Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 czerwca 2016r.

Sąd Rejonowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca SSR Stanisława Pilińska

Protokolant st. prot. sąd. M. J.

po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2016r. na rozprawie sprawy

z wniosku M. B.

z udziałem (...) SA w G.

o zapłatę i ustanowienie odpłatnej służebności przesyłu

postanawia: 1) oddalić wniosek;

2) zasądzić od wnioskodawcy M. B. na rzecz uczestniczki (...) SA w G. kwotę 257,00 zł (dwieście pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

3) nakazuje ściągnąć od M. B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Słupsku kwotę 1.438,03 zł (jeden tysiąc czterysta trzydzieści osiem złotych 03/100) tytułem kosztów sądowych;

Sygn. akt I Ns 274/14

UZASADNIENIE

Wnioskodawca M. B.wystąpił z wnioskiem o zasądzenie od uczestnika kwoty 44.996,50 zł tytułem odszkodowania jako 10 - letniej rekompensaty za zajmowanie przez uczestniczkę nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...), obręb (...), położonej przy ul. (...)w S.a stanowiącej własność wnioskodawcy , za okres począwszy od 1.VI.2002r. do 1.VI.2012r. , zasądzenie kosztów postepowania oraz ustanowienie odpłatnej służebności przesyłu , przy przyjęciu kwoty 4.499,50 zł jako odpłatności w stosunku rocznym , począwszy od 1.VI.2012r. i przy ustaleniu iż stanowi ona 8% wartości gruntu zajętego przez uczestniczkę bez tytułu prawnego . Na tej nieruchomości znajdują się urządzenia elektroenergetyczne w postaci linii elektroenergetycznej 15 kV .

W związku z zarzutem uczestniczki postępowania dot. zasiedzenia służebności przesyłu , wnioskodawca podniósł iż uczestniczka jest następcą prawnym jednoosobowej spółki akcyjnej Skarbu Państwa - Zakład (...) SA , powstałej na mocy aktu administracyjnego z 9.VII.1993r. i ta data może stanowić początek biegu zasiedzenia , zarówno w dobrej jak i w złej wierze . Jednak akt administracyjny nie stanowił o przeniesieniu jakiegokolwiek majątku poprzedniego dysponenta urządzeniami elektroenergetycznymi . Wskazał też na fakt ewentualnego przerwania biegu zasiedzenia , zawezwaniem do próby ugodowej w 2012r.

Uczestniczka postępowania (...) Spółka Akcyjnaw G.wniosła o oddalenie roszczeń i zasądzenie kosztów postępowania. Wskazała iż na przedmiotowej nieruchomości przebiega fragment elektroenergetycznej linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV , oznaczonej obecnie nr ruchowym (...)poprzednie oznaczenie nr (...) , która została wybudowana w latach przedwojennych a w 1979r. odbył się jej remont kapitalny . Odbiór techniczny i przekazanie linii do eksploatacji po remoncie nastąpił 13.XI.1979r.

Podniosła zarzut zasiedzenia służebności przesyłu na powyższej nieruchomości z dniem 2.II.2009r. Uznała iż początkowa data biegu zasiedzenia tej służebności to 13.XI.1979r. Precyzyjnie ustalenie biegu zasiedzenia zależne jest od ustalenia statusu prawnego nieruchomości obciążonej w dacie sfinalizowania kapitalnego remontu i jeżeli przesądzone zostanie iż nieruchomość ta w tej dacie miała status nieruchomości Skarbu Państwa , to poprzednikowi prawnemu uczestniczki należałoby przypisać dobrą wiarę w wejściu w jej posiadanie . Powołała się przy tym na prawomocne orzeczenie wydane w sprawie IX Ns 363/12 przez Sąd Rejonowy w Słupsku , stwierdzające iż nabyła przez zasiedzenie z dniem 1.II.2009r. służebność przesyłu , w zakresie linii napowietrznej średniego napięcia nr 143 ale na innej działce gruntu .

Wskazała też iż jest następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) , przy czym w wyniku podziałów i przekształceń poprzedników prawnych , ostatecznie uczestniczka nabyła przez zasiedzenie służebność przesyłu .

Zakwestionowała również wysokość żądanego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu , które jest znacznie zawyżone w stosunku do wartości nieruchomości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości gruntowej , stanowiącej działkę niezabudowaną o nr (...) o powierzchni 3,4312 ha , położonej w S.przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą nr (...). Przez działkę przebiega fragment elektroenergetycznej linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV , oznaczonej obecnie nr ruchowym 143, którą wybudowano w okresie przedwojennym.

/ dowód: bezsporne , wypis z księgi wieczystej k. 6 – 13 /.

W 1979r. odbył się remont kapitalny tej linii , która biegnie od S. (...) do rozdzielni S. w miejscowości P. . Na podstawie protokołu odbioru technicznego przekazano ją 13.XI.1979r. do eksploatacji Zakładowi (...) w S. .

