Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Marek Zwiernik

Protokolant st. sekr. sądowy Aneta Symeryak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 stycznia 2016 roku

sprawy z odwołania A. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G.

z dnia 20 sierpnia 2015 roku znak nr (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

z udziałem zainteresowanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

o wysokość podstawy wymiaru składek

I.  Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 20 sierpnia 2015 roku znak nr (...) w ten sposób, że ustala podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, chorobowe i wypadkowe A. P. na kwotę 3.942,67 złotych od dnia 01 kwietnia 2015 roku.

II.  W pozostałym zakresie odwołanie oddala.

III.  Koszty procesu wzajemnie znosi.

SSO Marek Zwiernik

Sygnatura akt: VI U 758/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 sierpnia 2015 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie A. P. podlegającej ubezpieczeniom jako pracownik płatnika składek (...) Sp. z o.o. wynosi: za kwiecień 2015 roku - 1 750,00 zł, za maj 2015 roku – 758,33 zł. Powołał się na częściową nieważność umowy w oparciu o art. 58 § 2 i 3 Kodeksu cywilnego, w części określającej wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej. Wskazał, że ustalone w umowie o pracę wynagrodzenie skarżącej na kwotę 5 645,41 zł jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Ubezpieczona A. P. odwołała się decyzji organu rentowego. Podniosła, że decyzja ta jest całkowicie bezzasadna albowiem skarżąca już od samego początku założenia spółki (...) w 2014 roku kierowała jej działalnością i jest jej jedynym prezesem. Na początku 2015 roku spółka podjęła działania mające na celu rozszerzenie zakresu jej działalności. W marcu 2015 roku na staż do spółki przyszła J. B.. W tym samym miesiącu spółka zatrudniła przedstawiciela handlowego – M. P. oraz przyjęła na praktykę studencką K. M.. Ze względu na rozszerzenie działalności spółki i znaczący wzrost obowiązków A. P. w dniu 1 kwietnia 2015 roku spółka zawarła z nią umowę o pracę. Żadna z pracujących w spółce osób nie posiadała takiego doświadczenia zawodowego oraz kompetencji (w tym znajomości języków obcych) jak skarżąca. W rzeczywistości bowiem do obsługi zakresu obowiązków przypadających na odwołującą potrzeba aż trzech innych, mniej doświadczonych pracowników. Niezrozumiałe jest więc zdaniem ubezpieczonej dlaczego jako najbardziej wartościowy pracownik skarżąca miałaby zarabiać mniej lub tyle, co pozostali pracownicy z mniejszym doświadczeniem i mniejszymi umiejętnościami. Spółka realnie dysponowała i nadal dysponuje środkami finansowymi na wypłatę pracownikom takich wynagrodzeń, jakie ustalone zostały w umowach, w tym w umowie o pracę wnioskodawczyni.

Pozwany organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w spornej decyzji.

(...) Sp. z o.o. nie zajęła stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 marca 2014 roku przed notariuszem M. K. stawili się A. P. i M. W. (1) celem zawiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pod nazwą (...). Przedmiotem działalności spółki jest:

- działalność związana z tłumaczeniami,

- działalność związana z wyszukiwaniem miejsc pracy i pozyskiwaniem pracowników,

- działalność agencji pracy tymczasowej,

- pomoc społeczna z zakwaterowaniem i bez zakwaterowania dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych,

- opieka dzienna nad dziećmi,

- działalność usługowa związana z administracyjną obsługą biura.

Wspólnikami spółki zostali A. P. (91 udziałów o łącznej wartości nominalnej 4 550,00 zł) i M. W. (1) (9 udziałów o łącznej wartości nominalnej 450,00 zł).

3 kwietnia 2014 roku spółka została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...).

28 listopada 2014 roku w siedzibie spółki odbyło się nadzwyczajne zgromadzenie wspólników zainteresowanej, w trakcie którego podjęto uchwałę o ustanowieniu M. W. (1) pełnomocnikiem do zawierania i aneksowania w imieniu spółki umów o pracę z członkiem zarządu – A. P..

