Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym w dniu 21 października 2015 roku ( data nadania przesyłki poleconej k. 21v) powód R. G., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...), domagał się zasądzenia od pozwanego Szpitala (...) Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w W. kwoty 12.854,05 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Żądanie pozwu obejmowało także zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa. Dodatkowo powód dochodził kwot tytułem rekompensaty stanowiącej równowartość zryczałtowanego odszkodowania w kwocie po 40 euro, przeliczonego po średnim kursie ogłoszonym przez NBP ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie ujęte w poszczególnych fakturach stało się wymagalne. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że pozwany nie regulował należności za sprzedane oraz dostarczone ręczniki papierowe i papier toaletowy na podstawie umowy z dnia 13 marca 2015 roku. Mimo skierowania do pozwanego wezwania do zapłaty, płatność nie nastąpiła ( pozew k. 2 – 3v, koperta k. 21).

W dniu 30 października 2015 roku Sąd Rejonowy dla (...)w W., w sprawie o sygn. akt II Nc 28085/15, wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym w całości uwzględniono żądanie pozwu ( nakaz zapłaty k. 25).

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany wniósł sprzeciw, zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa, jak również o zasądzenie kosztów procesu. Pozwany podniósł niewłaściwe określenie terminu liczenia ustalonych odsetek – w jego ocenie powinny być one liczone od 21 października 2015 roku, tj. od dnia wymagalności, a nie od 20 października. Na wypadek uwzględnienia powództwa pozwany wnosił o odstąpienie od obciążania go kosztami gdyż miało to być uzasadnione jego szczególnie trudną sytuacją finansową.

W uzasadnieniu stwierdzono, iż okoliczności przywołane w pozwie przez powoda budzą wątpliwości. Ponadto w ocenie pozwanego rekompensata za koszty odzyskania należności w równowartości 40 euro dotyczą całości należności, a nie kwot jednostkowych wynikających z poszczególnych faktur. Ponadto powód nie wykazał, co na te koszty się złożyło ( sprzeciw od nakazu zapłaty k. 27-30).

W piśmie z dnia 18 marca 2016 roku ( data prezentaty Sądu) powód odniósł się do zarzutów pozwanego podniesionych w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Powód potrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i podkreślił, iż nie ma podstaw do wskazywania poniesionych kosztów odzyskiwania należności w przypadku ograniczenia roszczenia o zapłatę rekompensaty do równowartości kwoty 40 euro. Dodatkowo stwierdzono, że wniosek pozwanego o odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami procesu jest nieuzasadniony. Zdaniem powoda za niedopuszczalną należy uznać praktykę przerzucania ciężaru finansowania zadań publicznych z ustawowo zobowiązanych podmiotów publicznych na podmioty prywatne, które w dobrej mierze zawarły umowy, na podstawie których dokonywały dostaw ( odpowiedź na sprzeciw od nakazu zapłaty - k. 52-54)

Na rozprawie w dniu 5 maja 2016 roku pełnomocnik powoda podtrzymał stanowisko. W imieniu pozwanego na rozprawie nikt się nie stawił ( pismo powoda k. 52-54, protokół rozprawy k. 60-61).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. G., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) jako „wykonawca” zawarł w dniu 16 marca 2015 roku ze Szpitalem (...) Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej w W. jako „zamawiającym” umowę nr (...) w wyniku rozstrzygniętego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego, na mocy której wykonawca zobowiązał się dostarczać ręczniki papierowe i papier toaletowy na adres Szpital (...) ZOZ ul. (...) w W. (§ 1 ust. 1 i § 3 ust. 5). Wartość umowy wynosiła 80.512,11 zł brutto, wyliczona przy zastosowaniu cen jednostkowych brutto określonych w załączniku do umowy (§ 2 ust. 1).

