Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2016 roku

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. VII Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Cisak-Nieckarz

Protokolant: sekr. sądowy Dawid Lesiakowski

przy udziale oskarżyciela publicznego: funkcjonariusza KP w G. R. O.

po rozpoznaniu w dniach 12.02.2016 roku, 04.04.2016 roku oraz 04.05.2016 roku

sprawy W. M. (1) , c. A. i T. z domu B., ur. (...) w P. (...)

obwinionej o to, że:

W dniu 2 kwietnia 2015 roku około godz. 15:00, w miejscowości W., ul. (...) oraz ul. (...), powiatu (...), województwa (...), uszkodziła drzwi wejściowe do mieszkania oblewając je czerwoną farbą na szkodę S. M. oraz M. C. (1)

tj. o czyn z art. 124 kw

1.  obwinioną W. M. (1) uniewinnia od popełnienia zarzucanego jej czynu;

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata J. H. prowadzącej Kancelarię Adwokacką w P. (...) kwotę 354,24 zł (trzysta pięćdziesiąt cztery złote dwadzieścia cztery grosze) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej obwinionej przez obrońcę ustanowionego z urzędu;

3.  koszty postępowania przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt VII W 472/15

UZASADNIENIE

Oskarżyciel publiczny postawił W. M. (1) zarzut popełnienia czynu polegającego na tym, że w dniu 2 kwietnia 2015r. około godz. 15.00, w miejscowości W., ul. (...) oraz ul. (...), powiatu (...), województwa (...), uszkodziła drzwi wejściowe do mieszkania oblewając je czerwona farbą na szkodę S. M. oraz M. C. (1), tj. o czyn z art. 124 kw.

W toku przewodu sądowego ustalono następujący stan faktyczny:

Budynek mieszkalny przy ul. (...) w W. należy do zasobów Gminy W..

/dowód: pismo przedstawiciela Gminy W. – k. 117/

Znajdujący się w tym budynku: lokal mieszkalny oznaczony numerem (...) zajmuje wraz z rodziną S. D. (1), natomiast lokal oznaczony numerem (...) – M. C. (1). W. M. (1) zajmuje natomiast lokal nr (...).

Po tym jak na przełomie marca/kwietnia 2015 roku S. D. (1) wprowadziła się do mieszkania nr (...) przy ul. (...), dzieliła łazienkę z W. M. (1). Wskazana domagała się od nowych lokatorów wsparcia finansowego na remont wspólnej łazienki. S. D. (1) odmówiła, tłumacząc odmowę trudną sytuacją finansową, a nadto zasięgnęła informacji, iż remont pomieszczeń nie należy do obowiązków lokatora.

/ dowód: zeznania świadka S. D. (1) – k. 98, 99v

zeznania świadka M. C. (1) – k. 5v, 98v, 99 /

W dniu 2 kwietnia 2015 roku około godz. 15.00 W. M. (1) oblała czerwonym pigmentem drzwi (obite drewnianymi lakierowanymi panelami) do mieszkań oznaczonych numerami (...).

S. D. (2) wyszła na korytarz, po tym jak usłyszała hałas przy drzwiach jej mieszkania, te były już oblane pigmentem.

M. D. usłyszała puknięcie do drzwi, wyszła na korytarz. Drzwi jej mieszkania były już oblane pigmentem. W. M. (1) odrzuciła w tym momencie butelkę z pigmentem pod drzwi mieszkania numer (...), butelka wpadła do jednego z butów wystawionych przed drzwiami tego mieszkania. M. C. (1) podniosła butelkę i zwróciła się do W. M. (1).

/ dowód: częściowo zeznania świadka S. D. (1) – k. 98

zeznania świadka M. C. (1) – k. 5v, 98v- 99

dokumentacja fotograficzna – k. 45 z akt sprawy (...)SR w P.

S. D. (1) usunęła zabrudzenia drzwi w ten sposób, że umyła ciepłą wodą z dodatkiem środka myjącego. Czynność tę powtarzała, ponieważ pigment zasechł, ostatecznie użyła zmywacza do paznokci lub denaturatu. M. C. (1) także zmyła pigment, jakim zostały oblane drzwi jej mieszkania i bliskie ich sąsiedztwo.

/ dowód: częściowo zeznania świadka S. D. (1) – k. 98-98v

zeznania świadka M. C. (1) – k. 98v /

Drzwi nie były wymieniane, właściciel nieruchomości – Gmina W. nie podejmował żadnych czynności naprawczych w stosunku do wskazanych wyżej drzwi, prowadzono odkażanie pomieszczeń.

