Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 lutego 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił E. L. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy uznał za udowodnione 27 lat 5 miesięcy i 6 dni stażu sumarycznego w tym 11 lat i 9 miesięcy stażu pracy w warunkach szczególnych.

W dniu 30 marca 2015 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie E. L. od ww. decyzji, w którym wniósł o jej zmianę. Odwołujący wskazał, że w okresie od 1 grudnia 1989 r. do 18 stycznia 1994 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace załadunkowe i wyładunkowe oraz pracę kierowcy samochodu dostawczego przewożącego materiały niebezpieczne. Ponadto jak zaznaczył E. L. w 1990 r. uzyskał uprawnienia do przewozu materiałów niebezpiecznych (nr 810) a nadto, że prowadził samochody ciężarowe o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony (samochody marki S. o nr rej. (...) K i A. nr rej. (...) B i 102 B).

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że do wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie zaliczono wnioskodawcy okresu zatrudnienia w Wojewódzkiej Kolumnie (...) Sanitarnego w P. od 1 grudnia 1989 r. do 18 stycznia 1994 r. z uwagi na rozbieżności między stanowiskiem pracy wnioskodawcy wymienionym w świadectwie pracy, a stanowiskiem wymienionym w zarządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 12 lipca 1983 r. Pod pozycją 2 punktu 2 wskazane jest bowiem stanowisko robotnika przeładunkowego, a w świadectwie pracy wnioskodawcy wskazano stanowisko kierowcy samochodu dostawczego przewożącego materiały niebezpieczne.

Organ rentowy wskazał, że nie zaliczono wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu od 21 września 1974 r. do 15 lipca 1975 r. (tj. zatrudnienia w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...)) z uwagi na brak świadectwa pracy w warunkach szczególnych a nadto z uwagi na fakt, iż przedłożone dokumenty osobowe wskazują stanowisko kierowcy na przemian z robotnikiem pomocniczym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca E. L. urodził się (...)

E. L. nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku udokumentował 27 lat, 5 miesięcy i 6 dni ogólnego stażu pracy. (okoliczności bezsporne)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia wymiarze 11 lat i 9 miesięcy. (decyzja k.14 akt ZUS)

Od 17 sierpnia 1971 r. E. L. posiada uprawnienia do prowadzenia samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. (okoliczność bezsporna)

E. L. posiadał uprawnienia do przewozu materiałów niebezpiecznych (o numerze 810) w okresie 5 lat od dnia 15 października 1990 r. (zaświadczenie k.7)

W okresie od 4 sierpnia 1975 r. do 18 stycznia 1994 r. wnioskodawca był zatrudniony w Wojewódzkiej Kolumnie (...) Sanitarnego w P. ( (...) K.). (świadectwo pracy k.26 – 27 plik II akt ZUS)

Wystawione przez ww. zakład pracy świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych wskazuje, że wnioskodawca:

- w okresie od 1 września 1980 r. do 30 listopada 1989 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony wymienione w Wykazie A, dział VIII, poz. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.) – na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony wymienionym w wykazie A dział VIII poz. 2 pkt 2 wykazu stanowiącego Załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 roku (Dz.Urz. z 1983 roku Nr 8 poz. 40 z późn. zm.) w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej.

- w okresie od dnia 1 grudnia 1989 roku do dnia 18 stycznia 1994 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przewóz materiałów niebezpiecznych wymienione w Wykazie A, dział VIII, poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.) – na stanowisku kierowcy samochodu dostawczego przewożącego materiały niebezpieczne wymienionym w wykazie A dział VIII poz. 1 pkt 2 wykazu stanowiącego Załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. (Dz.Urz. z 1983 r. Nr 8 poz. 40 z późn. zm.) w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej. (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 12 września 2013 r. k.29 akt ZUS)

W spornym okresie (tj. od dnia 1 grudnia 1989 roku do dnia 18 stycznia 1994 roku) wnioskodawca otrzymał następujące angaże:

-

od dnia 1 grudnia 1989 r. na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego w związku z likwidacją samochodu ciężarowego marki (...),

-

od dnia 1 stycznia 1990 r. na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego plus materiały niebezpieczne,

-

od dnia 1 kwietnia 1990 r. na stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego,

-

od dnia 1 lipca 1990 r. na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego,

-

od dnia 1 października na 1990 r. na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego,

