Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Stanisław Pilarczyk

Protokolant Anna Sobańska

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2016 r. w Kaliszu

odwołania A. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 10 lutego 2016 r. Nr (...)

w sprawie A. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o świadczenie przedemerytalne

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O.z dnia 10 lutego 2016 roku, znak (...), w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy A. C.prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 9 lipca 2015 roku.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 lutego 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., odmówił wnioskodawcy A. C. prawa do świadczenia przedemerytalnego, gdyż zdaniem organu rentowego nie udowodnił on wymaganego 35-letniego okresu składkowego i nieskładkowego do dnia rozwiązania stosunku pracy, to jest do dnia 13 grudnia 2014 roku.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł wnioskodawca A. C., domagając się przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego. Organ rentowy, w odpowiedzi na odwołanie wnioskodawcy, wniósł o jego oddalenie.

Sąd poczynił następujące ustalenia:

Wnioskodawca A. C. urodził się (...).

W dniu 8 lipca 2015 roku złożył wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego.

Od dnia 24 października 2013 roku do dnia 13 grudnia 2014 roku wnioskodawca był zatrudniony przez A. B., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...), a stosunek pracy z wnioskodawcą rozwiązał ten pracodawca za wypowiedzeniem umowy o pracę z powodu likwidacji stanowiska pracy wnioskodawcy. Od dnia 15 grudnia 2014 roku do dnia 24 czerwca 2015 roku i nadal wnioskodawca pobierał zasiłek dla bezrobotnych i nadal jest zarejestrowany jako bezrobotny. Na dzień rozwiązania stosunku pracy, to jest na dzień 13 grudnia 2014 roku, wnioskodawca udowodnił 33 lata, 10 miesięcy i 17 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy, do okresów składkowych, okresu jego pracy w gospodarstwie rolnym teściów, od dnia 1 lipca 1981 roku do dnia 20 maja 1983 roku.

(okoliczności niesporne)

Wnioskodawca A. C.od dnia 9 lipca 1975 roku do dnia 24 stycznia 1997 roku zamieszkiwał w miejscowości (...). Wnioskodawca zamieszkiwał w tej miejscowości w spornym okresie, to jest od dnia 1 lipca 1981 roku do dnia 20 maja 1983 roku razem z żoną H. C., urodzoną (...), teściową C. G., urodzoną (...), i małoletnimi dziećmi, urodzonymi w (...)roku, (...)roku, (...)roku i (...) roku (dowód – zaświadczenie o zameldowaniu – k. 115 akt ZUS). Jego teść S. G.zmarł 7 kwietnia 1980 roku (dowód – akt zgonu k. 11 akt ZUS).

S. G. i C. G. byli właścicielami gospodarstwa rolnego o powierzchni 3,77 ha, położonego w miejscowości S. (dowód – zaświadczenie z Urzędu Gminy G. – k. 112 akt ZUS).

W okresie od dnia 1 lipca 1981 roku do dnia 20 maja 1983 roku wnioskodawca nie był nigdzie zatrudniony i pracował w gospodarstwie rolnym, należącym do teściowej C. G.. Sprawa spadkowa po S. G. nie była w okresie spornym przeprowadzona. A. C. nigdy nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników i składki z tego tytułu nie były opłacane (dowód – zaświadczenie z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – k. 116 akt ZUS; raport o ustalenie uprawnienia do świadczenia – k. 98 akt ZUS).

Wnioskodawca A. C. nie pracując zawodowo od dnia 1 lipca 1981 roku do dnia 20 maja 1983 roku skoncentrował się na pracy w gospodarstwie rolnym teściowej. W gospodarstwie tym, w spornym okresie, hodowano 1 krowę, cielaka i rocznie około 50 sztuk trzody chlewnej, 30 kur, 20 kaczek i kilka gęsi, uprawiano zboże, buraki cukrowe, ziemniaki. Cały ciężar prowadzenia gospodarstwa rolnego teściowej spoczywał na wnioskodawcy. Wnioskodawca zajmował się codziennym obrządkiem hodowanych zwierząt, wyrzucaniem obornika, pracami polowymi, związanymi z orką, sadzeniem ziemniaków, buraków. Ponadto pracował przy żniwach, wykopkach i innych pracach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Codzienne obowiązki, związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, zajmowały wnioskodawcy około 8 godzin dziennie, a w okresie pilnych prac polowych – powyżej 8 godzin dziennie. Teściowa wnioskodawcy, w spornym okresie, była osobą w podeszłym wieku i jej praca w gospodarstwie rolnym była wykonywania w niewielkim zakresie, a żona wnioskodawcy, w spornym okresie, koncentrowała się nad wychowywaniem małoletnich dzieci, które urodziły się w (...)roku, (...)roku i (...) roku. (dowód – zeznania wnioskodawcy [00:04:17][00:26:29] i [01:07:52][01:15:05], zeznania świadka Z. O.[00:27:14][00:47:07], zeznania świadka J. R.[00:47:08][01:06:03]).