/ dowód: częściowo zeznania świadka S. D. (1) – k. 98, 99v

zeznania świadka M. C. (1) – k. 5v, 98v, 99

pismo przedstawiciela Gminy W. – k. 117

kopia faktury Vat – k. 119/

W. M. (1) ma 38 lat. Legitymuje się średnim wykształceniem, z zawodu technik rolnik, pobiera rentę w wysokości 650 złotych, panna, nie ma nikogo na utrzymaniu, bez majątku. Nie była karana.

/ dane wskazane przez obwinioną do protokołu rozprawy – k. 97/

W. M. (1) nie jest chora psychicznie, ani upośledzona umysłowo. Występują u wskazanej zakłócenia czynności psychicznych pod postacią zaburzeń osobowości paranoicznej, oraz uzależnienia od alkoholu w okresie deklarowanej abstynencji. Jest zdolna do udziału w toczącym się postępowaniu, w jego toku wymaga pomocy obrońcy, aby prowadzić skuteczną obronę.

/opinia biegłego psychiatry – k. 41-45/

Obwiniona W. M. (1) nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu. Jak wyjaśniła, w tym dniu w ogóle nie przebywała na ulicy (...). Rano, wraz z narzeczonym wyjechała na wieś, bo w dniu 26 marca przeprowadzili się do miejscowości P.. Rano spakowali się, przyjechał po zainteresowanych kolega narzeczonego obwinionej - M. A. (1). Zabrał obwinioną i jej narzeczonego M. B. (1), jadąc do pracy. Narzeczony obwinionej przebrał się i pojechał także do pracy, zaś W. M. cały dzień została na wsi. Przed godz. 15.00 pytała bratową narzeczonego – M. B. (2) czy może powiesić pranie. Przed godziną 16.00 M. B. przyjechał z pracy. Zjedli obiad i siedzieli.

Uzupełniająco obwiniona dodała, że w dniu 1 kwietnia była na pogrzebie ciotki w W.. Została na noc w mieszkaniu, a rano, około godz. 5.30 przyjechał M. A. (1).

Jak nadto wyjaśniła obwiniona, w W. przebywała w dniach 10 kwietnia oraz 13 kwietnia 2015r., przy czym w ostatnim wypadku nie wchodziła do mieszkania.

/ wyjaśnienia obwinionej – k. 97v /.

Sąd Rejonowy w P.dokonał następującej oceny zgromadzonego materiału i zważył, co następuje:

Wyjaśnieniom obwinionej w zakresie w jakim podkreśla, że w dniu zdarzenia przebywała w P., a nie miejscu stałego zamieszkania będącego zarazem miejscem zdarzenia należy odmówić waloru wiarygodnych. Pozostają bowiem w opozycji do zeznań świadków S. D. (1) oraz M. C. (1). Wskazane nie były wprawdzie bezpośrednimi świadkami zdarzenia – tutaj oblania drzwi mieszkań numer (...) czerwonym pigmentem, ale opisały okoliczności wskazujące na udział obwinionej w zdarzeniu. Na szczególną uwagą zasługują zeznania M. C. (1), która jak podała, wyszła z mieszkania, po tym jak usłyszała puknięcie do drzwi. Zorientowała się, że drzwi jej mieszkania są oblane czerwoną farbą, na korytarzu dostrzegła W. M. (1). Ta na widok M. C. (1) odrzuciła butelkę, jaką trzymała w ręku, pod drzwi mieszkania świadka, butelka wylądowała w jednym z butów znajdujących się przy drzwiach tego mieszkania. Drzwi innego mieszkania, mianowicie oznaczonego numerem (...) także były oblane tym samym pigmentem. W świetle tych zeznań, konsekwentnych, spójnych, rzeczowych, udział obwinionej w zdarzeniu opisanym w zarzucie jawi się jako oczywisty. Nie ma w realiach tej sprawy racjonalnego powodu nakazującego dyskwalifikację zeznań wskazanego świadka. Częściowo korespondują z zeznaniami S. D. (1), która także nie widziała momentu oblewania drzwi farbą, a tylko następstwa, a jak dodała o związku ze zdarzeniem obwinionej wie z przekazu M. C. (1). Relacje wskazanych świadków sugerują drobne nieporozumienia między obwinioną a S. D. – żądanie nakładów finansowych na wspólną łazienkę, ale nieporozumienie to nie wpływa na postawę świadka S. D. (1). Świadek wszak podkreśla, iż samego momentu oblania drzwi nie widziała, wyszła na korytarz dopiero wtedy, gdy usłyszała hałas przy drzwiach swojego mieszkania.