-

od dnia 1 stycznia 1991 r. na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego,

-

od dnia 1 marca 1991 r. na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego plus przewóz materiałów niebezpiecznych,

-

od dnia 1 lipca 1991 r. na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego,

-

od dnia 1 października 1991 r. na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego,

-

od dnia 1 czerwca 1992 r. na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego,

-

od dnia 1 kwietnia 1993 r. na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego,

-

od dnia 1 września 1993 r. na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego,

-

od dnia 1 stycznia 1994 r. na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego. (informacja k.57, angaże k - 58, 59, 61- 63, 65-69, 71-73 w aktach osobowych k.22)

Pismem z dnia 27 lutego 1991 r. pracodawca przyznał wnioskodawcy od dnia 1 sierpnia 1990 r. premię z uwagi na posiadany staż pracy. W treści pisma wynika, że E. L. nie otrzymuje dodatku za pracę w warunkach szczególnych. (pismo k.64 w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.22)

E. L. nie zgłaszał zastrzeżeń do otrzymywanych od pracodawcy angaży. (zeznania wnioskodawcy min.00:03:35 – 00:18:05 protokół z 25.04. 2016 r. w z min.00:11:24 – 00:12:59 protokół z 18.11.2015 r.)

Angaże nie zawsze odpowiadały rzeczywistej pracy, gdyż kierowca samochodu ciężarowego w zależności od sytuacji, mógł prowadzić inny pojazd i nie otrzymywał wówczas nowego angażu. (zeznania świadka J. C. min.00:16:55 – 00:18:22 protokół z 22.02.2016 r.)

W ww. zakładzie pracy znajdowały się 3 samochody ciężarowe o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, w tym jeden marki S. oraz dwa marki A.. Ponadto zakład pracy dysponował 9 samochodami dostawczymi takimi jak N., Ż. czy też Tarpan. (zeznania świadków: P. J. min.00:24:12 – 00:39:58, P. L. min.00:42:46 – 00:48:09 protokół z 18.11.2015 r., J. C. min. 00:09:55 – 00:14:08 protokół z 22.02.2016 r.)

Dopuszczalna ładowność samochodu marki S. A29 wynosiła 5.000 kg. (dowód rejestracyjny pojazdu k.91)

Dopuszczalna ładowność samochodu marki A. (...) wynosiła 3600 kg, a samochód tej marki o numerze rejestracyjnym (...) B należący do pracodawcy wnioskodawcy został wyrejestrowany na stałe w dniu 6 października 1993 r. (dowód rejestracyjny pojazdu k.96)

W spornym okresie pracy wnioskodawca prowadził samochód ciężarowy marki A. i przewoził materiały niebezpieczne takie jak: butle z ciekłym tlenem, acetylen, substancje żrące czy też inne środki chemiczne wykorzystywane w szpitalach. Ponadto samochodem ciężarowym wnioskodawca przewoził opatrunki i materiały gospodarcze. (zeznania świadków: P. J. min.00:24:12 – 00:39:58, P. L. min.00:42:46 – 00:48:09 protokół z 18.11. 2015 r., M. W. min. 00:18:22 – 00:24:09 protokół z 22.02. 2016 r. oraz zeznania wnioskodawcy min.00:03:35 – 00:18:05 protokół z 25 kwietnia 2016 r. w zw. z min.00:05:40 – 00:11:19 protokół z 18.11. 2015 r.)

Oprócz przewozu ww. substancji oraz materiałów E. L. zajmował się przewozem proszków czy też materiałów piśmiennych samochodem marki Ż.. (zeznania wnioskodawcy min.00:03:35 – 00:18:05 protokół z 25.02.2016 r.)

W zależności od rodzaju przewożonego ładunku wnioskodawca jeździł samochodami marki S., A. bądź Ż..

Samochód marki S. był przystosowany do przewozu 3 butli z tlenem, a z kolei A. do przewozu 2 butli z tlenem. Wnioskodawca otrzymywała stosowne dyspozycje i dostarczał do szpitali niezbędne w danym momencie zaopatrzenie. (zeznania świadków: J. C. min.00:04:15 – 00:09:55 oraz M. W. min. 00:18:22 – 00:24:09 protokół z 22,02.2016 r.)