Stosownie do § 4 ust. 1 płatność miała być realizowana sukcesywnie po dostawie przedmiotu umowy do zamawiającego, w terminie do 60 dni od daty dostarczenia do miejsca dostawy na podstawie wystawianych faktur – przelewem na konto podane na fakturze. Zgodnie z § 3 ust. 4 za datę realizacji rozumie się datę podpisania na fakturze przez osobę, o której mowa w § 3 ust. 6 umowy, potwierdzenia wykonania dostawy. ( umowa k. 9-11)

Za dostawę ręczników papierowych i papieru toaletowego R. G. wystawił następujące faktury VAT:

-

(...) na kwotę 3.557,16 złotych, płatną do dnia 17 sierpnia 2015 roku,

-

FAS/31/07/2015 na kwotę 3.739,45 złotych, płatną do dnia 11 września 2015 roku,

-

FAS/7/08/2015 na kwotę 4.954,93 złotych, płatną do dnia 3 września 2015 roku,

( faktury VAT k. 12-14).

Wobec braku uiszczenia przez Szpital (...) Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej powyższych należności w terminach oznaczonych w dokumentach, R. G. wezwał Szpital do spłaty przedmiotowego zadłużenia wraz z należnymi odsetkami ( wezwanie do zapłaty k. 15, potwierdzenia odbioru k. 16-17).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów złożonych do akt przez stronę powodową. W odniesieniu do dokumentów, które zostały przedłożone w formie zwykłych kserokopii, strony nie zakwestionowały rzetelności ich sporządzenia ani nie żądały złożenia przez stronę przeciwną ich oryginałów (zgodnie z art. 129 kpc). Również i Sąd badając te dokumenty z urzędu, nie dopatrzył się w nich niczego, co uzasadniałoby powzięcie jakichkolwiek wątpliwości co do ich wiarygodności i mocy dowodowej, dlatego stanowiły podstawę dla poczynionych w sprawie ustaleń. W ocenie Sądu dowody te, w zakresie, w jakim stanowiły podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych, tworzą razem zasadniczo spójny i nie budzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to zasługujący na wiarę materiał dowodowy. Dodatkowo czyniąc ustalenia faktyczne Sąd uwzględnił zgodne twierdzenia stron w trybie art. 229 kpc oraz twierdzenia strony, którym przeciwnik nie zaprzeczył w trybie art. 230 kpc.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie. Nie ulega wątpliwości, iż podstawę merytorycznego rozstrzygnięcia każdej sprawy cywilnej stanowi materiał procesowy (tzn. fakty i dowody) zebrany w toku postępowania, o czym przesądza treść art. 316 § 1 i art. 328 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz. U. z 2014 roku, poz. 101 ze zm., powoływany dalej w skrócie jako kpc). Jednak zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (tj. Dz. U. z 2016 roku, poz. 380 ze zm., powoływany dalej w skrócie jako kc) oraz art. 232 kpc to strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powyższe przepisy stanowią normatywną podstawę zasady kontradyktoryjności, zgodnie z którą ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. To one są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania, do nich należy gromadzenie materiału i wreszcie to one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6–7, poz. 76, z glosą A. Zielińskiego, Palestra 1998, nr 1–2, s. 204; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1997 roku, II CKN 70/96, OSNC 1997, nr 8, poz. 113). Zatem w niniejszej sprawie to powód był zobligowany do wykazania, iż zgodnie z przepisami prawa cywilnego i postanowieniami łączącej stronę umowy, pozwany jest zobowiązany do uiszczenia na jego rzecz kwoty 12.854,05 złotych. Dokonując analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, iż wykazano istnienie po stronie pozwanej takiego obowiązku, co w efekcie skutkowało podjęciem merytorycznego rozstrzygnięcia w postaci uwzględnienia powództwa w całości.

Należy podkreślić, iż pozwany nie kwestionował wysokości należności wynikających z wystawionych przez powoda faktur i dołączonych do pozwu, jak również faktu otrzymania od powoda ręczników papierowych i papieru toaletowego w ilościach wskazanych w tych fakturach. Wprawdzie w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniósł, iż nie doszło do dostarczenia towaru zgodnie z umową, ale powyższe twierdzenie nie zostało w żaden sposób udowodnione czy choćby sprecyzowane. Zasadne są natomiast twierdzenia powoda, iż pozwany nigdy nie kwestionował faktu otrzymania towaru – na odebranych fakturach nie poczyniono w tym przedmiocie żadnych wzmianek, nie ma także dowodu kierowania do powoda wezwań do wykonania umowy.

