. Z. Ł. w G. ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 03 września 2014 r. (k. 32-33 akt ubezpieczeniowych).

Odwołanie z dnia 20 kwietnia 2015 r. od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona A. A., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i ustalenie podlegania przez nią ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 25 września 2014 r. (k. 1a-g akt sprawy).

W odpowiedzi z dnia 30 czerwca 2015 r. na odwołanie skarżącej pozwany organ ubezpieczeniowy wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, powołując się na argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji (k. 106-107 akt sprawy).

Uczestnik postępowania, płatnik składek Z. Ł. poparł stanowisko ubezpieczonej (k. 143 akt sprawy).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Płatnik składek Z. Ł., będący z zawodu informatykiem, prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...) w G. od dnia 02 września 2014 r.

Przedmiotem prowadzonej działalności jest projektowanie kreacji i materiałów reklamowych, stron internetowych.

Płatnik składek dokonał zgłoszenia własnej osoby do ubezpieczeń społecznych od dnia 02 września 2014 r.

Z. Ł. planował już wcześniej rozpoczęcie działalności o takim przedmiocie, jednakże wstrzymywał się z formalnym rozpoczęciem jej wykonywania w związku z oczekiwaniem od marca 2014 r. na dotację z Unii Europejskiej na jej prowadzenie, jaką otrzymał na podstawie projektu w lipcu 2014 r. (złożony projekt uwzględniał zatrudnienie innych osób). Część realizowanych przez siebie projektów płatnik zainicjował już na wiosnę 2014 r.

Dowód: wydruk z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, deklaracja (...) k. 22 akt ubezpieczeniowych oraz k. 4 i 105 akt sprawy, deklaracja (...) k. 4 akt ubezpieczeniowych, zeznania płatnika składek – protokół skrócony z nagraniem k. 173-178 akt sprawy.

Ubezpieczona A. A., urodzona dnia (...), została zatrudniona u płatnika składek A. Z. Ł. w G. na podstawie umowy o pracę z dnia 03 września 2014 r. na czas nieokreślony w wymiarze pełnego etatu na stanowisku dyrektora kreatywnego za wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 5.200 zł brutto.

Ubezpieczona została w dniu 80 września 2014 r. z dniem 03 września 2014 r. zgłoszona przez płatnika składek do ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego z kodem 01 10 00 (pracownik).

Płatnik nie skierował nowo zatrudnionego pracownika do lekarza medycyny pracy celem uzyskania zaświadczenia lekarskiego o zdolności do wykonywania pracy na rzecz płatnika.

Dowód: umowa o pracę z dnia 03 września 2014 r. – k. 16 akt ubezpieczeniowych oraz k. 3 i 104 akt sprawy, informacja o warunkach zatrudnienia z dnia 03 września 2014 r. – k. 15 akt ubezpieczeniowych, kwestionariusz osobowy – k. 19-20 akt ubezpieczeniowych, karta szkolenia wstępnego BHP – k. 25 akt ubezpieczeniowych, deklaracja (...) k. 3 akt ubezpieczeniowych, pisemne zeznania płatnika przed pozwanym – nienumerowane karty osobnego tomu akt ubezpieczeniowych.

A. A. nie jest spokrewniona z płatnikiem składek – była mu jednakże znana przed zatrudnieniem, bowiem byli oni szereg lat wstecz w związku i obecnie, po przerwie, znów pozostają ze sobą w nieformalnym związku.

Dowód: zeznania ubezpieczonej – protokół skrócony k. 173-177 akt sprawy, protokół elektroniczny k. 178 akt sprawy, zeznania świadka P. G. (1) – protokół skrócony z nagraniem k. 143-148 akt sprawy.

Ubezpieczona A. A. posiada wykształcenie średnie; ponadto studiowała historię sztuki na Akademii (...). Uczyła się w czasie liceum rysunku w ramach pomocy w pracy zawodowej stryjowi J. A., który pracował w Wytwórni (...) w P..

Wnioskodawczyni nie posiada wykształcenia w dziedzinie komputerowej – jest w tym zakresie samoukiem. Grafiką komputerową zajmuje się od 8 lat.

Dowód: kwestionariusz osobowy – k. 19-20 akt ubezpieczeniowych, pisemne zeznania ubezpieczonej przed pozwanym – nienumerowane karty osobnego tomu akt ubezpieczeniowych, pisemne zeznania płatnika przed pozwanym – nienumerowane karty osobnego tomu akt ubezpieczeniowych, zeznania ubezpieczonej – protokół skrócony z nagraniem k. 173-178 akt sprawy.

Płatnik składek podjął decyzję o zatrudnieniu ubezpieczonej w prowadzonym przez siebie przedsiębiorstwie na podstawie rezultatów współpracy w okresie poprzedzającym zawarcie umowy o pracę we wrześniu 2014 r. – kiedy wnioskodawczyni wykonywała czynności jako freelancer (tzw. „wolny strzelec”, specjalista wykonujący konkretne zlecenia bez stałego zatrudnienia), realizując konkretne projekty i zadania.

Tego rodzaju nieformalna współpraca trwała ok. 4-5 miesięcy przed zawarciem umowy o pracę – co wiązało się z, także nieformalnym, podejmowaniem przez płatnika składek pierwszych zleceń, które następnie realizował od września 2014 r. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W związku z nią pomiędzy stronami nie została zawarta żadna umowa.