Zakres aktywności oskarżonej obrazuje częściowo dokumentacja fotograficzna wykonana przez M. C. a znajdująca się w aktach sprawy (...)Sądu Rejonowego wP.

Nie sposób przeoczyć, iż w realiach tej sprawy przeprowadzono dowody z zeznań świadków M. A. (1), M. B. (2), M. B. (1), E. K.. Wskazani zgodnie podnieśli fakt akcentowany przez obwinioną, iż w dacie 02.04.2015r. ( w dacie zdarzenia) obwiniona przebywała w P., w rodzinnej miejscowości narzeczonego M. B. (1). Znamiennie jest przy tym, iż świadkowie, po blisko roku od wskazanej daty, precyzyjnie nią operują i dokładną datę dzienną zgodnie przywołują, chociaż jednocześnie nie jest to data nietypowa, wyjątkowa, dotycząca czegoś szczególnego, co pozwala na jej zakodowanie w pamięci. W realiach tej sprawy, w kontekście wyjaśnień obwinionej, które należy potraktować jako przyjętą i konsekwentnie realizowana linię obrony, uzasadniona jest ocena, iż zeznania te są dotknięte błędem. Błąd zasada się na przekazie M. B. (1) – narzeczonego obwinionej, który prowadził rozmowy z świadkami: M. A. (2) (k. 100), M. B. (2) (k. 100), E. K. (k. 101) sygnalizując, że przedmiotem zainteresowania będzie określony dzień, powoływał datę. Sam M. B. (1) potwierdził, iż prowadził rozmowy z wskazanymi wyżej osobami, pytał czy „zgadzają się na świadków”, powiedział, że chodzi o dni 1 i 2 kwietnia (k. 100v). Stąd przekazy świadków, jakkolwiek prawdziwe co do treści, nie ma bowiem powodu, aby kwestionować, iż obwiniona istotnie przebywała w miejscowości P. i podejmowała aktywność sygnalizowana przez świadków, ale w kontekście relacji M. C. oraz S. D. (1) należy jednoznacznie podkreślić, iż miało to miejsce w innej dacie, niż wskazywana przez obwinioną, jej partnera M. B. (1), a za nim pozostałych świadków. Co więcej M. C. (1) wprost podała, iż obwiniona istotnie w okresie wiosennym wyjechała na wieś, ale należy to datować na 10 kwietnia, a nie druga połowę marca (26 marca), jak podaje obwiniona. Data 10 kwietnia jest o tyle prawdopodobna, że sama obwiniona wspomina, iż w tej dacie była w W. po odbiór renty. Logika podpowiada, iż po tym fakcie obwiniona wyjechała na wieś. Podkreślić nadto należy zbieżność przekazów obwinionej oraz świadka M. B. (1) – obydwoje wskazują na datę 26 marca 2015r, jako dzień, w którym obwiniona miała opuścić czasowo miejsce stałego pobytu w W. i zbieżną argumentację obwinionej i świadka. Zważywszy na więzy łączące obwinioną i M. B. (1) należy podkreślić zainteresowanie świadka korzystnym dla obwinionej rozstrzygnięciem sprawy, co nie pozostaje bez wpływu na treść przekazu. Temu należy odmówić przymiotu wiarygodnego, w kontekście innych dowodów.

Ponieważ zeznania świadka I. M. nie wnoszą niczego do sprawy, na ich podstawie nie czyniono ustaleń faktycznych, ani oceny zgromadzonych dowodów, pominięto szczegółową ich ocenę.

Sąd podzielił natomiast wnioski opinii biegłego psychiatry. Opinia ta jest jasna, pełna, wewnętrznie niesprzeczna, traktuje o poczytalności obwinionej w dacie czynu oraz w toku postępowania, jak również zdolności obwinionej do prowadzenia rozsądnej obrony.

Obwiniona stoi pod zarzutem wykroczenia z art. 124 § 1 kw. Do znamion takiego czynu należy alternatywnie określony skutek w postaci zniszczenia, uszkodzenia lub uczynienia cudzej rzeczy niezdatną do użytku. Dla odpowiedzialności za przestępstwo z art. 288 § 1 kk albo wykroczenie z art. 124 § 1 kw konieczne jest ustalenie wysokości uszczerbku wywołanego przez zniszczenie, uszkodzenie lub uczynienie rzeczy niezdatnej do użytku. Szkoda, to zarówno rzeczywisty uszczerbek (damnum emergens), jak i spodziewana a utracona w wyniku przestępnego zachowania korzyść (lucrum cessans) – uchwała SN z 21.06.1995 r., I KZP 22/95, OSNKW 1995/9-10. Przy czym wysokość szkody, a nie wartość uszkodzonej rzeczy decyduje o bycie występku z art. 288 § 1 kk bądź wykroczenia z art. 124 § 1 kw.