Pozwany zaprzeczył jednak temu, że wynikająca z nich wierzytelność stała się wymagalna we wskazanym w pozwie terminie – dlatego wymagalność odsetek, zdaniem pozwanego, powinno się datować od dnia 21 października 2015 roku. Co prawda pozwany stwierdził, że w pozwie nie zostało wykazane, iż należności z tytułu wystawianych faktur były rozliczane, jednakże w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie budziło to najmniejszych wątpliwości. Data wymagalności każdej kwoty została bowiem wyraźnie wskazana na dokumentach przedstawionych przez powoda.

Jak wskazano wyżej, zgodnie z § 4 ust. 1 umowy termin zapłaty wynosił 60 dni od chwili doręczenia pozwanemu faktury VAT. Ponadto zgodnie z § 3 ust. 4 umowy, za datę realizacji przedmiotu umowy rozumie się datę podpisania na fakturze przez osobę, o której mowa w § 3 ust. 6 umowy. Za przekroczenie terminu płatności zamawiający był zobowiązany do zapłaty odsetek w wysokości odsetek za zwłokę, od wartości niezapłaconej faktury.

Za dostawę ręczników papierowych i papieru toaletowego R. G. wystawił następujące faktury VAT:

- (...) na kwotę 3.557,16 złotych, płatną do dnia 17 sierpnia 2015 roku,

- FAS/31/07/2015 na kwotę 3.739,45 złotych, płatną do dnia 11 września 2015 roku,

- FAS/7/08/2015 na kwotę 4.954,93 złotych, płatną do dnia 3 września 2015 roku.

Nie ulega zatem wątpliwości, iż powyższe faktury zostały wystawione i termin płatności został w nich ustalony zgodnie z § 4 ust. 1 umowy – za wyjątkiem faktury (...), gdzie omyłkowo datę płatności określono na 3 września 2015 roku, a nie 3 października 2015 roku. Ponadto odsetki skapitalizowane zostały prawidłowo obliczone na dzień 19 października 2015 roku, a pozew został złożony w dniu 20 października 2015 roku ( koperta k. 21). Tym samym nie został naruszony art. 482 § 1 kc.

Zgodnie z przepisem art. 481 § 1 kc, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Stosownie natomiast do art. 482 § 1 kc, od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy.

Należy także wskazać, iż w świetle art. 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. poz. 403 ze zm.) (dalej utzth) przepisy tej ustawy stosuje się do transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są przedsiębiorcy i m.in. podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 roku, Nr 113, poz. 759, ze zm.) – a więc m.in. jednostki sektora finansów publicznych. Art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (tj. Dz. U. z 2013 roku, poz. 885 ze zm.) wskazuje, iż są nimi m.in. samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej. W świetle powyższego przepisu nie ulegało wątpliwości, iż stosunki prawne pomiędzy stronami niniejszego procesu regulują także postanowienia w/w ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Powód dochodził w niniejszej sprawie także należności w oparciu o art. 10 ust. 1 w/w ustawy zgodnie z którym wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, bez wezwania, przysługuje od dłużnika z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równowartość kwoty 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. Rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, przewidziana w art. 10 ust. 1 utzth, przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że koszty te zostały poniesione. Roszczenie o rekompensatę w wysokości 40 euro powstaje po upływie terminów zapłaty ustalonych w umowie lub ustalonych zgodnie z art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 4 tej ustawy ( vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 roku, III CZP 94/15, Biuletyn Sądu Najwyższego 2015/12/11).

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd uznał za zasadne żądanie pozwu dotyczące zasądzenia na rzecz powoda kwot na podstawie art. 10 ust. 1 utzth – w stosunku od każdej przeterminowanej faktury. Faktura VAT (...) była płatna do dnia 17 sierpnia 2015 roku. Na koniec lipca 2015 roku średni kurs euro ogłoszony przez NBP wynosił 4, (...) (Tabela nr (...) z dnia 2015-07-31), a zatem równowartość 40 euro to 165,95 złotych.