Powyższy stan faktyczny jest niesporny. Z zeznań wnioskodawcy, zeznań świadków, którzy byli sąsiadami wnioskodawcy w spornym okresie, wynika, iż w okresie od dnia 1 lipca 1981 roku do dnia 20 maja 1983 roku, jako domownik, wnioskodawca pracował w wymiarze 8 godzin i więcej w gospodarstwie rolnym teściowej.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013 roku poz. 170 j.t. ze zmianami), prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego, z przyczyn dotyczących zakładu prac, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 roku, nr 205, poz. 415 z późniejszymi zmianami), zwana dalej „ustawą o promocji zatrudnienia”, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat mężczyzna, oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn.

W myśl ustępu 2 cytowanego wyżej art. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust. 1, uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku Nr 153 poz. 1227 z późniejszymi zmianami), zwanej dalej „ustawą o emeryturach i rentach z FUS”.

Natomiast w myśl ustępu 3 cytowanego artykułu 2 świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1.  nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2.  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3.  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 roku poz. 748 j.t. ze zmianami) przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je z zastrzeżeniem art. 56, jako okresy składkowe, przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku, okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia.

Zgodnie z orzecznictwem za przesłankę zaliczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16 roku życia, a przed objęciem ubezpieczeniem społecznym, uznaje się wyłącznie wymiar pracy nie krótszy niż 4 godziny dziennie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1997 roku, II UKN 96/96, OSNAPiUS 1997 nr 23, poz. 473; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 1997 roku, II UKN 318/97, OSNAPiUS 1998 nr 16 poz. 491; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 listopada 1998 roku, II UKN 299/98, OSNAPiUS 1999 nr 24 poz. 799; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1999 roku, II UKN 190/99, OSNAPiUS 2001 nr 4 poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2000 roku, II UKN 535/99, niepublikowany).

Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 maja 2015 roku (II UK 172/14, Lex nr 1746873), podnosząc, iż „jeżeli praca w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, świadczona była przed dniem 1 stycznia 1983 roku w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy, to przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się ten okres (art. 10 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 6 ust. 2 lit. a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych)”.

Utrwalony jest w judykaturze pogląd, że osoba, która ubiega się o zaliczenie okresu pracy w gospodarstwie rolnym do stażu, winna spełniać kryteria domownika z art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku, o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz. U. z 2008 roku, Nr 50, poz. 291 z późn. zm). Domownikiem zaś jest osoba bliska rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa, albo w bliskim sąsiedztwie, oraz stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

Natomiast w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 kwietnia 2009 roku (III AUa 5187/08, Lex nr 574505) podniesiono, iż art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie uzależnia możliwości zaliczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16 roku życia, od potwierdzenia opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników przez rolnika, w którego gospodarstwie rolnym była świadczona praca.

Natomiast w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2011 roku (II UK 305/10) podkreślono, iż „do stażu emerytalnego uwzględnia się – jak okresy składkowe – (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – tj. Dz. U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227 ze zm.) nie okresy jakiejkolwiek pracy rolniczej, a jedynie stałą pracę o istotnym znaczeniu dla prowadzonej działalności rolniczej w gospodarstwie, w którym osoba zainteresowana (domownik) zamieszkuje lub ma możliwość codziennego wykonywania w nim prac związanych z prowadzoną działalnością rolniczą.”.

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowiska wyrażone w cytowanych orzeczeniach.

Tak więc, mając na względzie poczynione ustalenia faktyczne, cytowane wyżej przepisy i stanowisko judykatury, to, skoro wnioskodawca od dnia 1 lipca 1981 roku do dnia 31 grudnia 1982 roku, codziennie i stale, pracował jako domownik w gospodarstwie rolnym teściowej, po 8 godzin dziennie i więcej, a jego praca w tym gospodarstwie miała podstawowe znaczenie dla funkcjonowania tego gospodarstwa rolnego, to pracę tą można uznać za pracę o jakiej mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 cytowanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wnioskodawca, w okresie do dnia 31 grudnia 1982 roku, jako domownik, nie miał obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników.

Tak więc, jeżeli do 33 lat, 10 miesięcy i 17 dni okresów składkowych i nieskładkowych, które są niesporne, dodamy okres składkowy z tytułu pracy w gospodarstwie rolnym, jako domownik, od dnia 1 lipca 1981 roku do dnia 31 grudnia 1982 roku, to wnioskodawca, do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, czyli do dnia 13 grudnia 2014 roku, ukończył 60 lat życia i udowodnił okres uprawniający do emerytury w wymiarze 35 lat. Pozostałe warunki, odnośnie przyznania wnioskodawcy prawa do świadczenia przedemerytalnego, są niesporne. Tak więc wnioskodawca spełnia wszystkie przesłanki do przyznania świadczenia przedemerytalnego. Świadczenie to należało przyznać, zgodnie z art. 7 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, od następnego dnia po złożeniu wniosku, czyli od dnia 9 lipca 2015 roku.

W tym stanie rzeczy, zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zaskarżona decyzja podlegała zmianie i orzeczono jak w wyroku.