Z punktu widzenia płatnika składek, dla przyciągnięcia kontrahentów i pozyskania zleceń, istotnym było także nazwisko wnioskodawczyni – które w branży plastycznej i reklamowej wiązane i kojarzone jest z osobą stryja A. A. tj. J. A., znanym reżyserem, grafikiem, animatorem, scenarzystą, autorem oprawy plastycznej filmów animowanych, profesorem i prorektorem (...) w P..

Dowód: zeznania ubezpieczonej –protokół skrócony z nagraniem k. 173-178 akt sprawy, zeznania płatnika składek – protokół skrócony k. 173-178 akt sprawy.

Dla ubezpieczonej istotne było zatrudnienie etatowe ze stałymi godzinami pracy, oscylującymi wokół 8:00-16:00, a także wykonywanie pracy w zakresie projektowania materiałów reklamowych, w której nie miała by ona bezpośredniego kontaktu z klientami (co jest dla niej trudne z uwagi na brak predyspozycji psychicznych) – co wiązało się z ustaleniem sztywnej kwoty wynagrodzenia zasadniczego zamiast, jak ma to miejsce w przypadku pracy freelancera, wynagrodzenia ustalanego za indywidualny projekt.

Ustalone wynagrodzenie w powyższej kwocie (5.200 zł brutto) plasuje się w realiach rynku grafików komputerowych poniżej uśrednionego wynagrodzenia, przewidzianego dla osoby grafika wykonującej pracę ubezpieczonej na podstawie umowy o pracę.

Było ono korzystne dla płatnika składek, dla którego koszt pracy ubezpieczonej był stały w skali miesiąca i nie był zależny od ustalonego wynagrodzenia dla danego projektu. Wynagrodzenie płatne od danego zrealizowanego przez ubezpieczoną projektu – a więc współpraca z ubezpieczoną jako freelancerem – oznaczałoby konieczność zapłaty przez płatnika łącznie większych kwot niż ustalone w umowie o pracę wynagrodzenie zasadnicze.

Dowód: zeznania ubezpieczonej – protokół skrócony z nagraniem k. 173-178 akt sprawy, zeznania płatnika składek – protokół skrócony z nagraniem k. 173-177 akt sprawy.

Stanowisko dyrektora kreatywnego nie istniało wcześniej w przedsiębiorstwie (...). Stanowisko to nie zostało również obsadzone przez inną osobę po przejściu przez pracownika na zwolnienie lekarskie w związku z ciążą.

Okoliczność bezsporna, nadto: pisemne zeznania płatnika przed pozwanym – nienumerowane karty osobnego tomu akt ubezpieczeniowych zeznania płatnika składek – protokół skrócony z nagraniem k. 173-177 akt sprawy.

Do zakresu obowiązków ubezpieczonej jako pracownika płatnika składek należało:

⚫

wykonywanie projektów logotypów, wizytówek, roll-upów (stojaków reklamowych), informacji graficznych i innych materiałów reklamowych

⚫

ustalanie kolorystyki, wizualizacji i prezentacji aplikacji internetowych

⚫

projektowanie stron internetowych

⚫

utrzymywanie spójności wizualnej projektów

⚫

dopasowywanie kolorystyki i charakteru projektów graficznych

a więc szeroko pojęta koordynacja w zakresie wizualizacji konkretnych projektów materiałów reklamowych, zarówno drukowanych jak i rozpowszechnianych za pośrednictwem internetu.

Odpowiadała również za zapewnienie identyfikacji wizualnej, rozpoznawalności i unikatowości reklam powstających w przedsiębiorstwie płatnika.

Powyższy zakres obowiązków ustalony został pomiędzy pracodawcą a pracownikiem w formie ustnej.

Wykonywała ona polecenia służbowe bezpośrednio ze strony pracodawcy.

Docelowo także ubezpieczona – jako dyrektor kreatywny przedsiębiorstwa płatnika – miała kierować planowanym całym zespołem grafików, w skład którego miał wejść m.in. P. G. (1).

Dowód: pisemne zeznania ubezpieczonej przed pozwanym, pisemne zeznania płatnika przed pozwanym – nienumerowane karty osobnego tomu akt ubezpieczeniowych, portfolio płatnika składek – k. 5-102 akt sprawy, zeznania ubezpieczonej protokół skrócony z nagraniem k. 173-178 akt sprawy, z zeznania płatnika składek – protokół skrócony z nagraniem k. 173-177 akt sprawy.

,

Ubezpieczoną A. A. jako pracownika płatnika składek Z. Ł. widywali kontrahenci płatnika:

⚫

S. B. – który zlecał płatnikowi wykonywanie stron internetowych, grafik, folderów reklamowych, bywał w siedzibie płatnika w G. kilka razy w tygodniu jesienią-zimą 2014 r., do grudnia tego roku, i konsultował osobiście z ubezpieczoną projekty materiałów reklamowych m.in. (...) i T., widując ubezpieczoną w trakcie pracy nad grafiką komputerową oraz w sytuacji wydawania jej poleceń służbowych przez płatnika; wnioskodawczyni też w obecności S. B. dokonywała zmian projektów zamawianych przez niego materiałów reklamowych (folderów i ulotek)

⚫

R. R. – który zlecał płatnikowi działania reklamowe przedsiębiorstwa (spółki transportowej), w której pozostaje prokurentem, w tym projekt strony internetowej oraz reklam internetowych i widywał ubezpieczoną przy pracy przy komputerze w siedzibie płatnika w G., wykonując pracę na rzecz i polecenia wydane przez płatnika, konsultując z pracodawcą wykonanie poszczególnych grafik

Dodatkowo ubezpieczona w okresie września-grudnia 2014 r. szkoliła w siedzibie działalności płatnika, P. G. (1), w zakresie wykonywania stron internetowych (m.in. w WordPress), tworzenia portfolio klientów, obsługi graficznych programów komputerowych w zakresie obróbki zdjęć ( (...)), co związane było z planowanym zatrudnieniem P. G. (1) przez płatnika (do czego ostatecznie nie doszło). W czasie obecności w siedzibie płatnika P. G. (1) widział ubezpieczoną przy pracy nad konkretnymi grafikami komputerowymi oraz był świadkiem wydawania jej poleceń przez płatnika składek.