Do obowiązków pracowniczych wnioskodawcy należał załadunek oraz rozładunek butli z tlenem, z których każda ważyła od 80 do 100 kg . (zeznania świadka P. L. min.00:48:09 – 00:50:33 protokół z 18.11.2015 r. oraz zeznania wnioskodawcy min.00:03:35 – 00:18:05 protokół z 25.04.2016 r. w zw. z min.00:12:59 – 00:15:46 protokół z 18.11. 2015 r.)

Wnioskodawca ładował i rozładowywał butle jedynie w sytuacji, gdy je przewoził. E. L. nie mógł przewozić materiałów niebezpiecznych bez posiadania stosownych uprawnień. (zeznania świadka M. W. min. 00:18:22 – 00:25:38 protokół z 22.02.2016 r.)

Wnioskodawca prowadził samochód marki Ż. i dowoził zaopatrzenie do szpitali. (zeznania świadków: J. C. min. 00:04:15 – 00:09:55 oraz M. W. min.00:18:22 – 00:24:09 protokół z 22 lutego 2016 r.)

Kierowcy zatrudnieni w zakładzie pracy otrzymywali dodatek za pracę w warunkach szkodliwych. (zeznania świadków: J. C. min. 00:14:08 – 00:16:55 oraz M. W. min.00:24:09 – 00:25:38 protokół z 22.02.2016 r.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentacji osobowej ze spornego okresu zatrudnienia wnioskodawcy jak i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz zeznań świadków: P. L., P. J., J. C. oraz M. W..

Zgromadzony materiał nie pozostawił wątpliwości, że w całym spornym okresie głównym obowiązkiem pracowniczym wnioskodawcy było prowadzenie samochodu. Niemniej jednak zeznania świadków jak i wnioskodawcy wskazujące na wykonywanie przez niego jedynie obowiązków pracowniczych kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są niespójne. Co istotne, zakład pracy wnioskodawcy dostarczał do szpitali niezbędne w danym momencie zaopatrzenie, a zatem nie sposób przyjąć, że za każdym razem wnioskodawca (już choćby z przyczyny różnorodności przewożonych materiałów) zobowiązany był do prowadzenia samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Ponadto, co godne podkreślenia, świadkowie jak i wnioskodawca wskazywali, że fakt prowadzenia samochodu marki Ż. przez E. L. miał miejsce, przy czym podkreślali, że było to sporadyczne. Przeciwko twierdzeniom, że prowadzenie przez wnioskodawcę samochodu marki Ż. było wyjątkiem świadczą nie tylko otrzymywane przez wnioskodawcę w spornym okresie liczne angaże, ale również fakt braku zanegowania przez E. L. treści angaży (w których wskazano stanowisko kierowcy samochodu dostawczego) w momencie ich otrzymywania jako niezgodnych z rzeczywistością. Sąd miał również na uwadze, iż świadkowie zeznają o zdarzeniach sprzed ponad 20 lat, dotyczących innego pracownika. Naturalne zacieranie w pamięci szczegółów pracy skutkuje brakiem pewności co do ich prawdziwości, szczególnie gdy są sprzeczne z dokumentacją pracowniczą.

W odniesieniu do wykonywania przez wnioskodawcę prac polegających na przewozie oraz załadunku i wyładunku materiałów niebezpiecznych wskazać należy, że świadkowie oraz wnioskodawca byli zgodni, że takie obowiązki wnioskodawca rzeczywiście wykonywał. Niemiej jednak jako wiarygodny okres wykonywania tego rodzaju obowiązków należy uznać jedynie okres od 1 marca 1991 r. do 30 czerwca 1991 r. tj. okres wynikający z otrzymywanych przez wnioskodawcę angaży. Co istotne, aby wykonywać tego rodzaju obowiązki wnioskodawca musiał legitymować się stosownymi uprawnieniami i tym samym nie jest zasadnym przyjęcie, że pracodawca dopuszczałby wnioskodawcę do tego rodzaju pracy nie umieszczając stosownej adnotacji w angażu.

Z tych względów nie można uznać, iż świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 12 września 2013 r. w zakresie w jakim wskazano, że ubezpieczony w okresie od 1 grudnia 1989 r. do dnia 18 stycznia 1994 r. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przewóz materiałów niebezpiecznych jest w pełni wiarygodne. Dokument ten nie odpowiada bowiem treści dokumentacji znajdującej się w aktach osobowych wnioskodawcy. Nadto z twierdzeń wnioskodawcy wynika, iż nie tylko przewodził materiały niebezpieczne, ale także różnego rodzaju materiały gospodarcze, medyczne na potrzeby szpitala.