Z kolei faktura VAT (...) była płatna do dnia 11 września 2015 roku. Na koniec sierpnia 2015 roku średni kurs euro ogłoszony przez NBP wynosił 4, (...) (Tabela nr (...) z dnia 2015-08-31), a zatem równowartość 40 euro to 169,38 złotych.

Finalnie faktura VAT (...) była płatna do dnia 3 października 2015 roku. Na koniec września 2015 roku średni kurs euro ogłoszony przez NBP wynosił 4, (...) (Tabela nr (...) z dnia 2015-09-30), a zatem równowartość 40 euro to 169,54 złotych. Zasadność zasądzenia równowartości kwot po 40 euro od każdej faktury wynikała z faktu, iż wierzytelności dochodzone w niniejszej sprawie powstały przed dniem 1 stycznia 2016 roku, kiedy to weszła w życie nowelizacja art. 10 utzth wprowadzona ustawą z dnia 9 października 2015 roku o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1830). Zgodnie z art. 55 ust. 1 w/w ustawy nowelizującej do transakcji handlowych (…) zawartych przed dniem wejścia w życie powyższej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. Dopiero z dniem 1 stycznia 2016 roku został dodany do art. 10 ustęp 3 wskazujący, iż równowartość kwoty 40 euro przysługuje od transakcji handlowej, a nie poszczególnych faktur.

Zasadne było także żądanie zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda należności stwierdzonych opisanymi powyżej fakturami VAT (łącznie 12.854,05 złotych) wraz z ustawowymi odsetkami. Biorąc bowiem pod uwagę fakt, iż terminy płatności wystawionych przez powoda powyższych faktur VAT za dostarczone pozwanemu ręczników papierowych i papieru toaletowego zostały w większości prawidłowo określone, a od dnia następnego pozwany pozostawał już w opóźnieniu w zapłacie należności z powyższego tytułu, zasadne jest zasądzenie od niego od tych dat na rzecz powoda odsetek oraz kwot tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem, który Sąd w składzie niniejszym w pełni podziela, faktura, w której określony został termin jej płatności, jest wezwaniem do zapłaty w rozumieniu art. 455 kc (vide: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2005 roku, IV CK 28/05, Lex nr 180911). Dlatego taką właśnie kwotę, na podstawie wymienionych wcześniej przepisów oraz art. 535 § 1 kc, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda jak w punkcie I sentencji wyroku.

Ponadto zasądzając odsetki ustawowe od powyższej kwoty, Sąd uwzględnił nowelizację przepisu art. 481 § 2 kc, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku. Do 31 grudnia 2015 roku przepis ten stanowił, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Zgodnie natomiast z obecnym brzmieniem, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Stąd też, od dnia 20 października 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku Sąd zasądził odsetki ustawowe, zaś od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty – odsetki ustawowe za opóźnienie.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwany przegrał proces w całości, wobec czego powinien zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty procesu wynoszące 3.060 złotych, na które składają się: opłata sądowa od pozwu – 643 złote, wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym– 2.400 złotych (ustalone zgodnie z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, tj. Dz. U. z 2013 roku, poz. 490 ze zm.) powiększone o opłatę skarbową od dokumentu pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.

Jednocześnie Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania art. 102 kpc, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie taki wypadek nie zachodzi. Sprzeczne z zasadą słuszności wyrażoną w powyższym przepisie byłoby nieobciążenie pozwanego kosztami procesu poniesionymi przez powoda w sytuacji, gdy pozwany swoim niesumiennym postępowaniem doprowadził do zainicjowania procesu. Pozwany nie zaprzeczał okolicznościom faktycznym przytoczonym przez powoda. Takie działanie nie zasługuje na ochronę szczególnie, że powoduje powstanie po stronie kontrahenta kosztów związanych z prowadzeniem procesu. Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz treść przepisów prawa, Sąd orzekł jak w sentencji.

Zarządzenie: (...)