Z ubezpieczoną jako pracownikiem płatnika składek kontaktował się również A. B., który w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w zakresie produkcji materiałów reklamowych wykonywał na rzecz płatnika zlecenie dotyczące produkcji wizytówek i roll-upów. W związku z problemem ze zleceniem kontaktował się bezpośrednio z A. A. jako osobą prowadzącą zlecenie w przedsiębiorstwie płatnika Z. Ł. – ubezpieczona dosyłała A. B. materiały do realizacji zlecenia, ustalała (zmieniała) formaty palety kolorów, do czego potrzebna jest wiedza i doświadczenie z zakresu grafiki komputerowej. A. B. widywał także ubezpieczoną przy pracy przy komputerze w siedzibie płatnika w G. przy okazji 5-6 spotkań jesienią 2014 r. oraz w relacjach pracowniczych z płatnikiem.

Dowód: zeznania ubezpieczonej – protokół skrócony z nagraniem k. 173-178 akt sprawy, zeznania płatnika składek – protokół skrócony z nagraniem k. 173-178 akt sprawy,, zeznania świadka S. B. – protokół skrócony z nagraniem k. 143-148 akt sprawy, zeznania świadka R. R. – protokół skrócony z nagraniem k. 143-148 akt sprawy, zeznania świadka P. G. (1) – protokół skrócony z nagraniem k. 143-148 akt sprawy, portfolio płatnika składek – k. 5-102 akt sprawy

Z tytułu zatrudnienia u płatnika składek ubezpieczona A. A. otrzymała wynagrodzenie w kwotach:

⚫

wrzesień 2014 r. – 3.694,24 zł netto

⚫

październik 2014 r. – 3.694,24 zł netto

⚫

listopad 2014 r. – 3.694,24 zł netto

⚫

grudzień 2014 r. – 3.646,79 zł netto

⚫

styczeń 2015 r. – 3.089,92 zł netto.

w tym wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy od dnia 30 grudnia 2014 r. do dnia 02 lutego 2015 r.

Wynagrodzenie powyższe ubezpieczona otrzymywała przelewem na rachunek bankowy. Ponadto, fakt jego otrzymania potwierdzała podpisem na listach płac.

Dowód: listy płac płatnika za okres 09-12/2014 – k. 11-14 akt ubezpieczeniowych, zestawienie podstawy wymiaru składek ubezpieczonej – k. 2 akt ubezpieczeniowych, zeznania ubezpieczonej – protokół skrócony z nagraniem k. 173-178 akt sprawy.

Wnioskodawczyni faktycznie wykonywała pracę na rzecz pracodawcy od dnia 03 września 2014 r. do dnia 29 grudnia 2014 r.

Od dnia 30 grudnia 2014 r. pozostawała niezdolna do pracy w związku z zagrożoną ciążą.

Pracodawca prowadził w zakładzie listę obecności dla pracowników – ubezpieczona była jedynym jego pracownikiem.

Dowód: listy obecności płatnika za okres 09-12/2014 – k. 7-10 akt ubezpieczeniowych

Od dnia 30 grudnia 2014 r. wnioskodawczyni zgłosiła do pozwanego organu roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego.

Okoliczność bezsporna

Płatnik składek nie zatrudniał i nie zatrudnia innych pracowników – zatrudnienie I. C. nie doszło finalnie do skutku w związku z wycofaniem się ze współpracy z płatnikiem jego kontrahenta.

W czasie nieobecności ubezpieczonej w pracy współpracuje na podstawie umów cywilnoprawnych z innymi freelancerami w zakresie realizacji poszczególnych projektów.

Dowód: pisemne zeznania płatnika przed pozwanym – nienumerowane karty osobnego tomu akt ubezpieczeniowych, zeznania płatnika składek – protokół skrócony z nagraniem k. 173-178 akt sprawy.

Pismami z dnia 05 lutego 2015 r., 03 marca 2015 r. i 12 maja 2015 r. pozwany organ wezwał płatnika składek do przedłożenia dokumentacji związanej z zatrudnieniem ubezpieczonej.

Dowód: pismo pozwanego z dnia 05 lutego 2015 r. – k. 5 akt ubezpieczeniowych, pismo pozwanego z dnia 03 marca 2015 r. – k. 30 akt ubezpieczeniowych, pismo pozwanego z dnia 12 maja 2015 r. – nienumerowane karty osobnego tomu akt ubezpieczeniowych

Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 13 marca 2015 r. pozwany organ ubezpieczeniowy stwierdził, że ubezpieczona A. A. nie podlega z tytułu zatrudnienia u płatnika składek A. Z. Ł. w G. ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 03 września 2014 r.

Okoliczność bezsporna, nadto: decyzja pozwanego o ustaleniu istnienia obowiązku ubezpieczeń z dnia 13 marca 2015 r. – k. 32-33 akt ubezpieczeniowych

Ubezpieczona A. A. obecnie korzysta z urlopu macierzyńskiego, po którym planuje powrót do pracy i kontynuowanie jej świadczenia na rzecz płatnika składek.