4 grudnia 2014 roku zainteresowana zawarła z A. P. umowę o pracę na pół etatu, z wynagrodzeniem 875,00 zł miesięcznie. W imieniu spółkę umowę podpisał M. W. (1). Ubezpieczona została zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw rekrutacji. Do obowiązków odwołującej należało: przeprowadzanie procesów rekrutacji pracowników, tworzenie i prowadzenie baz danych, prace biurowe. Przed zatrudnieniem przeszła niezbędne badania lekarskie.

/ Dowód : dokumenty w aktach organu rentowego: akt notarialny k. 12 – 18, lista wspólników k. 19, oświadczenie o wniesieniu wkładów, umowa o pracę k. 26, zakres czynności k. 28 – 29, protokół k. 79, zaświadczenie lekarskie k. 32;

odpis KRS k. 14 – 16

zeznania ubezpieczonej k. 90 – 90v /

W okresie od 2 grudnia do 3 grudnia 2014 roku ubezpieczona odbyła szkolenie, którego celem była aktualizacja i uzupełnienie wiedzy i umiejętności z zakresu przepisów i zasad bezpieczeństwa higieny pracy, zagrożeń związanych z wykonywaną pracą i metod ochrony przez tymi zagrożeniami, postępowania w razie wypadku i w sytuacjach zagrożeń.

Za 2014 roku zainteresowana spółka zanotowała zysk w wysokości 13 102,64 zł, przy obrotach w wysokości 61 760,00 zł. Natomiast za I półrocze 2015 roku strata spółki wyniosła 14 826,74 zł, przy obrotach w wysokości 49 001,51 zł.

W roku 2014 i 2015 spółka podpisała pięć umów o stałej współpracy z kontrahentami: 13 czerwca 2014 roku z (...), 8 lipca 2014 roku z (...), 15 września 2014 roku z S. K. P. A., 25 marca 2015 roku z (...), w dniu 17 sierpnia 2015 roku z (...) Sp. z o.o. Sp. k.

1 marca 2015 roku zainteresowana zatrudniła M. P. na stanowisko przedstawiciela handlowego, na pełen etat, z wynagrodzeniem 1 750,00 zł.

9 marca 2015 roku do spółki skierowana została celem odbycia stażu z Urzędu Pracy J. B..

W okresie od 2 marca 2015 roku do 30 kwietnia 2015 roku praktykę studencką odbyła w spółce K. M., z którą następnie w dniu 28 kwietnia 2015 roku zainteresowana zawarła umowę zlecenie numer (...). Do jej obowiązków należało: przeprowadzanie procesów rekrutacji pracowników, tworzenie i prowadzenie baz danych oraz zamieszczanie ogłoszeń w internecie.

Z końcem kwietnia 2015 roku współpracę ze spółką zakończył M. P., a na jego miejsce przyjęta została J. K., z wynagrodzeniem 1 750,00 zł.

21 maja 2015 roku M. W. (1) i D. W. zawarli umowę darowizny udziałów, której przedmiotem była darowizna udziałów w kapitale zakładowym (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. D. W. nabył 9 udział w kapitale zakładowym spółki o wartości 45,00 zł każdy, których łączna wartość nominalna wynosi 450,00 zł.

15 czerwca 2015 roku A. P. udzieliła D. W. prokury samoistnej.

W sierpniu 2015 roku J. B. ukończyła staż i została zatrudniona przez spółkę na pełen etat na podstawie umowy o pracę z dnia 11 sierpnia 2015 roku, z wynagrodzeniem 2 500,00 zł.

27 sierpnia 2015 roku zainteresowana zawarła z M. W. (2) umowę zlecenie.

/ Dowód: dokumenty w aktach organu rentowego: zaświadczenie k. 33 – 34, sprawozdanie finansowe k. 58 - 76, rachunek zysków i strat k. 55, bilans k. 56 – 57, lista płac k. 42 – 54, umowa darowizny udziałów k. 21 – 23, oświadczenie o udzielenie prokury k. 24, zgoda na powołanie prokurenta k. 25;

umowy k. 18 – 46, umowa o odbyciu stażu k. 49 – 51, umowa o pracę k. 52, skierowanie k. 54, umowa zlecenia k. 55, umowa o pracę k. 57, umowa o pracę k. 60, umowa zlecenie k. 62 /

Ubezpieczona A. P. posiada wykształcenie wyższe magisterskie – filolog germanista. Przed podjęciem zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. pracowała jako sprzedawca przy obsłudze klienta w (...) S.A. w G., jako specjalista do spraw rekrutacji w (...) Sp. z o.o. oraz w Agencji (...) zajmując się tłumaczeniem dokumentów na język niemiecki i przeprowadzaniem procesów rekrutacji pracowników. Bardzo dobrze posługuje się językiem niemieckim, zaś komunikatywnie angielskim, rosyjskim i szwedzkim.