Na gruncie Kodeksu karnego wskazywano, że niszczenie rzeczy wedle ujęcia słownikowego oznacza zachowanie polegające na unicestwianiu, zniweczeniu, burzeniu, pustoszeniu, tępieniu, wyplenianiu lub powodowaniu zużywania się, psucia, marnowania lub uszkadzania rzeczy (por. Słownik..., t. II, s. 363 Niszczenie sprowadza się więc do unicestwienia rzeczy lub do istotnego naruszenia jej substancji, które uniemożliwia wykorzystywanie jej zgodnie z posiadanymi pierwotnie właściwościami i przeznaczeniem. Niszczenie stanowi działanie, które unicestwia dotychczasowe właściwości rzeczy, na przykład poprzez jej spalenie, podarcie, rozbicie itp. (por. W. Gutekunst (w:) W. Gutekunst, O. Chybiński, W. Świda, Prawo karne..., Wrocław 1971, s. 648). Ww piśmiennictwie wskazuje się, że pojęcie niszczenia interpretować należy w powiązaniu z pojęciem rzeczy w tym sensie, że jako zniszczenie, nie zaś uszkodzenie, traktować należy zachowanie, nieprowadzące co prawda do całkowitego unicestwienia rzeczy, jednak skutkujące utratą przez rzecz jej dotychczasowych właściwości, co sprawia, iż rzecz staje się w wyniku działania sprawcy rzeczą innego rodzaju. Tym samym należy stwierdzić, że zniszczenie rzeczy nie tyle polega na całkowitym unicestwieniu, lecz na pozbawieniu jej właściwości charakterystycznych dla rzeczy tego rodzaju, do których przynależy przedmiot bezpośredniego oddziaływania (por. M. Kulik, Przestępstwo i wykroczenie uszkodzenia rzeczy, s. 63-64). Uszkodzenie rzeczy w ujęciu słownikowym oznacza częściowe zniszczenie, spowodowanie powstania defektu (nawet niewielkiego), zepsucie, nadpsucie, nadwyrężenie, naruszenie (por. Słownik..., t. III, red. M. Szymczak, s. 585). Uszkodzenie jako znamię czynnościowe przestępstwa określonego w art. 288 § 1 k.k. polega na takiej zmianie materii rzeczy, po powstaniu której nie można wykorzystywać tej rzeczy dla celów, dla których była pierwotnie przeznaczona. Uszkodzenie ma miejsce zarówno wówczas, gdy niemożność wykorzystywania rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem ma charakter trwały, jak i wtedy, gdy niemożliwość normalnego wykorzystywania rzeczy ma charakter czasowy (przejściowy); por. D. Pleńska, O. Górniok (w:) System prawa karnego..., s. 441; W. Świda (w:) I. Andrejew, W. Świda, W. Wolter, Kodeks karny..., s. 648). W pojęciu uszkodzenia mieści się wszelkie zachowanie, które w mniejszym lub większym stopniu oddziałuje na całość rzeczy, prowadząc do naruszenia jej substancji, istotnych właściwości decydujących o jej przeznaczeniu i możliwościach wykorzystywania, o takim jednak natężeniu, iż nie stanowi jeszcze zniszczenia rzeczy, które jest "uszkodzeniem w wyższym stopniu" (por. L. Peiper, Komentarz do Kodeksu karnego..., s. 736 i n.; zob. też Motywy Komisji Kodyfikacyjnej Ministerstwa Sprawiedliwości, t. V, z. 4, s. 223-225). W tym miejscu należy tylko zasygnalizować, że powyższe publikacje przywołano za M.Dąbrowska-Kardas i P.Kardasem w Komentarzu do art. 288 Kodeksu karnego –– baza Lex).

W realiach tej sprawy obwinionej stawiany jest zarzut popełnienia wykroczenia z art. 124 § 1 kw w odmianie – uszkodzenia rzeczy. Jak wyżej zaznaczono, uszkodzenie to zachowanie, które oddziałuje na rzecz prowadząc do naruszenia jej substancji, istotnych właściwości. Tymczasem w świetle zgromadzonych dowodów obwiniona obalała drzwi mieszkań czerwonym pigmentem, który został usunięty przy pomocy wody i chemicznych środków myjących. Nie ma mowy o ingerencję w substancję rzeczy – przedmiotu wykonawczego, nawet jeżeli usuniecie pigmentu wymagało powtarzalnych czynności (wielokrotnego mycia).