Dowód: zeznania ubezpieczonej – protokół skrócony z nagraniem k. 173-178 akt sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny, w spornej części, Sąd ustalił na podstawie dokumentów prywatnych i urzędowych zgromadzonych w aktach ubezpieczeniowych oraz w aktach sprawy, których prawdziwość nie była przez żadną ze stron kwestionowana, za wyjątkiem umowy o pracę. Sąd również nie znalazł podstaw do kwestionowania ich wiarygodności z urzędu.

Odnośnie umowy o pracę, strona pozwana podważała jej prawdziwość w tym sensie, iż uważała ją za czynność prawną dokonaną dla pozoru, względnie nieważną jako zawartą w celu obejścia prawa, czemu dała wyraz swoją decyzją. Wiarygodność tego dokumentu jest zatem ściśle związana z rozstrzygnięciem w sprawie, przy czym sąd przesądzając o zasadności odwołania, uznał na podstawie pozostałych dowodów przedstawionych przez ubezpieczoną (zgodnie z art. 253 k.p.c.), iż jest ona dokumentem wiarygodnym. Z zeznań świadków i pozostałych dowodów wynikało bowiem niezbicie, że umowa nie tylko została zawarta ale i była wykonywana.

Stan faktyczny Sąd ustalił również na podstawie zeznań ubezpieczonej A. A., płatnika składek Z. Ł., jak i świadków S. B., R. R., P. G. (1) oraz A. B.. Zeznania w/w osób były one jasne, spójne, logiczne, jak również znalazły potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, w szczególności wydrukach grafik, które okazano świadkom i których autorstwo przypisali oni ubezpieczonej. Z tych względów Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania prawdziwości złożonych przez nich zeznań.

Sąd uznał również za wiarygodne dowody w postaci wydruków grafik, napisów i stron internetowych złożonych do sprawy, które uznał na podstawie art. 309 k.p.c. za dowody zbliżone do fotografii (grafiki, obrazy) zgodnie z art. 308§1 k.p.c. albo do dokumentów prywatnych (w zakresie tekstu), a więc w zw. z art. 245 k.p.c. Świadkowie potwierdzili sporządzenie wskazanych przez nich egzemplarzy na ich zlecenie albo w ich obecności (P. G. (2) – k. 146).

Powyższe dowody układają się zdaniem Sądu w spójną całość, wzajemnie się potwierdzając lub uzupełniając, dlatego też Sąd dał im wiarę w całej rozciągłości.

W ocenie Sądu Okręgowego, odwołanie wnioskodawczyni A. A. zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania było dokonanie weryfikacji trafności zawartego w spornej decyzji rozstrzygnięcia w zakresie stwierdzenia braku podstaw do podlegania przez nią ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z faktu zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę u pracodawcy – płatnika.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd uznał stanowisko pozwanego organu ubezpieczeniowego za błędne.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie, poddaną ocenie Sądu Okręgowego, był cel zawartej pomiędzy stronami umowy o pracę oraz faktyczne świadczenie pracy przez ubezpieczoną A. A. na rzecz płatnika składek Z. Ł..

Zdaniem Sądu Okręgowego, ubezpieczona A. A. oraz płatnik składek Z. Ł. za pomocą przedłożonych dokumentów oraz zeznań własnych, uczestnika postępowania i świadka, przesłuchanych przez Sąd, zdołali obalić ustalenia dokonane przez pozwanego, który twierdził, że umowa o pracę z dnia 03 września 2014 r. zawarta pomiędzy stronami, nie była faktycznie realizowana i była umową pozorną, zawartą jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Udowodnili bowiem, że skarżąca świadczyła w sposób rzeczywisty i podlegający weryfikacji sądowej pracę na rzecz pracodawcy od dnia 03 września 2014 r. do dnia 29 grudnia 2014 r.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity obowiązujący w chwili zgłoszenia do ubezpieczenia Dz. U. z 2013 r. poz. 1443 ze zm. od 27.05.2014 r., dalej przywoływany jako ustawa systemowa) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów.

Ustawa systemowa w art. 8 ust. 1 podaje, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, które w sprawie nie znajdują zastosowania.

W myśl art. 11 ust. 1 tejże ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12.

Z kolei z art. 12 ustawy systemowej wynika, iż obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Jak wynika zaś z art. 13 ust. 1 tejże ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w następujących okresach: pracownicy - od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Kluczowym zatem dla rozstrzygnięcia kwestii podlegania wymienionym ubezpieczeniom było ustalenie, czy A. A. była pracownikiem w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy systemowej. Zakres podmiotowy przymusu ubezpieczeń emerytalnego i rentowego wyznaczają wprawdzie art. 6, 8 i 9 ustawy systemowej, jendakże o tym czy ktoś jest pracownikiem decydują normy prawa pracy.

Stosownie do zawartej w art. 2 k.p. definicji, pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie m.in. umowy o pracę (inne przypadki są irrelewantne dla niniejszego postępowania(. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem, a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tegoż stosunku jest – w świetle art. 22 § 1 k.p. – uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga – stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Celem i zamiarem stron umowy o pracę winna być zatem faktyczna realizacja treści stosunku pracy, przy czym oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego za pracę. Dla skuteczności umowy o pracę wystarczy zatem zgodna wola stron, wyrażona w umowie o pracę.