/ dowód: inwentarz z natury k. 403 – 404 , protokół odbioru technicznego k. 405 – 406 oraz akta I C 3082/13 k. 108 – 111 / .

Wnioskodawca zawezwał uczestniczkę postępowania do próby ugodowej , do której nie doszło na rozprawie wyznaczonej przez Sąd Rejonowy Gdańsk - Północ w Gdańsku 4.I.2013r.

/ dowód: protokół k. 54 / .

Na podstawie zarządzenia nr(...)Naczelnego Dyrektora Zjednoczenia (...)z 12.VIII.1975r. w związku z dostosowaniem terenowej organizacji energetyki do podziału administracyjnego kraju , ustalono iż zakłady energetyczne działają na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym , wchodzące w skład Zakładów (...)w skład których wchodzi obok innych - Zakład (...), obejmujący obszar województwa (...), przy czym zarządzeniem nr (...)Naczelnego Dyrektora Zakładów (...)w B.z 10.V.1978r. w sprawie działania Zakładu (...)ustalono że w Zakładach (...)w B.działa Zakład (...)według zasad wewnętrznego pełnego rozrachunku gospodarczego .

Zarządzeniem nr(...) Prezesa Rady Ministrów z 30.XII.1989r. w sprawie podziału niektórych przedsiębiorstw z grupy we wspólnocie (...)i (...)Brunatnego podziałowi uległ m. in. przedsiębiorstwo państwowe (...)w B.w wyniku którego powstało m.in. przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...)z siedzibą w S..

Kolejnym zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu nr (...) O./(...)z 9.VII.1993r. oraz aktem notarialnym z 12.VII.1993r. dokonano przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...)w S.w jednoosobowa spółkę akcyjną Skarbu Państwa . Następnie spółka ta w wyniku połączenia wchodziła w skład spółki akcyjnej (...) SA, która zmieniła nazwę na (...) SAi ostatecznie przyjęła nazwę uczestniczki tj. (...) SAw G..

/ dowód: zarządzenia : nr 13 - k. 207 – 209 , nr 57 z załącznikiem - k. 210 – 217 , nr 205/O./93 – k. 218 – 219 , akt notarialny k. 226 – 237, postanowienie k. 238 /.

Sąd zważył co następuje:

bezsporne jest iż przez nieruchomość stanowiącej działkę nr (...) , będącej własnością wnioskodawcy , przebiega fragment elektroenergetycznej linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV , oznaczonej obecnie nr ruchowym 143, którą wybudowano przed I wojną światową .

Uczestniczka postępowania podniosła podstawowy zarzut dotyczący zasiedzenia służebności przesyłu , który zdaniem sądu , okazał się zasadny.

W odpowiedzi na wniosek wnioskodawcy , uczestniczka podniosła iż posiada tytuł prawny do korzystania z przedmiotowej nieruchomości tj. nabyła prawo służebności przesyłu linii napowietrznej 15 kV o nr 143 z dniem 2.II.2009r. , przy czym początek biegu zasiedzenia , jej zdaniem , przypadał na 13.XI.1979r. tj. w dacie kiedy wykonano remont kapitalny linii napowietrznej nr 143 .

Prawo nabyte przez uczestniczkę postępowania w drodze zasiedzenia jest służebnością odpowiadającą treści służebności przesyłu . Przed dniem 3.VIII.2008r. służebność o treści odpowiadającej służebności mogła być nabyta przez zasiedzenie na podstawie art. 292 kc , który przewidywał nabycie służebności gruntowej przez zasiedzenie , w wypadku gdy polegało na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia , przy zastosowaniu odpowiednio przepisów o nabyciu własności nieruchomości. Natomiast z tą datą została wprowadzona konstrukcja prawna służebności przesyłu zgodnie z art. 305 ¹ - 305 /4 kc. Przepisy te miały na celu potwierdzić dotychczasową praktykę orzeczniczą , która przyjmowała możliwość ustanowienia na nieruchomości służebność gruntową , pozwalającej na korzystanie ze znajdujących się na niej urządzeń przesyłowych przez przedsiębiorcę wykorzystującego je w swojej działalności gospodarczej. Również Sąd Najwyższy potwierdził w dwóch swoich uchwałach / z 17.I.2003r. , III CZP 73/02 – OSNC 2003r. , nr 11, poz. 142 i z 7.X.2008r. , III CZP 89/08 , Biul. SA 2008r. , nr 10 s. 7 / możliwość nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej o cechach odpowiadających służebności przesyłu , która ostatecznie została uregulowana w przepisach wyżej powołanych .A zatem przed wprowadzeniem do kodeksu cywilnego osobnej regulacji służebności przesyłu możliwe było nabycie przez zasiedzenie służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorcy , określonego mianem przedsiębiorcy przesyłowego.