W dniu 1 kwietnia 2015 roku ubezpieczona podpisała ze spółką aneks do umowy o pracy z dnia 4 grudnia 2014 roku, w wyniku którego A. P. objęła stanowisko kierownika zespołu do spraw rekrutacji z wynagrodzeniem 5 645,41 zł. Zakres obowiązków ubezpieczonej uległ znacznemu zwiększeniu. Od tej chwili skarżąca zobowiązana została do kierowania grupą pracowników, nadzorowania pracowników, przeprowadzania szkoleń pracowników i wprowadzania ich w system pracy, nawiązywania kontaktów z potencjalnymi, nowymi kontrahentami, rozliczania podatków, tworzenia i prowadzenia baz danych oraz prac biurowych.

Od dnia 15 maja 2015 roku A. P. przebywała na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby w czasie ciąży.

/ Dowód: dokumenty w aktach organu rentowego: aneks do umowy o pracę k. 27, zakres czynności k. 30 – 31, zwolnienie lekarskie k. 3;

zeznania ubezpieczonej k. 90 – 90v /

Pismem z dnia 17 lipca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. zawiadomił ubezpieczoną o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie ustalenia obowiązku podlegania do ubezpieczeń społecznych oraz podstaw wymiaru składek na te ubezpieczenia A. P. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę z (...) Sp. z o.o. w G..

Decyzją z dnia 20 sierpnia 2015 roku pozwany stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie A. P. wynosi: za kwiecień 2015 roku - 1 750,00 zł, za maj 2015 roku – 758,33 zł.

Ubezpieczona odwołała się od tej decyzji.

/ Dowód: dokumenty w aktach organu rentowego: zawiadomienie k. 81, decyzja k. 83 – 90. /

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie częściowo zasługiwało na uwzględnienie.

W zaskarżonej decyzji organ rentowy zakwestionował ustalone w aneksie do umowy o pracę wynagrodzenie A. P. w kwocie 5 645,41 zł jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Pozwany podnosił, że tak ustalone wynagrodzenie jest rażącą wygórowane i znacznie odbiega od wynagrodzeń pozostałych pracowników zatrudnionych w spółce. Tym samym naruszało zasadę równego traktowania ubezpieczonych bowiem tego rodzaju działanie odbywa się kosztem innych uczestników systemu ubezpieczeń społecznych. W związku z tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. W.. ustalił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne A. P. za kwiecień 2015 roku - 1 750,00 zł, za maj 2015 roku – 758,33 zł.

Organ rentowy nie kwestionował faktu zatrudnienia wnioskodawczyni w oparciu o umowę o pracę, a więc nie kwestionował samego tytułu ubezpieczenia. Z tego powodu przyjąć należało, że tytułem do ubezpieczenia była umowa o pracę odwołującej zawarta z zainteresowaną spółką.

Odwołująca nie zgodziła się z decyzją pozwanego wskazując, że działanie organu rentowego jest nielogiczne i mogłoby zostać uznane za dyskryminację pracownika w świetle przepisów Kodeksu pracy. Ubezpieczona jako pracownik z najwyższymi kompetencjami wśród zatrudnionych w spółce osób zasługuje bowiem na stosunkowo wyższe wynagrodzenie. Zainteresowana stale się rozwija, zatrudnia pracowników, jej stan finansowy jest stabilny, przez cały okres istnienia spółka była wypłacalna i posiada środki na wypłatę swoim pracownikom wynagrodzeń w ustalonych w umowach kwotach.