Organ rentowy w swojej decyzji powołał się na nieważność umowy o pracę zawartej pomiędzy A. A. jako pracownikiem a Z. Ł. jako pracodawcą odwołując się do art. 58§1 k.c. i art. 83§1 k.c.

Pierwszy z tych przepisów stanowi, że czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Zgodnie zaś z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Należy więc odróżnić nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.). Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Natomiast czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcie obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się.

Ustalenie, czy umowa zmierza do obejścia prawa lub jest pozorna wymaga poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu jaki strony zamierzały osiągnąć, charakteru wykonywanej pracy i zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej ( zob.uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 1995 r., I PZP 7/95, OSNAPiUS 18/95, poz. 227; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1997 r., I PKN 276/97, OSNAPiUS13/98, poz. 397).

W teorii prawa cywilnego uznaje się, że czynnością prawną podjętą w celu obejścia ustawy jest czynność, wprawdzie nie objęta zakazem prawnym, ale przedsięwzięta w celu osiągnięcia skutku zakazanego przez prawo ( zob. System Prawa Prywatnego, tom 2, red. Z. Radwański, Warszawa 2002, s. 227-228).

W tym miejscu wskazać należy, iż mając na względzie specyfikę postępowania w sprawach ubezpieczeń społecznych oraz fakt, iż w przedmiotowej sprawie pomiędzy skarżącą a organem ubezpieczeń społecznych powstał spór dotyczący obowiązku ubezpieczeń społecznych (na jaki wskazuje sam ustawodawca w art. 38 ust. 1 ustawy systemowej) przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy zasadnicze znaczenie ma rozkład ciężaru dowodu.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c., który to przepis ma przede wszystkim charakter procesowy, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Sama zasada skonkretyzowana w art. 6 k.c., jest jasna. Ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje ( zob. Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza, część ogólna. Stanisław Dmowski i Stanisław Rudnicki, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2005 r., wydanie 6).

Podobną rolę odgrywa zasada wyrażona w art. 232 k.p.c. Zgodnie z treścią tego przepisu strona jest obowiązana wykazać dowodami zasadność zgłoszonych przez nią twierdzeń. Ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje.

Uwzględniając to, że nie można domniemywać, iż umowa została zawarta w celu obejścia prawa lub by była pozorna, oraz to, że ubezpieczenie pracownika ma charakter obowiązku, to przede wszystkim na organie rentowym ciążył obowiązek udowodnienia w procesie przesłanek z art. 58§1 k.c. lub z art. 83§1 k.c.

Skarżąca decyzję pozwanego organu, winna zaś przedstawiać dowody na to, że umowa nie miała charakteru pozornego i była faktycznie wykonywana, przy czym jej obowiązek dowodowy miał charakter następczy wobec obowiązku dowodzenia przez organ rentowego.

Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa umowę o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 r., I UK 74/10, za: Lex). W tymże wyroku zaprezentowano również pogląd, iż to na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

W tym miejscu należy podkreślić całkowitą bierność w sądowym postępowaniu odwoławczym pozwanego organu rentowego – który w żaden sposób, poza sformułowaniem odpowiedzi na odwołanie, nie podjął polemiki z materiałem dowodowym zaproponowanym Sądowi przez skarżąca i zainteresowanego płatnika.

Natomiast ubezpieczona za pomocą przedłożonych dokumentów, dowodów do nich zbliżonych i popartych zeznaniami płatnika oraz świadków, obaliła ustalenia dokonane przez pozwanego jeszcze w postępowaniu administracyjnym, który zaś nie przedstawił istotnych dowodów na okoliczność tego, że umowa o pracę była zawarta dla pozoru lub też w celu obejścia prawa. Wnioskodawczyni skutecznie obaliła też twierdzenia organu, zgodnie z którymi skarżąca nie podjęła rzeczywiście pracy, a umowa o pracę zawarta między nią a zainteresowanym pracodawcą miała wyłącznie na celu umożliwienie korzystania ze świadczeń ubezpieczeniowych.

W celu pełniejszego określenia okoliczności, jakie są relewantne dla oceny ważności umowy o pracę, będącej przedmiotem badania w sprawie, należy przedstawić dorobek orzeczniczy w tym przedmiocie.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 maja 2011 r., II UK 20/11 wyraził podzielany przez tut. Sąd pogląd, iż umowa o pracę jest zawarta dla pozoru (art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p.), a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Nie można zatem przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca tę pracę przyjmował.

Pozorności umowy o pracę zachodzi także wówczas, gdy praca jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę. Dla stwierdzenia, że pracownicze podporządkowanie pracownika pracodawcy występuje w treści stosunku prawnego z reguły wskazuje się na takie elementy jak: określony czas pracy i miejsce wykonywania czynności, podpisywanie listy obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy oraz obowiązek przestrzegania norm pracy, obowiązek wykonywania poleceń przełożonych, wykonywanie pracy zmianowej i stała dyspozycyjność, dokładne określenie miejsca i czasu realizacji powierzonego zadania oraz ich wykonywanie pod nadzorem kierownika.

Niewątpliwie zatem w razie faktycznego świadczenia pracy przez pracownika i wypłacania mu wynagrodzenia oraz wykonywania przez pracodawcę innych, typowych obowiązków, nie można uznać, że strony od początku nie zamierzały wywołać jakichkolwiek skutków prawnych umowy o pracę, a jedynie chciały stworzyć u osób trzecich przekonanie , że takie skutki powstają ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2013 r., II PK 299/12, opubl.: www.sn.pl).