Sąd zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku, poz.748) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art.184 ust.2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 roku, emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prawo do emerytury na podstawie art.184 ww. ustawy przysługuje ubezpieczonemu, który na dzień wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, czy wykonywał inną pracę i czy pozostawał w zatrudnieniu.

Z treści przepisu art.32 ww. ustawy wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie art.32 ust.4 ww. ustawy wiek emerytalny, o którym mowa w ust.1 rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie którym osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za dotychczasowe przepisy (w rozumieniu art.32 ust.4 ww. ustawy) należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz.43), ale wyłącznie w zakresie regulowanym przez ww. ustawę o emeryturach i rentach, a więc co do wieku emerytalnego, rodzaju prac lub stanowisk oraz warunków, na jakich osobom wykonującym prace określone w ust.2 i ust.3 art. 32 tej ustawy przysługuje prawo do emerytury (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01, OSNAP 2002/10/243 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II UK 31/09, Lex nr 559949).

Zgodnie z treścią §3 i 4 ww. rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W wykazie tym do pracy w szczególnych warunkach zostały zaliczone prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony (Dział VIII punkt 2) oraz ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie (Dział VIII punkt 1).

Prawo do emerytury przewidziane w art.184 w związku z art.32 ustawy emerytalnej ma charakter wyjątkowy, jest odstępstwem od ogólnej reguły dotyczącej warunków przechodzenia na emeryturę, a zatem właściwe przepisy muszą być wykładane w sposób ścisły. Niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca, prowadząca w konsekwencji do wypaczenia idei, że emerytura w wieku wcześniejszym jest wynikiem pracy w obciążających dla zdrowia warunkach. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach. Istotnym warunkiem przyznania świadczenia z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jest stwierdzenie w ramach pełnego wymiaru czasu pracy oddziaływania szkodliwych warunków na organizm pracownika. R. legis instytucji przewidzianej w art.32 ww. ustawy o emeryturach i rentach z FUS opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni.

Stosownie zaś do treści §2 ust.1 ww. rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl §2 ust.2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja §2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, Lex 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, Lex 14625; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, Lex 48778). Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, Lex 34199).

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dopuszczalne jest wykazywanie wszelkimi dowodami okoliczności od których zależą uprawnienia do świadczeń, z ubezpieczenia społecznego, także gdy z dokumentów wynika co innego, bowiem wyłączone jest, stosownie do treści art.473§1 k.p.c., zastosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i przesłuchania stron (art.246 i 247 k.p.c.). Jednak w orzecznictwie (wyroki Sądów Apelacyjnych: w S. z dnia 20 września 2012 roku, III AUa 374/12 Lex 1223476, w Ł. z dnia 3 kwietnia 2013 roku, III AUa 1267/12 - Lex 1312036, w B. z dnia 17 kwietnia 2013 roku, III AUa 10430/12 - Lex 1314677) przyjmuje się, że „dowód tylko z zeznań świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter prawa do emerytury w obniżonym wieku, nie może przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza, gdy fakty wynikające z zeznań świadków nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej. Inaczej mówiąc moc dowodowa zeznań świadków, jest tak niska, że dowody z zeznań świadków nie spełniają wymogu dowodów pewnych, jednoznacznych i precyzyjnych. Z tej zatem przyczyny na takich dowodach nie można oprzeć orzeczenia pozytywnego dla strony.” W tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków czy ubezpieczonego, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych, nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Należy również wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą §2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art.32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art.245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08).

Postępowanie w niniejszej sprawie sprowadziło się do rozstrzygnięcia czy okres pracy wnioskodawcy w Wojewódzkiej Kolumnie (...) Sanitarnego w P. ( (...) K.) od dnia 1 grudnia 1989 roku do dnia 18 stycznia 1994 roku był okresem pracy w warunkach szczególnych.

Poza sporem bowiem pozostawał okres zatrudnienia wnioskodawcy w ww. zakładzie pracy od 1 września 1980 r. do 30 listopada 1989 r. z uwagi na fakt, że został on uwzględniony przez organ rentowy jako okres pracy w warunkach szczególnych.