Zgodnie z art. 58 § 1. K.c. „czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. § 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. § 3. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

Organ rentowy ma prawo kwestionować umowę o pracę pod kątem jej ważności przez pryzmat art. 58 K.c. Dopuszcza to zarówno doktryna, jak i judykatura, co potwierdzają liczne orzeczenia Sądu Najwyższego. Zgodnie z judykatami Sądu Najwyższego: „Zakład Ubezpieczeń Społecznych może kwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa” (wyrok z dnia 19 maja 2009 roku w sprawie III UK 7/09 publikowany w LEX nr 509047). W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2009 roku w sprawie III UK 70/08 czytamy : „strony zawierające umowę - także umowę o pracę - mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) tego stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego” (art. 353 ¹ K.c. w związku z art. 300 K.p.).

Z punktu widzenia art. 18 § 1 K.p., umówienie się pomiędzy pracownikiem a pracodawcą na wyższe od najniższego wynagrodzenie jest dopuszczalne, to należy pamiętać, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego, lecz także wzgląd na interes publiczny. Ocena wysokości wynagrodzenia umówionego przez strony stosunku pracy powstaje także, jako istotna kwestia jurydyczna, gdyż na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych ustalanie podstawy wymiaru składki z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy oparte jest na zasadzie określonej w art. 6 ust. 1 i art. 18 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 i art. 4 pkt 9, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z tymi przepisami, podstawą składki jest przychód w rozumieniu przepisów wypłaty pieniężne. Dosłowne ich odczytanie może prowadzić do wniosku, że dla ustalenia wysokości składek znaczenie decydujące i wyłączne ma fakt dokonania wypłaty wynagrodzenia w określonej wysokości. Należy jednak pamiętać, że umowa o pracę wywołuje skutki nie tylko bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą, lecz także dalsze, pośrednie, w tym w dziedzinie ubezpieczeń społecznych kształtuje ona stosunek ubezpieczenia społecznego, określa wysokość składki, a w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Są to skutki bardzo doniosłe, zarówno z punktu widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), jak i interesu publicznego, należy zatem uznać, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych. Co więcej, godziwość wynagrodzenia - jedna z zasad prawa pracy - zyskuje dodatkowy walor aksjologiczny; w prawie ubezpieczeń społecznych istnieje bowiem znacznie mocniejsza, niż w prawie pracy, bariera działania w ramach prawa, oparta na wymagającym ochrony interesie publicznym i zasadzie solidarności ubezpieczonych. Względność zasady godziwości wynagrodzenia, wyrażająca się koniecznością odniesienia się nie tylko do potrzeb pracownika, ale także świadomości społecznej oraz ogólnej sytuacji ekonomicznej i społecznej, nie powinna budzić wątpliwości. W związku z tym, nadmiernemu uprzywilejowaniu płacowemu pracownika, które w prawie pracy mieściłoby się
w ramach art. 353 ^{( 1)} K.c., w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, można przypisać - w okolicznościach każdego konkretnego wypadku - zamiar nadużycia świadczeń przysługujących z tego ubezpieczenia. Należy bowiem pamiętać, że alimentacyjny charakter tych świadczeń oraz zasada solidaryzmu wymagają, żeby płaca - stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki - nie była ustalana ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej i zapewniającej godziwe utrzymanie oraz żeby rażąco nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji żeby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej. Jest tak również dlatego, że choć przepisy prawa ubezpieczeń społecznych w swej warstwie literalnej odnoszą wysokość składek do wypłaconego wynagrodzenia, to w rzeczywistości odwołują się do takiego przełożenia pracy i uzyskanego za nią wynagrodzenia na składkę, które pozostaje w harmonii
z poczuciem sprawiedliwości w korzystaniu ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego - zarówno w zakresie zgodności z prawem, jak i zasadami współżycia społecznego - może być prowadzona przez ZUS. Organ rentowy nie jest ograniczony wyłącznie do zakwestionowania faktu wypłacenia wynagrodzenia w ogóle lub we wskazanej kwocie, ani tylko prawidłowości wyliczenia, lecz może ustalać stosunek ubezpieczenia społecznego na ściśle określonych warunkach, będąc niezwiązanym nieważną czynnością prawną (w całości lub w części). Realna możliwość takiej kontroli powstaje po przekazaniu przez płatnika raportu miesięcznego, przedkładanego zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W raporcie płatnik przedstawia m.in. dane o tytule ubezpieczenia i podstawie wymiaru składek oraz dokonuje zestawienia należnych składek na poszczególne ubezpieczenia. Dane te mogą być zakwestionowane zarówno przez ubezpieczonego, jak i przez ZUS (por. D. Wajda [w:] B. Gudowska, J. Strusińska-Żukowska, Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz art. 41, Nb 17) Wydawnictwo C. H. Beck Warszawa 2011).