Trafnie także w toku postępowania odwoławczego skarżąca argumentowała, iż korzystanie ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego na skutek podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu samo w sobie nie mogłoby być określone jako sprzeczne z prawem. Skorzystanie z ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2006 r., I UK 186/05). Zawarcie więc umowy o pracę wyłącznie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie powoduje nieważności takiej czynności prawnej, jako mającej na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.), jeżeli na jej podstawie praca w reżimie określonym w art. 22 § 1 k.p. faktycznie jest wykonywana. Innymi słowy, motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy założeniu rzeczywistego jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 maja 2015 r., III AUa 1679/14).

Krytyczny ogląd zawierania umów o pracę przez kobiety w zaawansowanej ciąży i ich krótkotrwałe zatrudnienie, rodzące prawo do pełni świadczeń przysługujących z ubezpieczenia społecznego z tytułu macierzyństwa, może uzasadniać poczucie nadużywania prawa, jednak nie jego obejścia. Wady oświadczeń woli dotykające umowy o pracę - nawet powodujące jej nieważność - nie wywierają skutku w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. W tych stosunkach prawną doniosłość ma jedynie zamiar obejścia prawa przez ,,fikcyjne" zawarcie umowy, tj. takie, które nie wiąże się ze świadczeniem pracy, a dokonanie zgłoszenia do ubezpieczenia następuje pod pozorem zatrudnienia (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 29 lutego 2012 r., III AUa 1785/11). Nieważność umowy o pracę nie wywołuje bezpośredniego skutku w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, w których prawną doniosłość ma jedynie taka "pozorność" zawarcia umowy o pracę, która nie wiąże się z wykonywaniem umowy i gdy zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2006 r., II UK 202/05).

Uwzględniając powyższe poglądy należało stwierdzić, że przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwala Sądowi na ustalenie, że umowa o pracę ubezpieczonej i płatnika była prawidłowym tytułem ubezpieczenia w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej.

Nie budziło wątpliwości Sądu, iż płatnik składek Z. Ł., będący z zawodu informatykiem, prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...) w G. od dnia 02 września 2014 r. Z osobowych źródeł dowodowych wynikało jednak, iż Z. Ł. pewne czynności gospodarcze podejmował już wcześniej a wstrzymywał się z formalnym rozpoczęciem wykonywania działalności gospodarczej w związku z oczekiwaniem od marca 2014 r. na dotację z Unii Europejskiej na jej prowadzenie, jaką otrzymał na podstawie projektu w lipcu 2014 r. (złożony projekt uwzględniał zatrudnienie innych osób). Sąd Okręgowy miał więc na uwadze, że część realizowanych przez siebie projektów płatnik zainicjował już na wiosnę 2014 r.

Płatnik składek podjął decyzję o zatrudnieniu ubezpieczonej w prowadzonym przez siebie przedsiębiorstwie od początku jego zarejestrowania, na podstawie rezultatów współpracy z A. A. w okresie poprzedzającym zawarcie umowy o pracę we wrześniu 2014 r. – kiedy wnioskodawczyni wykonywała dla niego czynności jako freelancer (tzw. „wolny strzelec”, specjalista wykonujący konkretne zlecenia bez stałego zatrudnienia), realizując konkretne projekty i zadania. Tym samym faktyczna choć nieformalna współpraca trwała ok. 4-5 miesięcy przed zawarciem umowy o pracę – co wiązało się z, także nieformalnym, podejmowaniem przez płatnika składek pierwszych zleceń, które następnie realizował od września 2014 r. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W związku z nią pomiędzy stronami nie została zawarta żadna umowa.

Sąd Okręgowy miał na uwadze, iż ubezpieczona A. A. posiada wykształcenie średnie; ponadto studiowała historię sztuki na Akademii (...). Uczyła się w czasie liceum rysunku w ramach pomocy w pracy zawodowej stryjowi J. A., który pracował w Wytwórni (...) w P.. Wnioskodawczyni niewątpliwie nie posiada wykształcenia w dziedzinie komputerowej – jest w tym zakresie samoukiem – jednakże, jak podała, grafiką komputerową zajmuje się od 8 lat i z zeznań świadków w powiązaniu z wydrukami wynika, że dysponuje w tym zakresie pewnymi umiejętnościami.

Powyższe okoliczności, tj. kwalifikacje powódki sprawdzone na przestrzeni kilku miesięcy nieformalnej współpracy czynią nawiązanie stosunku pracy pomiędzy stronami w ramach zakwestionowanej przez pozwanego umowy o pracę z dnia 03 września 2014 r. wiarygodnymi, zwłaszcza gdy zestawi się je z potwierdzoną zeznaniami świadków jej stałą obecnością w siedzibie płatnika, kontaktami z klientami dotyczącymi zleceń oraz rodzaju wykonywanej przez wnioskodawczynię pracy i wskazanymi przez nich, bezpośrednio w aktach sprawy (portfolio płatnika) efektami tej pracy w postaci grafik oraz projektów reklamowych oraz stron internetowych.

Podkreślenia wymaga, iż z punktu widzenia płatnika składek, dla przyciągnięcia kontrahentów i pozyskania zleceń, istotnym było także nazwisko wnioskodawczyni – które w branży plastycznej i reklamowej wiązane i kojarzone jest z osobą stryja A. A. tj. J. A., znanym reżyserem, grafikiem, animatorem, scenarzystą, autorem oprawy plastycznej filmów animowanych, profesorem i prorektorem (...) w P..