Wprawdzie uczestniczka nie przedłożyła konkretnego dowodu świadczącego iż linia napowietrzna 15 kV o nr 143 została wybudowana przed pierwszą wojną światową, jednak z dokumentu w postaci inwentarza spisu z natury i z protokołu technicznego i przekazania do eksploatacji wynika iż linia ta została wybudowana w 1912r. a w 1979r. przeprowadzono jej remont kapitalny i oddano ją do eksploatacji 13.XI.1979r. Zakładowi (...) w S..

Do 1.II.1989r. obowiązywała zasada jednolitej własności państwowej stanowiąca iż państwowe osoby prawne , w tym przedsiębiorstwa państwowe , nie mogły nabywać praw na nieruchomości na własną rzecz , tylko na rzecz Skarbu Państwa . Należy jednak uznać iż do tej daty państwowe osoby prawne wykonywały we własnym imieniu uprawnienia zmierzające do nabycia prawa własności bądź służebności przez zasiedzenie. Przedsiębiorstwa państwowe , którym był Zakład (...) w S. , posiadały osobowość prawną i daleko posuniętą samodzielność w obrocie , odpowiadały w pełnym zakresie za swoje zobowiązania i gospodarowały wydzielonym im mieniem ogólnonarodowym , w tym wykonując w stosunku do tego mienia uprawnienia właścicielskie związane z korzystaniem , pobieraniem pożytków i rozporządzaniem , choć w tym ostatnim przypadku w zakresie ograniczonym, na podstawie ustawy z 25.IX.1981r. o przedsiębiorstwach państwowych / t.j. Dz.U. 2002r. nr 112, poz.981 ze zm. /.

I choć przedsiębiorstwa państwowe nie mogły nabyć praw na nieruchomości na własną rzecz , tylko na rzecz Skarbu Państwa , to jednak , jak wyżej wskazano, wykonywały we własnym imieniu uprawnienia zmierzające do nabycia mienia właśnie na rzecz Skarbu Państwa , w tym posiadanie nieruchomości i służebności gruntowych zmierzające do nabycia prawa własności bądź służebności przez zasiedzenie. Stosownie do art. 10 ustawy z 28.VII.1990r. / Dz.U. nr 55 , poz. 321 / nowelizującej kodeks cywilny, jeżeli przed dniem wejścia w życie ustawy w/w istniał stan , który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości , zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie , przy czym termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy , lecz nie więcej niż o połowę. A zatem należało uznać iż bieg terminu zasiedzenia służebności przesyłu zaczął biec od 1.X.1990r. , przy czym uległ skróceniu o okres od 1.II.1989r. do 1.X.990r.

Ponieważ zgodnie z art. 292 kc do nabycia w drodze zasiedzenia służebności gruntowej stosuje się odpowiednio przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie , stąd do zasiedzenia służebności gruntowej wymagany jest upływ oznaczonego czasu posiadania , którego długość jest uzależniona od dobrej lub złej wiary posiadacza , przy czym ważna jest chwila uzyskania posiadania . Przy uwzględnieniu treści art.172 kc posiadacz służebności gruntowej nabywa służebność , jeżeli ją posiadał nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz w dobrej wierze , a jeżeli uzyskał posiadanie w złej wierze , do nabycia służebności przez zasiedzenie wymagany jest upływ trzydziestu lat.

Biorąc pod uwagę powyższe , należało uznać iż poprzednik prawny uczestniczki

postępowania przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) w S. wszedł w posiadanie służebności linii napowietrznej w dobrej wierze , / jest to zgodne ze stanowiskiem Sądu Okręgowego w Słupsku – postanowienie z 12.IV.2013r. , sygn.. akt IV Ca 157/13 /.

Dodatkowo należało wskazać iż w sprawie IX Ns 363/12 Sąd Rejonowy w Słupsku prawomocnym postanowieniem z 30.VII.2013r. stwierdził zasiedzenie służebności przesyłu przez uczestniczkę postępowania urządzeń elektroenergetycznych w postaci linii napowietrznej średniego napięcia o nr 143 , czyli części tej samej linii będącej przedmiotem niniejszego postępowania ale przebiegającej przez inną działkę gruntu / postanowienie z uzasadnieniem k. 407 – 419 /.

A zatem termin zasiedzenia służebności przesyłu linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV , o nr 143 , przebiegającej przez nieruchomość wnioskodawcy upłynął z dniem 1.II.2009r.

Wnioskodawca zawezwał do próby ugodowej uczestniczkę postępowania w 2012r. , czyli po fakcie stwierdzenia zasiedzenia , stąd nie doszło do przerwania biegu zasiedzenia.

Z powyższych względów wniosek należało oddalić.

O kosztach postepowania orzeczono w myśl art. 520 §1 kpc , wobec oddalenia wniosku wnioskodawcy obciążono go kosztami postępowania poniesionymi przez uczestniczkę , jak też stosownie do treści art.83 ust. w zw. z art. 113 ustawy z 28.VII.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych / j. t. Dz.U. 2014r, poz. 1025 ze zm./ nakazano ściągnąć od wnioskodawcy na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Słupsku tytułem kosztów sądowych - wynagrodzenie biegłego , pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Słupsku.