Na okoliczność ustalenia charakteru pracy ubezpieczonej od 1 kwietnia 2015 roku sąd dopuścił dowód z jej przesłuchania. A. P. posiada doświadczenie zawodowe w branży zajmującej się rekrutacją pracowników i tłumaczeniem dokumentów na język niemiecki. W stopniu zaawansowanym posługuje się językiem niemieckim. Posiada wykształcenie wyższe magisterskie – filolog germanista. W związku z podpisaniem aneksu do umowy o pracę w dniu 1 kwietnia 2015 roku znacznemu zwiększeniu uległ zakres jej obowiązków o kierowanie i nadzorowanie nowozatrudnionych w spółce pracowników a także rozliczanie podatków.

W ustalonym stanie faktycznym sąd stwierdził, że wynagrodzenie za pracę ustalone dla odwołującej w aneksie do umowy o pracę nie było usprawiedliwione, a przy analizie szerokich aspektów zatrudnienia skarżącej, nie można uznać go także za wynagrodzenie godziwe i właściwe. Nie ulega wątpliwości, że zakres czynności ubezpieczonej od 1 kwietnia 2015 roku uległ zwiększeniu i był znacznie szerszy niż zakres obowiązków pozostałych pracowników spółki. W okresie bezpośrednio poprzedzającym zatrudnienie odwołującej działalność zainteresowanej wykazywała jednak stratę finansową (za I półrocze 2015 roku strata spółki wyniosła 14 826,74 zł, przy obrotach w wysokości 49 001,51 zł). Zainteresowana jako przedsiębiorca kierujący się realiami finansowymi własnej działalności winna zatem podjąć działania zmierzające do zatrudnienia pracownika z wynagrodzeniem bardziej odpowiadającym możliwościom finansowym firmy. Całościowa analiza zaoferowanego i zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że ustalone przez strony w aneksie do umowy o pracę wynagrodzenie na poziomie 5 645,41 zł, w realiach niniejszej sprawy nie może zostać uznane za właściwe. Niemniej realia przedmiotowej sprawy dają jednak podstawę do przyjęcia jako sprawiedliwego miernika poziomu wynagrodzenia należnego odwołującej na poziomie 3 942,67 zł przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej obowiązującego w chwili podpisywania aneksu do umowy o pracę. W ocenie Sądu jest to bardziej odpowiedni poziom wynagrodzenia niż przyjęty przez pozwanego w zaskarżonej decyzji, w szczególności przy uwzględnieniu, że odwołująca miała wykonywać pracę na stanowisku kierowniczym, a zatem konieczne było zróżnicowanie jej płacy, choćby w stosunku do poziomu wynagrodzenia uzyskiwanego przez pozostałych pracowników spółki.

W tym miejscu Sąd wskazuje, że reguły dowodzenia w procesie cywilnym nakładają na każdą stronę postępowania obowiązek przedstawienia dowodów (art. 3 K.p.c.). Z kolei ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 K.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 K.c.). Stąd też na odwołującej ciążył obowiązek przedstawienia dowodów dla udowodnienia spornych okoliczności. (art. 232 K.p.c.) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1997 r., I CKU 45/96, OSNC 1997 r., nr 6-7, poz. 76). Odwołująca kwestionowała ustalenia organu rentowego, który przyjął w zaskarżonej decyzji, iż adekwatnym wynagrodzeniem za pracę skarżącej będzie kwota 1 750,00 zł (kwiecień 2015 r.) i 758,33 zł (maj 2015 r.). Zatem to na odwołującej ciążył obowiązek wykazania na jakim poziomie kształtuje się wynagrodzenie osób piastujących stanowisko kierownika zespołu do spraw rekrutacji. Nie stanowi takiego dowodu wyłącznie oświadczenie ubezpieczonej, że w związku z wykonywaniem takiego zakresu obowiązków jaki na niej spoczywał wynagrodzenie ustalone w aneksie do umowy o pracę było w pełni usprawiedliwione. Oświadczenie takie stanowi jedynie subiektywną ocenę skarżącej, która nie przedłożyła żadnego dowodu z którego by wynikało, że rzeczywiście kierownik do spraw rekrutacji uzyskuje wynagrodzenie na wskazanym poziomie.