Ubezpieczona oraz płatnik składek w sposób wiarygodny wyjaśnili obopólne dla nich korzyści z podjęcia współpracy właśnie na podstawie umowy o pracę – która to forma współprac de facto oznaczała dla ubezpieczonej relatywnie niższe wynagrodzenie niż w przypadku pracy freelancera. Z punktu widzenia ubezpieczonej istotniejszym bowiem było, jak to zeznała, zatrudnienie etatowe ze stałymi godzinami pracy, oscylującymi wokół 8:00-16:00, a także wykonywanie pracy w zakresie projektowania materiałów reklamowych, w której nie miała by ona bezpośredniego kontaktu z klientami (co jest dla niej trudne). To zaś wiązało się z ustaleniem sztywnej kwoty wynagrodzenia zasadniczego zamiast, w przypadku pracy freelancera wynagrodzenia ustalanego przy indywidualnych projektach.

Samo ustalone w spornej umowie wynagrodzenie w kwocie 5.200 zł brutto miesięcznie w ocenie Sądu plasuje się, w realiach rynku grafików komputerowyc,h poniżej uśrednionego wynagrodzenia, przewidzianego dla osoby grafika wykonującej pracę ubezpieczonej na podstawie umowy o pracę. Z kolei wynagrodzenie takie było ono korzystne dla płatnika składek, dla którego koszt pracy ubezpieczonej był stały w skali miesiąca i nie był zależny od ustalonego wynagrodzenia dla danego projektu. Wynagrodzenie płatne od danego zrealizowanego przez ubezpieczoną projektu – a więc współpraca z ubezpieczoną jako freelancerem – oznaczałoby konieczność zapłaty przez płatnika łącznie większych kwot niż ustalone w umowie o pracę wynagrodzenie zasadnicze, co jak sam zeznał, miało miejsce kiedy A. A. zachorowała a następnie urodziła dziecko. Wówczas Z. Ł. musiał korzystać z usług zewnętrznych, co wraz z wycofaniem się części klientów, pogorszyło sytuację finansową jego przedsiębiorstwa.

Do ustalonego zatem przez Sąd Okręgowy zakresu obowiązków ubezpieczonej jako pracownika płatnika składek (ustalonego wyłącznie ustnie) należało: wykonywanie projektów logotypów, wizytówek, roll-upów (stojaków reklamowych), informacji graficznych i innych materiałów reklamowych; ustalanie kolorystyki, wizualizacji i prezentacji aplikacji internetowych; projektowanie stron internetowych; utrzymywanie spójności wizualnej projektów; dopasowywanie kolorystyki i charakteru projektów graficznych – a więc szeroko pojęta koordynacja w zakresie wizualizacji i realizacji konkretnych projektów materiałów reklamowych, zarówno drukowanych jak i rozpowszechnianych za pośrednictwem internetu.

Ponadto wnioskodawczyni odpowiadała również za zapewnienie identyfikacji wizualnej, rozpoznawalności i unikatowości reklam powstających w przedsiębiorstwie płatnika.

Co wymaga podkreślenia, i wynika z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, ubezpieczona wykonywała polecenia służbowe bezpośrednio ze strony pracodawcy – wykonując pracę w siedzibie spółki w G. – przy której to pracy była widywana przez świadków - kontrahentów płatnika, którzy kontaktowali się ze skarżącą w przedmiocie zleceń składanych płatnikowi (lub przez niego złożonych), jak również przez osobę, która miała zostać zatrudniona przez płatnika składek jako grafik komputerowy.

S. B. zeznał, iż zlecał płatnikowi wykonywanie stron internetowych, grafik, folderów reklamowych, nadto bywał w siedzibie płatnika w G. kilka razy w tygodniu jesienią-zimą 2014 r., do grudnia tego roku, i konsultował osobiście z ubezpieczoną projekty materiałów reklamowych m.in. (...) i T., widując ubezpieczoną w trakcie pracy nad grafiką komputerową oraz w sytuacji wydawania jej poleceń służbowych przez płatnika; wnioskodawczyni też w obecności S. B. dokonywała zmian projektów zamawianych przez niego materiałów reklamowych (folderów i ulotek).

Z kolei R. R., który zlecał płatnikowi działania reklamowe przedsiębiorstwa (spółki transportowej), w której pozostaje prokurentem, w tym projekt strony internetowej oraz reklam internetowych, osobiście widywał ubezpieczoną przy pracy przy komputerze w siedzibie płatnika w G., wykonując pracę na rzecz i polecenia wydane przez płatnika, konsultując z pracodawcą wykonanie poszczególnych grafik.

Także A. B., który w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w zakresie produkcji materiałów reklamowych, wykonywał na rzecz płatnika zlecenie dotyczące produkcji wizytówek i roll-upów. W związku z problemem ze zleceniem kontaktował się bezpośrednio z A. A. jako osobą prowadzącą zlecenie w przedsiębiorstwie płatnika Z. Ł. – ubezpieczona dosyłała A. B. materiały do realizacji zlecenia, ustalała (zmieniała) formaty palety kolorów, do czego potrzebna jest wiedza i doświadczenie z zakresu grafiki komputerowej. A. B. widywał także ubezpieczoną przy pracy przy komputerze w siedzibie płatnika w G. przy okazji 5-6 spotkań jesienią 2014 r. oraz w relacjach pracowniczych z płatnikiem. Wreszcie należało wziąć pod uwagę również P. G. (1), którego ubezpieczona w okresie września-grudnia 2014 r. szkoliła w siedzibie płatnika składek w G. w zakresie wykonywania stron internetowych (m.in. WordPress), portfolio klientów, obsługi graficznych programów komputerowych w zakresie obróbki zdjęć ( (...)), co związane było z planowanym zatrudnieniem P. G. (1) przez płatnika (do czego ostatecznie nie doszło); w czasie obecności w siedzibie płatnika P. G. (1) widział ubezpieczoną przy pracy nad konkretnymi grafikami komputerowymi oraz był