Wskazać należy, że dla oceny, czy ubezpieczony pracował w szczególnych warunkach ma znaczenie rodzaj powierzanej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Takie stanowisko wielokrotnie zajmował także Sąd Najwyższy (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 stycznia 2008 roku, sygn. akt I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75; z dnia 6 grudnia 2007 roku, sygn. akt III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 4 października 2007 roku, sygn. akt I UK 111/07; z dnia 19 września 2007 roku, sygn. akt III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 14 września 2007 roku, sygn. akt III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325).

Zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał, że ubezpieczony w spornym okresie jedynie od 1 marca 1991 r. do 30 czerwca 1991 r. wykonywał obowiązki pracownicze w szczególnych warunkach. Nie ulega wątpliwości, że zakład pracy zajmował się dostarczaniem materiałów na potrzeby szpitali (w tym substancji niebezpiecznych), a wobec faktu, że wnioskodawca we wskazanym okresie dysponował stosownymi uprawnieniami do przewozu materiałów niebezpiecznych oraz otrzymał stosowny angaż zasadnym jest stwierdzenie, że wykonywane przez niego obowiązki kierowcy samochodu dostawczego przewożącego materiały niebezpieczne należy zaliczyć do prac wymienionych w dziale VIII punkcie 1 wykazu A ww. rozporządzenia.

W odniesieniu zaś do pozostałego spornego okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Wojewódzkiej Kolumnie (...) Sanitarnego w P. ( (...) K.) wskazać należy, że wnioskodawca jakkolwiek posiadał uprawnienia do prowadzenia samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony to jednak nie sposób stwierdzić, że obowiązki te wykonywał stale. Podobnie nie sposób stwierdzić, że w takim samym wymiarze i zakresie wykonywał obowiązki polegające na wykonywaniu ciężkich prac załadunkowych i wyładunkowych materiałów toksycznych, żrących lub parzących w transporcie.

Wskazać należy, że specyfika zakładu pracy wnioskodawcy polegała na tym, że zakład ten zajmował się dostarczaniem materiałów wykorzystywanych w szpitalach (w tym materiałów niebezpiecznych) zgodnie z zamówieniem. Do wykonywania powierzonych zadań wykorzystywano w zakładzie pracy zarówno samochody dostawcze oraz ciężarowe i to rodzaj zamówienia decydował o wykorzystaniu samochodu określonego rodzaju. Zasadnym jest zatem przyjęcie, że do dostarczania butli z tlenem wykorzystywano samochody ciężarowe, a co do przewozu innego rodzaju materiałów wykorzystywano samochody dostawcze. Co również istotne w zakładzie pracy ilość samochodów dostawczych przekraczała znacząco ilość samochodów ciężarowych co z kolei świadczy o tym, że większość dostaw wykonywano właśnie takimi samochodami. Podkreślenia wymaga również fakt, że wnioskodawcy od dnia 1 grudnia 1989 r. powierzono obowiązki kierowcy samochodu dostawczego z uwagi na likwidację samochodu marki S., a zatem w zakładzie pracy nie było potrzeby utrzymywania dotychczasowej ilość samochodów ciężarowych.

Co jednak istotne, otrzymany przez wnioskodawcę angaż na stanowisko kierowcy samochodu dostawczego nie był jednorazowym, a kolejne angaże (za wyjątkiem angażu określającego obowiązki wnioskodawcy od 1 marca 1991 r.) potwierdzały, że wnioskodawca wykonuje obowiązki kierowcy samochodu dostawczego. Nie sposób wykluczyć, że wnioskodawca , z uwagi na posiadane uprawnienia, prowadził w spornym okresie samochód ciężarowy i z uwagi na specyfikę zamówienia zajmował się załadunkiem butli z tlenem, ale to te właśnie czynności, w świetle dokumentacji osobowej wnioskodawcy, miały zdaniem Sądu charakter sporadyczny, a nie jak wskazywali świadkowie i wnioskodawca były głównymi obowiązkami wykonywanymi przez E. L..

Reasumując z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż ubezpieczony nie spełnia wszystkich warunków do przyznania prawa do emerytury określonych w art.184 ust.1 ww. ustawy. Wprawdzie ubezpieczony skończył 60 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, wykazał staż pracy na dzień 1 stycznia 1999 roku ponad 25 lat, jednak nie wykazał, że do 1 stycznia 1999 roku pracował co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych.

Wobec powyższego podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.

30 maja 2016 r.