Jednym z najistotniejszych kryterium godziwości (sprawiedliwości) wynagrodzenia za pracę, jest ekwiwalentność wynagrodzenia wobec pracy danego rodzaju, przy uwzględnieniu kwalifikacji wymaganych do jej wykonywania, jak też ilości i jakości świadczonej pracy (art. 78 K.p.). Mając na względzie ustalony w sprawie stan faktyczny oraz treść art. 13 K.p. stwierdzić należy, iż oczywistym jest, że przymiot „niegodziwości” będzie posiadała przede wszystkim płaca rażąco za niska. Nie oznacza to jednak tego, że znamię „niegodziwości” nie może również dotknąć płacy rażąco za wysokiej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2001 r., I PKN 563/00, OSNP 2002 Nr 4, poz. 90).Z uwagi na powyższe, brak jest przeciwwskazań do tego, by postanowienia umowy o pracę dotyczące wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą mogłyby być oceniane przez pryzmat zasad współżycia społecznego, jako nieważne w części przekraczającej granice godziwości, a zatem w sytuacji ich nadmiernej (rażąco nieproporcjonalnej) wysokości. Względność zasady godziwości wynagrodzenia, wyrażająca się koniecznością odniesienia się nie tylko do potrzeb pracownika, ale także świadomości społecznej oraz ogólnej sytuacji ekonomicznej i społecznej, nie powinna budzić jakichkolwiek wątpliwości. Mimo, iż postanowienia umowy o pracę, które nadmiernie uprzywilejowują płacowo danego pracownika, w prawie pracy mieściłoby się w ramach art. 353 ¹ K.c., to w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, można by im było - w okolicznościach każdego konkretnego wypadku - przypisać zamiar nadużycia świadczeń przysługujących z tego ubezpieczenia. Jest to związane z alimentacyjnym charakterem tych świadczeń oraz z zasadą solidaryzmu, które wymagają, żeby płaca - stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki - nie była ustalana ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej i zapewniającej godziwe utrzymanie oraz żeby rażąco nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji, żeby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej. Jest tak również dlatego, że choć przepisy prawa ubezpieczeń społecznych w swej warstwie literalnej odnoszą wysokość składek do wypłaconego wynagrodzenia, to w rzeczywistości odwołują się do takiego przełożenia pracy i uzyskanego za nią wynagrodzenia na składkę, które pozostaje w harmonii z poczuciem sprawiedliwości w korzystaniu ze świadczeń z ubezpieczenia, udzielanych z zasobów ogólnospołecznych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 grudnia 2012 r., III AUa 420/12, LEX nr 1220514).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy, Sąd wskazuje, iż mimo to, że strony stosunku prawnego zgodnie z treścią art. 353 ¹ K.c. mają autonomię w kształtowaniu treści umowy i pracodawca ma prawo ustalać wysokość wynagrodzenia za świadczoną pracę zgodnie z własnym uznaniem i możliwościami finansowania, to nie oznacza to jednak, że umówienie się na wypłatę wynagrodzenia wyższego niż godziwe, czyli niebędące rzeczywistym odzwierciedleniem jakości świadczonej pracy jest dopuszczalne - nawet jeśli ustalenia odnośnie wynagrodzenia są wynikiem kompromisu między stronami umowy. Autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega bowiem ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego, lecz także wzgląd na interes publiczny. Mając na uwadze zakres obowiązków odwołującej związany z zawarciem aneksu do umowy o pracę, a także poziom kwalifikacji skarżącej, stwierdzić należy, że wysokość wynagrodzenia ustalona w tym aneksie nie była adekwatna i zasadna. Zainteresowana powierzyła ubezpieczonej wykonywanie między innymi następujących czynności: kierowanie grupą pracowników, nadzorowanie ich pracy, przeprowadzanie szkoleń pracowników i wprowadzanie ich w system pracy, a także rozliczanie podatków. Zważyć jednak należy, że odwołująca nigdy wcześniej nie kierowała zespołem pracowników ani nie prowadziła szkoleń dla pracowników oraz nie rozliczała podatków. Wręcz sama potrzebowała niezbędnych szkoleń w tym zakresie, które jak sama wskazała, odbyła na początku 2015 roku. Posiadała co prawda doświadczenie zawodowe w prowadzeniu procesu rekrutacji jednak nie było to doświadczenie wieloletnie, bo wynosiło niecałe dwa lata. Mimo, że w sprawie nie zostało wykazane w jakich przedziałach ustalane jest wynagrodzenie kierowników zespołów do spraw rekrutacji, Sąd z doświadczenia życiowego jest w stanie wywnioskować, że wynagrodzenie na tak wysokim poziomie jak ustalone w aneksie do umowy o pracę, uzyskują pracownicy doświadczeni, kierownicy dużych zespołów pracowników, a nie zespołów małych, którzy podejmują się wykonywania tej funkcji po raz pierwszy. Sąd nie kwestionuje zdolności interpersonalnych skarżącej, jej umiejętności, wiedzy. Należy jednak uwzględnić fakt, że odwołująca doświadczenie kierownicze dopiero „zdobywała” a zatem logicznym jest, że rozsądny pracodawca najpierw ustaliłby z pracownikiem wysokość wynagrodzenia na poziomie niższym niż znane z doświadczenia życiowego przeciętne wynagrodzenie uzyskiwane przez osoby na podobnym stanowisku, posiadające wieloletnie doświadczenie kierownicze. Uzasadniony jest zatem pogląd, że racjonalny pracodawca, nawet jeśli pracownik posiada pożądane przez pracodawcę cechy i umiejętności, osobie nieposiadającej kwalifikacji i doświadczenia zaproponuje na początek niższe wynagrodzenie i umowę na czas określony, albo na okres próbny, po to aby ocenić i sprawdzić, czy pracownik sprosta stawianym mu wymaganiom i oczekiwaniom. Ewentualnie w późniejszym czasie w celu docenienia starań i pracy danego pracownika, zasadnym jest przyznanie mu wyższego wynagrodzenia.