W tym miejscu należy nadto podkreślić, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego na tle zbliżonego stanu faktycznego (umieszczenie rysunku/napisu na obiekcie) wyrażono pogląd, który sąd orzekający w tej sprawie podziela, że takie zachowanie może stanowić "uszkodzenie mienia" w rozumieniu art. 212 d.kk – aktualnie art. 288 kk (albo w zależności od wysokości szkody - wykroczenie przewidziane w art. 124 kw) tylko wówczas, gdy w wyniku tego działania nastąpiło pomniejszenie wartości materialnej lub użytkowej budynku, obiektu lub innej rzeczy w takim stopniu, że do usunięcia tego uszkodzenia konieczne jest naruszenie ich substancji (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13.03.1984r., VI KZP 48/83, OSNKW 1984/7-8/71).

Powracając na grunt sprawy przedmiotowej, usunięcie pigmentu/farby, którą potraktowane zostały drzwi mieszkań zajmowanych przez M. C., S. D. było możliwe poprzez umycie drzwi ciepłą wodą z środkiem myjącym, bez konieczności naruszenia – jaw wskazuje Sąd Najwyższy i komentatorzy - substancji rzeczy.

Kierując się powyższymi względami Sąd uniewinnił obwinioną od popełnienia zarzucanego jej czynu, albowiem czyn obwinionej nie nosi znamion wykroczenia (art. 5 § 1 pkt 2 kpow).

Podkreślić nadto należy, iż rozważano w tej sprawie możliwość zakwalifikowania zachowania obwinionej z art. 107 kw na szkodę S. D. (1) i M. C. (1). Orzecznictwo sądów powszechnych, a także Sądu Najwyższego wypracowało szereg kryteriów niezwykle pomocnych przy ustalaniu tożsamości czynów w perspektywie zasady skargowości, wyrażonej w art. 14 kpk. Zgodnie z tą zasadą, ramy postępowania jurysdykcyjnego są określone przez zdarzenie historyczne opisane w akcie oskarżenia. Zatem, zasada skargowości nie ogranicza sądu w ustaleniach wszystkich cech faktycznych tego zdarzenia oraz w zakresie oceny prawnej rozpoznawanego czynu. Sąd nie jest więc związany ani szczegółowym opisem czynu zawartym w zarzucie aktu oskarżenia, ani kwalifikacją prawną nadaną temu czynowi przez oskarżyciela. Warunkiem wprowadzenia jednej, czy też nawet wszystkich zmian jest jedynie to, aby w realiach dowodowych konkretnej sprawy oczywistym było, iż sąd dokonywał oceny tego samego zachowania oskarżonego, które stanowiło przedmiot oskarżenia - tzw. tożsamość czynu zarzucanego i przypisywanego (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 30 października 2012 r., II KK 9/12, LEX nr 1226693, z dnia 17 maja 2011 r. III KK 96/11 LEX nr 795787, postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2010 r. III KK 97/10 OSNKW 2011/6/50).

W realiach tej sprawy, oskarżyciel publiczny kładzie nacisk na element istotny dla wykroczenia przeciwko mieniu. Rzecz – jako przedmiot wykonawczy znajduje się w zasobach Gminy, nie stanowi własności ani S. D. (1), ani M. C. (1), którym lokale przekazane są do korzystania. Zachodzi zatem zasadnicza rozbieżność co do podmiotów pokrzywdzonych wykroczeniami z art. 124 § 1 kw i art. 107 kw. Zauważyć nadto należy, iż przed Sądem Rejonowym w P. zawisła sprawa – sygn. akt (...)przeciwko oskarżonej W. M. (1). W sprawie tej wskazanej stawiany jest zarzut działania na szkodę m.in. M. C. (1) i S. M. (aktualnie D.). Oskarżyciel ocenił to zdarzenie jako czyn z art. 190 § 1 kk, ale w opisie czynu, poza groźbami znalazły się twierdzenia o smarowaniu drzwi pokrzywdzonych różnymi substancjami, wylewaniu produktów, substancji, a takie sytuacje miały mieć miejsce według zapisów w akcie oskarżenia w okresie 01.04.2015r- 23.04.2015r.. Ustalenia te są istotne dla oceny granic skargi w sprawie przedmiotowej. W realiach tej sprawy zdarzenie historyczne to oblanie drzwi lokali mieszkalnych znajdujących się w zasobach Gminy, co po części skutkowało potrzebą odkażania pomieszczeń wspólnych.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł w oparciu o treść § 2 ust 1 i 3 oraz § 14 ust 2 pkt 2 w zw. z § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).

W przedmiocie kosztów postępowania orzeczono w oparciu o treść art. 118 § 2 kpow.