Sąd Okręgowy uwzględnił przy tym fakt, iż świadkowie S. B., R. R. i P. G. (1) – po okazaniu im przez Sąd obszernego portfolio płatnika składek (k. 5-102 akt sprawy) – wprost, konkretnie i precyzyjnie potrafili wskazać projekty grafik, które zlecali do wykonania (dwóch pierwszych świadków) płatnikowi składek i które konsultowała oraz wykonywała dla nich A. A., jak również grafiki, które w ich obecności w siedzibie płatnika ubezpieczona konsultowała z płatnikiem składek w trakcie ich projektowania lub konkretnie wykonywała (k. 144-146 akt sprawy). A zatem, świadkowie jednoznacznie zidentyfikowali rezultaty pracy ubezpieczonej na rzecz płatnika składek w okazanym im materiale dowodowym.

Czynności wykonywane przez A. A. na rzecz Z. Ł. w spornym okresie w sposób jednoznaczny pozostawały w związku z przedmiotem działalności płatnika składek, odpowiadały także części obowiązków wiążących się z tym konkretnym profilem działalności prowadzonej w formie agencji interaktywnej, zajmującej się szeroko pojętym wykonywaniem projektów graficznych i kreacji reklamowych.

Nie sposób więc podzielić stanowiska pozwanego, iż zamiarem stron umowy o pracę, wbrew jej postanowieniom, nie było świadczenie pracy, lecz wyłącznie uzyskanie przez wnioskodawczynię świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Praca ze strony A. A. na rzecz Z. Ł. niewątpliwie była wykonywana, istniała obiektywna i uzasadniona potrzeba zatrudnienia pracownika biurowego w przedsiębiorstwie płatnika składek – a więc brak jest podstaw do stwierdzenia pozorności umowy o pracę jak również by umowa została zawarta w celu obejścia prawa.

Ustalone i omówione okoliczności niniejszej sprawy prowadzą do wniosku, iż rzeczywiście doszło do zawarcia i wykonywania umowy o pracę pomiędzy A. A. a Z. Ł.. Strony porozumiały się co do rodzaju wykonywanej pracy, miejsca jej wykonywania i wynagrodzenia.

Jak wynika z cytowanego powyżej dorobku judykatury Sądu Najwyższego, o fikcyjności umowy o pracę świadczy zamiar nawiązania stosunku ubezpieczenia społecznego bez rzeczywistego wykonywania tej umowy. Nie jest więc istotne, czy strony zawierające umowę o pracę miały realny zamiar wzajemnego zobowiązania się przez pracownika do świadczenia pracy, a przez pracodawcę do zapewnienia pracy i wynagrodzenia za nią – lecz to, czy taki zamiar stron został w rzeczywistości zrealizowany.

Pozwany organ rentowy zaś w toku postępowania nie wykazał bowiem żadnym obiektywnym dowodem odmiennego stanu rzeczy tj. aby sporna umowa o pracę została zawarta tylko w celu wyłudzenia świadczeń społecznych (pomijając fakt, iż – jak wynika z przytoczonych judykatów – sam taki zamiar, przy faktycznym realizowaniu umowy i świadczeniu pracy, jest z punktu widzenia prawa dopuszczalny).

Zamiarem stron zawierających umowę o pracę jest – również immanentnie związany z faktem bycia pracownikiem – fakt objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Jak już jednak wyjaśniono przy cytowaniu dorobku orzecznictwa okoliczność ta nie może stanowić podstawy dla uznania umowy za nieważną.

Jedynie na marginesie Sąd wskazuje, iż wniosek taki wywiódł również radca prawny pozwanego w wewnętrznej opinii z dnia 06 maja 2015 r. (osobny tom akt ubezpieczeniowych), w której wskazano, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy – a zatem już po wydaniu spornej decyzji z dnia 13 marca 2015 r. – jest niewystarczający do wywiedzenia wniosku o pozorności zatrudnienia ubezpieczonej. Pomimo powyższego, jak również już na tym etapie postępowania odebrania pisemnych zeznań korespondencyjnie od ubezpieczonej oraz osobiście od płatnika składek, pozwany nie dopatrzył się podstaw do weryfikacji spornej decyzji – co skutkowało koniecznością prowadzenia niniejszego sądowego postępowania odwoławczego przed Sądem Okręgowym.

Podsumowując powyższe rozważania Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami (w przypadku art. 58§1 k.c. i art. 83§1 k.c. stosowanymi a contrario) orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

W punkcie II wyroku Sąd Okręgowy, kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. w związku z § 2 ust. 1 i 2 w związku z § 3 ust. 1 w związku z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013 poz. 461 z późn. zm.), zgodnie z wnioskiem ubezpieczonej (punkt 4 – k. 1c akt sprawy), obciążył pozwanego Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. jako stronę przegrywającą, kosztami zastępstwa procesowego ubezpieczonej w kwocie 60 zł, zasądzając je w stawce minimalnej, biorąc pod uwagę rodzaj i stopień zawiłości sprawy, nakład pracy pełnomocnika oraz jego wkład pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia sprawy i dokonania jej rozstrzygnięcia.