Jak słusznie wskazał organ rentowy, każdy z zatrudnionych w spółce pracowników miał niższe wynagrodzenie niż A. P.. Niemniej jednak żaden z tych pracowników nie posiadał również takich kwalifikacji jak ubezpieczona (znajomość języka niemieckiego w stopniu zaawansowanym, prowadzenie procesów rekrutacji pracowników). M. P. i J. K. otrzymali minimalne wynagrodzenie, niemniej jednak w realiach naszego kraju otrzymywanie takiego właśnie wynagrodzenia przez osoby dopiero co wchodzące na rynek pracy i niedoświadczone, wymagające przeszkolenia nie jest sytuacją niespotykaną. Organ rentowy nie może na zasadach dobrowolności ustalać podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne przyjmując, że wszyscy zatrudnieni w firmie pracownicy – bez względu na posiadane wykształcenie, kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz zakres obowiązków – winni otrzymywać takie samo wynagrodzenie. Wówczas bowiem mogłoby dojść do sytuacji odwrotnej w której to odwołująca otrzymywałaby wynagrodzenie rażąco zaniżone.

Biorąc pod uwagę umiejętności i wykształcenie ubezpieczonej oraz zakres jej obowiązków Sąd ustalił podstawę wymiaru składek A. P. na ubezpieczenie emerytalno – rentowe, chorobowe i wypadkowe na kwotę 3 942,67 zł.

Mając na uwadze, że wiarygodność dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w tym w aktach ubezpieczeniowych nie była kwestionowana w trakcie postępowania przez żadną ze stron, zatem również Sąd uznał je za miarodajne dla dokonania ustaleń w niniejszej sprawie. Sąd dał wiarę również zeznaniom ubezpieczonej jako spójnym, logicznym i znajdującym potwierdzenie w zebranych w sprawie dokumentach.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 K.p.c., Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku, zaś w pozostałym zakresie tj. ponad ustaloną kwotę 3 942,67 zł odwołanie ubezpieczonej oddalił.

O kosztach procesu orzeczono w oparciu o treść art. 100 K.p.c., dokonując ich wzajemnego zniesienia albowiem obie strony wygrały i przegrały sprawę w porównywalnym stosunku.

SSO Marek Zwiernik